ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
[ΟΜΙΛΙΑ Α΄]
1. Πόσο λαμπρή και ολόχαρη είναι η πόλη μας, και η σημερινή ημέρα είναι η πιο λαμπρή απ’ όλες τις ημέρες του χρόνου, όχι γιατί σήμερα στέλνει προς τη γη ο ήλιος πιο φωτεινές από τις συνηθισμένες τις ακτίνες του, αλλά γιατί το φως των αγίων μαρτύρων παραπάνω από αστραπή έχει καταυγάσει όλη την πόλη μας. Αυτοί είναι πιο λαμπροί από άπειρους ήλιους και πιο φωτεινοί από τα μεγάλα αστέρια. Εξαιτίας αυτών η γη είναι σήμερα πιο ωραία από τον ουρανό. Μην μου πεις λοιπόν τη σκόνη, ούτε να σκεφτείς τη στάχτη, ούτε τα οστά που έχουν διαλυθεί από τον χρόνο, αλλά άνοιξε τα μάτια της πίστης και βλέπε να βρίσκεται κοντά τους η δύναμη του Θεού, να τους περιβάλλει η χάρη του Αγίου Πνεύματος, να τους περιτυλίγει η δόξα του ουρανίου φωτός.
Ο ηλιακός δίσκος δεν στέλνει τέτοιες ακτίνες προς τη γη, όπως οι λάμψεις και οι ακτινοβολίες που εκπέμπονται από τα μαρτυρικά σώματα αυτά και τυφλώνουν ακόμη τα ίδια τα μάτια του διαβόλου. Γιατί όπως ακριβώς οι ληστές και οι τυμβωρύχοι, όταν δουν να υπάρχουν κάπου βασιλικά όπλα, θώρακες και ασπίδες και κράνη, όλα να λάμπουν από το χρυσάφι, αμέσως απομακρύνονται και δεν τολμούν ούτε να πλησιάσουν, ούτε να τα πιάσουν, επειδή υποψιάζονται μεγάλο κίνδυνο, αν τολμήσουν κάτι τέτοιο, έτσι λοιπόν και οι δαίμονες, οι αληθινοί ληστές, όπου θα δουν να υπάρχουν σώματα μαρτύρων, φεύγουν κρυφά και απομακρύνονται αμέσως. Όχι γιατί βλέπουν προς την προηγούμενη θνητή τους φύση, αλλά προς τη μυστική δόξα του Χριστού που έχουν αυτά.
Τα όπλα αυτά δεν τα φόρεσε ούτε άγγελος, ούτε αρχάγγελος, ούτε κάποια άλλη κτιστή δύναμη, αλλά ο ίδιος ο Κύριος των αγγέλων. Και καθώς ο Παύλος φώναζε λέγοντας: «Εἰ δοκιμὴν ζητεῖτε τοῦ ἐν ἐμοὶ λαλοῦντος Χριστοῦ(: Μήπως ζητείτε να λάβετε πείρα και απόδειξη του Χριστού, ο Οποίος μιλάει μέσα από μένα);» [Β΄Κορ.13,3], έτσι και αυτοί μπορούν να φωνάζουν και να λέγουν: «Μήπως ζητείτε απόδειξη του Χριστού που αγωνίστηκε με εμάς;». Γιατί είναι άξια τιμής τα σώματα, επειδή πληγώθηκαν για χάρη του Κυρίου, επειδή φέρουν τα σημάδια του μαρτυρίου τους για τον Χριστό. Και όπως το βασιλικό στεφάνι που είναι στολισμένο από παντού με πολύτιμες πέτρες βγάζει διάφορες λάμψεις, έτσι ακριβώς και τα σώματα των αγίων μαρτύρων που είναι κατάστικτα με τα τραύματα που δέχθηκαν για χάρη του Χριστού σαν με πολύτιμες πέτρες, φαίνονται πολυτιμότερα και ωραιότερα από κάθε βασιλικό στέμμα.
Εκείνοι, λοιπόν, που οργανώνουν αθλητικούς αγώνες, θεωρούν ότι η πιο μεγάλη τιμή είναι, όταν φέρουν στα γυμναστήρια και στους αγώνες νέους και σφριγηλούς αθλητές, ώστε πριν από την επίδειξη της πάλης να προξενήσουν τον θαυμασμό στους θεατές από την ευρωστία των σωμάτων τους. Εδώ όμως δεν συμβαίνει έτσι, αλλά εντελώς αντίθετα. Γιατί ο Χριστός δεν οργανώνει τέτοιον αγώνα όπως εκείνοι, αλλά φρικτό και φοβερό, επειδή δεν είναι η πάλη ανθρώπων προς ανθρώπους, αλλά πάλη ανθρώπων προς δαίμονες. Αφού λοιπόν μας ετοιμάζει τέτοιον αγώνα, δεν έφερε στα αγωνίσματα νέους και σφριγηλούς αθλητές, αλλά πολύ μικρά παλληκαράκια και μαζί με αυτά ένα γέροντα, τον Ελεάζαρο, και ακόμη μία ηλικιωμένη γυναίκα, τη μητέρα των νεαρών αυτών παλληκαριών[Για το μαρτύριο των αδελφών Μακκαβαίων, της μητέρας τους και του Ελεαζάρου βλ. Δ΄ Μακ. Κεφάλαια 5 -18].
Τι σημαίνει λοιπόν αυτό, Κύριε; Φέρεις στα γυμναστήρια ανθρώπους που δεν έχουν κατάλληλη ηλικία για να αγωνιστούν; Ποιος άκουσε ποτέ να αγωνίζεται γυναίκα σε τόσο γεροντική ηλικία; Κανένας δεν άκουσε. «Εγώ όμως το παράδοξο αυτό», λέγει, «και νέο και το οποίο δεν άκουσε ποτέ κανείς, θα το επιβεβαιώσω με τα έργα τους. Γιατί Εγώ δεν είμαι τέτοιος αγωνοθέτης, ώστε να εμπιστεύομαι τα πάντα στη δύναμη των αθλητών, αλλά παραστέκομαι και προστατεύω και προσφέρω στους αθλητές μου βοήθεια και τα περισσότερα που κατορθώνουν αυτοί, οφείλονται στην προστασία μου». Όταν λοιπόν δεις γυναίκα τρομαγμένη, γερασμένη, που χρειάζεται πατερίτσα, να εισέρχεται σε αγώνα και να εξουδετερώνει τη μανία του τυράννου, να νικά ασώματες δυνάμεις, να νικά εύκολα τον διάβολο, να κτυπά με πολλή δύναμη το πρόσωπό του, θαύμασε τη χάρη του Αγωνοθέτη, θαύμασε τη δύναμη του Χριστού.
Δεν είναι ισχυροί στο σώμα οι αθλητές αυτοί, αλλά ισχυροί στην πίστη. Η φύση τους είναι αδύνατη, αλλά η χάρη που τους έχει αλείψει είναι δυνατή. Τα γηρατειά έχουν παραλύσει τα σώματα, αλλά ο πόθος της επιθυμίας έχει δυναμώσει το θάρρος τους. Δεν είναι ορατός ο αγώνας. Ας μην παρατηρείς, λοιπόν, εξωτερικά τους αθλητές, αλλά να εισχωρήσεις με τον νου σου στην κατάσταση της ψυχής τους. Εξέτασε τη δύναμη της πίστης τους, για να μάθεις ότι όποιος παλεύει με δαίμονες δεν χρειάζεται να έχει ισχυρό σώμα, ούτε να είναι στην ακμή της ηλικίας του, αλλά είτε ακόμη είναι πολύ νέος, είτε έχει φθάσει σε βαθιά γηρατειά, έχει όμως ψυχή γενναία και δυνατή, δεν τον βλάπτει καθόλου στα αγωνίσματα η ηλικία του.
2. Και γιατί λέγω γέροντα και νέο, όταν και γυναίκες έλαβαν μέρος στους αγώνες αυτούς και κέρδισαν λαμπρά στεφάνια; Γιατί οι άλλοι αγώνες, εξετάζοντας και την ηλικία και το φύλο και το αξίωμα, απαγορεύουν να πάρουν μέρος σε αυτούς οι δούλοι και οι γυναίκες και οι γέροντες και οι πολύ νέοι, εδώ όμως με κάθε ελευθερία το στάδιο των αγώνων είναι ανοικτό σε κάθε αξίωμα, και σε κάθε ηλικία και στα δύο φύλα, για να γνωρίσεις καλά και την καλοσύνη και την ανέκφραστη δύναμη του Οργανωτή των αγώνων και για να δεις να επιβεβαιώνονται με τα έργα τα αποστολικά εκείνα λόγια, ότι η δύναμη του Κυρίου γίνεται τέλεια, όταν ο άνθρωπος είναι αδύναμος [βλ. Β΄Κορ.12,9: «Καὶ εἴρηκέ μοι· ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου· ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται (:Αλλά ο Κύριος μού είπε: ‘’Σου είναι αρκετή η χάρις που σου δίνω· διότι η δύναμή μου αναδεικνύεται τέλεια, όταν ο άνθρωπος είναι ασθενής και με την ενίσχυσή μου κατορθώνει μεγάλα και θαυμαστά’’)»]. Γιατί όταν παιδιά και γέροντες κατορθώνουν πράγματα ανώτερα από τη φύση τους, φαίνεται καθαρά απ’ όλα η χάρη του Θεού, που ενεργεί με αυτούς.
Και για να μάθεις ότι η αδυναμία των αθλητών, δηλαδή η εξωτερική, κάνει να γίνουν πιο λαμπρά τα στεφάνια, εμπρός λοιπόν, αφού αφήσουμε τον γέροντα και τα παιδιά, ας παρουσιάσουμε την πιο αδύνατη, τη γυναίκα, τη γερασμένη, τη μητέρα των επτά παιδιών. Γιατί οι πόνοι του τοκετού είναι μεγάλο εμπόδιο για τα αγωνίσματα αυτά. Τι αξίζει λοιπόν να θαυμάσει κανείς πρώτα από αυτήν; Την αδυναμία της φύσης της, ή την περασμένη ηλικία, ή το ότι εύκολα επηρεάζεται από τη συμπάθεια; Γιατί και αυτά είναι μεγάλα εμπόδια για τον δρόμο που χρειάζεται τόσο μεγάλη υπομονή. Εγώ όμως μπορώ να πω και άλλο μεγαλύτερο από αυτά, με το οποίο θα δούμε καθαρά και την ανδρεία της γυναίκας και όλη την κακουργία του διαβόλου.
Ποιο όμως είναι αυτό; Παρατήρησε την πονηρία του βδελυρού δαίμονα. Δεν έσυρε αυτήν πρώτη στον τόπο του αγώνα, αλλά ύστερα από τα παιδιά την οδήγησε στους αγώνες. Γιατί λοιπόν; Για να της επιτεθεί με ευκολία, αφού με τα βασανιστήρια των επτά παιδιών της κατανικήσει προηγουμένως το φρόνημά της και εξασθενήσει τη σταθερή της απόφαση, αφού με τη θέα αυτών που θα γίνονταν στα βασανιστήρια των παιδιών της εξαντλήσει την δύναμή της, αφού θα γινόταν στη συνέχεια πιο αδύνατη. Γιατί, μη δεις τούτο, ότι εκείνα δέχονταν τα βασανιστήρια, αλλά πρόσεξε αυτό, ότι αυτή υπόφερε πιο φοβερούς πόνους από το καθένα χωριστά και σφαζόταν με το καθένα από αυτά. Και τα λόγια αυτά γνωρίζουν καλά, όσες γυναίκες γνώρισαν τους πόνους του τοκετού και έγιναν μητέρες.
Πολλές φορές λοιπόν όταν βλέπει η μητέρα το παιδί να φλέγεται από τον πυρετό, τα πάντα θα προτιμούσε να πάθει, ώστε να μεταφέρει τη φλόγα της ασθένειας από το σώμα του παιδιού στον εαυτό της. Τόσο πολύ οι μητέρες θεωρούν ότι οι συμφορές των παιδιών είναι πιο αφόρητες από τα δικά τους κακά. Εάν όμως αυτό είναι αλήθεια, όπως πραγματικά είναι αλήθεια, με τα βασανιστήρια των παιδιών η μητέρα τιμωρούνταν χειρότερα από τα παιδιά και το μαρτύριο γινόταν μεγαλύτερο στη μητέρα παρά στα παιδιά. Γιατί εάν η ασθένεια ενός παιδιού που την ακούει μόνο ταράζει την καρδιά της μητέρας, όταν όχι ένα παιδί, αλλά όλα τα παιδιά της θανατώνονται, τι δεν θα υπέφερε αυτή, που δεν ακούει τα παθήματα, αλλά παρακολουθεί με τα μάτια της τα συμβάντα; Πώς δεν έχασε τα λογικά της όταν έβλεπε το καθένα από αυτά να θανατώνεται σιγά σιγά με διαφορετικά και φρικτά βασανιστήρια; Πώς δεν έφυγε η ψυχή από το σώμα; Πώς από την πρώτη φορά δεν πήδησε στη φωτιά για να απαλλαχθεί από το υπόλοιπο θέαμα;
Γιατί αν και φιλοσοφούσε πνευματικά, ήταν όμως μητέρα· αν και αγαπούσε τον Θεό, είχε όμως και σώμα· αν και ήταν πρόθυμη, είχε όμως και γυναικεία φύση· αν και την έκαιε ο ζήλος της ευσεβείας, την κατείχε όμως και ο δεσμός των πόνων του τοκετού. Αφού εμείς που είμαστε άνδρες, όταν βλέπουμε πολλές φορές έναν κατάδικο να τον οδηγούν διαμέσου της αγοράς, να του έχουν το σχοινί στον λαιμό του και να τον σύρουν στον τόπο της εκτέλεσης, χωρίς να έχουμε καμία φιλική σχέση με αυτόν, συντριβόμαστε από τη θέα του μόνο, αν και έχουμε αρκετή παρηγοριά ότι δεν έπαθε ο ίδιος τίποτε τέτοιο, την πονηρία δηλαδή του καταδίκου, τι ήταν εύλογο να πάθει αυτή, όταν δεν έβλεπε έναν κατάδικο να τον οδηγούν για εκτέλεση, αλλά επτά παιδιά μαζί σε μία ημέρα να εξοντώνονται όχι με γρήγορο θάνατο, αλλά με διαφορετικούς βασανιστικούς τρόπους; Γιατί εάν από πέτρα ήταν κάποια και τα σπλάχνα της ήταν κατασκευασμένα από διαμάντι, δεν θα ταραζόταν, δεν θα πάθαινε κάτι τέτοιο, όπως ήταν φυσικό να πάθει κάθε γυναίκα και μητέρα;
Σκέψου πόσο θαυμάζουμε τον πατριάρχη Αβραάμ, επειδή έφερε το παιδί του και το έδεσε και το ανέβασε πάνω στο θυσιαστήριο, και τότε θα γνωρίσεις καλά πόση είναι η ανδρεία της γυναίκας. Πόσο δυσάρεστη και πόσο ευχάριστη ήταν η θέα εκείνη! Δυσάρεστη γι’ αυτά που γίνονταν και ευχάριστη για τη διάθεση της γυναίκας που έβλεπε. Γιατί δεν έβλεπε το αίμα που έτρεχε, αλλά έβλεπε να πλέκονται τα στεφάνια της δικαιοσύνης. Δεν έβλεπε να τρυπιούνται πλευρά, αλλά έβλεπε να οικοδομούνται σκηνές αιώνιες. Δεν έβλεπε να παραστέκονται δήμιοι, αλλά έβλεπε να περιτριγυρίζουν άγγελοι. Ξέχασε τους πόνους του τοκετού, περιφρόνησε τη φύση, αψήφησε την ηλικία. Περιφρόνησε τη φύση, που είναι πράγμα τυραννικό· τη φύση που συνήθως νικά και τα θηρία.
Πολλά λοιπόν από τα θηρία αυτά, που συλλαμβάνονται δύσκολα, συλλαμβάνονται έτσι, επειδή από αγάπη προς τα παιδιά τους δεν λογαριάζουν τη δική τους σωτηρία και χωρίς προφυλάξεις πέφτουν στα χέρια των κυνηγών. Και δεν υπάρχει κανένα ζώο τόσο αδύνατο, το οποίο να μην υπερασπίζεται τους απογόνους του· κανένα ζώο τόσο ήμερο, το οποίο να μην εξαγριώνεται όταν του παίρνουν τα παιδιά του. Αυτή όμως εξαφάνισε την καταπιεστική τυραννία της φύσης, που υπάρχει και στους λογικούς ανθρώπους και στα άλογα ζώα. Και όχι μόνο δεν χτύπησε το κεφάλι του τυράννου, ούτε καταξέσχισε το πρόσωπό του, καθώς έβλεπε τα νεαρά παιδιά της να κομματιάζονται, αλλά έδειξε τόσο υπερβολική πίστη, ώστε και να του προετοιμάζει την απάνθρωπη διασκέδαση και ενώ ακόμη βασανίζονταν τα προηγούμενα, να ενθαρρύνει τα υπόλοιπα να δοκιμάσουν τα ίδια βασανιστήρια.
3. Ας τα ακούουν οι μητέρες αυτά, ας ζηλεύουν την ανδρεία της γυναίκας, τη φιλοστοργία για τα τέκνα της. Έτσι ας ανατρέφουν τα παιδιά τους. Γιατί γνώρισμα της μητέρας δεν είναι η γέννηση, επειδή αυτό ανήκει στη φύση, αλλά η ανατροφή των παιδιών, επειδή αυτό ανήκει στη θέλησή της. Και για να μάθεις, ότι η γέννηση δεν κάνει τη μητέρα, αλλά η καλή ανατροφή, άκουσε τον Παύλο να στεφανώνει τη χήρα, όχι για τη γέννηση, αλλά για την ανατροφή των παιδιών. Γιατί αφού είπε: «Χήρα καταλεγέσθω μὴ ἔλαττον ἐτῶν ἑξήκοντα γεγονυῖα, ἑνὸς ἀνδρὸς γυνή, ἐν ἔργοις καλοῖς μαρτυρουμένη, εἰ ἐτεκνοτρόφησεν, εἰ ἐξενοδόχησεν, εἰ ἁγίων πόδας ἔνιψεν, εἰ θλιβομένοις ἐπήρκεσεν, εἰ παντὶ ἔργῳ ἀγαθῷ ἐπηκολούθησε(:Ως χήρα να καταγράφεται στον κατάλογο της Εκκλησίας κάποια, εφόσον δεν είναι μικρότερη από εξήντα ετών και εφόσον υπήρξε γυναίκα ενός άνδρα, δηλαδή μονόγαμη. Πρέπει ακόμη αυτή να έχει την καλή μαρτυρία, να είναι δηλαδή γνωστή για τα καλά της έργα˙ εάν δηλαδή ανέθρεψε παιδιά, εάν φιλοξένησε, εάν έπλυνε πόδια Χριστιανών που έρχονταν από οδοιπορία ή περιοδεία, εάν βοήθησε ανθρώπους δυστυχισμένους και πονεμένους, εάν βοήθησε πρόθυμα σε κάθε καλό έργο)» [Α΄Τιμ.5,9-10], πρόσθεσε το σπουδαιότερο από τα αγαθά έργα. Και ποιο είναι αυτό; «Εάν ανέθρεψε παιδιά» λέγει. Δεν είπε «εάν γέννησε παιδιά».
Ας κατανοήσουμε λοιπόν τι ήταν φυσικό να υποφέρει η γυναίκα, αν βέβαια πρέπει να την ονομάζουμε γυναίκα, όταν έβλεπε τα δάκτυλα να σπαρταρούν επάνω στα κάρβουνα, το κεφάλι να αποκόπτεται, την αρπάγη να απλώνεται στο κεφάλι άλλου παιδιού και να του βγάζει το δέρμα και αυτός που υπόφερε αυτά, να στέκει ακόμη και να μιλάει. Πώς άνοιξε το στόμα της; Πώς κίνησε τη γλώσσα της; Πώς δεν πέταξε από το σώμα της η ψυχή της; Πώς, εγώ θα σας το πω. Δεν έβλεπε προς τη γη, αλλά ετοιμαζόταν για όλα τα μέλλοντα. Ένα πράγμα φοβόταν μόνο, μήπως λυγίσει ο τύραννος και σταματήσει πρόωρα τον αγώνα, μήπως ξεχωρίσει τα παιδιά, μήπως μείνουν μερικά αστεφάνωτα. Και επειδή φοβόταν αυτό, αφού πήρε το τελευταίο σχεδόν με τα χέρια της, έτσι το έριξε στο καζάνι, αφού αντί για χέρια χρησιμοποίησε τα λόγια προς αυτό με παράκληση και συμβουλή.
Εμείς ακούμε με πόνο τα ξένα βάσανα και εκείνη έβλεπε χωρίς πόνο τα δικά της. Αυτά ας μην τα ακούμε απλά, αλλά κάθε ακροατής ας επαναλαμβάνει στα παιδιά του ολόκληρη την τραγωδία αυτή. Ας αποτυπώσει την αγαπημένη μορφή, και αφού σχεδιάσει μέσα του τα πιο αγαπητά του πρόσωπα, ας ξαναζωγραφίσει επάνω τους αυτά τα πάθη, και τότε θα γνωρίσει καλά τη δύναμη αυτών που λέγω. Μάλλον όμως ούτε έτσι, γιατί τα πάθη της φύσης δεν θα μπορέσει να τα περιγράψει κανένας λόγος, μόνο η πείρα τα διδάσκει. Είναι κατάλληλη η περίσταση να πούμε σε αυτήν μετά τα στεφάνια των επτά παιδιών της εκείνα τα λόγια του προφήτη: «Εσύ θα είσαι στη Βασιλεία του Θεού σαν ελιά γεμάτη καρπό» [βλ. Ψαλμ.51,10 : «Ἐγὼ δὲ ὡσεὶ ἐλαία κατάκαρπος ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ· ἤλπισα ἐπὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ εἰς τὸν αἰῶνα καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος(:Αντίθετα, εγώ, σαν ελιά αειθαλής και γεμάτη καρπό, βρίσκω ασφαλές καταφύγιο στον οίκο του Κυρίου και παραμένω αχώριστος από την επικοινωνία με Αυτόν και την ενίσχυσή του. Στήριξα την ελπίδα μου όχι στον πλούτο και στην ανθρώπινη επιρροή, αλλά στο έλεος του Θεού διαπαντός και στους ατελεύτητους αιώνες)»]. Στους Ολυμπιακούς αγώνες, λοιπόν, ενώ πολλές φορές αγωνίζονται χίλιοι αθλητές, ο ένας μόνο παίρνει το στεφάνι. Εδώ όμως από τους επτά αθλητές έχουν στεφανωθεί και οι επτά.
Ποια χώρα μπορείς να μου δείξεις τόσο εύφορη; Ποια μήτρα που γεννά τόσα παιδιά; Ποια άλλα τέτοια παιδιά; Η μητέρα των υιών του Ζεβεδαίου ήταν μητέρα αποστόλων, αλλά μόνο δύο[Υιοί του Ζεβεδαίου ήταν ο Ιάκωβος και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης]. Επτά όμως μάρτυρες δεν γνωρίζω να γέννησε μία γυναίκα, και η ίδια να προστέθηκε σε αυτούς, όχι μόνο σαν ένας μάρτυρας παραπάνω, αλλά σαν κάτι πολύ περισσότερο. Γιατί τα παιδιά ήταν επτά μάρτυρες μόνο, το σώμα της μητέρας τους που προστέθηκε ήταν βέβαια ένα σώμα, ισοδυναμούσε όμως με δύο φορές τους επτά μάρτυρες, και επειδή μαρτύρησε με τον καθένα από αυτούς και επειδή τους έκαμε τέτοιους, αφού μας έδωσε ολόκληρη εκκλησία μαρτύρων. Επτά παιδιά γέννησε και κανένα δεν γέννησε για τη γη, αλλά όλα για τον ουρανό ή καλύτερα για τον Βασιλιά των ουρανών, αφού τα γέννησε όλα για τη μέλλουσα ζωή.
Ο διάβολος λοιπόν την οδήγησε τελευταία στους αγώνες για την αιτία που είπα προηγουμένως, ώστε, αφού εξαντληθεί πρώτα η δύναμή της από τη θέα των βασανιστηρίων, να την νικήσει εύκολα, επειδή αντιμετώπιζε τελευταία τον αντίπαλο. Όταν λοιπόν οι άνθρωποι βλέποντας πολλές φορές να τρέχει αίμα, έπεσαν λιπόθυμοι, και χρειάστηκαν πολλή φροντίδα για να τους ξαναδώσουν τη ζωή που τους άφηνε και την ψυχή που έφευγε από το σώμα τους, εκείνη βλέποντας τόσα πολλά ρυάκια αίματος να τρέχουν όχι από ξένο σώμα, αλλά από το σώμα των παιδιών της, τι δεν θα υπέφερε; Πόσο δεν θα ταραζόταν η ψυχή της; Ο διάβολος λοιπόν, πράγμα που είπα προηγουμένως, γι’αυτό την έσυρε στον αγώνα ύστερα από τα παιδιά της, για να την κάνει πιο ανίσχυρη. Έγινε όμως το αντίθετο, γιατί με περισσότερο θάρρος, ερχόταν στους αγώνες.
Για ποιον λόγο και γιατί; Επειδή δεν φοβόταν για το μέλλον, ούτε φρόντιζε για κάποια παιδιά της που θα άφηνε εδώ, μήπως γίνουν ανίσχυρα κάποτε και χάσουν τα στεφάνια. Αλλά αφού τοποθέτησε όλα τα παιδιά της στον ουρανό, σαν σε απαραβίαστο θησαυροφυλάκιο, και τα οδήγησε προς τα στεφάνια του ουρανού και τα αιώνια αγαθά, με θάρρος και πολλή ευχαρίστηση προχωρούσε στον αγώνα. Και αφού πρόσθεσε το δικό της σώμα στο σύνολο των παιδιών της, σαν το πολυτιμότατο πετράδι σε κάποιο στεφάνι, αναχώρησε για τον αγαπημένο Ιησού, αφήνοντας σε μας πολύ μεγάλη παρηγοριά και συμβουλή, την παραίνεση με το παράδειγμα, ώστε με γενναία ψυχή και υψηλό φρόνημα να αντιμετωπίζουμε όλα τα κακά.
Ποιος λοιπόν, άνδρας, ποια γυναίκα, ποιος γέροντας, ποιος νέος θα τύχει συγνώμης στο εξής ή θα έχει δικαιολογία, αν φοβάται τους κινδύνους που τον απειλούν για τον Χριστό, όταν μία γυναίκα, που είναι και τόσο ηλικιωμένη και μητέρα τόσων παιδιών και που αγωνίστηκε πριν από την έλευση του Χριστού, όταν ακόμη ήταν κλειστές οι πύλες του θανάτου και δεν είχε εξαλειφθεί ακόμη η αμαρτία, ούτε είχε νικηθεί ο θάνατος, παρουσιάζεται να υπομένει με τόση προθυμία και ανδρεία για τον Θεό τόσες τιμωρίες;
Αφού τα σκεφτούμε όμως όλα αυτά, και οι γυναίκες και οι άνδρες και οι νέοι και οι γέροντες, και αφού καταγράψουμε σαν σε κάποιο πίνακα της καρδιάς μας τους αγώνες και τα κατορθώματα αυτά, ας έχουμε μέσα στην ψυχή μας παντοτινή συμβουλή για την περιφρόνηση των κακών την καρτερία εκείνης της γυναίκας, ώστε, αφού μιμηθούμε εδώ την αρετή αυτών των αγίων να μπορέσουμε και στην άλλη ζωή να λάβουμε τα ίδια στεφάνια, και όση γενναιότητα έδειξαν στους κινδύνους, τόση καρτερία δείχνοντας και εμείς στα παράλογα πάθη, στον θυμό, στην επιθυμία των χρημάτων, των σωμάτων, της κενοδοξίας και όλων των άλλων κακών. Γιατί αν νικήσουμε τη φλόγα αυτών, όπως εκείνοι τη φωτιά, θα μπορέσουμε να σταθούμε κοντά τους και να έχουμε την ίδια με αυτούς παρρησία. Αυτήν την παρρησία είθε να πετύχουμε όλοι μας με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, μέσω του Οποίου και μαζί με τον Οποίο στον Πατέρα ανήκει η δόξα, και συγχρόνως στο Άγιο Πνεύμα, τώρα και πάντοτε, και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Ομιλίες εορταστικές Β΄- εγκωμιαστικές Α΄ , ομιλία Α΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1983, τόμος 36, σελίδες 350-367.
Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
Η Παλαιά Διαθήκη μετά Συντόμου Ερμηνείας, Παναγιώτης Τρεμπέλας, Αδελφότης Θεολόγων «Ο Σωτήρ», Αθήνα, 1985.
Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016.
