«Ο ΔΕΚΤΟΣ ΕΝΙΑΥΤΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ»
π. Αθανάσιος Μυτιληναίος: Αρχή της Ινδίκτου – Ο Δεκτός Ενιαυτός του Κυρίου
ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ [: Λουκά 4,16-30]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα:
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 1-9-1996] [Β΄έκδοσις]
Σήμερα, αγαπητοί μου, η Εκκλησία μας γιορτάζει την πρωτοχρονιά της. Δηλαδή το ξεκίνημα του χρόνου για κάποιο σπουδαίο έργο. Και κάθε πρωτοχρονιά μπορεί βεβαίως να είναι συμβατική, κατά συμφωνίαν, αλλά όμως το θέλημα του Θεού βρίσκεται στην μέτρηση του χρόνου. Και είναι αναγκαία αυτή η μέτρησις του χρόνου, τόσο για τα έργα του ανθρώπου, όσο και για την σωτηρία του. Γι' αυτό γράφει ο Μωυσής εις το πρώτο κεφάλαιο της Γενέσεως: «Καὶ εἶπεν ὁ Θεός· γενηθήτωσαν –δηλαδή να γίνουν- φωστῆρες ἐν τῷ στερεώματι τοῦ οὐρανοῦ- δηλαδή ο ήλιος και η σελήνη- εἰς φαῦσιν ἐπὶ τῆς γῆς- για να φωτίζουν την γη-, τοῦ διαχωρίζειν ἀνὰ μέσον τῆς ἡμέρας καὶ ἀνὰ μέσον τῆς νυκτός· καὶ ἔστωσαν εἰς σημεῖα καὶ εἰς καιροὺς καὶ εἰς ἡμέρας καὶ εἰς ἐνιαυτούς». Βλέπετε εδώ, ο χωρισμός του χρόνου. Και μέσα σ’ αυτήν την αίσθηση, θα λέγαμε, του χρόνου, θα αποδοθεί εκείνο το θεόπνευστον «Καιρός παντί πράγματι», που λέγει ο Εκκλησιαστής, «Το κάθε πράγμα είναι στον καιρό του». «Καιρός παντί πράγματι».
Ο χρόνος, αγαπητοί, είναι δημιούργημα του Θεού μαζί με τον χώρο. Έτσι σήμερα η 1η Σεπτεμβρίου είναι η 1η του εκκλησιαστικού έτους. «Ἀρχῆς Ἰνδίκτου» λέγει το Ωρολόγιον. Κι ενώ για τους λαούς καθορίστηκαν συμβατικές πρωτοχρονιές, όμως για τους ανθρώπους του Θεού καθορίστηκαν κάποιες πολύ μεγάλες και παγκόσμιες πρωτοχρονιές. Οι Εβραίοι γιόρταζαν την εορτή των Σαλπίγγων την 1η Σεπτεμβρίου. Ο μήνας Νισάν, που είναι από 15 Μαρτίου έως την 15η Απριλίου καθορίζεται από τον Θεό σαν ο πρώτος μήνας του έτους, διότι κατ’ αυτόν τον μήνα διέβησαν οι Εβραίοι την Ερυθρά Θάλασσα, φεύγοντας από την Αίγυπτο. Γι'αυτό ο Θεός είπε «Θα είναι αυτός ο πρώτος μήνας του έτους. Πρώτον θα τον αριθμείτε». Όπου και το Πάσχα. Πάσχα θα πει «διάβασις», διάβασις από την Ερυθρά Θάλασσα. Έτσι και ο Κύριος έπαθε τον μήνα Νισάν. Δηλαδή η Ανάστασίς Του συμπίπτει με το εβραϊκό Πάσχα που, σας είπα, ήταν στον μήνα Νισάν, μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου.
Η εορτή της Ινδίκτου στη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Μελοποιία
Η εορτή της Ινδίκτου
Απόσπασμα από την διπλωματική εργασία Δημητρίου Λυκ. Κολλίντζα σελ. 28-35, Χανιά 2018
Τι είναι η ίνδικτος;
Σχετικά με την καθιέρωση της εορτής της Ινδίκτου, αναφέρονται στο Μέγα Ωρολόγιον τα εξής: Οι της Ρώμης Αυτοκράτορες, προς διατήρησιν των στρατευμάτων, διέτασσον δια θεσπίσματος εις τους εαυτών υπηκόους, φόρον τινά γενικόν κατά πάσας επαρχίαν, ούτινος η πληρωμή εγίνετο κατ’ ενιαυτόν, επαναλαμβανομένου του αυτού θεσπίσματος εις διάστημα ετών 15.....Το δε αυτοκρατορικόν θέσπισμα, δι’ ου ο φόρος ούτος διετάσσετο ολίγον τι προ του χειμώνος, ωνομάζετο Indictio, ο εστιν ορισμός, η διάγγελμα περί του φόρου, όπερ εξελληνίσαντες εις το Ινδικτιών οι βασιλείς της Κωνσταντινουπόλεως, διετήρησαν αυτήν, ει και αντ’ αυτής ενίοτε μετεχειρίζοντο την Επινέμησιν, σημαίνουσαν διανομήν...1
Η λέξη Ίνδικτος η Ινδικτιών προέρχεται από τη λατινική λέξη Indictio, indictio-onis, που σημαίνει διάγγελμα, εξαγγελία, ορισμός. Ως όρος προέρχεται από την θέσπιση, από μέρους των Ρωμαίων και για διάστημα δεκαπέντε ετών, το ύψος του ετήσιου φόρου επί της γεωργικής παραγωγής. Ο φόρος αυτός είχε θεσπιστεί για τη συντήρηση του ρωμαϊκού στρατού. Κατ’ επέκταση η ίνδικτος είναι περίοδος 15ετης και χρησιμοποιείται για τη χρονολόγηση εγγράφων ή και γεγονότων. Η χρήση της Ινδίκτου άρχισε, πιθανόν, επί αυτοκράτορα Διοκλητιανού, αλλά με διάρκεια 5 έτη. Κατ’ επέκτασιν καθιερώθηκε να ονομάζονται ινδικτιώνες και οι δεκαπενταετείς αυτοί κύκλοι που άρχισαν επί Καίσαρος Αυγούστου, τρία χρόνια πριν από την γέννηση του Χριστού 2. Για πρώτη φορά Ινδικτιών με διάρκεια 15 ετών αρχίζει το 312 μ.Χ. επί Μεγάλου Κωνσταντίνου και διαρκούσε τόσο διότι 15 έτη διαρκούσε και η στρατιωτική θητεία στον ρωμαϊκό στρατό.
Γένεση και εξέλιξη της εορτής της Ινδίκτου
Οι Ρωμαίοι θέλησαν να επιβάλουν την Pax Romana σε όλη την επικράτεια της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας καταργώντας σύνορα, δημιουργώντας ένα άρτιο οδικό δίκτυο, χρησιμοποιώντας την ελληνική γλώσσα ως επίσημή του κράτους κ.α. Μέσα σε αυτό το πνεύμα της ρωμαϊκής κυριαρχίας επιβλήθηκε το «Ιουλιανό» ημερολόγιο ως επίσημο ημερολόγιο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ήδη από το 44 – 45 π.Χ., επί της τέταρτης Υπατείας του Ιούλιου Καίσαρα, το οποίο ήταν έργο του Αλεξανδρινού αστρονόμου Σωσιγένους -κατά το Μακρόβιον ήταν έργο του Μαρκίου Φλαυϊου3- και ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Ιούλιου Καίσαρα, καθιερώνοντας την 1η Ιανουαρίου ως πρώτη ημέρα του ενιαυτού4.
Ο όρος Ίνδικτος ως μονάδα μέτρησης του χρόνου (1 Ίνδικτος = 15 έτη) εισήχθη εκείνη την περίοδο στο ρωμαϊκό ημερολόγιο γι’ αυτό και ονομάστηκε ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ ή ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ και άρχιζε πιθανώς την 25η Δεκεμβρίου. Εκτός όμως από τη διάρκεια των δεκαπέντε ετών ο όρος Ίνδικτος η Ινδικτιών χρησιμοποιείται για να δηλώσει και την χρονική διάρκεια εκάστου έτους της Ινδικτιώνος, π.χ. 1ο έτος η 2ο έτος κ.λπ. της τάδε Ινδικτιώνος. Το σύστημα αυτό επικράτησε σ’ όλο το χριστιανικό κόσμο κατά τη βυζαντινή περίοδο, αλλά συνεχίστηκε και στα μεταβυζαντινά ελληνικά κείμενα (τα πατριαρχικά-εθναρχικά).5
Ποιός θα σταματήσει τα αιρετικά κηρύγματα του Βαρθολομαίου;
Ο πατρ. Βαρθολομαίος δεν έχει σταματήσει να καινοτομεί και να διδάσκει αλλότρια της ορθοδόξου πίστεως. Ό,τι λέει, είναι διαποτισμένο από το πνεύμα του Οικουμενισμού, της Εκκοσμίκευσης και της κοσμικής δόξας. Τώρα ξαναχτύπησε ως «πράσινος πατριάρχης» με ένα «πράσινο» κήρυγμα λέγοντας τα εξής απίστευτα: «Ἡ Θεία Κοινωνία εἶναι ὄχι μόνο ἕνωσή μας μέ τόν Θεό καί τούς ἄλλους, ἀλλά καί πρόσληψη τροφῆς, ἀποδοχή καί καταξίωση τοῦ φυσικοῦ μας περιβάλλοντος, ἐνσωμάτωση τῆς ὕλης καί ὄχι χρήση τῆς ὕλης. Ἡ ἱερότητα πού συνοδεύει αὐτή τή στάση, τό θεῖο ρῖγος πού διαπερνᾶ αὐτή τή σχέση, εἶναι ὁ ἀντίποδας τῆς Τεχνολογίας καί ἡ ἀπάντηση στό οἰκολογικό μας πρόβλημα. Ἡ Θεία Εὐχαριστία εἶναι καί γι᾿ αὐτόν τόν λόγο ὅ,τι καλύτερο ἔχει νά προσφέρῃ ἡ Ὀρθοδοξία στόν σύγχρονο κόσμο».
Τίποτα από αυτά που λέει αυτός ο μέγας αιρετικός (και ο προς αγιοκατάταξη «Άγιος» των Οικουμενιστών Περγάμου Ζηζιούλας) δεν είναι η Θεία Κοινωνία. Ποτέ Πατέρας ή Άγιος της Εκκλησίας μας δεν είπε τέτοιες βλασφημίες. Η Θεία Κοινωνία δεν είναι ούτε ενσωμάτωση της ύλης ούτε απάντηση στο οικολογικό πρόβλημα, ούτε προσφορά στον σύγχρονο κόσμο. Η Θεία Μετάληψη, ή Θεία Κοινωνία, ή Θεία Ευχαριστία είναι το κέντρο της εκκλησιαστικής μας ζωής. Χωρίς αυτήν δεν υπάρχει χριστιανισμός. Όταν λέμε Εκκλησία εννοούμε την σύναξη των πιστών γύρω από το κοινό Ποτήριο της Θείας Μεταλήψεως, καθώς η Θεία Κοινωνία είναι για τα πιστά μέλη της Εκκλησίας και όχι για όλο τον κόσμο (αιρετικό ή άπιστο) ή το περιβάλλον. Πρόκειται για το «φάρμακο της αθανασίας και αντίδοτο κατά του θανάτου» (κατά τον άγιο Ιγνάτιο τον Θεοφόρο), που η Εκκλησία πιστεύει ακλόνητα, ότι είναι το ίδιο το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, στο οποίο έχει μεταβληθεί μυστηριωδώς το ψωμί και το κρασί «Εάν μη φάγητε την σάρκα του υιού του ανθρώπου και πίητε αυτού το αίμα, ουκ έχετε ζωήν εν εαυτοίς. Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον, και εγώ αναστήσω αυτόν εν τη εσχάτη ημέρα. Η γαρ σάρξ μου αληθώς έστι βρώσις, και το αίμά μου αληθώς έστι πόσις. Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει, καγώ εν αυτώ». (Κατά Ιωάννην 6,53-56). Όταν ο άνθρωπος μεταλαμβάνει, κατακλύζεται η ύπαρξή του από τον Χριστό. Αλλά μόνο ο αξίως μεταλαμβάνων αξιώνεται των παραπάνω δώρων. Ο αναξίως μεταλαμβάνων δεν παίρνει ζωή αιώνιο, αλλά κρίμα και φωτιά που καίει, «άνθραξ τους αναξίως φλέγων» όπως ομολογεί η προσευχή της Θείας Μεταλήψεως και γίνεται ανάξιος της Βασιλείας.
Ποιός όμως θα σταματήσει τον Βαρθολομαίο να βλασφημεί και να καινοτομεί; Αυτοί που τον μνημονεύουν ως ορθοτομούντα και κοινωνούν μαζί του ως «ἀπάντηση στό οἰκολογικό μας πρόβλημα»;
Α.Τ.
Το μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχη για την Αρχή της Ινδίκτου: Η Θεία Κοινωνία είναι η αποδοχή και καταξίωση του φυσικού μας περιβάλλοντος
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. κ. Βαρθολομαίος, ο επονομαζόμενος και «πράσινος» Πατριάρχης για τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει σε παγκόσμιο επίπεδο για την προστασία του περιβάλλοντος, στο μήνυμά του για την πρώτη ημέρα της Ινδίκτου, του νέου εκκλησιαστικού έτους που ξεκινά από 1ης Σεπτεμβρίου, εκφράζει αρχικά την ικανοποίηση του για την απήχηση που έχουν οι οικολογικές πρωτοβουλίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου όχι μόνο στον Χριστιανικό κόσμο αλλά και στο πολιτικό, τον επιστημονικό και την κοινωνία μας γενικότερα με επίκεντρο τη νεολαία.
Στο μήνυμα του ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρεται στη μεγάλη οικολογική καταστροφή που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, τονίζοντας πως πρέπει άμεσα να σταματήσει ο πόλεμος και να αρχίσει ο διάλογος.
“Ενώπιον όλων αυτών των προκλήσεων” συνεχίζει ο Προκαθήμενος της Ορθοδοξίας “η Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία συνεχίζει τον αγώνα της υπέρ της ακεραιότητος της δημιουργίας, γνωρίζοντας ότι η μέριμνά της διά το φυσικόν περιβάλλον δεν είναι μία πρόσθετος δράση στη ζωή της, αλλά ουσιαστική έκφραση και πραγμάτωση αυτής, ως προέκτασις της Θείας Ευχαριστίας . Αυτή υπήρξε και η τιμαλφεστάτη παρακαταθήκη του εισηγητού της οικολογικής θεολογίας μακαριστού Μητροπολίτου Περγάμου Ιωάννου“.
Το μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου
Τιμιώτατοι ἀδελφοί Ἱεράρχαι καί προσφιλέστατα τέκνα ἐν Κυρίῳ,
Εὐδοκίᾳ τοῦ Ἀρχηγοῦ καί Τελειωτοῦ τῆς πίστεως ἡμῶν, εἰσερχόμεθα σήμερον εἰς τό νέον ἐκκλησιαστικόν ἔτος καί ἑορτάζομεν ἐν ψαλμοῖς καί ὕμνοις, διά τριακοστήν πέμπτην φοράν, τήν Ἡμέραν προστασίας τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος.
Χαιρόμεθα διά τήν ἀπήχησιν τῶν οἰκολογικῶν πρωτοβουλιῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὄχι μόνον εἰς τόν χριστιανικόν κόσμον, ἀλλά καί εἰς ἄλλας θρησκείας, εἰς κοινοβούλια καί πολιτικούς, εἰς τόν χῶρον τῆς κοινωνίας τῶν πολιτῶν, τῆς ἐπιστήμης, τῶν οἰκολογικῶν κινημάτων καί τῆς νεολαίας. Οὕτως ἤ ἄλλως, ἡ οἰκολογική κρίσις, ὡς παγκόσμιον πρόβλημα, μόνον μέ παγκόσμιον εὐαισθητοποίησιν καί κινητοποίησιν δύναται νά ἀντιμετωπισθῇ.
Ἐκφράζομεν ἐπίσης τήν ἱκανοποίησιν μας, ἐπειδή ἔχει ὁριστικῶς κατανοηθῆ ἡ ἄμεσος συνάφεια οἰκολογικῶν καί κοινωνικῶν προβλημάτων, καί δή τό γεγονός ὅτι ἡ καταστροφή τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος θίγει πρωτίστως τούς πτωχούς τῆς γῆς. Ὁ συνδυασμός περιβαλλοντικῶν καί κοινωνικῶν δράσεων ἀποτελεῖ ἐλπίδα διά τό μέλλον, ἐφ᾿ ὅσον μόνον τότε ὑπάρχει βιώσιμος ἀνάπτυξις καί πρόοδος, ὅταν μεριμνῶμεν συγχρόνως διά τήν ἀκεραιότητα τῆς δημιουργίας καί τήν προστασίαν τῆς ἀξιοπρεπείας καί τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου.
Εἶναι χαρακτηριστικόν, ὅτι τονίζεται σήμερον ἡ ἀναγκαιότης μιᾶς «οἰκολογικῆς διευρύνσεως» τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου. Γίνεται μάλιστα λόγος περί «τετάρτης γενεᾶς» δικαιωμάτων, ὁμοῦ μετά τῶν ἀτομικῶν καί πολιτικῶν, κοινωνικῶν καί πολιτισμικῶν καί τῶν δικαιωμάτων ἀλληλεγγύης, ἡ ὁποία ἀναφέρεται εἰς τήν ἐξασφάλισιν τῶν περιβαλλοντικῶν προϋποθέσεών των. Ὁ ἀγών διά τά δικαιώματα τοῦ ἀνθρώπου δέν εἶναι δυνατόν νά ἀγνοήσῃ τό γεγονός ὅτι αὐτά ἀπειλοῦνται ὑπό τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς, ὑπό τῆς ἐλλείψεως ποσίμου ὕδατος, εὐφόρου ἐδάφους καί καθαρᾶς ἀτμοσφαίρας, καί γενικώτερον ὑπό τῆς «περιβαλλοντικῆς ὑποβαθμίσεως». Αἱ ἐπιπτώσεις τῆς οἰκολογικῆς κρίσεως ὀφείλουν νά ἀντιμετωπίζωνται ἐξόχως εἰς τό ἐπίπεδον τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι αὐτονόητον ὅτι αὐτά, εἰς ὅλας των τάς πτυχάς καί διαστάσεις, ἀποτελοῦν ἀδιάσπαστον ἑνότητα καί ὅτι ἡ προστασία των εἶναι ἀδιαίρετος.
Εἰς αὐτήν τήν συνάφειαν ἀνήκει καί ἡ ἀντιμετώπισις τῶν δεινῶν, τά ὁποῖα προεκάλεσεν ἡ ἐπίθεσις τῆς Ρωσσίας κατά τῆς Οὐκρανίας καί συνδέονται μέ φοβεράς οἰκολογικάς καταστροφάς. Κάθε πολεμική ἐνέργεια εἶναι καί πόλεμος κατά τῆς κτίσεως, εἶναι μία σοβαρωτάτη ἀπειλή κατά τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος. Ἡ ρύπανσις τῆς ἀτμοσφαίρας, τῶν ὑδάτων καί τοῦ ἐδάφους ἀπό τούς βομβαρδισμούς, ὁ κίνδυνος πυρηνικοῦ ὁλοκαυτώματος, ἀπελευθερώσεως ἐπικινδύνου ἀκτινοβολίας ἀπό τούς πυρηνικούς σταθμούς παραγωγῆς ἠλεκτρικῆς ἐνεργείας, ἡ καρκινογόνος σκόνη τῶν βομβαρδισμένων κτιρίων, ἡ καταστροφή τῶν δασῶν καί ἡ ἀχρήστευσις καλλιεργησίμων ἀγροτικῶν ἐκτάσεων, ὅλα αὐτά μαρτυροῦν ὅτι ὁ λαός καί τό οἰκοσύστημα τῆς Οὐκρανίας ὑπέστησαν καί συνεχίζουν νά ὑφίστανται ἀνυπολογίστους ἀπωλείας. Ἐπαναλαμβάνομεν γεγονυίᾳ τῇ φωνῇ: Νά τερματισθῇ ἀμέσως ὁ πόλεμος καί νά ἀρχίσῃ ὁ εἰλικρινής διάλογος.
Ἐνώπιον ὅλων αὐτῶν τῶν προκλήσεων, ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία συνεχίζει τόν ἀγῶνα της ὑπέρ τῆς ἀκεραιότητος τῆς δημιουργίας, ἐν ἐπιγνώσει ὅτι ἡ μέριμνά της διά τό φυσικόν περιβάλλον δέν εἶναι μία πρόσθετος δρᾶσις εἰς τήν ζωήν της, ἀλλά οὐσιαστική ἔκφρασις καί πραγμάτωσίς αὐτῆς, ὡς προέκτασις τῆς Θείας Εὐχαριστίας εἰς ὅλας τάς μορφάς καί διαστάσεις τῆς καλῆς μαρτυρίας της ἐν τῷ κόσμῳ. Αὐτή ὑπῆρξε καί ἡ τιμαλφεστάτη παρακαταθήκη τοῦ εἰσηγητοῦ τῆς οἰκολογικῆς θεολογίας μακαριστοῦ Μητροπολίτου Περγάμου Ἰωάννου.
Τιμῶντες τήν μεγάλην προσφοράν του, κατακλείομεν τό παρόν Πατριαρχικόν Μήνυμα ἐπί τῇ ἑορτῇ τῆς Ἰνδίκτου μέ ὅσα ἔγραψε περί τῆς Θείας Εὐχαριστίας ὡς ὁλιστικῆς ἀπαντήσεως εἰς τά σύγχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα: «Στή Θεία Λειτουργία ὁ φυσικός καί ὑλικός κόσμος καί ὅλες οἱ αἰσθήσεις μετέχουν σέ μία ἑνότητα ἀδιάσπαστη. Δέν ὑπάρχει ἀντίθεση μεταξύ ὑποκειμένου καί ἀντικειμενικῆς πραγματικότητος, δέν ὑπάρχει ἡ κατακτητική στάση τοῦ ἀνθρώπινου λόγου ἀπέναντι στόν κόσμο πού τόν περιβάλλει. Ὁ κόσμος δέν κεῖται ἔναντι, δέν (εἶναι) ἀντικείμενον τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά προσλαμβάνεται καί κοινωνεῖται.
Ἡ Θεία Κοινωνία εἶναι ὄχι μόνο ἕνωσή μας μέ τόν Θεό καί τούς ἄλλους, ἀλλά καί πρόσληψη τροφῆς, ἀποδοχή καί καταξίωση τοῦ φυσικοῦ μας περιβάλλοντος, ἐνσωμάτωση τῆς ὕλης καί ὄχι χρήση τῆς ὕλης. Ἡ ἱερότητα πού συνοδεύει αὐτή τή στάση, τό θεῖο ρῖγος πού διαπερνᾶ αὐτή τή σχέση, εἶναι ὁ ἀντίποδας τῆς Τεχνολογίας καί ἡ ἀπάντηση στό οἰκολογικό μας πρόβλημα. Ἡ Θεία Εὐχαριστία εἶναι καί γι᾿ αὐτόν τόν λόγο ὅ,τι καλύτερο ἔχει νά προσφέρῃ ἡ Ὀρθοδοξία στόν σύγχρονο κόσμο».
Η Κατάθεση της Τιμίας Ζώνης της Υπεραγίας Θεοτόκου
Η Κατάθεση της Τιμίας Ζώνης της Υπεραγίας Θεοτόκου 31.8
του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ: Στὶς 31 Αὐγούστου ἑορτάζουμε τὴν Κατάθεση τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου. Ἀποτελεῖ τὸ μοναδικὸ ἱερὸ κειμήλιο ποὺ σχετίζεται μὲ τὸν ἐπίγειο βίο τῆς Θεοτόκου καὶ διασῴζεται μέχρι σήμερα στὴν Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Βατοπαιδίου στὸ Ἅγιο Ὄρος, στὸ Περιβόλι τῆς Παναγίας. Ἡ ἴδια ἡ Θεοτόκος τὴν ὕφανε ἀπὸ τρίχες καμήλας.
ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ: Οἱ πληροφορίες γιὰ τὸν ἐπίγειο βίο τῆς Θεοτόκου εἶναι λιγοστὲς καὶ προέρχονται ἀπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη καὶ ἀπὸ τὴν παράδοση ποὺ διασώθηκε ἀπὸ τοὺς ἀποστολικοὺς ἀκόμη χρόνους.Ἡ Θεοτόκος μέχρι τὴν Κοίμησή της παρέμεινε στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ ἦταν μέλος τῆς πρώτης Ἐκκλησίας. Τὴ φροντίδα της εἶχε ἀναλάβει ὁ ἀγαπημένος μαθητὴς τοῦ Κυρίου, ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης. Οἱ τελευταῖες στιγμὲς τῆς ἐπίγειας ζωῆς της εἶναι θαυμαστὲς καὶ συγκινητικές. Κοντὰ της βρέθηκαν οἱ Ἀπόστολοι οἱ ὁποῖοι ἔφτασαν ἀπὸ τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης στὰ Ἱεροσόλυμα μὲ τρόπο θαυμαστό, «ἐπὶ νεφελῶν». Καὶ τότε, ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἐμφανίστηκε θριαμβευτικὰ «ἐπὶ νεφελῶν», μὲ τὴ συνοδεία πλήθους ἀγγέλων. Ἡ Θεοτόκος προσευχήθηκε στὸν Υἱό της, παρηγόρησε τοὺς Ἀποστόλους καὶ ὑποσχέθηκε ὅτι θὰ εἶναι πάντα κοντὰ στὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ μεσιτεύει στὸν Υἱό της καὶ παρέδωσε τὴν πανάμωμη ψυχή της στὸν Κύριο. Οἱ Ἀπόστολοι ἐναπόθεσαν τὴν Ἁγία Σορὸ τῆς Θεοτόκου σὲ «καινὸν μνημεῖον» στὴ Γεθσημανή. Ἐκεῖ ἡ Ἁγία Ἑλένη ἀργότερα ἔκτισε τὸ ναὸ τῆς Κοιμήσεως. Τρεῖς μέρες μετὰ τὴν κοίμηση κατέβηκε ὁ Κύριος μὲ τὴ συνοδεία τῶν Ἀρχαγγέλων Μιχαὴλ καὶ Γαβριὴλ καὶ πλήθους ἀγγέλων. Ὁ Ἀρχάγγελος Μιχαὴλ μὲ ἐντολὴ τοῦ Κυρίου παρέλαβε τὴν Ἁγία Σορὸ τῆς Θεοτόκου καὶ μαζὶ της ἀνῆλθαν στοὺς οὐρανούς. Ἡ θαυμαστὴ Μετάσταση τῆς Θεομήτορος εἶχε συντελεστεῖ. Τὸ ἱερὸ Σῶμα της ἑνώθηκε πάλι μὲ τὴν ἁγνὴ ψυχή της.
Αφιερωμένο στον αείμνηστο μητροπολίτη Φλωρίνης Αυγουστίνο Καντιώτη (Βίντεο)
ΣΕ ΚΑΙΡΟΥΣ ΠΟΥ ΟΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΙ
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ
ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
ή ΣΙΩΠΟΥΝ
«augoustinos-kantiotis»: ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΤΟΥΣ ΛΙΓΟΥΣ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΑΩΝΙΖΟΜΕΝΟΥΣ ΚΛΗΡΙΚΟΥΣ ΠΟΥ ΒΑΔΙΖΟΥΝ ΣΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΧΟΥΝ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΝΑ ΚΟΨΟΥΝ ΤΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΤΟΥ ΑΙΡΕΤΙΚΟΥ ΤΟΥΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ, ΑΔΙΑΦΟΡΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ.
Τέλος ομιλίας του
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ
· «…Εν μέσω νεκρικής σιγής της Εκκλησίας ηκούσθη μία φωνή ως βροντή και αστραπή. Τίνος ήτο; Επισκόπου, πατριάρχoυ, παπά, διάκου; Oχι! Ήταν η φωνή ενός μοναχού, που τους σάρωσε όλους. Πού είναι, αυτά που λένε μερικοί δεσποτάδες ότι εμείς είμαστε Εκκλησία. Όχι, αγαπητοί μου, μπορεί να μαζευτείτε στην οδό Φιλοθέη όλοι οι δεσποτάδες και ένας καλόγερος να σας διαλύσει. Είδατε ποτέ μικρό παιδί να κινηγάει με ένα καλάμι τα γαλιά…
Ομιλία για την εμφάνιση του Προφήτη Ιερεμία από τον άλλο κόσμο
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Ειθ’ ούτος επιφανήναι άνδρα πολιά και δόξη διαφέροντα, θαυμαστήν δε τινα και μεγαλοπρεπεστάτην είναι την περί αυτόν υπεροχήν. Αποκριθέντα δέ τον Ονίαν ειπείν- ο φιλάδελφος ούτος εστιν ο πολλά προσευχόμενος περί του λαού και της αγίας πόλεως Ιερεμίας ο του Θεού προφήτης (Β΄ Μακκαβαίων 15, 13-14).Αυτό ήταν το όραμα πού είδε ο ανδρείος Ιούδας ο Μακκαβαίος. Ο πρώτος πού εμφανίστηκε σ’ αυτόν, από τον άλλο κόσμο, ήταν ο αρχιερεύς Ονίας και ύστερα ήλθε ο ιερός Προφήτης Ιερεμίας. Όπως οι Απόστολοι είδαν τον Μωυσή και τον Ηλία μέσα σε δόξα μεγάλη, στο όρος Θαβώρ, έτσι και ο Ιούδας των Μακκαβαίων είδε πανένδοξο τον Προφήτη Ιερεμία.
Συνεπώς, ακόμη και πριν από τον Αναστάντα Χριστό, ο Ελεήμων Θεός δεν άφησε τούς ανθρώπους άμοιρους αποδείξεων της μετά θάνατον ζωής. Ασφαλώς, σε χριστιανικούς καιρούς τέτοιες αποδείξεις είναι αναρίθμητες, άπειρες. Όποιος, παρόλα αυτά εξακολουθεί να αμφιβάλλει για την μετά θάνατον ζωή, παραμένει καταπλακωμένος σαν από μία ταφόπλακα, από την κατάρα της αμαρτίας του.
Όπως καθετί νεκρό δεν μπορεί να δει το φώς της ημέρας, έτσι κι αυτός δεν μπορεί να δει τη ζωή, η όποια υπάρχει και θα υπάρχει χωρίς τέλος.
Αλλά, δείτε πώς ο Προφήτης Ιερεμίας στεφανώθηκε με ουράνια δόξα στην επέκεινα ζωή: άνδρα πολιά και δόξη διαφέροντα Περιβεβλημένος με άρρητη μεγαλοπρέπεια, φωτοστεφής, με άπερίγραπτο κάλλος και ευείδεια.
Όταν η εκκλησιαστική αλήθεια και κανονικότητα θυσιάζεται στον βωμό του ανταγωνισμού περί πρωτείου και των πολιτικών σκοπιμοτήτων.
"παρόμοιον ἐγχείρημα προγραμματίζεται καὶ διὰ τὴν σχισματικὴν ‘Μακεδονικὴν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν’"
Υπενθυμίζουμε τί έλεγε πριν πέντε περίπου χρόνια το πατριαρχείο Σερβίας (και όσοι τότε συντάσσονταν μ' αυτόν) για την αντικανονική αναγνώριση των αχειροτονήτων σχισματικών της Ουκρανίας και των Σκοπίων, πριν αλλάξει πλώρη για Ρωσία. Τώρα αυτά δεν ισχύουν;
ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ ΠΡΟΣ ΦΑΝΑΡΙ:
ΟΧΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΣΤΟΥΣ ΣΧΙΣΜΑΤΙΚΟΥΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ, ΣΚΟΠΙΩΝ, ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ
ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ
Ενώ πραγματοποιείται στο Φανάρι η συνάντηση του Πατριάρχη Ρωσίας με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και ενώ το ζήτημα της Ουκρανίας έχει εξελιχτεί σε σκληρό πολιτικό πόκερ, είχαμε μια «ηχηρή» παρέμβαση του Πατριάρχη Σερβίας Σεργίου, που δείχνει πόσο σημαντικό είναι το ζήτημα των σχισματικών με τεράστια διεθνή πολιτική σημασία και πόσο η εξέλιξη του θα κρίνει την ίδια την ενότητα της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Όπως αναφέρεται από το πρακτορείο εκκλησιαστικών ειδήσεων «Romfea.gr» πολυσέλιδο γράμμα προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, όπου εκθέτει τα πορίσματα των συζητήσεων σχετικά με τις εκφάνσεις του εθνοφυλετισμού στη σύγχρονη Ορθοδοξία, των γενομένων στην Ιερά Σύνοδο Ιεραρχίας της Σερβικής Εκκλησίας, απέστειλε ο Πατριάρχης Σερβίας κ. Ειρηναίος.
Αφορμή για τη σύνταξη του γράμματος στάθηκε η ανησυχία της Ιεράς Συνόδου και του Πατριάρχου για την ενότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, μετά από παρεμβάσεις Ιεραρχών του Οικουμενικού Πατριαρχείου σχετικά με την εκχώρηση Τόμου Αυτοκεφαλίας σε Ουκρανικές σχισματικές οντότητες «παρὰ τὴν θέλησιν…τῆς Ρωσσικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας…, ἐν ὀνόματι δὲ τῆς κατὰ τὸ παρελθὸν ἐκκλησιστικῆς μητρότητος ὡς καινοφανοῦς κανονικῆς παραμέτρου» καὶ οτι «παρόμοιον ἐγχείρημα προγραμματίζεται καὶ διὰ τὴν σχισματικὴν ‘Μακεδονικὴν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν’».
Όταν οι Επίσκοποι προσεύχονταν: Καλύτερα να πεθάνω, παρά να λειτουργήσω με τον κάθε ..."Βαρθολομαίο"!!!
30 Αυγούστου: Αγίου Αλεξάνδρου
Ἡ ἱστορία τοῦ σήμερα ἑορταζομένου ἁγίου Ἀλεξάνδρου ἀποκαλύπτει ὅλη τὴν τραγικότητα τοῦ σημερινοῦ Πατριάρχη Βαρθολομαίου, τῆς πονηρᾶς συνοδείας του καὶ ὅσων κοινωνοῦν μαζί του, ὡς τάχα ὑποχρεωμένοι νὰ τὸ κάνουν, παραβλέποντας τὴν Ἱερή μας Παράδοση, ποὺ διδάσκει τὴν ἀπομάκρυνση ἀπὸ κάθε αἱρετικό!
• Ὁ πατρ. ἅγιος Ἀλέξανδρος, «ζήλῳ πυρπολούμενος τῷ θείῳ ὡς ἄλλος Ἠλίας νοητῶς, κατέσφαξε διὰ τῆς προσευχῆς ἀοράτως τὸν βλάσφημον Ἄρειον» (Γιὰ ὅποιον δὲν γνωρίζει τὸ γεγονός, μπορεῖ νὰ τὸ πληροφορηθεῖ ἀπὸ τὰ κείμενα ποὺ παραθέτουμε στὴ συνέχεια).
➤ Ὁ πατρ. Βαρθολομαῖος -καὶ ὅλοι ὅσοι κοινωνοῦν μαζί του-πυρπολούμενος κακοδόξῳ ζήλῳ ἐναγκαλίζεται, τιμᾶ καὶ “συλλειτουργεῖ” μὲ τοὺς συγχρόνους Ἀρείους καὶ προδρόμους τοῦ Ἀντιχρίστου Πάπες!
• Ὁ πατρ. ἅγιος Ἀλέξανδρος, παρὰ τὴν πίεση πολιτικῶν προσώπων καὶ Ἐπισκόπων, καὶ παρὰ τὴν γραπτὴ ὁμολογία τοῦ Ἀρείου ὅτι πιστεύει Ὀρθόδοξα(!), διὰ τῆς ὁποίας ἀποκαταστάθηκε ἐκκλησιαστικά, ἀρνήθηκε τὴν εἰσαγωγὴ τοῦ Ἀρείου στὸ ναό, παρακαλώντας τὸν Θεὸ νὰ τὸν πάρει ἀπ’ αὐτὴν τὴν ζωή, παρὰ νὰ συλλειτουργήσει μὲ τὸν αἱρετικό.
➤ Ὁ κ. Βαρθολομαῖος -καὶ ὅλοι ὅσοι κοινωνοῦν μαζί του- παρὰ τὶς διαμαρτυρίες τῶν Ὀρθοδόξων καὶ παρὰ τὶς γραπτὲς “ὁμολογίες” τῶν Παπῶν ὅτι θὰ συνεχίσουν νὰ πιστεύουν κακόδοξα, εἰσάγει στὸν ναὸ τοῦ Θεοῦ τοὺς αἱρετικούς, ἐμπαίζοντας τὸν Θεό, καὶ μὴ φοβούμενος μήπως ὁ Θεὸς τοῦ ἐπιφυλάσσει τὴν τύχη τοῦ Ἀρείου!
➤ Ὁ κ. Βαρθολομαῖος, τέλος, καὶ ὅλοι ὅσοι κοινωνοῦν μαζί του, ἐπιβάλλουν τὶς κακόδοξες ἀποφάσεις τους διὰ τῆς βίας ἐπισήμως (λοιδορώντας καὶ διώκοντας τοὺς πιστοὺς ποὺ ἀντιδροῦν). Οἱ ἀποφάσεις τους διαστρέφουν τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, ὅπως τὴν διέστρεφαν καὶ οἱ κακοδοξίες τοῦ Ἀρείου.
Παραθέτουμε κάποια κείμενα σχετικὰ μὲ τὴν παρουσίαση τοῦ βίου τοῦ ἁγίου Ἀλεξάνδρου.
[Ἐντύπωση προκαλεῖ τὸ γεγονός, ὅτι οἱ Ποιμένες -γνῶστες αὐτοῦ τοῦ γεγονότος- ἀντὶ νὰ μιμηθοῦν τὸν ἅγιο Ἀλέξανδρο, κοινωνοῦν μὲ τὸν κ. Βαρθολομαῖο καὶ τοὺς κοινωνοῦντας μὲ αὐτόν!].
Ο ορθόδοξος Αρχιεπίσκοπος Αλέξανδρος, ο αιρετικός Άρειος και οι σύγχρονοι Οικουμενιστές
«Όταν επίεσε ο Κωνστάντιος, ο Αρειανός αυτοκράτωρ τον Πατριάρχη Αλέξανδρο να δεχθεί σε συμπροσευχή τον Άρειο δηλ. να δεχθεί να πάει μέσα στο ναό την Κυριακή ο Άρειος και να λειτουργήσει μαζί με τον Πατριάρχη, ο αιρετικός μαζί με τον Ορθόδοξο, τι έκανε ο Πατριάρχης Αλέξανδρος;
Ο ψευδοπροφήτης μας προειδοποιεί να μη ακούμε την αλήθεια.
Όταν υπηρετείς το ψεύδος, φυσικά φοβάσαι τον οποιοδήποτε υπηρέτη της αληθείας. Έτσι ο Δημητριάδος βλέποντας τους αντιδρούντες να αυξάνονται, καλεί τους πιστούς να μην ακούν, όσους υπερασπίζονται την Ορθοδοξία, την αληθινή Εκκλησία και ζητούν την φύλαξη της Ι. Παραδόσεως, αλλά να μείνουν στον μεταπατερικό οικοδόμημα που επινόησε αυτός και ο οικουμενιστικός κύκλος του: Μία νέα «Εκκλησία», στην οποία οι Άγιοι είναι «θύματα του αρχέκακου όψεως», οι «δρόμοι σωτηρίας είναι πολλοί», οι αιρετικοί είναι εκκλησίες και έχουν Χάρι, η Εκκλησία χρειάζεται εκσυγχρονισμό, οι Ι. Κανόνες είναι «τείχη του αίσχους», οι Ι. Ναοί και η Θ. Κοινωνία είναι πηγή μολύνσεως, οι Επίσκοποι είναι αλάθητοι, κυκλοφορούν με λιμουζίνες, παίρνουν παχυλούς μισθούς και κατοικούν σε βίλες με σκυλιά και πισίνες, κλπ.
Και δεν φοβάται, αλλά τολμά να χρησιμοποιήσει ως παράδειγμα τον Τίμιο Πρόδρομο, που αν ζούσε σήμερα, ο κάθε Δημητριάδος θα έπρεπε να κρυφτεί για να γλυτώσεις τον καυστικό έλεγχό του.
Α.Τ.
Δημητριάδος: «Να μην παρασυρθούμε από τους ψευδοπροφήτες της εποχής μας»
Την Αποτομή του Τιμίου Προδρόμου εόρτασε ιεροπρεπώς η Τοπική Εκκλησία της Δημητριάδος το διήμερο 28-29/8.
Ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος χοροστάτησε, κατά τον Μέγα Πανηγυρικό Εσπερινό, στην πανηγυρίζουσα Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Ανατολής Αγιάς, πλαισιωμένος από Κληρικούς της εκεί επαρχίας, παρουσία πλήθους προσκυνητών.
Στο κήρυγμά του ο Σεβασμιώτατος εξέφρασε την ικανοποίησή του για την πορεία της Αδελφότητας, για τον σεβασμό που επιδεικνύει στο φυσικό περιβάλλον, για την ανάδειξη, διεθνώς, της Μονής ως τόπου προαγωγής της Ορθόδοξης πνευματικότητας, απλότητας και δημιουργικότητας. Αναφερόμενος στον τιμώμενο Ιωάννη τον Πρόδρομο, παρατήρησε ότι «ήξερε την αποστολή του, γνώριζε τα όριά του και μέσα σ’ αυτά λειτούργησε. Δεν επεδίωξε ποτέ ν’ αποκτήσει οπαδούς, γι’ αυτό και, όταν ήρθε η στιγμή, παρέδωσε τους μαθητές του στον Χριστό, Τον Οποίο υπέδειξε ως τον αναμενόμενο Μεσσία. Δεν εκμεταλλεύτηκε την αγάπη των ανθρώπων, αλλά επεδίωκε την αφάνεια της ερήμου, έως ότου, υπηρετώντας την αλήθεια, βίωσε θάνατο μαρτυρικό».
Εσωτερική αποστολή της Εκκλησίας μας - πραγμάτωσις της Ορθοδοξίας
Justin Popovich, 'Aνθρωπος και Θεάνθρωπος,
Αθήνα 1970, εκδ. Αστήρ, σελ. 52-61
Μτφρ. Αθανασίου Γιέφτιτς
Είναι δύσκολον, πάρα πολύ δύσκολον, εις την στενήν ανθρωπίνην ψυχήν και εις το ακόμη στενώτερον ανθρώπινον σώμα, να εισδύση η άπειρος και αιωνία ζωή. Οι φυλακισμένοι κάτοικοι της γης στέκουν με υποψίαν εμπρός εις κάθε τι το επέκεινα. Φυλακισμένοι εις την φυλακήν του χρόνου και του χώρου δεν αντέχουν, από αταβισμόν ή ίσως από αδράνειαν, το να είσδυση εντός των κάτι το υπερχρονικόν και υπερτοπικόν, κάτι το επέκεινα και αιώνιον. Μίαν τοιαύτην εισβολήν την θεωρούν ως επίθεσιν και απαντούν με πόλεμον. Δεδομένου μάλιστα ότι ο «σης» του χρόνου διαφθείρει τον άνθρωπον, αυτός δεν αγαπά την επέμβασιν της αιωνιότητος εις την ζωήν του και δυσκόλως προσαρμόζεται προς αυτήν. Την επέμβασιν ταύτην την θεωρεί συχνά ως βίαν και ασυγχώρητον θράσος· και άλλοτε μεν γίνεται σκληρός επαναστάτης εναντίον της αιωνιότητος, διότι βλέπει ότι είναι πάρα πολύ μικρός απέναντι της, άλλοτε δε φθάνει μέχρις αγρίου μίσους εναντίον της, διότι την θεωρεί υπό πρίσμα πολύ ανθρώπινον, πολύ γήϊνον, πολύ ενδοκοσμικόν. Βυθισμένος με το σώμα εις την ύλην, δεμένος με την δύναμιν της βαρύτητος εις τον χρόνον και τον χώρον και έχων αποχωρισμένον το πνεύμα του από την αιωνιότητα, ο ενδοκόσμιος άνθρωπος δεν αγαπά τας δυσχερείς εκδρομάς προς το επέκεινα και το αιώνιον. Το χάσμα το οποίον υπάρχει μεταξύ χρόνου και αιωνιότητος είναι δι' αυτόν αγεφύρωτον, διότι του λείπει η αναγκαία ικανότης και η δύναμις να το δρασκελήση. Πολιορκημένος πανταχόθεν από τον θάνατον ο άνθρωπος περιπαίζει εκείνους οι οποίοι του λέγουν: «ο άνθρωπος είναι αθάνατος και αιώνιος». Αθάνατος, ως προς τι; Ως προς το θνητόν σώμα του; Αιώνιος, ως προς τι; Ως προς το αδύνατον πνεύμα του;
Δια να είναι αθάνατος ο άνθρωπος, πρέπει εις το κέντρον της αυτοσυναισθήσεώς του να αισθάνεται τον εαυτόν του αθάνατον · δια να είναι αιώνιος, πρέπει εις το κέντρον της αυτοσυνειδησίας του να επιγινώσκη τον εαυτόν του αιώνιον. Χωρίς αυτό, και η αθανασία και η αιωνιότης είναι δι' αυτόν καταστάσεις επιβεβλημέναι έξωθεν. Και εάν κάποτε είχεν ο άνθρωπος αυτήν την αίσθησιν της αθανασίας και την επίγνωσιν της αιωνιότητος, τούτο συνέβη τόσον παλαιά, ώστε ήδη να έχη ατροφήσει κάτω από το βάρος του θανάτου. Και όντως έχει ατροφήσει: τούτο μας λέγει η όλη μυστηριώδης δομή του ανθρωπίνου είναι. Ολόκληρον το πρόβλημα μας έγκειται εις το πως να αναζωπυρήση κανείς αυτό το σβησμένον αίσθημα, πως να αναστήσει αυτήν την ατροφικήν επίγνωσιν. Οι άνθρωποι δεν ημπορούν να το κάμουν, αλλ' ούτε και οι «υπερβατικοί θεοί» της φιλοσοφίας. Αυτό ημπορεί να το κάμη ο Θεός, ο Οποίος τον αθάνατον Εαυτόν Του ενεσάρκωσε μέσα εις την ανθρωπίνην αυτοαίσθησιν και τον αιώνιον Εαυτόν Του εις την ανθρωπίνην αυτοσυνειδησίαν. Τούτο ακριβώς έκαμε ο Χριστός, όταν ενηνθρώπησε και έγινε θεάνθρωπος. Μόνον εν τω Χριστώ, αποκλειστικώς εν Αυτώ, ο άνθρωπος ησθάνθη τον εαυτόν του αθάνατον και εγνώρισε τον εαυτόν του αιώνιον. Ο θεάνθρωπος Χριστός δια του Προσώπου Του εγεφύρωσε το χάσμα μεταξύ του χρόνου και της αιωνότητος και αποκατέστησε τας σχέσεις μεταξύ των. Δια τούτο ο άνθρωπος αισθάνεται πραγματικώς τον εαυτόν του αθάνατον και γνωρίζει αληθώς τον εαυτόν του αιώνιον, ο οποίος οργανικώς ενώνεται με τον θεάνθρωπον Χριστόν, με το Σώμα Του, την Εκκλησίαν. Όθεν δια τον άνθρωπον και την ανθρωπότητα ο Χριστός κατέστη η μοναδική μετάβασις και διάβασις από τον χρόνον εις την αιωνιότητα. Δια τούτο εις την Εκκλησίαν, εις την Ορθόδοξον Εκκλησίαν, ο θεάνθρωπος Χριστός έγινε και παρέμεινεν η μοναδική οδός και ο μοναδικός οδηγός, από τον χρόνον εις την αιωνιότητα, από την αυτοαίσθησιν της θνητότητος εις την αυτοαίσθησιν της αθανασίας, από την αυτογνωσίαν του πεπερασμένου εις την αυτοσυνειδησίαν της αιωνιότητος και τοι αδιαστάτου.
Τὰ ὅπλα τοῦ Χριστιανοῦ στὸν πνευματικό ἀγώνα
Ὅπως στεκόταν στὸν παράδεισο (Γέν. 3:24), ἔτσι στέκεται καὶ τώρα ἀπειλητικὸς ἀπέναντι στὸν ἄνθρωπο ὁ θανάσιμος ἐχθρός του, τὸ πεσμένο «Χερουβείμ», μὲ τὸ περιστρεφόμενο πύρινο ξίφος. Ἀδιάκοπα καὶ ἀδιάλλακτα πολεμάει τὸ πλάσμα τοῦ Θεοῦ, προσπαθώντας νὰ τὸ παρασύρει στὴν παράβαση τῶν ἐντολῶν Του καὶ σὲ ὄλεθρο μεγαλύτερο ἀπὸ ἐκεῖνον τῶν προπατόρων μας. Δυστυχῶς, μὲ κάθε ἐπιτυχία του ὁ ἐχθρὸς ἐνθαρρύνεται καὶ γίνεται πιὸ ἐπιθετικός.
Τὸ περιστρεφόμενο πύρινο ξίφος ποὺ ἔχει στὸ χέρι του ὁ ἄρχοντας τοῦ ἀέρα, εἶναι, σύμφωνα μὲ τὴν ἑρμηνεία τοῦ ὁσίου Μακαρίου του Μεγάλου, (1) ἡ δυνατότητα τῶν δαιμόνων νὰ περιστρέφουν τὴ διάνοια καὶ τὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου, σαλεύοντας καὶ φλογίζοντάς τες μὲ ποικίλα πάθη. Ὁ ἀπόστολος κάνει λόγο γιὰ «τὰ φλογισμένα βέλη τοῦ πονηροῦ» (Ἐφ. 6:16), ἐνῶ ὁ προφήτης παρομοιάζει τὴν ἐπενέργεια τοῦ διαβόλου στὴν ψυχὴ μὲ «τὴ φωτιὰ ποὺ καίει τ’ ἀγκάθια» (Ψαλμ. 117:12).
Ὁ ὅσιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος γράφει: «Ἀπὸ τότε ποὺ ἔκανε τὸν ἄνθρωπο νὰ ἐξοριστεῖ, ἐξαιτίας τῆς παρακοῆς του, ἀπὸ τὸν παράδεισο καὶ τὸν Θεό, ὁ διάβολος μὲ τοὺς δαίμονες ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ σαλεύει νοητὰ μέρα καὶ νύχτα τὸ λογιστικὸ κάθε ἀνθρώπου, ἄλλου λίγο, ἄλλου πολὺ καὶ ἄλλου πιὸ πολύ. Καὶ τὸ λογιστικὸ δὲν μπορεῖ νὰ ὀχυρωθεῖ διαφορετικά, παρὰ μὲ τὴν ἀκατάπαυστη μνήμη τοῦ Θεοῦ. Ἄν, δηλαδή, μὲ τὴ δύναμη τοῦ σταυροῦ ἐντυπωθεῖ στὴν καρδιὰ ἡ θεία μνήμη, θὰ στερεώσει καὶ θὰ κάνει ἀκλόνητο τὸ λογιστικό. Σ’ αὐτὸν τὸν σκοπὸ ὁδηγεῖ ὁ νοητὸς ἀγώνας, στὸν ὁποῖο κάθε χριστιανὸς ἀποδύθηκε νὰ ἀγωνιστεῖ μέσα στὸ στάδιο τῆς πίστεως τοῦ Χριστοῦ• ἀλλιῶς θ’ ἀγωνιστεῖ μάταια». (2)
Ἡ ἐντολὴ ποὺ δόθηκε ἀπὸ τὸν Θεό, ἀφορᾶ ὄχι μόνο τὰ ἔργα καὶ τὰ λόγια, ἀλλὰ κυρίως τὴν πηγὴ καὶ τὴν αἰτία τους, τοὺς λογισμούς. Γι’ αὐτὸ ὁ ἐχθρὸς πολεμάει πρώτιστα τὸν νοῦ. Ἄν, λοιπόν, ὁ νοῦς, ποὺ ἡγεμονεύει στὶς δυνάμεις τοῦ ἀνθρώπου, δὲν συγκατατεθεῖ στὴν ἁμαρτία, δὲν μποροῦν νὰ γεννηθοῦν οὔτε λόγια οὔτε ἔργα ἁμαρτωλά.
Τὸ ὅπλο τοῦ ἐχθροῦ εἶναι ἡ σκέψη καὶ ἡ φαντασίωση τῆς ἁμαρτίας. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ παλεύει ἐναντίον τῶν πονηρῶν ἐναερίων πνευμάτων μέσα στὸν χῶρο τοῦ νοῦ. Ἐκεῖ θὰ νικήσει ἢ θὰ νικηθεῖ. Ἐκεῖ θὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ τὰ τελώνια ἢ θὰ ὑποταχθεῖ σ’ αὐτά. Ἐκεῖ θὰ ἀποφασιστεῖ ἡ αἰώνια κατάστασή του. Ὁ ἴδιος θὰ διαλέξει ἐλεύθερα εἴτε τὴν αἰώνια ζωή, ποὺ τοῦ χαρίστηκε πρῶτα ἀπὸ τὸν Πλάστη κι ἔπειτα ἀπὸ τὸν Λυτρωτή του, εἴτε τὸν αἰώνιο θάνατο, ποὺ προαναγγέλθηκε ἤδη στὸν παράδεισο ἀπὸ τὸν δίκαιο Θεὸ ὡς συνέπεια τῆς παραβάσεως τῆς εὐεργετικῆς ἐντολῆς Του.
Σ’ αὐτὴ τὴ μεγάλη καὶ πολὺ κρίσιμη πάλη μᾶς καλεῖ ὁ ἅγιος ἀπόστολος Παῦλος, ὅταν λέει: «Ντυθεῖτε μὲ τὴν πανοπλία ποὺ δίνει ὁ Θεός, γιὰ νὰ μπορέσετε ν’ ἀντιμετωπίσετε τὰ τεχνάσματα τοῦ διαβόλου. Γιατί δὲν ἔχουμε νὰ παλέψουμε μὲ ἀνθρώπους ἀλλὰ μὲ ἀρχὲς καὶ ἐξουσίες, δηλαδὴ μὲ τοὺς κυρίαρχούς του σκοτεινοῦ τούτου κόσμου, τὰ πονηρὰ πνεύματα, ποὺ βρίσκονται ἀνάμεσα στὴ γῆ καὶ στὸν οὐρανὸ» (Ἐφ. 6:11-12).
Ὁ ἴδιος ἀπόστολος ἀναφέρει καὶ τὸν χῶρο αὐτῆς τῆς φοβερῆς πάλης καὶ τὸ εἶδος τῶν ὅπλων ποὺ πρέπει νὰ χρησιμοποιηθοῦν: «Τὰ ὅπλα μὲ τὰ ὁποῖα πολεμᾶμε ἐμεῖς δὲν εἶναι κοσμικά, ἀλλὰ ἔχουν τὴ δύναμη ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ γκρεμίζουν ὀχυρὰ (πνευματικά). Μ’ αὐτά, δηλαδή, ἀνατρέπουμε λογισμοὺς καὶ καθετὶ ποὺ ὀρθώνεται μὲ ἀλαζονεία ἐναντίον τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ. Μ’ αὐτὰ αἰχμαλωτίζουμε κάθε σκέψη καὶ τὴν κάνουμε νὰ ὑπακούει στὸν Χριστὸ» (Β’ Κορ. 10:4-5).
Ὅπως βλέπουμε, ὁ ἀπόστολος μᾶς προτρέπει νὰ αἰχμαλωτίζουμε ὄχι μόνο τοὺς ἁμαρτωλοὺς λογισμούς, ποὺ φανερά τοὺς ἀποστρέφεται ὁ Κύριος, ἀλλὰ ὅλες τὶς σκέψεις, κάνοντάς τες νὰ ὑπακοῦνε σ’ Ἐκεῖνον. Γιατί ὁ πονηρὸς ἐχθρός μας, ἔμπειρος καθὼς εἶναι στὸν νοερὸ πόλεμο, δὲν ὑποβάλλει ἐξαρχῆς στὸν ἄνθρωπο λογισμοὺς ξεκάθαρα ἁμαρτωλούς. (3) Ἀντιπαραθέτει στὸν πνευματικὸ λογισμό, δηλαδὴ στὴν εὐαγγελικὴ διδασκαλία, τὸν μεταπτωτικὸ ἀνθρώπινο λογισμό, τὸν σαρκικὸ καὶ ψυχικό, ποὺ τὸν παρουσιάζει ὡς ὀρθὸ καὶ ὑγιῆ, ὡς σοφὸ καὶ ἐπιβεβλημένο. Μ’ αὐτὸν προσπαθεῖ νὰ ἀναιρέσει τὸν λογισμὸ τῆς ὑπακοῆς στὸν Χριστό.
Γι’ αὐτὸ ὁ ἀπόστολος συνιστᾶ τὴν ἀποφασιστικὴ καὶ πλήρη αὐταπάρνηση, ὅταν μᾶς καλεῖ νὰ ντυθοῦμε μὲ τὴν πανοπλία ποὺ δίνει ὁ Θεός, καὶ ὄχι ἁπλῶς νὰ πάρουμε στὰ χέρια κάποιο ὅπλο. Δὲν ἀρκεῖ, δηλαδή, μόνο ἡ νηστεία, οὔτε μόνο ἡ προσευχή, οὔτε μόνο ἡ ἐλεημοσύνη, οὔτε μόνο ἡ ἁγνεία. Ἡ πανοπλία τοῦ Θεοῦ ἀποτελεῖται ἀπ’ ὅλες τὶς εὐαγγελικὲς ἐντολές. Ὅποιος παραβεῖ ἔστω καὶ μία μόνο ἀπ’ αὐτές, θεωρεῖται παραβάτης ὅλου τοῦ θείου νόμου (Ἰακ. 2:10) καὶ «θὰ κηρυχθεῖ ἐλάχιστος στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 5:19), θὰ ριχθεῖ, δηλαδή, στὴ γέεννα, σύμφωνα μὲ ἑρμηνεία τοῦ μακαρίου Θεοφυλάκτου. (4) «Γι’ αὐτὸ τηροῦσα ὅλες τὶς ἐντολές Σου, μισώντας κάθε ἄδικη πράξη» (Ψαλμ. 118:128). «Γι’ αὐτὸ φορέστε τὴν πανοπλία τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ μπορέσετε ν’ ἀντισταθεῖτε τὴν ὥρα τῆς σατανικῆς ἐπιθέσεως. Λάβετε κάθε ἀπαραίτητο μέτρο γιὰ νὰ μείνετε ὥς τὸ τέλος σταθεροὶ στὶς θέσεις σας» (Ἐφ. 6:13). Μόνο ὅποιος φοράει τὴν πανοπλία τοῦ Θεοῦ μπορεῖ ν’ ἀντισταθεῖ τὴν ὥρα τῆς σατανικῆς ἐπιθέσεως.
Μόνο ὅποιος τηρεῖ ὅλες ἀνεξαίρετα τὶς ἐντολὲς μπορεῖ νὰ νικήσει τὸν ἐχθρό. Τὶς ὧρες τῶν σατανικῶν ἐπιθέσεων ἀναδεικνύονται καὶ ἀποδεικνύονται οἱ ἀνδρεῖοι στρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ, πού, νικώντας, μεταβαίνουν ἀπὸ τὸν αἰώνιο θάνατο στὴν ἀνάσταση καὶ τὴν αἰώνια ζωὴ τῆς ψυχῆς.
Τὴν πανοπλία τοῦ Θεοῦ τὴ φοροῦν οἱ ἅγιοί Του. Ὁ κανόνας τῆς ζωῆς τῶν ἁγίων εἶναι τὸ Εὐαγγέλιο. Ὁ λόγος τους –ὁ λόγος καὶ τῶν χειλιῶν καὶ τοῦ νοῦ καὶ τῆς καρδιᾶς τους– εἶναι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, εἶναι τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μ’ αὐτὴ τὴν πνευματικὴ μάχαιρα (Ἔφ. 6:17) συντρίβουν τὰ περιστρεφόμενα πύρινα ξίφη τῶν ἐχθρῶν –τους δαιμονικοὺς λογισμοὺς καὶ τὶς δαιμονικὲς φαντασίες– κι ἔτσι αὐτὰ δὲν μποροῦν νὰ διαπεράσουν τὶς ψυχές τους.
Μὲ συνεχῆ ἐγρήγορση καὶ νήψη ἐπιτηροῦν τὸν νοῦ καὶ τὴν καρδιὰ τους ὅλοι οἱ ἀληθινοὶ δοῦλοι τοῦ Θεοῦ. Φωτισμένοι ἀπὸ τὴ θεία χάρη, ἀντιλαμβάνονται ἤδη ἀπὸ μακριά τοὺς νοητοὺς κλέφτες καὶ φονιάδες, ὅταν αὐτοὶ τοὺς πλησιάζουν, καὶ βλέπουν μέσα τους σὰν σὲ καθρέφτη τὰ μαῦρα πρόσωπα τῶν νοητῶν αἰθιόπων. Διακόπτοντας ἀπὸ τούτη τὴ ζωὴ κάθε κοινωνία μὲ τοὺς δαίμονες, στεροῦν ἀπ’ αὐτοὺς κάθε δικαίωμα ἢ ἐξουσία πάνω στὶς ψυχές τους. Ἔτσι, ὅταν χωρίζονται ἀπὸ τὰ σώματά τους, περνοῦν ἀνεμπόδιστα τὶς ἐξουσίες τοῦ ἀέρα, τὶς νικημένες ἤδη ἀπὸ τὴν ἀρετή τους.
__________________
(1) Ὁσίου Μακαρίου του Μεγάλου, Ὁμιλίαι Πνευματικαί, ΛΖ’, 5.
(2) Ὁσίου Νικηφόρου του Μονάζοντος, Λόγος περὶ νήψεως καὶ φυλακῆς καρδίας – Συμεὼν τοῦ Θεολόγου.
(3) Ἀββᾶ Δωροθέου, Διδασκαλίαι, Ε’, 62.
(4) Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας, Ἑρμηνεία εἰς τὸ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιον, κεφ. Ε’, στ. 19.
Εκεί που ο λόγος περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σεβασμού των άλλων ξαφνικά σταματά: Οι άγριες διώξεις των χριστιανών στη Νιγηρία
Και η υποτονική, μάλλον ανύπαρκτη, αντίδραση της Δύσης
ΑρθρογράφοςΕρευνήτρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου, στον Τομέα Ρωσίας, Ευρασίας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης
Η Νιγηρία είναι το πολυπληθέστερο κράτος της Αφρικής (~ 212 εκ. κάτοικοι), με τον πληθυσμό της να είναι σχεδόν ίσα μοιρασμένος μεταξύ μουσουλμάνων και χριστιανών. Στο Βορρά πλειοψηφούν οι μουσουλμάνοι, στο Νότο οι χριστιανοί ενώ στα κεντρικά, στην επονομαζόμενη Μέση Ζώνη, οι πληθυσμοί είναι ανάμεικτοι.
Εδώ και χρόνια, οι χριστιανοί στις βόρειες και κεντρικές περιοχές της χώρας υφίστανται άγριες και μαζικές διώξεις, οι οποίες, σύμφωνα με αρκετές οργανώσεις, συνιστούν γενοκτονία. Επιθέσεις λαμβάνουν χώρα σχεδόν σε καθημερινή βάση, κυρίως στις πολιτείες Taraba, Kaduna, Plateau, Benue, Adamawa, Gombe, Nasarawa και Kogi.
Ένοπλοι κάνουν επιδρομές σε χωριά και τα πυρπολούν αφού προηγουμένως κλέψουν ζώα και περιουσίες, εισβάλλουν σε εκκλησίες και σχολεία, απαγαγουν και δολοφονούν άνδρες, γυναίκες και παιδιά, ακόμη και νεογέννητα βρέφη. Ανήλικα κορίτσια απάγονται, υποδουλώνονται, βιάζονται, αναγκάζονται να αλλαξοπιστήσουν και παντρεύονται παρά τη θέλησή τους.
Υπολογίζεται ότι μέσα σε 12 χρόνια, 10 εκατομμύρια Χριστιανοί έχουν ξεριζωθεί από τον τόπο τους και έχουν βρει καταφύγιο σε πιο ασφαλείς περιοχές της χώρας, 13.000 εκκλησίες και 1.500 σχολεία έχουν καταστραφεί. Σύμφωνα με στοιχεία της International Society for Civil Liberties and Rule of Law, τουλάχιστον 43.000 άτομα έχουν δολοφονηθεί ενώ η International Committee on Nigeria ανεβάζει τον αριθμό των θυμάτων μεταξύ 2010-2020 στις 52.000.
Παρά τους περιορισμούς στην κυκλοφορία λόγω της πανδημίας της νόσου του κορωνοϊού, οι επιθέσεις την τελευταία χρονική περίοδο βαίνουν αυξούμενες. Κατά το διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου 2021, τουλάχιστον 3.462 έχασαν τη ζωή τους, περίπου 3000 απήχθησαν και 300 εκκλησίες δέχθηκαν επίθεση.
Θύτες είναι η Μπόκο Χαράμ, μέλη της φυλής Φουλάνι και το παρακλάδι του ισλαμικού κράτους στη Δυτική Αφρική (ISWAP). Η Μπόκο Χαράμ είναι μια τζιχαντιστική οργάνωση που έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, η οποία δρα στη βόρεια Νιγηρία και σε γειτονικές χώρες (Τσαντ, Νίγηρα, Καμερούν).
Οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας καί οἱ Ἅγιοι τῆς Ἱερᾶς Συνόδου: ποιούς Ἁγίους νά ἐμπιστευόμαστε;
Οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας καί οἱ Ἅγιοι τῆς Ἱερᾶς Συνόδου: ποιούς Ἁγίους νά ἐμπιστευόμαστε;
Μέσα στό κλίμα τῶν ἡμερῶν τό κήρυγμα τοῦ σεβασμιωτάτου Φθιώτιδος· συνδυασμός τοῦ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος, τοῦ ἑορταζόμενου Ἁγίου Φανουρίου καί θεμάτων πού δημιουργοῦν ἀνησυχίες ἤ ἀπασχολοῦν τόν λαό. Μηνύματα μέ πολλαπλούς ἀποδέκτες, πάντα κατά τή δική μας ἀνάγνωση, μιᾶς καί κήρυξε σέ ναό τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καί ὁ λόγος του θά εἶχε περισσότερη δημοσιότητα, καθώς μεταδόθηκε «ἀπευθείας ἀπό τηλεοράσεως, ραδιοφώνου καί διαδικτύου»[1].
Ἀναφέρθηκε ἐνδεχομένως, ὁ σεβασμιώτατος, σέ αὐτούς πού ἔχουν ἔντονη ἀγωνία (ἀνύπαρκτη ἴσως γιά τόν ἴδιο, ὑπαρκτή ὅμως καί γιά ὅλους τούς σύγχρονους Ἁγίους στούς ὁποίους ἀναφέρεται), γιά τήν παγκάκιστη πνευματική συμφορά τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καί ἑνός «τέκνου» του, τοῦ οὐκρανικοῦ ζητήματος. Ἔτσι, παραλληλίζει τό νεανίσκο τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς, τοῦ «ἐπιφανειακοῦ», ὑπερορθόδοξου καί ὑποκριτή χριστιανοῦ, μέ αὐτούς «πού ἔχουν ἄποψη γιά τά πάντα, ἀπό αὐτούς, οἱ ὁποῖοι ἀποφαίνονται γιά ὅλα, ἀπό αὐτούς οἱ ὁποῖοι ἄν εἶναι δυνατόν θά ἤθελαν νά καθοδηγοῦν τόν Πατριάρχη, τόν Ἀρχιεπίσκοπο, τήν Ἱεραρχία, τόν Κλῆρο, τήν Ἐκκλησία, τήν κοινωνία ὁλόκληρη μέ βάση τή δική τους θρησκευτικότητα, ὅπως τήν ζοῦν καί τήν ἀντιλαμβάνονται.»[2].
Ο παπισμός στη Φραγκοκρατούμενη Ελλάδα
Ζαχαρόπουλου Νίκου, Η Εκκλησία στην Ελλάδα κατά την Φραγκοκρατία,
εκδ. Πουρνάρα, Θεσσαλονίκη 1981, σελ. 97- 105 (Ο τονισμός δικός μας).
Η φραγκοκρατία στην Ελλάδα έχει πολύ στενή σχέση γενικά με τον παπισμό, και ειδικά με τις ιδέες που πηγάζουν απ' αυτόν και μέσ' απ' αυτόν πραγματοποιούνται στη ζωή.
Είναι βέβαια γνωστό πως βασικό μέλημα του παπισμού υπήρξε -κάτω από ολότελα ιδιάζουσα μορφή- η διατήρηση της ενότητας της Εκκλησίας, καθώς και η επανένωση των δυο Εκκλησιών, της Ανατολικής και της Δυτικής, που δημιουργήθηκαν υστέρα από το σχίσμα. Ο παπισμός αντιλαμβανόταν την ένωση της Εκκλησίας, σύμφωνα με το νομικό πνεύμα που τον διέκρινε, όχι βέβαια ως αποτέλεσμα της βασικής σχέσεως των ανθρώπων που μ' αυτήν δημιουργείται η δυνατότητα της δικαιώσεώς τους, δηλαδή της σωτηρίας τους, αλλά ως συνέπεια της καθαρής και τέλειας δικαιικής ιεραρχικής σχέσεως μεταξύ τους. Μη λησμονούμε ότι το πρωτείο του πάπα ήταν εκείνο πού προβαλλόταν ιδιαίτερα πάντοτε από τους παπικούς ως η βασική αρχή της ενότητας τής Εκκλησίας.
Η περίοδος που η Ανατολή υποδουλώθηκε στους Φράγκους παρουσίασε έξαρση στη διατύπωση και αναζήτηση εφαρμογής ιδεών, που ήταν σχετικές με τον παπισμό.
Ο παπισμός, όπως είναι γνωστό, είχε υποστεί φοβερή καθίζηση εξαιτίας ανάξιων παπών. Την ανόρθωση του πέτυχαν ωστόσο ορισμένοι από τους μεγάλους (σσ. για τον παπισμό) πάπες, όπως ο Γρηγόριος Ζ', ο Ιλδεβράνδος (1073-1085 )(1) και ο Ιννοκέντιος Γ' (1198 1216) (2).
Oι ιδέες του Γρηγορίου Ζ' συνοπτικά (3) ήταν οι εξής· ο επίσκοπος Ρώμης είναι ο μόνος οικουμενικός ιεράρχης και το όνομά του είναι το μοναδικό στον κόσμο. Ο πάπας έχει στην απόλυτη εξουσία του όλους τους επισκόπους του κόσμου. Η δικαιοδοσία του σ' αυτούς είναι απεριόριστη, αφού μάλιστα αυτός μόνος έχει το δικαίωμα να τους χειροτονεί και να τους διορίζει ή και να τους καθαιρεί ακόμη. Αυτός, κατά κάποιο τρόπο, στέκεται πάνω και από τις οικουμενικές συνόδους, αφού, για να αναγνωρισθούν κι αυτές ως οικουμενικές, είναι απαραίτητη η γνωμάτευση του πάπα. Η δυνατότητα του πάλι να νομοθετεί σε θέματα της Εκκλησίας και να αναθεωρεί τις αποφάσεις των δικαστηρίων τον καθιστούσε ύψιστη νομοθετική και δικαστική αρχή. Η άποψή του για τη Ρωμαϊκή Εκκλησία, ότι αυτή και μόνη διασώζει και μαρτυρεί πάντοτε την αλήθεια, προσδίνει στην Εκκλησία την ιδιότητα της λυδίας λίθου, που μ' αυτή δοκιμάζονται όλες οι σχετικές με την αλή θεια απόψεις κάθε εκκλησιαστικής συσσωματώσεως. Η υπεροχή του πάπα σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο εκκλησιαστικό όργανο και, κατά φυσικό λόγο, σε σχέση με κάθε πιστό γίνεται αντιληπτή από το γεγονός ότι αυτός έχει το δικαίωμα να διαχειρίζεται τις αξιομισθίες του Αποστόλου Πέτρου. (σσ. Ό,τι δηλαδή κάνει σήμερα ο Βαρθολομαίος). Η αγιότητα του πάπα ήταν φυσική απόρροια από το αξίωμά του και από τη σχέση αυτού του αξιώματος μ' εκείνο του Αποστόλου Πέτρου. Τελικά η θεοκρατική άποψη για τον παπισμό, που εκφράστηκε με το δωδέκατο και με το εικοστό έβδομο άρθρο των « Didactus Papae » (4) ολοκληρώνει τον κύκλο των ιδεών για τον παπισμό, πού ανανεώθηκαν και ενισχύθηκαν με τον πάπα Γρηγόριο Ζ'. Ο πάπας έχει το δικαίωμα να απολύει και να απομακρύνει από το θρόνο και αυτούς τους αυτοκράτορες, ενώ ο ίδιος συγχρόνως μπορεί να απαλλάσσει τους υπηκόους από την ισχύ του όρκου να υποτάσσονται στον ηγεμόνα τους. Η υπεροχή του θυσιαστήριου μπρος στον αυτοκρατορικό θρόνο έγινε ολότελα αισθητή μ' όσα λέχθηκαν και εφαρμόσθηκαν στην εποχή για την οποία έγινε λόγος. Ο πάπας έγινε ο τοποτηρητής της Εκκλησίας όχι απλώς του Πέτρου, αλλά του Χριστού και κύριος της Εκκλησίας της οικουμένης (5).
Οι ιδέες αυτές, που υπενθυμίζουν εκείνες του Λέοντα θ', υιοθετήθηκαν από τον Ιννοκέντιο Γ' και διατυπώθηκαν απ' αυτόν και τους συνεργάτες του με ιδιαίτερο ζήλο, ενώ συγχρόνως καταβλήθηκε προσπάθεια για υλοποίηση τους στην καθημερινή ζωή των πιστών.
Με τον Ιννοκέντιο Γ', είναι απαραίτητο εδώ να σημειώσουμε, βρισκόμαστε ακριβώς στην εποχή που επικράτησαν στην Ανατολή οι Φράγκοι. Ο πάπας Ιννοκέντιος Γ' διατύπωσε περαιτέρω την άποψη (6) , ότι το πολιτικό κράτος συγκροτήθηκε εξαιτίας της απομακρύνσεως του ανθρώπου από το θεό και είναι αποτέλεσμα της αμαρτίας του, ενώ το εκκλησιαστικό, δηλαδή η Εκκλησία, έχει θεία την προέλευση της. Η σχέση του ενός κράτους προς το άλλο είναι όμοια με τη σχέση της σελήνης προς τον ήλιο. Η σελήνη παίρνει το φως της από τον ήλιο και σ' αυτόν επομένως οφείλει το φέγγος της. Η βασιλική εξουσία αρύεται την εξουσία και το κύρος της μόνο από την εκκλησιαστική, γιατί η βασιλική εξουσία δημιουργήθηκε, για να είναι ιερατική, ενώ η ιερατική, για να αποβή βασιλική. Επομένως η πρώτη υποτάσσεται στη δεύτερη, αφού υπάγεται κιόλας σ' αυτήν, ενώ η δεύτερη κυριαρχεί πάνω στην πρώτη και αποβαίνει ηγουμένη αυτής.
Ο πάπας Ιννοκέντιος Γ', που διακατεχόταν απ' αυτού του είδους τις ιδέες, κατέβαλε προσπάθειες να πείσει τους γύρω απ' αυτόν και τους υφισταμένους του να εκστρατεύσουν κατά της Ανατολής. Η απελευθέρωση των Αγίων Τόπων και η ένωση των Εκκλησιών αποτελούσαν τις δυο μεγάλες επιθυμίες του πάπα Ιννοκεντίου Γ'. Η πρώτη από τις επιθυμίες του δεν πραγματοποιήθηκε, γιατί, όπως είδαμε, τα σχέδια των σταυροφόρων με τις πανουργίες του Δάνδολου και των Βενετών άλλαξαν, η δεύτερη όμως εκπληρώθηκε κατά κάποιο τρόπο και με ιδιαίτερα ιδιάζουσα μορφή. Έτσι ο πάπας και γενικότερα η Δυτική Εκκλησία αισθάνθηκαν μεγάλη αγαλλίαση.
Ο Ιννοκέντιος Γ' ευνοήθηκε (7) από τις περιστάσεις, προκειμένου να πραγματοποιήσει τις επιδιώξεις του. Η διαμάχη στη Γερμανία για τη διαδοχή του αυτοκράτορα μεταξύ του Όθωνα Brunswick και του Φιλίππου Σουηβού, καθώς και ο θάνατος της χήρας του Ερρίκου VI, της αυτοκράτειρας Κωνστάντιας, που με τη θέληση της παραχωρήθηκε η κηδεμονία του βασιλείου της Σικελίας στον πάπα, έδωσαν τη δυνατότητα στον παπισμό να ανακτήσει την κοσμική δύναμη του και να ασκήσει και πάλι πολιτική επιρροή σ' όλα τα κράτη. Ο πάπας με τη δύναμη του αυτή και με την πνευματική και εκκλησιαστική επιρροή του πάνω στους πιστούς κατόρθωσε να κινήσει την Δ' σταυροφορία, και μ' αυτήν να πετύχει την κατάλυση της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Έτσι η ένωση των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσεως επήλθε αναγκαστικά με κατάκτηση κι όχι με συνεννοήσεις.
Ο Ιννοκέντιος Γ' δικαιολόγησε το γεγονός αυτό με εύσχημο τρόπο. Πρώτα απ' όλα είχε έρθει σε επαφή με τους Ανατολικούς στην εποχή της βασιλείας του αυτοκράτορα Αλεξίου Γ'. Ο τελευταίος αυτός αυτοκράτορας, όπως είναι γνωστό, ήλθε σε συνεννοήσεις με τον πάπα στέλνοντας επιστολή, προκειμένου να επιτευχθεί προσέγγιση των δυο μεγάλων δυνάμεων και να περισταλεί η αύξηση της δυνάμεως του Γερμανού αυτοκράτορα (8). Κατά την επαφή αυτή ο πάπας κατέβαλε προσπάθεια να πείσει τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου πως καμιά συνεννόηση δεν ήταν δυνατό να πραγματοποιηθεί, πριν γίνει πραγματικότητα η πολυπόθητη ένωση των Εκκλησιών. Ο αυτοκράτορας απαίτησε, πριν από κάθε ενέργεια, να συγκληθεί σύνοδος, για να μελετήσει το θέμα της ενώσεως. Ο Ιννοκέντιος Γ' έδειξε ότι δε διαφωνούσε ως προς το σημείο αυτό, θεωρούσε όμως απαραίτητο, πριν από τη σύγκληση της συνόδου, να γίνει το πρώτο βήμα καλής θελήσεως από μέρους των Ορθοδόξων, για τη διοικητική υποταγή τους στη μητέρα Εκκλησία (9). Σ' αντίθετη περίπτωση απειλούσε ότι θα έφθανε μέχρι το σημείο να υποστηρίξει κι αυ τούς τους αντίπαλους των Κομνηνών, τους Αγγέλους, για να καταλάβουν το θρόνο που είχαν χάσει. Μεγάλης χρονικής διάρκειας συνεννοήσεις, χωρίς καμιά πρόοδο, οδήγησαν σε αδιέξοδο. Κι όταν οι προσπάθειες του πάπα δεν τελεσφόρησαν, τότε αυτός, επειδή βρέθηκε μπροστά σε τετελεσμένα γεγονότα, όπως ήταν η κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως από τους σταυροφόρους, διακήρυξε, σύμφωνα με τη γενική αρ χή του, ότι το Βυζάντιο έπεσε εξαιτίας τής αμαρτίας των αν θρώπων του. Πολύ σύντομα μάλιστα παραμέρισε κάθε πρόσχημα και επιφύλαξη σχετικά με τον τρόπο που χρησιμοποιήθηκε για την κατάληψη τής Κωνσταντινουπόλεως και τις ωμότητες που διαπράχθηκαν στο όνομα του σταυρού σε βάρος των Χριστιανών. Στην δ' σύνοδο του Λατερανού (1215) ο πάπας Ιννοκέντιος Γ' διακήρυττε ότι η άλωση τής Κωνσταντινουπόλεως σήμανε την υποταγή των Ελλήνων στη Ρωμαϊκή Εκκλησία και την αποδοχή από μέρους τους της δικής της διδασκαλίας. Το έργο αυτό είχε από τον ίδιο τον πάπα παρομοιασθεί ως άγρα που αυτός ως άλλος Απόστολος Πέτρος στη λίμνη της Γεννησαρέτ πέτυχε σε ασύγκριτα μεγαλύτερο βαθμό απ' ό,τι οι άλλοι απόστολοι. Το σχίσμα είχε πια οριστικά αρθεί κι η Εκκλησία της Ανατολής είχε αμετάκλητα ενωθεί και υποταγεί στη Ρωμαϊκή.
Μετά τις διακηρύξεις αυτές, λήφθηκε από τη σύνοδο η απόφαση να διατηρηθεί η τάξη των πατριαρχείων της Ανατολής, Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων, αλλά οι πατριάρχες τους απαραιτήτως να λαμβάνουν από τον πάπα το pallium και σ' αυτόν να δίνουν τον καθιερωμένο όρκο πίστεως κι απόλυτης υποταγής (10). Τότε η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως μετονομάσθηκε από Βίzansena σε Constantinopolitana και δόθηκε το δικαίωμα στο λατινικό κλήρο, όταν ο θρόνος χήρευε, να εκλέγει τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (11).
Η ένωση των Εκκλησιών, που ύστερα από μακρόχρονη αναμονή κι ελπίδα έγινε κατά τους Δυτικούς πραγματικότητα, παρουσίασε πάρα πολλά και δυσεπίλυτα προβλήματα. Αυτά προήλθαν κι από τις δυο πλευρές, δηλαδή και από τους Ανατολικούς και από τους Δυτικούς· οι τελευταίοι μάλιστα αυτοί δημιούργησαν ίσως τα μεγαλύτερα προβλήματα. Είναι γνωστό βέβαια πως η ένωση δεν είναι απλή διακήρυξη, αλλά πράξη και ζωή και αναμφίβολα η ένωση δεν επιβάλλεται, αλλά πραγματοποιείται με τη θέληση των δυο συμβαλλόμενων μερών. Οι Ορθόδοξοι, όπως και στη συνέχεια θα δούμε, συζητούσαν την εποχή αυτή για ένωση, όχι γιατί αυτή ήταν αίτημα και πόθος του χριστεπώνυμου πληρώματος τής Εκκλησίας, αλλά απαίτηση των πολιτικών πραγμάτων και της ειδικής καταστάσεως που επικρατούσε στο Βυζάντιο, εξαιτίας των εχθρών του που το περιέσφιγγαν συνεχώς ασφυκτικά. Μεγάλη ανωμαλία παρουσιάστηκε και στους κόλπους των Δυτικών, που τήρησαν ιδιάζουσα στάση έναντι του τετελεσμένου γεγονότος της καταλύσεως της βυζαντινής αυτοκρατορίας και της υποταγής της Ανατολικής Εκκλησίας στη Δυτική. Αναφερθήκαμε κιόλας στη διαμάχη για την κατάληψη του πατριαρχικού θρόνου στην Κωνσταντινούπολη και στις αντιδράσεις που εμφανίστηκαν αμέσως μετά την εκλογή του Θωμά Μοροζίνη ως πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Οι προστριβές δεν περιορίστηκαν μόνο γύρω από το σημείο αυτό, αλλά επεκτάθηκαν και σ' άλλα κύρια θέματα, κι έτσι μ' όλα αυτά εμφανίστηκε το πνεύμα που επικράτησε στους κόλπους του παπισμού και που διέγραψε με σαφήνεια το κλίμα της αρχομανίας, της απειθαρχίας, της καχυποψίας και της διασπάσεως της εσωτερικής ενότητας της Εκκλησίας. Έτσι, όταν ο Λατίνος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως θέλησε να ασκήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα του στη Λατινική Εκκλησία της Κύπρου, που είχε εγκατασταθεί (12) βέβαια και στο νησί αυτό, τότε ο Ιννοκέντιος Γ' αντέδρασε λέγοντας πώς ή Εκκλησία αυτή υπαγόταν απευθείας στην Αγία Έδρα, και γι' αυτό και απαγόρευσε κάθε επέμβαση σ' αυτήν οποιασδήποτε εκκλησιαστικής αρχής. Ο Ιννοκέντιος Γ' όρισε να υ παχθεί κάτω από Λατίνους επισκόπους που αυτός διόρισε όλη η Εκκλησία της Κύπρου.
Εξάλλου ο αρχιεπίσκοπος Πατρών, που ήταν ο προϊστάμενος των Εκκλησιών της «Ελλάδος», ενώ ανέκαθεν κατά το παρελθόν και σύμφωνα με το καθεστώς που εκεί επικρατούσε υπαγόταν στον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, κατά την περίοδο αυτή έδειξε σημεία ανυπακοής σ' αυτόν, όπως και σαφή τη διάθεση του να απαλαγεί από την εξάρτηση του απ' αυτόν. Ο αρχιεπίσκοπος των Πατρών Άνσελμος, Γάλλος στην καταγωγή, δεν ανεχόταν την υποχρέωση να υπακούει σε Βενετό πατριάρχη, να δέχεται απ' αυτόν επιταγές, να αναγνωρίζει μόνο τους αρχιεπισκόπους που εκείνος χειροτονούσε και να πληρώνει τέλος σ' αυτόν τις χρηματικές εισφορές που του επιβάλλονταν. Ο Ιννοκέντιος Γ, που είχε διατυπώσει αντιρρήσεις παλαιότερα και για την ίδια την κανονικότητα της εκλογής του αρχιεπισκόπου Πατρών (13), έσπευσε να τονίσει την ανάγκη να διατηρηθούν οι αρχές που διείπαν την Εκκλησία, όπως και τα προνόμια που είχαν ορισμένες αρχιεπισκοπές, ανάμεσα στις οποίες ανήκε και της Αχαΐας, δεν ενέδωσε όμως με κανένα τρόπο στην απαίτηση του αρχιεπισκόπου. Το τελευταίο αυτό πραγματοποιήθηκε αρ γότερα από το διάδοχο του, τον πάπα Ονώριο Γ'. Ο Ιννοκέντιος Γ' ωστόσο έδωσε στον αρχιεπίσκοπο Πατρών, ως προϊστάμενο των Εκκλησιών της Αχαΐας, το δικαίωμα να φέρει το pallium κατά τις μεγάλες γιορτές (14).
Από τα λίγα αυτά περιστατικά, αλλά και από ένα πλήθος άλλων, γίνεται αντιληπτό ότι, ενώ επιχειρούνταν η ένωση των Εκκλησιών, ανέκυπταν τόσα και τέτοια προβλήματα στους κόλπους της Εκκλησίας, που έπαιρνε την πρωτοβουλία για την ένωση των Εκκλησιών, ώστε να μειώνεται στο απειροελάχιστο η δυνατότητα της επιτεύξεως του σκοπού που αρχικά είχε τεθεί. Έτσι, μ' όλες τις ενέργειες της Δυτικής Εκκλησίας τίποτε άλλο δεν εξυπηρετήθηκε εκτός από τη βίαιη υποταγή της Ανατολικής Εκκλησίας στη Δυτική. Αυτό ιδιαίτερα διευκολύνθηκε από την κατάκτηση της Ανατολής από τους Δυτικούς με όπλα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Τα σχετικά με το Γρηγόριο Ζ' βλ. στο F 1 iche Α. και Martin V., Histoire de l ' Eglise..., τόμ. 8ος, σ. 55 κ.έ., όπου και αξιόλογη βιβλιογραφία
2. Εμπεριστατωμένη παρουσίαση του έργου του Ιννοκεντίου Γ΄ βλ. οπ., τομ. 10 ο ς , σ. 11 κ.ε. κι όπου η σχετική βιβλιογραφία.
3. Βλ. σύνοψη αυτών στο Χρ. Παπαδόπουλου, Το πρωτείον του επισκόπου της Ρώμης..., σ. 239-240.
4. Για τα "didactus Papae" βλ. στο F1iche Α. και Martin V., Histoire de l'Eglise..., τομ. 8 ος , σ. 79-80.
5. Γιά τίς αρχές αυτές του πάπα Γρηγορίου βλ. στις Επιστολές
του στο Μ ansi J., Sacrorum conciliorum..., τόμ. 20 και Ηο fm a nn K., Die «Didactus Papae» Gregorii VII, Paderborn 1933.
6. Παπαδοπούλου X ρ., Το πρωτείον του επισκόπου Ρώμης..., σ. 242.
7. Βλ. F1iche Α. και Martin V., Histoire de l'Eglise..., τομ. 10 ο ς , σ. 45-46.
8 Βλ. την επιστολή στο Μ igne , P. L., τόμ. 124, στ. 326 -327. Πρβλ. Norden W., Das Papsttum.., σ. 134.
9 Βλ. Fliche Α. και Martin V., Histoire de l'Egli se..., ο. π., σ. 49.
10. Βλ. Παπαδόπουλου Χρ. Το πρωτείον του επισκόπου Ρώμης..., σ. 249-250.
11. Βλ. Μηλιαράκη Α., Ιστορία..., σ. 113
12. Γιά τήν Κύπρο βλ. τή βασική μελέτη τοΰ Φ. Γεωργίου, Ειδήσεις ιστορικοί περί τής Εκκλησίας τής Κύπρου, Αθήναι 1875, καθώς καί τό άρθρο Κύπρος στή ΘΗΕ, τόμ. 7ος, στ. 1137, δπου καί ή σχετική βιβλιογραφία.
Αιρετικές κοινότητες στη Θράκη κατά τον 11 ο αιώνα*
* Θεοφάνης Λ. Δρακόπουλος, ThD- Université de Genève Εισήγηση εκφωνηθείσα στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο: Αλεξανδρούπολη, Η Ιστορία της πόλης και της περιοχής της (15-17/10/2021)
Με αφορμή ένα σημαντικό έργο, τον Περί ἐνεργείας δαιμόνων διάλογο, συνταχθέντα περί τα μέσα το υ ΙΑ′ αι., (1) με αντικείμενο πρακτικές και τελετουργικά μαγείας μιας ομάδας αιρετικών της Θράκης, θα ασχοληθούμε με την αξιοπιστία των πληροφοριών που παρατίθενται, αλλά και την ταυτότητα των ασκούντων αυτές, αφού πρώτα αναφερθούμε στους λόγους της ευρείας διάδοσης αιρετικών ομάδων στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης.
Οι μετακινήσεις πληθυσμών στις επαρχίες της ρωμαϊκής και της βυζαντινής αυτοκρατορίας αποτελούσαν κοινό τόπο, αφού αυτές επιβάλλονταν εκ των πραγμάτων για εμπορικούς, οικονομικούς, στρατιωτικούς και άλλους λόγους. Από το φαινόμενο αυτό των έντονων και μαζικών μετακινήσεων δεν μπορούσε βέβαια να εξαιρεθεί και η επαρχία της Θράκης, η οποία επί των χρόνων του Διοκλητιανού ενώθηκε διοικητικά με την Κάτω Μοισία αποτελώντας πλέον την ευρεία Διοίκηση της Θράκης ( Diocesis Thracia) (2), η οποία κάλυπτε την ευρύτατη περιοχή της σημερινής Βουλγαρίας, της Ανατολικής και της Δυτικής Θράκης. Ένα μεγάλο μέρος του εντόπιου πληθυσμού της Θράκης μετοίκισε κατά την αυτοκρατορική περίοδο τόσο στις δυτικές επαρχίες της Αυτοκρατορίας (Ισπανία, Γαλατία, Γερμανία, Βρετανία), όσο και στις ανατολικές (Ασία, Βιθυνία-Πόντος, Καππαδοκία, Λυκία-Παμφυλία, Κιλικία, Συρία, Παλαιστίνη και Αραβία), συνιστώντας έτσι μία πολυάριθμη θρακική «Διασπορά» (3). Την ίδια στιγμή, η Θράκη γνώρισε πολλά μεταναστευτικά κύματα, αφού στη γη της, λόγω της νευραλγικής θέσης που επείχε ως διακομιστικό κέντρο εμπορίου από και προς τη Βασιλεύουσα, εγκαταστάθηκαν ετερόκλητοι πληθυσμοί κυρίως από τις ανατολικές επαρχίες της αυτοκρατορίας, ενώ σε τακτά διαστήματα γίνονταν επιδρομές από βαρβαρικές φυλές (τους Ούννους του Αττίλα το 441-442, τους Γότθους του Θεοδωρίχου το 471 κ.ά.) και βεβαίως από τον Η΄ αι. και μετά κυρίως τους Βουλγάρους.
Η απόλυτη σύγχυση. Τα πάνω κάτω έχουν έρθει στην Εκκλησία, διότι δεν τηρούνται οι Ι. Κανόνες κι η εκλησιαστική διδασκαλία.
Η απόλυτη σύγχυση: Προκαθήμενοι ορθοδόξων εκκλησιών στέλνουν ευχές στον Ουκρανίας Ονούφριο αναγνωρίζοντας τον ως κανονικό αρχιεπίσκοπο Ουκρανίας, και παράλληλα κοινωνούν με τον Βαρθολομαίο και τους υποστηρικτές του, που όχι μόνο δεν αναγνωρίζουν την Ονούφριο, αλλά και τον διώκουν. Παράλληλα ο Ονούφριος δεν αναγνωρίζει ορθώς ως κανονικούς τους σχισματικούς της Ουκρανίας, αλλά δέχεται ευχές από τους σχισματικούς των Σκοπίων (Αχρίδος) που αναγνωρίστηκαν κι αυτοί, όπως οι της Ουκρανίας, άνευ εξετάσεως της κανονικότητας της χειροτονίας τους, άνευ μετανοίας και άνευ πανορθόδοξης συμφωνίας. Όσο δεν τηρούνται οι Ι. Κανόνες, όσο αγνοείται η εκκλησιαστική διδασκαλία και όσο βασιλεύει η αίρεση και η εκκοσμίκευση στους επισκοπικούς θρόνους, η σύγχυση θα μεγαλώνει.
Α.Τ.
Πατριάρχης Αντιοχείας σε Κιέβου Ονούφριο: «Η σοφία Σας είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται η Εκκλησία»
Γραφείο ρεπορτάζ: Romfea.gr
Συγχαρητήρια επιστολή προς τον Μητροπολίτη Κιέβου κ. Ονούφριο με αφορμή την επέτειο της ενθρονίσεως του, απέστειλε ο Πατριάρχης Αντιοχείας κ. Ιωάννης.
Ο κ. Ιωάννης στο μήνυμά του, μεταξύ άλλων τονίζει: «Εξ αφορμής της 9ης επετείου από την εκλογή Σας ως Μητροπολίτης Κιέβου και Προκαθήμενος της αδελφής Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας εκφράζω στην Υμετέρα Μακαριότητα τις ένθερμες συγχαρητήριες ευχές και προσρήσεις. Τόσο εκ μέρους μου προσωπικά, όσο και εκ μέρους των αδελφών μου ιεραρχών της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Αντιοχείας και όλων των τέκνων της κατά Αντιόχειαν Εκκλησίας».
Σε άλλο σημείο ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Αντιοχείας επεσήμανε ότι ο Θεός αφού εξέλεξε τον Μακαριώτατο Ονούφριο για τη διακονία αυτή, τον προίκισε, κατά τον Απόστολο, με την "ἄνωθεν σοφία", η οποία είναι "πρῶτον…ἁγνή ἐστιν, ἔπειτα εἰρηνική, ἐπιεικής, εὐπειθής, μεστὴ ἐλέους καὶ καρπῶν ἀγαθῶν, ἀδιάκριτος καὶ ἀνυπόκριτος" (Ιακ. 3.17). Αυτή η σοφία που Σας διακρίνει, είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται η ευλογημένη Εκκλησία σας σε αυτές τις δύσκολες εποχές».
Επίσης ο Πατριάρχης τόνισε ιδιαίτερα την εμπερίστατη κατάσταση της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, εξαιτίας και των διώξεων, που είχαν εξαπολυθεί κατ’ αυτής.
Ενώ συμπλήρωσε ότι ο εορτασμός «πραγματοποιείται τη στιγμή εκείνη, που ο λαός σας υποφέρει λόγω των συμφορών του πολέμου, ενώ η Εκκλησία σας υφίσταται ἀσθενείας, ὕβρεις, ἀνάγκας, διωγμοὺς, στενοχωρίας, ὑπὲρ Χριστοῦ (Β’ Κορ. 12.10).
«Αναπέμπουμε τις δεήσεις μας προς τον Ίδιο τον Κύριο της ειρήνης και "Αὐτὸς δὲ ὁ Κύριος τῆς εἰρήνης δῴη ὑμῖν τὴν εἰρήνην διὰ παντὸς ἐν παντὶ τρόπῳ" (Β’ Θεσ. 3.16) και ο Θεός να Σας ενδυναμώνει, ώστε τίποτε να μη Σας χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ: οὔτε θλῖψις ἢ στενοχωρία ἢ διωγμὸς ἢ λιμὸς ἢ γυμνότης ἢ κίνδυνος ἢ μάχαιρα (πρβλ. Ρωμ. 8.35). …Είθε "ὁ Θεὸς πάσης παρακλήσεως, ὁ παρακαλῶν ἡμᾶς ἐν πάσῃ τῇ θλίψει ἡμῶν" (Β’ Κορ. 1.3-4) να ενισχύει την Υμετέρα Μακαριόταν, να Σας ενθαρρύνει, προκειμένου να μείνετε ακλόνητος ως προς την ορθή πίστη και το έργο Σας» - προσθέτει κλείνοντας ο Πατριάρχης Ιωάννης.
Ευχές και συγχαρητήριες προσρήσεις απέστειλαν και οι Προκαθήμενοι άλλων κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, μεταξύ των οποίων ο Καθολικός Πατριάρχης πάσης Γεωργίας κ. Ηλίας Β’, ο Πατριάρχης Σερβίας κ. Πορφύριος, ο Μητροπολίτης Βαρσοβίας και πάσης Πολωνίας κ. Σάββας, ο Μητροπολίτης Τσεχίας και Σλοβακίας κ. Ραστισλάφ, ο Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος κ. Στέφανος, ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία εν Αμερική απέστειλε αντιπροσωπεία της στους εορτασμούς.
Ακόμη στον Προκαθήμενο της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας ευχήθηκε ο Πρωθιεράρχης της Υπερορίου Ρωσικής Εκκλησίας Μητροπολίτης Ανατολικής Αμερικής και Νέας Υόρκης Νικόλαος.
Ευχαριστίες του Μητροπολίτη Ονουφρίου
Στην αντιφώνησή του κατά τη Θεία Λειτουργία στη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου ο Μητροπολίτης Ονούφριος ευχαρίστησε τους Προκαθημένους για τις ευχές τους και επεσήμανε ότι η ημέρα ενθρονίσεώς του είναι για τον ίδιο «και χαροποιός και λυπηρή.
«Λυπηρή επειδή δεν έπραξα όσα ήθελα να πράξω. Χαροποιός επειδή ο Θεός με υπομένει εδώ και εννιά χρόνια με όλες τις ασθένειες και αδυναμίες και ατέλειές μου. Με τη συνδρομή των αδελφών μας επισκόπων, των ιερέων και τη δική σας συνδρομή, αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, αντιμετωπίζουμε εκείνες τις δυσκολίες, που προκύπτουν στο βιοτικό δρόμο. Η Εκκλησία δεν είναι επίσκοποι. Η Εκκλησία είναι και οι επίσκοποι, και οι ιερείς, και οι λαϊκοί. Όλοι μαζί συγκροτούμε το Σώμα της Εκκλησίας με επικεφαλής τον Χριστό. Η Εκκλησία δεν επεκτείνεται μόνο στην Ουκρανία, αλλά σε όλο τον κόσμο. Είμαστε τμήμα εκείνης της Ορθοδόξου Εκκλησίας, τα τέκνα της οποίας υπάρχουν σε όλες τις ηπείρους, τα οποία είναι ενωμένα σε μια πνευματική οικογένεια, που αποκαλείται Εκκλησία. Η αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον είναι εκείνη που μας ενώνει… Όλοι οι πειρασμοί, που εμφανίσθηκαν στο διάβα όλης της ιστορίας της Εκκλησίας μας είχαν σκοπό να καταστρέψουν ή να αποδυναμώνουν την αγάπη μας για τον Θεό και τον πλησίον. Περισσότερο απ’όλο πλήττει τον άνθρωπο και τον ταπεινώνει πνευματικά η συκοφαντία και η αδικία. Όμως και ο πλέον πολύτιμος μισθός από τον Θεό είναι όταν ο άνθρωπος θα αντιμετωπίσει επαξίως τη συκοφαντία. Ο Σωτήρα μας ήταν αναμάρτητος, αλλά και Αυτός κατηγορήθηκε για τα πάντα: προδοσία του Καίσαρα και όλα τα υπόλοιπα. Ο Κύριος τα υπέμεινε όλα και μάλιστα με ευχαριστία ώς Άνθρωπος και νίκησε το κακό, νίκησε και κατέστρεψε τον Άδη. Ας αγαπήσουμε τους πλησίον ο, τι και να είναι: ακόμη κι εάν μας φτύνουν, υβρίζουν…Ας αγαπήσουμε όλους» - τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Ονούφριος.
Επίσης, ο Μητροπολίτης Ονούφριος ευχήθηκε λέγοντας: «Ο Κύριος να διαφυλάττει την ουκρανική μας γη, τον λαό μας, τους υπερασπιστές μας και τις Αρχές μας. Διότι όλοι έχουν δικό τους βάρος και δικό τους σταυρό. Και σκοπός όλων, και των αρχόντων, και των αρχομένων να διαφυλάττουμε την αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον. Η ουσία της ζωής είναι η αγάπη. Αναζήτησε την αγάπη και η αγάπη είναι ο Θεός. Εάν πετάμε τον Θεό από τη ζωή μας, δεν έχουμε μέσα μας αγάπη. Δηλαδή, δεν έχουμε ζωή μέσα μας, αλλά μόνο την ύπαρξη, την οποία δε θέλω να περιγράψω σήμερα. Εύχομαι ώστε όλοι εμείς, οι οποίοι ζούμε εντός και εκτός Ουκρανίας, να ενωθούμε με τον Θεό και με τους αλλήλους στην αγάπη».
Τέλος, να σημειωθεί ότι έξω από τη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου τον Μητροπολίτη Ονούφριο υποδέχθηκαν ολιγάριθμοι οπαδοί της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ουκρανίας, οι οποί φώναζαν: «Ο Ονούφριος να πάει στη φυλακή!».