Σχετικά με το θαύμα της μεταμόσχευσης ποδιού των Αγ Αναργύρων

Δημοσιεύσαμε εχθές ένα άρθρο σχετικά με ένα υποτιθέμενο θαύμα μεταμόσχευσης οργάνου των αγ. Αναργύρων. Σήμερα δημοσιεύουμε τον αντίλογο όπως αυτός δημοσιεύθηκε στο ιστολόγιο «Πατερική Παράδοση» ώστε ο αναγνώστης να βγάλει τα συμπεράσματά του.

Κωνσταντίνος Γ. Καρακατσάνης

καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Πυρηνικής Ιατρικής, του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

 ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ

«ΦΩΤΕΙΝΗ ΓΡΑΜΜΗ»

Θεσσαλονίκη 13 Ιουλίου 2004

Αγαπητέ κ. Αναγνωστόπουλε,

Γνωστοί μου από την Αθήνα μου έστειλαν πρόσφατα φωτοτυπία ενός δημοσιεύματος του Περιοδικού σας, «Φωτεινή Γραμμή», με τίτλο «Οι Αγιοι Κοσμάς και Δαμιανός. Η πρώτη μεταμόσχευσις», του Αμ. Επίκ. Καθηγητού Χειρουργικής, κ. Βασ. Κέκη.

Επειδή το θέμα που πραγματεύεται το προαναφερθέν άρθρο έχει σχέση και με την ακρίβεια της πίστης της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας, αλλά και με ιατρικές πρακτικές που εφαρμόζονται σήμερα, θα παρακαλούσα να δημοσιεύσετε την παρούσα μου επιστολή για ορθή και αντικειμενική ενημέρωση των αξιότιμων αναγνωστών του Περιοδι­κού σας.

Το προαναφερθέν άρθρο του κ. Β. Κέκη δημοσιεύθηκε, ακριβώς το ίδιο (με μόνη διαφοροποίηση το γεγονός ότι η γλώσσα στην οποία γράφηκε το άρθρο αυτό ήταν η δημοτική) στο Περιοδικό «Σύγχρονη Ιατρική Ενημέρωση» (Έκδοση «Όμιλος Ιατρικού Αθηνών»), τεύχος 5, Ιανουάριος-Μάρτιος 2002, με τίτλο «Κοσμάς και Δαμιανός – Η πρώτη μεταμόσχευση», σελ. 77-82. Σημειωτέον ότι, παρά τις έγγραφες οδηγίες του προαναφερθέντος Περιοδικού («Στο κείμενο θα αναφέρεται με α­ριθμούς το βιβλιογραφικό λήμμα. Όλοι δε οι αναφερόμενοι συγγραφείς στο κείμενο να αντιστοιχούν στη βιβλιογραφία που το συνοδεύει και τανάπαλιν»), ο κ. συνάδελφος ουδεμία παραπομπή αναφέρει μέσα στο κείμενο του άρθρου του, αλλά περιορίζεται στην ομαδική παράθεση εννέα βιβλιογραφικών παραπομπών (μία εκ των οποίων αφορά δημοσίευ­μα της Αθηναϊκής εφημερίδας «Ελεύθερος Κόσμος» του 1969 και μία δημοσίευμα στο περιοδικό «Επίκαιρα» του έτους 1970) μετά το πέρας του κειμένου του άρθρου.

Ασχολούμενοι επί σειράν ετών με τα θέματα των μεταμοσχεύσεων οργάνων δεν είχαμε βρει στις Ορθόδοξες πηγές πληροφορία γι’ αυτό το αναφερόμενο θαύμα των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού, ότι δηλαδή οι Αγιοι απέκοψαν, μεταβάντες στο νεκροταφείο, την κνήμη ενός Μαυριτανού που είχε πεθάνει την ίδια ημέρα και την μετεμόσχευσαν στο πόδι ασθενούς, ο οποίος έπασχε από γάγγραινα ή, κατ’ άλλους, από καρκίνο.

Με αφορμή λοιπόν το άρθρο του κ. Κέκη, ερευνήσαμε επιμελώς τους Ορθόδοξους Συναξαριστές, δηλαδή του Αγίου Νικόδημου του Αγιορείτου, το μεγάλο 12τομο Συναξαριστή του Ματθαίου Λαγγή και εκείνον του Μητροπολίτου πρ. Λεοντοπόλεως, κ.κ. Σωφρονίου Ευστρατιάδου. Ακόμη ερωτήσαμε τους αρμόδιους μοναχούς των Ιερών Μονών Βατοπεδίου και Ιβήρων του Αγίου Όρους. Ουδαμού ανευρέθη πληροφορία για τέτοιο θαύμα των Αγίων Αναργύρων.

Κατόπιν τούτου αναζητήσαμε τις βιβλιογραφικές αναφορές του προαναφερθέντος άρθρου του κ. Κέκη, και κυρίως τις θεολογικές εξ αυτών. Η αναφορά 3 αφορά τον προαναφερθέντα Συναξαριστή του Μητροπολίτου, πρώην Λεοντοπόλεως, Ευστρατιάδου Σ., η αναφορά 8, αφορά μία θρησκευτική εγκυκλοπαίδεια του έτους 1909, στα Αγγλι­κά, την οποία βρήκαμε στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, ενώ η αναφορά 1 αφορά σε κάποιον Συναξαριστή, Δυτικής προέλευσης, στα Αγγλι­κά, ο οποίος εξεδόθη το 1914 στο Εδιμβούργο. Τον τόμο του Συναξαριστού αυτού δανειστήκαμε από το Πανεπιστήμιο της Τυβίγγης. Εις ουδεμία από τις προαναφερθείσες αναφορές του κ. Κέκη ανα­γράφεται ο,τιδήποτε για το αναφερόμενο αυτό θαύμα.

Περαιτέρω, ο κ. Κέκης αναγράφει με εσφαλμένα στοιχεία άλλες δύο αναφορές. Στην αναφορά 6 οι σελίδες είναι 387-410 και όχι 384 και, το σπουδαιότερο, ομοίως ουδέν αναγράφεται για το θαύμα αυτό, ενώ στην αναφορά 7, «Religion and Medicine» του 1962, σελ. 39 ο συγγραφεύς πραγματεύεται άλλο θέμα (τις θεωρίες περί θεραπείας κάποιας κυρίας Eddy).

Ερευνήσαντες περαιτέρω το θέμα, διαπιστώσαμε ότι σε ιατρικό βι­βλίο του 1984 με τίτλο «Famous Operations» του Harold Ellis, Harwal publishing co. Media pa., αναγράφεται παραλλαγή του θαύματος αυτού με σχόλιο του συγγραφέα «story… you may or may not believe», δηλαδή «ιστορία… που μπορεί να την πιστεύετε ή όχι». Περαιτέρω, σε επικοινωνία μας με την Ι. Μονή Σίμωνος Πέτρα, στο Αγιον Όρος, πληροφορηθήκαμε ότι υπάρχει σε Δυτικό κείμενο του 14ου-15ου αιώνος εξιστόρηση παρό­μοιου θαύματος από την οποία εμπνεύσθηκαν προφανώς οι διάφοροι Δυτικοί καλλιτέχνες το θέμα των πολλών πινάκων με το αναφερόμενο αυτό θαύμα.

Σημειωτέον ότι, πριν να προβούμε στην αναζήτηση των βιβλιογραφικών αναφορών, είχαμε τηλεφωνήσει στον κ. Β. Κέκη, το καλοκαίρι του 2002, με αφορμή το σχετικό άρθρο του, ο οποίος μας είχε υποσχεθεί ό­τι θα αναζητούσε στο αρχείο του και θα μας έστελνε τις βιβλιογραφικές αναφορές του προαναφερθέντος άρθρου του. Μετά μακρά αναμονή, ουδέν ελάβαμε. Κατόπιν τούτου, αφού συλλέξαμε όλες τις σχετικές πληροφορίες από τις προαναφερθείσες αναφορές, τις κοινοποιήσαμε με επιστολή στο συνάδελφο κ. Β. Κέκη, την οποία υπέγραψαν έξι Πανε­πιστημιακοί και δύο Νοσοκομειακοί ιατροί, το Σεπτέμβριο του έτους 2002.

Το έτος 2001 στον Ιερό Ναό Αγίων Κοσμά και Δαμιανού, στη Βέ­ροια, αγιογραφήθηκε εικόνα, βυζαντινής τεχνοτροπίας, η οποία απει­κονίζει το εν λόγω θαύμα. Τον Σεπτέμβριο του έτους 2002 στείλαμε την ίδια επιστολή στον προϊστάμενο του Ιερού αυτού Ναού και τον ρωτούσαμε με βάση ποια πληροφορία Ορθόδοξου Συναξαριστού προέ­βη στην εικονογράφηση αυτού του αναφερόμενου θαύματος.

Μέχρι σήμερα, μετά παρέλευση σχεδόν διετίας, ούτε ο κ. Κέκης ούτε ο προϊστάμενος του προαναφερθέντος Ιερού Ναού μας έχουν απαντήσει.

Ομολογούμε, οπωσδήποτε, ότι αισθανθήκαμε έκπληξη, όταν μετά από όλα τα γεγονότα, τα οποία είχαν προηγηθή, και την ενημέρωση που έγινε στον κ. Κέκη ότι δεν αναγράφεται τέτοιο θαύμα σε Ορθόδοξες πηγές, εκείνος αποφάσισε πρόσφατα να σας δώσει προς δημο­σίευση το ίδιο προαναφερθέν άρθρο του, το οποίο έχει δημιουργήσει τόσα προβλήματα.

Ο υπογράφων, όπως όλοι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, αποδέχεται τα θαύματα χωρίς να εξετάζει λογικά ή επιστημονικά τον τρόπο επιτέ­λεσής τους. Στη συγκεκριμένη, όμως περίπτωση υπάρχει μία ιδιαιτερότητα. Με εσφαλμένη κρίση, το αναφερόμενο αυτό θαύμα έχει χρη­σιμοποιηθεί ως επιχείρημα από ορισμένους υποστηρικτές των μετα­μοσχεύσεων οργάνων από «εγκεφαλικά νεκρούς».

Φρονούμε ότι το θέμα είναι πολύ σοβαρό για το λόγο ότι η αποδοχή γεγονότων, τα οποία δεν φαίνεται να στηρίζονται στην Ορθόδοξη Παράδοσή μας, είναι δυνατόν να έχει άμεσες επιπτώσεις στην ποιμαντι­κή, την ανθρωπολογία, ακόμη και στη Θεολογία της Ορθόδοξης Ανα­τολικής Εκκλησίας μας.

Με τη δέουσα τιμή

Κωνσταντίνος Γ. Καρακατσάνης

(Πηγή: «Θεοδρομία», Ιαν–Μαρ 2009)

Πατερική Παράδοση