Στὴν ἐκκλησία -ἀλλὰ καὶ ἐκτὸς ἐκκλησίας- λέμε πολλὰ πράγματα χωρὶς νὰ συνειδητοποιοῦμε τί λέμε. Π.χ. στὸ Σύμβολο τῆς Πίστης λέμε ὅτι πιστεύουμε στὴν «ἄφεση ἁμαρτιῶν». Τὸ ἐπαναλάμβανα καὶ ἐγὼ ἐπὶ χρόνια πρὶν ἀναρωτηθῶ γιατί ἄραγε αὐτὸ εἶχε μπεῖ στὸ Σύμβολο τῆς Πίστης.
Ἐκ πρώτης ὄψεως φαὶνεται περιττό. «Ἂν κανεὶς εἶναι χριστιανός», σκέφτηκα, «καὶ βέβαια πιστεύει στὴ συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν. Ἐννοεῖται!» Ἐκεῖνοι ὅμως ποὺ συνέταξαν τὸ Σύμβολο τῆς Πίστης προφανῶς σκέφτηκαν ὅτι αὐτὸ ἦταν κομμάτι τῆς πίστης μας ποὺ θὰ ἒπρεπε νὰ τὸ φέρνουμε στὴ μνήμη μας κάθε φορὰ ποὺ πηγαὶνουμε στὴν ἐκκλησία. Καὶ ἔχω καὶ ἐγὼ ἀρχίσει νὰ συνειδητοποιῶ ὅτι εἶχαν δίκιο. Τὸ νὰ πιστεύεις στὴν συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν δὲν εἶναι ἀκριβῶς τόσο εὔκολο ὅσο νόμιζα. Τὸ νὰ πιστεύεις πραγματικὰ σ’ αὐτὸ εἶναι κάτι πού, ἂν δὲν εἶσαι διαρκῶς σὲ ἐπιφυλακή, μπορεῖ εὔκολα νὰ σοῦ διαφύγει.
Πιστεύουμε ὅτι ὁ Θεὸς μᾶς συγχωρεῖ γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας. Πιστεύουμε ἐπὶσης ὅτι τὸ κάνει ἐφόσον καὶ ἐμεῖς συγχωροῦμε τὶς ἁμαρτίες τῶν ἄλλων ἀπέναντί μας. Δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία γι\’ αὐτό. Τὸ λέει ἡ προσευχὴ τοῦ Χριστοῦ στὸν Οὐράνιο Πατέρα, τὸ «Πάτερ ἡμῶν». Τὸ τόνισε αὐτὸ ὁ Χριστός. Ἂν δὲν συγχωρεῖτε, δὲν θὰ συγχωρεθεῖτε. Κανένα ἄλλο κομμάτι τῆς διδασκαλίας Του δὲν εἶναι πιὸ ξεκάθαρο. Οὔτε καὶ ὑπάρχει καμιὰ ἐξαίρεση σ\’ αὐτό. Δὲν λέει νὰ συγχωροῦμε τὶς ἁμαρτίες τῶν ἄλλων ὅταν δὲν εἶναι τόσο ἀποκρουστικὲς ἢ ὅταν ὑπάρχουν σοβαρὲς δικαιολογίες γι’ αὐτὲς ἢ κάτι τέτοιο. Πρέπει νὰ τὶς συγχωροῦμε ὅλες, ὁσοδήποτε ἀπαίσιες καὶ φρικτὲς κι ἂν εἶναι, ὁσοδήποτε συχνὰ κι ἂν ἐπαναλαμβάνονται. Ἂν δὲν τὶς συγχωροῦμε, δὲν θὰ συγχωρηθεῖ καμιὰ ἀπὸ τὶς δικές μας.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΟΦΑΓΟΥ [:Ματθ. 6,16-21]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα:
«ΕΓΕΡΤΗΡΙΟΝ ΣΑΛΠΙΣΜΑ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 25-2-1996] [Β330, β΄έκδοσις]
Ακούσαμε, αγαπητοί μου, στην σημερινή αποστολική περικοπή, να μας λέγει ο μέγας των Εθνών Παύλος τα εξής από την προς Ρωμαίους επιστολή του. Σε μετάφραση: «Να δέχεστε όποιον έχει ασθενική πίστη, χωρίς να επικρίνετε τις απόψεις του. Για παράδειγμα, ένας πιστεύει πως μπορεί να φάει τα πάντα, ενώ ο άλλος, που έχει ασθενική πίστη, τρώει μόνο χόρτα. Αυτός που τρώει τα πάντα, ας μην περιφρονεί όποιον δεν τρώει. Αλλά κι αυτός που δεν τρώει, ας μην κατακρίνει όποιον τρώει. Γιατί ο Θεός τον έχει δεχτεί στην Εκκλησία Του. Ποιος είσαι εσύ που κρίνεις έναν ξένο υπηρέτη; Μόνο ο Κύριός Του μπορεί να κρίνει αν στέκεται ή όχι στην πίστη. Και θα σταθεί, γιατί ο Κύριος έχει την δύναμη να τον στηρίξει».
Αγαπητοί μου, όπως παρατηρούμε, στη σημερινή, όπως είπαμε, αποστολική περικοπή, να γίνεται ένα εγερτήριον σάλπισμα. Φαίνεται ότι οι πιστοί ατονούν στην πνευματική τους πορεία· που τελικά φτάνουν να κοιμώνται πνευματικά. Έτσι, το εγερτήριον σάλπισμα, κατά καιρούς, που κάνει ο λόγος του Θεού, είναι αναγκαίον. Τι μας λέγει;
«Εἰδότες τὸν καιρόν, ὅτι ὥρα ἡμᾶς ἤδη ἐξ ὕπνου ἐγερθῆναι· νῦν γὰρ ἐγγύτερον ἡμῶν ἡ σωτηρία ἢ ὅτε ἐπιστεύσαμεν. Ἡ νὺξ προέκοψεν, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγικεν. Ἀποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός. Ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατήσωμεν». Λέγει ο Παύλος: Δηλαδή «γνωρίζοντες καὶ ἀναγνωρίζοντες τὸν καιρόν», ότι είναι πια ώρα να σηκωθούμε από τον ύπνο· διότι τώρα είμαστε πιο κοντά εις την σωτηρίαν που έρχεται δια του Ιησού Χριστού, την ημέρα της Δευτέρας Του παρουσίας, παρά τότε που επιστεύσαμε. Η νύχτα πέρασε. Η ημέρα πλησίασε. Έτσι, λοιπόν, σαν παιδιά της ημέρας να πολιτευθούμε -«περιπατήσωμεν»- «εὐσχημόνως», με καλό σχήμα.
Κάτω από αυτές τις εικόνες, αγαπητοί, του ύπνου, της νύχτας και της ημέρας, τι θέλει να υποδηλώσει ο λόγος του Θεού; Για να το εννοήσομε, αυτές τις εικόνες, πρέπει να θυμηθούμε μια σημερινή επέτειο. Για να αντιληφθούμε τι σημαίνει ότι πρέπει να σηκωθούμε από τον ύπνο. Πρέπει να ξυπνήσομε. Βεβαίως, όχι τον βιολογικόν ύπνον. Είναι, αγαπητοί μου, η έξοδος του Αδάμ από τον Παράδεισον του Θεού. Ο Αδάμ στον Παράδεισο ήταν μέσα στο φως του Θεού. Ήταν θεωμένος. Είχε θεωρία Θεού. Είχε κοινωνία Θεού. Κι έτσι είχε θεωρία Θεού. Δηλαδή «έβλεπε». Αυτό το «έβλεπε» το βάζω σε εισαγωγικά. Αλλά πάντως ήταν μία θεωρία μετά του Θεού Λόγου. Αυτόν που αργότερα, ο Θεός Λόγος, θα πάρει σάρκα και θα έρθει ανάμεσά μας. Είχε, λοιπόν, κοινωνία.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΟΦΑΓΟΥ [:Ματθ. 6, 14-21]
Πνευματικά θησαυρίσματα από ομιλίες του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου
ΤΟ ΜΙΣΟΣ ΚΑΙ Η ΕΧΘΡΑ ΩΣ ΕΜΠΟΔΙΑ
ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΩΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΚΩΝ ΜΑΣ ΑΜΑΡΤΙΩΝ
Αν κανείς έχει αδικηθεί από τον πλησίον του, ας φέρει στον νου του τον Δαβίδ. Μόλις θυμηθεί τον πράο και ανεξίκακο προφητάνακτα, θα σβήσει την οργή, που σαν φωτιά κατακαίει την ψυχή του.
Για ποιο λόγο, πες μου, είναι εχθρός σου ο αδελφός σου; Μήπως σε έβρισε; Μήπως σε έκλεψε; Μήπως σε αδίκησε; Ό,τι κι αν σου έκανε, μην αναβάλλεις να κόψεις τα σκοινιά, που σε κρατούν δεμένο με την έχθρα. Αν δεν το κάνεις σήμερα, αύριο θα είναι δυσκολότερο. Μεθαύριο ακόμα πιο δύσκολο. Μέρα με τη μέρα η ντροπή σου θα μεγαλώνει και η έχθρα θα ριζώνει βαθύτερα στην καρδιά σου.
Δώσε μου, σε παρακαλώ, τη χαρά να ακούσω ότι πήγες και βρήκες τον εχθρό σου, τον αγκάλιασες και με τα δυο σου χέρια, τον έσφιξες με αγάπη, τον ασπάστηκες με δάκρυα. Και θηρίο αν είναι, θα συγκινηθεί από τη συμπεριφορά σου και θα ημερώσει. Έτσι, και τον εαυτό σου θα απαλλάξεις από κάθε κατηγόρια και εκείνον θα κερδίσεις, κάνοντάς τον να μεταβάλει την εχθρική του διάθεση σε φιλία και αγάπη.
Μη μου πεις: «Έχω εχθρό δύστροπο, κακόβουλο και αδιόρθωτο, γι’ αυτό δεν θα μπορέσω ποτέ να τον κάνω φίλο». Ό,τι κι αν είναι, δεν μπορεί να ξεπερνάει σε κακότητα τον Σαούλ, που μολονότι μια και δύο και πολλές φορές σώθηκε από τον Δαβίδ, αυτός χίλιες φορές σκέφτηκε κακό εναντίον του. Και μολονότι, παρά τη διαγωγή του αυτή, πάλι ευεργετήθηκε από τον αμνησίκακο Δαβίδ, εξακολούθησε να τον επιβουλεύεται και να ζητάει τη θανάτωσή του.
Τι μπορείς να πεις για τον εχθρό σου; Ότι καταπάτησε τα χωράφι σου; Ότι άρπαξε τα ζώα σου; Ότι σε χλεύασε; Ότι σε απάτησε; Δεν προσπάθησε, πάντως, να σου αφαιρέσει και τη ζωή, όπως επανειλημμένα αποπειράθηκε αν κάνει ο Σαούλ σε βάρος του Δαβίδ. Αλλά κι αυτό αν έγινε, πάλι ο Δαβίδ είναι ανώτερος από εσένα. Γιατί, μολονότι έζησε στην εποχή του μωσαϊκού νόμου, που, όντας ατελής, δίδασκε το «ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ, ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος (:μάτι αντί για μάτι, δόντι αντί για δόντι)» [Έξ.21,24], εντούτοις έφτασε στο ύψος της αρετής που διδάσκει ο τέλειος νόμος του Ευαγγελίου: «ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς (: να αγαπάτε τους εχθρούς σας, να ευεργετείτε εκείνους που σας μισούν)» [Λουκ.6,27]. Και ενώ εσύ πολλές φορές φουντώνεις από τη μνησικακία, οργισμένος καθώς είσαι με όσα σου έκανε ο εχθρός σου στο παρελθόν, ο Δαβίδ, αδιαφορώντας για όσα θα πάθαινε στο μέλλον από τον Σαούλ, δεν έπαυε να τον προστατεύει και να τον σώζει από κάθε κίνδυνο. Να σώζει ποιον; Τον άνθρωπο που ζητούσε ευκαιρία για να τον σκοτώσει!
