ΑΓΙΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ Ο ΑΙΓΥΠΤΙΟΣ
Οι αδελφοί οφείλουν να ζουν και να συναναστρέφονται μεταξύ τους με πολλή αγάπη, είτε προσεύχονται, είτε διαβάζουν τις Γραφές, είτε κάνουν κάποια άλλη πράξη, για να έχουν το θεμέλιο της αγάπης μεταξύ τους. Έτσι μπορούν να έχουν καλό αποτέλεσμα σ’ εκείνες τις ασχολίες, και όλοι αυτοί που προσεύχονται και αυτοί που διαβάζουν και αυτοί που εργάζονται μπορούν να ωφεληθούν, γιατί θα συναναστρέφονται μεταξύ τους με αγνότητα και ειλικρίνεια. Διότι τι έχει γραφεί; «ας γίνεται το θέλημά σου και στη γη από τους ανθρώπους, όπως γίνεται και στον ουρανό από τους αγγέλους», ώστε, όπως ζουν στον ουρανό οι άγγελοι και επικρατεί μεγάλη ομόνοια μεταξύ τους, επειδή ζουν με αγάπη και ειρήνη, και δεν υπάρχει εκεί αλαζονεία η φθόνος, αλλ’ επικρατεί μεταξύ τους αγάπη και ειλικρίνεια, έτσι να είναι και οι Χριστιανοί μεταξύ τους στη γη.
Συμβαίνει μερικοί να είναι τριάντα και να είναι κάτω από τον ίδιο σκοπό και δε μπορούν όλη την ημέρα και τη νύχτα να παραμένουν με καρτερία και επιμονή στη προσευχή, αλλά μερικοί από αυτούς ασχολούνται με την προσευχή έξι ώρες και μετά επιθυμούν να διαβάσουν, άλλοι δε με προθυμία μεγάλη προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, και άλλοι ασχολούνται με κάποιο άλλο έργο.
Οφείλουν λοιπόν οι αδελφοί ο,τιδήποτε και αν κάνουν να συναναστρέφονται μεταξύ τους με αγάπη και χαρά. Και αυτός που ασχολείται με κάποιο έργο να λέγει αυτά τα λόγια για εκείνο που προσεύχεται ότι, ‘Το θησαυρό που θ’ αποκτήσει ο αδελφός μου, επειδή είναι κοινός, τον κατέχω και εγώ’· και αυτός που προσεύχεται να λέγει αυτά τα λόγια για τον αδελφό που διαβάζει· ‘η ωφέλεια που αποκομίζει εκείνος από την ανάγνωση είναι κέρδος και για μένα’· και εκείνος πάλι που προσφέρει κάποια εργασία ας λέγει αυτό· ‘την διακονία που προσφέρω, την προσφέρω για κοινή ωφέλεια’. Διότι, όπως ακριβώς «ένα είναι το σώμα, αλλά έχει πολλά μέλη», και βοηθάει το ένα το άλλο και το κάθε ένα εκτελεί το δικό του έργο, και όπως το μάτι βλέπει για όλο το σώμα, και το χέρι εργάζεται για όλα τα μέλη, και το πόδι περπατάει κουβαλώντας όλα τα μέλη του σώματος, και άλλο πάλι μέλος υποφέρει μαζί με κάποιο άλλο, έτσι να είναι και οι αδελφοί μεταξύ τους. Και ούτε αυτός που προσεύχεται να επικρίνει εκείνο που εργάζεται και να λέγει, ’γιατί δεν προσεύχεται;’ ούτε αυτός που εργάζεται να κατακρίνει εκείνο που προσεύχεται, λέγοντας, ‘εκείνος κάθεται και εγώ εργάζομαι’, ούτε αυτός που διακονεί να κρίνει τον άλλο. Αλλά ό,τι κάνει ο κάθε ένας, να το κάνει «για τη δόξα του Θεού». Αυτός που διαβάζει να αισθάνεται αγάπη και χαρά γι’ αυτόν που προσεύχεται και να σκέφτεται αυτό, ότι δηλαδή για μένα προσεύχεται, και αυτός που προσεύχεται να σκέφτεται γι’ αυτόν που εργάζεται αυτό, ότι ‘αυτό που κάνει, το κάνει για την ωφέλεια όλων’.
Και έτσι είναι δυνατό να επικρατεί μεταξύ σας μεγάλη ομοφωνία και γαλήνη και συμφωνία «έχοντας ως σύνδεσμο την ειρήνη», και να ζείτε όλοι μαζί με αγνότητα και ειλικρίνεια και ευλογία Θεού. Το κυριότερο όμως από όλα είναι η επιμονή με καρτερία στη προσευχή. Πλην όμως ένα και μοναδικό να επιζητείτε, το να έχει κανείς θησαυρό στη ψυχή και την αληθινή ζωή στο νου που είναι ο ίδιος ο Κύριος· και είτε εργάζεται κανείς, είτε προσεύχεται, είτε διαβάζει, να έχει κάνει δικό του απόκτημα αυτό που δε χάνεται, δηλαδή το άγιο Πνεύμα.
Υπάρχουν όμως μερικοί που λένε αυτό ότι δηλαδή ‘ο Κύριος ζητάει από τους ανθρώπους μόνο φανερούς καρπούς, ενώ τα απόκρυφα ο Θεός τα πραγματοποίησε’. Όμως δεν έχουν έτσι τα πράγματα, αλλά, όπως ακριβώς προφυλάσσει κάποιος με τη συμπεριφορά του τον έξω άνθρωπο, δηλαδή το σώμα, έτσι οφείλει να κάνει αγώνα και πόλεμο και με τους διαλογισμούς του. Διότι απαιτεί από σένα ο Κύριος να οργισθείς με τον εαυτό σου και να πολεμήσεις μαζί με το πνεύμα σου, ώστε ούτε να συμφωνήσεις, ούτε και να αισθανθείς ηδονή με τους λογισμούς της κακίας.
Λοιπόν το να εκριζωθεί η αμαρτία και το κακό που υπάρχει μαζί της, αυτό είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί μόνο με τη θεία δύναμη. Δεν είναι κατορθωτό και δυνατό στον άνθρωπο να εκριζώσει την αμαρτία μόνο με τη δική του δύναμη. Το να παλαίψεις μαζί της, το να μάχεσαι εναντίον της, το να δείρεις και να δαρείς είναι δικό σου έργο, η εκρίζωσή της όμως είναι έργο του Θεού. Διότι, αν εσύ μπορούσες να το κάνεις αυτό, τότε τι χρειαζόταν ο ερχομός του Κυρίου; Διότι, όπως δεν είναι δυνατό στο μάτι να βλέπει χωρίς φως, ή να μιλάει κανείς χωρίς τη γλώσσα, ή να ακούει χωρίς τα αυτιά, ή να περπατάει χωρίς τα πόδια, ή να εργάζεται χωρίς τα χέρια, κατά τον ίδιο τρόπο δεν μπορεί να σωθεί ή να μπει στη βασιλεία των ουρανών κάποιος χωρίς το Χριστό.
Αν όμως ισχυρίζεσαι και λες ‘είναι ολοφάνερο ότι δεν πορνεύω, δε μοιχεύω, δεν είμαι φιλάργυρος, επομένως είμαι δίκαιος’, έχεις μεγάλη πλάνη, επειδή νόμισες ότι μ’ αυτό και μόνο έχεις εκτελέσει τα πάντα. Δεν έχει μόνο τρία μέρη η αμαρτία, από τα οποία πρέπει κανείς να προφυλαχθεί, αλλ’ αμέτρητα· η αφοβία προς το Θεό, η αλαζονείας, η απιστία, το μίσος, ο φθόνος, η δολιότητα, η υποκρισία από που προέρχονται; Δεν πρέπει να έχεις κρυφά μέσα στις σκέψεις σου αγώνα και πάλη εναντίον αυτών; Όπως ακριβώς εάν έρθει κάποιος ληστής στο σπίτι σου και σε στενοχωρεί και δε σ’ αφήνει να είσαι αμέριμνος, οπότε αρχίζεις να τον αποκρούεις, να τον χτυπάς και να δέχεσαι χτυπήματα απ’ αυτόν, έτσι οφείλει και η ψυχή να αντιστέκεται, να αντιμάχεται και ν’ αποκρούει την αμαρτία.
Λοιπόν η θέληση όταν αντιμάχεται και έχει αγώνα και θλίψη, αρχίζει να γίνεται ανώτερη· πέφτει, σηκώνεται, πάλι την ρίχνει κάτω η αμαρτία, σε δέκα ή σε είκοσι αγώνες νικάει αυτή την ψυχή και την ρίχνει κάτω, η ψυχή όμως με το πέρασμα του χρόνου νικάει ολοκληρωτικά την αμαρτία. Εάν πάλι συνεχίσει να αγωνίζεται η ψυχή και δεν ατονίσει, αρχίζει να υπερισχύει σιγά-σιγά και να απολαμβάνει τους καρπούς της νίκης κατά της αμαρτίας. Αλλά και αν ακόμα καταστρέφει η αμαρτία τον άνθρωπο, τον καταστρέφει μέχρι που να φτάσει να γίνει «άνδρας τέλειος από άποψη πνευματικής σοφίας και αρετής, στο μέτρο της πνευματικής ηλικίας και ηθικής τελειότητας», οπότε θα νικήσει τελείως το θάνατο· διότι έχει γραφεί· «τελευταίος εχθρός, που καταργείται και εξαφανίζεται, είναι ο θάνατος».
Και έτσι οι άνθρωποι γίνονται ανώτεροι και νικητές του διαβόλου.Αν όμως, όπως προαναφέραμε, λέει κάποιος, ‘δεν πορνεύω, δε μοιχεύω, δεν είμαι φιλάργυρος, αυτό μου είναι αρκετό’, αυτός αγωνίσθηκε σε τρία μέτωπα μόνο, και σε άλλα είκοσι μέτωπα, που έχει ανοίξει η αμαρτία εναντίον της ψυχής, δεν αγωνίσθηκε και νικήθηκε. Πρέπει λοιπόν σε όλα τα μέτωπα να αθλείται κανείς και να αγωνίζεται· διότι η ψυχή όπως πολλές φορές είπαμε, είναι αντίπαλη προς την αμαρτία, και έχει ίση δύναμη μ’ αυτή, για να μπορεί να φέρνει αντίρρηση και να εναντιώνεται στις πονηρές σκέψεις.
Αν όμως ισχυρίζεσαι ότι η δύναμη του αντιπάλου είναι μεγαλύτερη και κυριαρχεί ολοκληρωτικά η κακία εναντίον του ανθρώπου, κάνεις άδικο το Θεό, που κατακρίνει τους ανθρώπους· διότι υποτάχθηκαν στο σατανά, οπότε αυτός είναι ισχυρότερος και υποτάσσει τους ανθρώπους με κάποια αναγκαστική δύναμη· «τον έκαμες μεγαλύτερο και δυνατότερο από την ψυχή και μου παραγγέλλεις: μην υπακούσεις σ’ αυτόν;». Όπως ακριβώς εάν ένας νέος παλεύει με ένα μικρό παιδί, και εάν νικηθεί το παιδί, να κατακρίνεται το παιδί γιατί νικήθηκε.Αυτό είναι μεγάλη αδικία. Γι’ αυτό εμείς λέμε ότι το πνεύμα του ανθρώπου είναι αντίπαλο και ισοδύναμο, και η παρόμοια ψυχή, όταν επιδιώκει αυτό τον αγώνα δέχεται βοήθεια και υποστήριξη από το Θεό και αξιώνεται να επιτύχει τη λύτρωσή της, διότι η πάλη και ο αγώνα είναι ισοδύναμος.
Ας δοξάζουμε τον Πατέρα και τον Υιό και το άγιο Πνεύμα στους αιώνες. Αμήν.