Ηλείας Γερμανός: Κάλεσμα προς όλους να συγκληθεί η Πανορθόδοξη
Πρεσβύτερος Νικόλαος Κατσηδήμας
Ευρισκόμενοι στις παρυφές του έτους 2019, πραγματοποιήθηκε μία ακόμη ενδιαφέρουσα αδελφική Ιερατική Σύναξη, για τους Ιερείς της Αρχιερατικής Περιφέρειας Πύργου και της Αρχιερατικής Περιφέρειας Ωλένης, εις τον Ιερό Ναό του Αγ. Νικολάου του Δ. Δ. Καράτουλα Ηλείας.
...Ακολούθησε η προγραμματισμένη εισήγηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας, με το επίκαιρο θέμα: «Η υπό του Οικουμενικού Πατριάρχου μονομερής χορήγησις του Αυτοκεφάλου υπό τον Επιφάνιον εις την εν Ουκρανία Εκκλησίαν».Ο πολιός Ιεράρχης μας, όπως πάντα με αξιοθαύμαστη πνευματική ενάργεια, γλαφυρότητα, καθώς επίσης θεολογικά αλλά και νομοκανονικά
επιχειρήματα, ως αξεπέραστος δοκιμιογράφος παρουσίασε την 60σέλιδη εισήγησή του, καταθέτοντας στο τέλος χαρακτηριστικά την άποψή του, ότι: το θέμα του Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ουκρανίας έχει αναστατώσει ολόκληρον την Ορθόδοξον Εκκλησίαν και έχει προκαλέσει την ακοινωνησία μεταξύ Εκκλησίας Ρωσίας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ευρισκόμεθα προ ενός μεγάλου σχίσματος από την αντικανονικήν επέμβαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και από την σκληρότητα και την αντικανονική συμπεριφορά του Πατριαρχείου Μόσχας.
Δια να λυθεί το θέμα πρέπει να συγκληθεί υπό του Οικουμενικού Πατριάρχου Πανορθόδοξος Σύνοδος ή τουλάχιστον Σύνοδος των Προκαθημένων των 14 Αυτοκεφάλων Εκκλησιών και με εκατέρωθεν
υποχωρήσεις να δοθεί το Αυτοκέφαλο εις την Εκκλησίαν της Ουκρανίας με Μητροπολίτην τον Ονούφριον. Η απόφασις της Πανορθοδόξου Συνόδου ή των Προκαθημένων των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών να ληφθεί κατά πλειοψηφίαν και όχι με ομοφωνία, αφού το θέμα δεν είναι δογματικό και στα διοικητικά ισχύει το Κανονικόν: «κρατείτω των πλειόνων η ψήφος. (Στ΄ Κανών της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου). [σ.σ.: Νά, λοιπόν, τὸ ἴδιο παραμύθι: Τὸ θέμα δὲν εἶναι δογματικό, λέει, ἀλλὰ διοικητικό! Κι ἂς ὀνόμασαν τοὺς ἀχειροτόνητους καὶ τοὺς σχισματικοὺς Ἐκκλησία! Δηλ. ὁ κ. Γερμανός, ταυτίζεται μὲ τὶς ἀνόητες ἀποφάνσεις τοῦ μητροπ. Πειραιῶς, αὐτοῦ τοῦ "λέοντος" τοῦ π. Θ. Ζήση!].
Πηγή
Ο Μητροπολίτης Ηλείας Γερμανός για το Ουκρανικό
Η υπό του
Οικουμενικού Πατριαρχείου μονομερής χορήγησις του Αυτοκεφάλου υπό τον Επιφάνιον
εις την εν Ουκρανια Εκκλησίαν
ΕΙΣΗΓΗΣΙΣ Μητροπολίτου Ηλείας ΓΕΡΜΑΝΟΥ εις τας Αδελφικάς Ιερατικάς Συνάξεις2019-2020
Εισαγωγικά.
1. Η Ορθόδοξος χριστιανική Εκκλησία μας είναι Σώμα
Χριστού. Κεφαλή της έχει τον εκ της Παρθένου και εν χρόνω Σαρκωθέντα Προαιώνιον
Λόγον του Θεού, μέλη της δε όλους τους πιστούς, Κλήρον και Λαόν μαζί. Η
Ορθόδοξη Εκκλησία μας, σύμφωνα με το σύμβολον της πίστεώς μας, είναι: «Μία,
Αγία, Καθολική και Αποστολική».
Οι δώδεκα στύλοι επί των οποίων στηρίζεται η Ορθόδοξη
Εκκλησία μας είναι οι δώδεκα Απόστολοι του Χριστού , οι οποίοι εκπληρώσαντες
την εντολήν του Κυρίου « Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα ένθη ,
βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος
, διδάσκοντες αυτούς τηρείν πάντα όσα ενετειλάμην υμίν» ( Ματθαίου ΚΑ 19 ),
μετά την Πεντηκοστήν εκήρυξαν τον Αναστάντα Χριστόν εις πάσαν την Οικουμένην .
Οι Απόστολοι, μεταφέροντες εις όλον τον κόσμον το
κήρυγμα του Ευαγγελίου του Χριστού, ιδρύουν «κατ’οίκον» και κατά Πόλιν τοπικές
Εκκλησίες (Πράξεις ΙΔ 20-26,Ρωμαίους ΙΣΤ 5, Α Κορινθίους ΙΣΤ 19, Γαλάτας Α 2,
Κολασσαείς Δ 15, Τίτον Α 5, Φιλήμονα 2) και χειροτονούν και εγκαθιστούν σ’αυτές
τον εις « Τόπον και τύπον Χριστού» υπεύθυνον Επίσκοπον. Αλλά η
κάθε υπό τον Επίσκοπον Τοπική Εκκλησία είναι πλήρης, ολόκληρη η Εκκλησία, χωρίς
όμως να χωρίζεται από την Μίαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν.
Όμως η Ορθόδοξη Εκκλησία , ιδίως μετά τους διωγμούς
εξαπλώθηκε και εμεγάλωσε πολύ, ώστε άρχισε να διοργανώνεται καλύτερα και
συστηματικά, επηρεαζόμενη και από την Ρωμαϊκή και έπειτα την Βυζαντινή
Διοίκησι.Έτσι πολλές υπό τον Επίσκοπον Τοπικές Εκκλησίες απετέλεσαν σε μίαν
μεγάλην Πόλιν Αρχιεπισκοπή με υπεύθυνον τον Αρχιεπίσκοπον, οι
πολλές Αρχιεπισκοπές απετέλεσαν σε μία μεγάλη κεντρική Πόλη της Περιοχής
Μητρόπολιν με υπεύθυνον τον Μητροπολίτην, πολλές δε Μητροπόλεις
μαζί απετέλεσαν Εξαρχεία στην Πρωτεύουσα της Περιοχής υπό τον Έξαρχον. Οι τότε
Έξαρχοι είναι οι σημερινοί Πρώτοι, Πατριάρχαι η Αρχιεπίσκοποι των σημερινών
υπαρχουσών 14 Αυτοκεφάλων Εκκλησιών.
Σήμερα οι Αυτοκέφαλες Εκκλησίες με την σειρά τιμητικού
πρωτείου αγάπης είναι οι κάτωθι:
Οικουμενικόν Πατριαρχείον Κωνσταντινουπόλεως,
Πατριαρχείον Αλεξανδρείας,
Πατριαρχείον Αντιοχείας,
Πατριαρχείον Ιεροσολύμων ,
Πατριαρχείον Μόσχας,
Πατριαρχείον Σερβίας ,
Πατριαρχείον Ρουμανίας,
Πατριαρχείον Βουλγαρίας,
Εκκλησία Γεωργίας ,
Εκκλησία Κύπρου,
Εκκλησία Πολωνίας,
Εκκλησία Αλβανίας,
Εκκλησία της Ελλάδος,
Εκκλησία Τσεχίας και Σλοβακίας.
Όμως πάσαι αι Τοπικαί Αυτοκέφαλοι Εκκλησίαι είναι
ενωμένες και η Ορθόδοξος Εκκλησία παρεμένει Μία, γιατί μία είναι η κεφαλή
της , ο Χριστός .
2. Η Διοίκησις των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών .
α. Η κατά Τόπους συγκρότησις μιας Αυτοκεφάλου
Εκκλησίας έχει τον Πρώτον της , αλλά ο πρώτος δεν είναι « Πάπας».Διοικεί την
Τοπικήν Εκκλησίαν της Επισκοπής του και συγχρόνως αλλά μαζί με τους άλλους
Επισκόπους της Περιοχής ρυθμίζουν τα γενικώτερα θέματα της Τοπικής Εκκλησίας .
Ειδικώτερα, το πως λειτουργεί μία Τοπική Εκκλησία, έχει
καθορίσει ο 34ος Κανών των Αγίων Αποστόλων , ορίζοντας :
« Τους επισκόπους εκάστου έθνους ειδέναι χρη
τον εν αυτοίς πρώτον και ηγείσθαι αυτόν ως κεφαλήν, και μηδέν τι πράττειν άνευ
της εκείνου γνώμης˙ εκείνα δε μόνα πράττειν έκαστον, όσα τη αυτού παροικία
επιβάλλει και ταις υπ' αυτήν χώραις. Αλλά μηδέ εκείνος άνευ της πάντων γνώμης
ποιείτω τι. Ούτω γαρ ομόνοια έσται και δοξασθήσεται ο Θεός δια Κυρίου εν αγίω
Πνεύματι˙ ο Πατήρ, και ο Υιός και το άγιον Πνεύμα ».1
Ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης σε υποσημείωσι
σημειώνει στον Κανόνα αυτόν :
«Σημείωσαι, ότι, ο των Επισκόπων πρώτος, λέγεται, κατά
τον ς τῆς Σαρδικής, Επίσκοπος της Μητροπόλεως και Έξαρχος της επαρχίας, κατά δε
τον λδ καί άλλους της εν Καρθ.πρωτεύων. Κατά δε τον μς τῆς αυτής
ονομάζεται Επίσκοπος της πρώτης Καθέδρας, κοινώς δε, κατά τους περισσοτέρους
κανόνας ονομάζεται Μητροπολίτης. Ο δε των Μητροπολιτών
πρώτος ονομάζεται η Έξαρχος της διοικήσεως , κατά τον θ καί ιζ τῆς δ καί ς τῆς
β ἤ Πατριάρχης. Και όρα την β ὑποσημείωσιν του ς τῆς α . Έξαρχος δε των ιερέων
, η άκρος ιερεύς ου λέγεται κατά τον μς τῆς Καρθ.επειδή ον λόγον και τάξιν έχει
ο Μητροπολίτης προς τους Επισκόπους, τον αυτόν έχει και ο Πατριάρχης προς τους
Μητροπολίτας. Και καθώς ο Μητροπολίτης είναι πρώτος και κεφαλή των Επισκόπων,
ούτως είναι και ο Πατριάρχης πρώτος και κεφαλή των Μητροπολιτών, δια τούτο και
ο παρών Αποστολικός κανών, όχι περισσότερον νοείται δια τους Επισκόπους, προς
τον Μητροπολίτην, παρά δια τους Μητροπολίτας προς τον Πατριάρχην, αλλ’εξ ίσου
και δια τους δύο ομού ».
Στόν ίδιο ιερό Κανόνα δε ο ίδιος άγιος Νικόδημος
σημειώνει και τα εξής :
« Όθεν και οι της Αιγύπτου παρουσιάζοντες εν τη δ
συνόδῳ , ηκολούθησαν εις τον παρόντα Αποστολικόν και δεν υπέγραψαν προς το
παρόν εις την του Λέοντος επιστολήν, ειπόντες , ότι χωρίς την γνώμην του εν
αυτοίς πρώτου, ήτοι του Αλεξανδρείας, δεν έχουν την άδειαν να κάμνουν κανένα
πράγμα » (πραξ.δ τῆς δ συνόδου , όρα τον λ τῆς δ ).2
Δια τούτο λέγεται ότι το σύστημα διοικήσεως της
Ορθοδόξου Εκκλησίας είναι γενικά μεν Χριστοκεντρικόν, ειδικώτερα δε
Επισκοποκεντρικόν και Συνοδικόν.
β.Ενώ γενικά το ως άνω σύστημα διοικήσεως της
Εκκλησίας–( Επισκοπή, Αρχιεπισκοπή, Μητρόπολις, Εξαρχεία η Πατριαρχείον) είναι
καθωρισμένο, ο αριθμός και τα όρια αυτών ρυθμίζονται αναλόγως των αναγκών του
Πληρώματος της Εκκλησίας και των Πολιτικών πραγμάτων. Ο ΙΖ Κανών της Δ Οἰκουμενικῆς
Συνόδου, ορίζει·
«Τας καθ’ εκάστην επαρχίαν αγροικικάς παροικίας, η
εγχωρίους, μένειν απαρασαλεύτους παρά τοις κατέχουσιν αυτάς Επισκόπους, και
μάλιστα ει τριακονταετή χρόνον ταύτας αβιάστως διακατέχοντες ωκονόμησαν. Ει δε
εντός των τριάκοντα ετών γεγενηταί τις, η γένοιτο περί αυτών αμφισβήτησις,
εξείναι τοις λέγουσιν ηδικείσθαι περί τούτων κινείν παρά τη Συνόδω της
Επαρχίας. Ει δε τις αδικοίτο παρά του ιδίου Μητροπολίτου, παρά τω Εξάρχω τοις
διοικήσεως, η τω Κωνσταντινουπόλεως θρόνω δικαζέσθω, καθ’ά προείρηται. Ει
δε και τις εκ βασιλικής εξουσίας εκαινίσθη πόλις, η αύθις καινισθείη, τοις
πολιτικοίς και δημοσίοις τύποις, και των εκκλησιαστικών παροικιών η τάξις
ακολουθείτω». 3
Και ο άγιος Φώτιος έχει ορίσει , λέγων· « τα
της Εκκλησίας πράγματα τοις πολιτικοίς είωθεν συμμεταβάλλεσθαι ».
Δηλαδή. Αν ένα Χωριό γίνη Πόλις μεγάλη, πρωτεύσουα Νομού και εκεί πάει ο
Νομάρχης η ο Περιφερειάρχης , τότε εκεί μπορεί να μετατεθή και η έδρα της
Μητροπόλεως . Κατ ἐπέκτασι αυτού, αν μια Περιοχή γίνη ανεξάρτητο Κράτος, είναι
δυνατόν - δεν είναι υποχρεωτικό- να αποκτήση και ιδική του Αυτοκέφαλη Τοπική
Εκκλησία.
Έτσι όταν τα Βαλκανικά Κράτη ελευθερώθησαν από τους Τούρκους, ένα-ένα Κράτος
ζητούσε και την Αυτοκέφαλη Εκκλησία του, δεδομένου μάλιστα ότι η Κων/ούπολις
ήταν ακόμη έδρα του Σουλτάνου. Τότε το Οικουμενικόν Πατριαρχείον Κων/λεως, εις
το οποίον υπήγοντο Εκκλησιαστικά, εδέχθη το αίτημα και εχορήγησε σ’ αυτά
αυτοκεφαλία . Αυτό συνέβη με τις Εκκλησίες της Ελλάδος , της
Βουλγαρίας , της Σερβίας , της Ρουμανίας , της Αλβανίας κ.λ.π. Τούτο όμως έγινε
αποδεκτό και από όλες τις άλλες μέχρι τότε αυτοκέφαλες Εκκλησίες.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α
Το Ουκρανικό Αυτοκέφαλο
1. Η Ουκρανία ως Λαός και Κράτος.
α. Η Ουκρανία είναι μία μεγάλη Χώρα,
κειμένη βορείως του Εύξεινου Πόντου , εις το νοτιοδυτικό
τμήμα της πρώην Σοβιετικής Ενώσεως .Έχει έκτασι 587.000 τετραγωνικά
χιλιόμετρα και συνορεύει προς Βορράν με την δημοκρατία της Λευκορωσίας ,
Βορειοανατολικά και Ανατολικά με την Ομοσπονδιακήν Ρωσικήν δημοκρατίαν, Νοτίως
με τον Εύξεινον Πόντον, Νοτιοδυτικά με την Δημοκρατίαν της Μολδαυίας και Δυτικά
με την Πολωνίαν.
Είναι μία Χώρα στον Εύξεινο Πόντο εύφορη, με πολλά
γεωργικά και βιομηχανικά προϊόντα ( άργυρο , πετρέλαιο κ.λ.π. )και με πληθυσμό
περί 40.000.000 ανθρώπων με πρωτεύουσα το Κίεβο με 1.000.000 πληθυσμό και με
άλλες μεγάλες Πόλεις , μεταξύ των οποίων η Οδυσσός ( 600.000 περίπου κατοίκων
), εις την οποίαν ανέκαθεν έζησαν πολλοί Έλληνες πλούσιοι έμποροι. Από τον 17ον
αιώνα είχε υπαχθή στους Ρώσους , ώστε η Ουκρανία να ονομάζεται και
μικρή Ρωσία .4
β. Οι κάτοικοι της Ουκρανίας Εκκλησιαστικά έγιναν
Ορθόδοξοι Χριστιανοί από την Κων/πολιν, αλλά πάντα ζητούσαν την εκκλησιαστική
τους ανεξαρτησία. Το 1686 με Πατριαρχική Συνοδική Πράξι του Οικουμενικού
Πατριάρχου Διονυσίου του Δ ἀνετέθη εις την
Μόσχα επιτροπικώς να προβαίνη «εις την χειροτονίαν και
ενθρόνισιν του υπό Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως εκλεγομένου εκάστοτε Μητροπολίτου
Κιέβου, ο οποίος οφειλετικώς μνημονεύει πρωτίστως του ονόματος του Οικουμενικού
Πατριάρχου».
2. Το Αυτοκέφαλον εις την Ορθόδοξον Εκκλησία.
α.Σταθερή παρόδοσις της Ορθοδόξου Εκκλησίας είναι, ότι
κάθε Αυτοκέφαλη Εκκλησία περιορίζεται εις την λύσιν των ιδικών της προβλημάτων
και δεν ασχολείται με τη λύσιν προβλημάτων άλλης Αυτοκεφάλου Εκκλησίας, ούτε
απρόσκλητη επεμβαίνει εις αυτήν.Το αντίθετο αυτού, δηλαδή εάν κάποιος επέμβει
εις ξένην περιοχήν, εις τους Ιερούς κανόνας τούτο θεωρείται εκκλησιαστικόν
παράπτωμα και λέγεται «εισπήδησις ».
Ο ΙΓ Κανών της εν Αντιοχεία Σύνοδου, ορίζει ·
« Μηδένα επίσκοπον τολμάν αφ᾽ ετέρας επαρχίας εις
ετέραν μεταβαίνειν, και χειροτονείν εν εκκλησία τινάς εις προαγωγήν
λειτουργίας, μηδέ ει συνεπάγοιτο εαυτώ ετέρους, ει παρακληθείς αφίκοιτο δια
γραμμάτων του τε μητροπολίτου και των συν αυτώ επισκόπων, ων εις την χώραν
παρέρχοιτο. Ει δε μηδενός καλούντος απέλθοι ατάκτως επί χειροθεσία τινών, και
καταστάσει των εκκλησιαστικών πραγμάτων, μη προσηκόντων αυτώ, άκυρα μεν τα υπ᾽
αυτού πραττόμενα τυγχάνειν, και αυτόν δε υπέχειν της αταξίας αυτού, και της
παραλόγου επιχειρήσεως την προσήκουσαν δίκην, καθηρημένον εντεύθεν ήδη
υπό της αγίας συνόδου ».5
Ο άγιος Νικόδημος, εξηγώντας τον 34 Αποστολικόν Κανόνα,
σημειώνει :
« Δια τούτο και Ιωάννης ο Κίτρους λέγει , ότι, εάν
Μητροπολίτης λειτουργήση εις Επισκοπήν Επισκόπου , πρέπει να το κάμνη με την
γνώμην και άδειαν του Επισκόπου του . Εις τα δίπτυχα όμως να μνημονεύη το όνομα
του Πατριάρχου, και
ουχί του Επισκόπου του. Επειδή είναι ανοίκειον ο
μεγαλύτερος να αναφέρη το όνομα του μικροτέρου παρά Αρμενοπούλ. επιτομ. (
Επιγραφή δ )6 ».
Αλλά και εις την « συμφωνία » του ΛΔ Ἀποστολικοῦ
κανόνα γράφεται :
« Τα αυτά και σχεδόν απαράλλακτα με τον παρόντα κανόνα
διορίζεται και ο θ τῆς εν Αντιοχεία . Δι ὁ και ο ς’ της α προστάζει ότι τα
αρχαία έθη κρατούν , τα κατά τον Αποστολικόν κανόνα δηλαδή τούτον επικράτησαν·
ώστε ο Αλεξανδρείας να εξουσιάζει τα εν Αιγύπτω και Λιβύη και Πενταπόλει ,
επειδή και εις τον Ρώμης τοιαύτη συνήθεια είναι . Ομοίως και ο Αντιοχείας να
εξουσιάζη τας ιδικάς του επαρχίας και απλώς ειπείν , εις κάθε Εκκλησίαν και
Μητρόπολιν να σώζωνται τα ίδια προνόμια και ο κάθε Μητροπολίτης δηλ. να
εξουσιάζη τας υποκειμένας αυτώ επαρχίας . Ο δε ζ τῆς αυτής διορίζει , ότι , ο
Αιλίας , ήτοι ο Ιεροσολύμων να έχη την ακολουθίαν της αρχαίας τιμής και το
αξίωμα της οικείας Μητροπόλεως . Ο δε γ τῆς β προστάζει να έχη τα πρεσβεία της
τιμής ο Κωνσταντινουπόλεως . Και ο η τῆς γ ἀβίαστα θέλει να είναι και καθαρά τα
προσόντα εκάστη Επαρχία δίκαια άνωθεν και εξ αρχής , κατά το παλαιόν έθος και
μάλιστα τα της Κύπρου . Αλλά και ο λθ τῆς ς τόν αυτόν η τῆς γ ἐπικυροῖ
».7
β. Το θέμα τούτο της Αυτοκεφαλίας και του τρόπου
χορηγήσεως αυτού είχε αρχίσει να συζητήται εις τας Διορθοδόξους Προσυνεδριακάς
Επιτροπάς από το 1993. Εις την Ε Προσυνεδριακήν
Διάσκεψιν το 2014 εις Γενεύη
ετοιμάσθηκε ένα κείμενο, στο οποίον συνεφώνησαν μεν όλες οι Αυτοκέφαλες
Εκκλησίες, διεφώνησαν δε οι αντιπρόσωποι της Εκκλησίας
της Ρωσίας και της Γεωργίας, ΜΟΝΟΝ ως προς τον τρόπον υπογραφής του Τόμου
Αυτοκεφαλίας. Είναι αυτό που αναγράφεται στην υποσημείωσι της αποφάσεως . Σας
διαβάζω αυτό το κείμενο , έχον ούτω:
ΤΟ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΟN ΚΑΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΑNΑΚΗΡΥΞΕΩΣ ΑΥΤΟΥ ΕΓΚΡΙΘΕΝ
ΚΕΙΜΕΝΟΝ
Η Διορθόδοξος Προπαρασκευαστική Επιτροπή, εργασθείσα
επί τη βάσει των συμβουλών των αγιωτάτων Ορθοδόξων Εκκλησιών και της
καθιερωμένης Εισηγήσεως του Γραμματέως επί της πραπαρασκευής της Αγίας και
Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας επί του θέματος του Αυτοκεφάλου και του
τρόπου ανακηρύξεις αυτού, εξήτασε τας εκκλησιολογικάς, κανονικάς, ποιμαντικάς
και πρακτικάς διαστάσεις του θεσμού του Αυτοκεφάλου εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία,
κατέληξε δε εις τα ακόλουθα συμπεράσματα:
1. Ο θεσμός της Αυτοκεφαλίας εκφράζει κατ’αυθεντικόν τρόπον
μίαν εκ των ουσιαστικών όψεων της ορθοδόξου εκκλησιολογικής παραδόσεως περί της
σχέσεως της τοπικής προς την ανά την Οικουμένην Εκκλησίαν του Θεού. Η βαθεία
αύτη σχέσις του κανονικού θεσμού της εκκλησιαστικής αυτοκεφαλίας προς την
ορθόδοξον εκκλησιολογικήν διδασκαλίαν περί της τοπικής Εκκλησίας εξηγεί τόσον
την ευαισθησίαν των κατά τόπους αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών δια την
αντιμετώπισιν των υφισταμένων προβλημάτων περί την εύρυθμον λειτουργίαν του
θεσμού, όσον και την προθυμίαν αυτών όπως συμβάλουν δι’ εκτενών εισηγήσεων εις
την αξιοποίησιν του υπέρ της ενότητος της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
2. Η συνεπής προς την ορθόδοξον εκκλησιολογίαν
αλληλοπεριχώρησις τοπικότητος και οικουμενικότητος προσδιορίζει την
λειτουργικήν σχέσιν μεταξύ της διοικητικής οργανώσεως και της ενότητος της
Εκκλησίας, διο και διεπιστώθη πλήρης συμφωνία ως προς την θέσιν του θεσμού της
Αυτοκεφαλίας εις την ζωήν της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
3. Διεπιστώθη πλήρης συμφωνία ως προς τους αναγκαίους
κανονικούς όρους δια την ανακήρυξιν του Αυτοκεφάλου τοπικής τινος Εκκλησίας,
ήτοι ως προς την συγκατάθεσιν και τας ενεργείας της Εκκλησίας -μητρός, ως προς
την εξασφάλισιν πανορθοδόξου συναινέσεως και ως προς τον ρόλον του Οικουμενικού
Πατριαρχείου και των λοιπών αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών κατά την ανακήρυξιν
του αυτοκεφάλου. Συμφώνως προς την συμφωνίαν ταύτην:
α) Η Εκκλησία-μήτηρ, δεχομένη το αίτημα υπαγομένης εις
αυτήν εκκλησιαστικής περιοχής, αξιολογεί τας υφισταμένας εκκλησιολογικάς,
κανονικάς και ποιμαντικάς προϋποθέσεις, προς παροχήν του αυτοκεφάλου. Εις
περίπτωσιν καθ’ ην η τοπική Σύνοδος, ως ανώτατον εκκλησιαστικόν όργανον,
παράσχει την συγκατάθεσιν αυτής, υποβάλλει σχετικήν πρότασιν προς το
Οικουμενικόν Πατριαρχείον δια την αναζήτησιν της πανορθοδόξου συναινέσεως,
ενημερώνει δε σχετικώς τας λοιπάς κατά τόπους αυτοκεφάλους Εκκλησίας.
β) Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, κατά τα πανορθοδόξως
καθιερωμένα, ανακοινοί δια Πατριαρχικού Γράμματος πάντα τα σχετικά προς το
συγκεκριμένον αίτημα και αναζητεί την έκφρασιν της πανορθοδόξου συναινέσεως. Η
πανορθόδοξος συναίνεσις εκφράζεται δια της ομοφωνίας των Συνόδων των
αυτοκεφάλων Εκκλησιών.
γ) Έκφράζων την συγκατάθεσιν της Εκκλησίας-μητρός και
την πανορθόδοξον συναίνεσιν ο Οικουμενικός Πατριάρχης ανακηρίσσει επισήμως το
αυτοκέφαλον της αιτησαμένης Εκκλησίας δια της εκδόσεως Πατριαρχικού Τόμου. Ο
Τόμος ούτος υπογράφεται υπό του Οικουμενικού Πατριάρχου. Είναι επιθυμητόν να
προσυπογράφεται και υπό των Προκαθημένων των αυτοκεφάλων Εκκλησιών, οπωσδήποτε
όμως υπό του Προκαθημένου της Εκκλησίας-μητρός.
4. Η ανακηρυχθείσα Αυτοκέφαλος τοπική Εκκλησία
εντάσσεται ως ισότιμος εις την κοινωνίαν των αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών
και απολαύει πάντων των πανορθοδόξως καθιερωμένων κανονικών προνομίων (Δίπτυχα,
Μνημόσυνον, Διορθόδοξοι σχέσεις κ.λπ.).
Σημείωσις: Το περιεχόμενον της παραγράφου 3. γ) παρεπέμφθη προς πληρεστέραν
επεξεργασίαν εις την επομένην Διορθόδοξον Προπαρασκευαστικήν Επιτροπήν, ήτις
και θα αναζητήση την επ’ αυτής ενιαίαν θέσιν των κατά τόπους Ορθοδόξων
Εκκλησιών, ολοκληρούσα ούτω το έργον αυτή επί του θέματος τούτου ».
3.Προϋποθέσεις χορηγήσεως του αυτοκεφάλου
α.Στο παραπάνω κείμενο, μεταξύ των άλλων, αναγράφεται
στην παράγραφον 3 και το εξής : «Διεπιστώθη πλήρης συμφωνία ως προς
τους αναγκαίους κανονικούς όρους δια την χορήγησιν του Αυτοκεφάλου
τοπικής τινος Εκκλησίας, ήτοι ως προς την συγκατάθεσιν και τας ενεργείας της
Εκκλησίας - μητρός, ως προς την εξασφάλισιν πανορθοδόξου συναινέσεως και ως
προς τον ρόλον του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των λοιπών αυτοκεφάλων
Ορθοδόξων Εκκλησιών κατά την ανακήρυξιν του αυτοκεφάλου . . .».
Από τα παραπάνω συνάγονται οι εξής αναγκαίες
προϋποθέσεις δια να δοθή σε κάποια Τοπική Εκκλησία το αυτοκέφαλον :
Ι. Να υπάρχη η συγκατάθεσις της Εκκλησίας , εις την
οποίαν μέχρι τότε υπήγετο (Μητρός Εκκλησίας ) .
ΙΙ. Να υπάρχη πανορθόδοξος συμφωνία και
ΙΙΙ. Να εκδίδεται ο Τόμος από το Οικουμενικόν
Πατριαρχείον .
β. Αυτό το κείμενο ήλθε προς έγκρισι στην Σύναξι των
Προκαθημένων στο Σαμπεζύ τον Ιανουάριον του 2016, όπου ήσαν παρόντες και οι
Πατριάρχες Ρωσίας και Γεωργίας. Εις την Σύνοδον αυτήν των Προκαθημένων του
Ιανουαρίου του έτους 2016 συμμετέσχον και οι 14 Ορθόδοξες Εκκλησίες, η δε
ταπεινότης μου μετά των Σεβ.πρώην Μητροπολίτου Περιστερίου κ. Χρυσοστόμου και
του Σεβ. Μητροπολίτου Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου μετέσχεν ως εκπρόσωπος της
Εκκλησίας της Ελλάδος. Εις το τέλος αυτής της Συνόδου, επιστρέψας εις την
Ελλάδα, υπέβαλα εις την ΔΙΣ την από 2-2-2016 Έκθεσί μου περί των πεπραγμένων
της Συνάξεως των Προκαθημένων, εις την 6 παράγραφο της οποίας ανέφερα τα εξής :
« Μετά το αδιέξοδο του ως άνω θέματος ( διαφορά
Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και Αντιοχείας ), ο Οικουμενικός
Πατριάρχης επρότεινε στη συνέχεια προς συζήτησι το εξής θέμα.
Επειδή το θέμα του Αυτοκεφάλου είναι έτοιμο από την Ε
Προσυνοδική Διάσκεψι και δεν υπέγραψαν το κείμενο οι Αντιπρόσωποι της Εκκλησίας
της Ρωσίας και της Γεωργίας, ο δε Πατριάρχης της Γεωργίας χθες εδήλωσε ότι η
Εκκλησία του δεν επιμένει εις την άρνησί της, προτείνω να υπογραφή το έτοιμο
ήδη κείμενο του Αυτοκεφάλου και να συμπεριληφθή τούτο εις τα θέματα της Αγίας και
Μεγάλης Συνόδου.
Ο Πατριάρχης Μόσχας δεν εδέχθη τούτο, αλλ’
αντιπρότεινε, να συσταθή αμέσως τώρα Επιτροπή να βελτιωθή το κείμενο του
Αυτοκεφάλου και να εγκριθή από την Σύνοδό μας αυτή, ώστε και το θέμα τούτο να
συζητηθή στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο.
Επί του θέματος τούτου έγινε μακρά συζήτησις και
ετελείωσε η πρωϊνή Συνεδρία του Σαββάτου χωρίς αποτέλεσμα . Δηλαδή το θέμα του
Αυτοκεφάλου δεν υπεγράφη από τις Εκκλησίες της Ρωσίας και της Γεωργίας και
επομένως διεγράφη από τον Κατάλογον των θεμάτων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου».
Ώστε δεν συνεζητήθη το θέμα τούτο ούτε γενικά ούτε ως
ειδικόν Ουκρανικόν θέμα εις την Σύνοδον της Κρήτης.
4. Η ξαφνική χορήγησις του αυτοκεφάλου στην Εκκλησία
της Ουκρανίας από το Οικουμενικόν Πατριαρχείον.
α. Η Εκκλησία της Ουκρανίας μέχρι της ανακηρύξεώς της
ως Αυτοκεφάλου ήτο μία αυτόνομος Εκκλησία υπό τον Μητροπολίτην Ονούφριον,
υπαγομένη εις το Πατριαρχείον της Μόσχας. Τούτο ανεγνωρίζετο αδιαφιλονικήτως
από το Οικουμενικόν Πατριαρχείον και υπό πασών των λοιπών Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Θεωρώ μάλιστα αναγκαίον ενταύθα να υπογραμμίσω το γεγονός, ότι εις την Σύναξιν
των Προκαθημένων στο Σαμπεζύ τον Ιανουάριον του 2016, ως συνοδός του Ρώσου
Πατριάρχου ήτο και ο Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Ονούφριος, έχων
και λόγον και γνώμην.
β. Ξαφνικά τον Ιανουάριον του 2019-εορτή των
Θεοφανείων - ο Οικουμενικός Πατριάρχης, χωρίς αίτημα του Μητροπολίτου Κιέβου
Ονουφρίου, χωρίς την συγκατάθεσιν του Ρώσου αλλά απεναντίας μάλιστα την φανεράν
αντίδρασιν αυτού , και χωρίς την συγκατάθεσιν των άλλων Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων
Εκκλησιών, αυτοβούλως απεφάσισε να χορηγήση αυτοκέφαλον εις την εν Ουκρανία
Ορθόδοξον Εκκλησίαν εις τον υπό καθηρημένου χειροτονηθέντα σχισματικόν
Επίσκοπον Επιφάνιον.
Σας παραθέτω την απόφασιν αυτήν, με
την σημείωσιν ότι δεν μας εδόθη από την Σύνοδον, αλλά ανεύρον αυτήν στο διαδίκτυο.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β
Το εντελώς αντικανονικόν της χορηγήσεως Αυτοκεφάλου
εις την εν Ουκρανία Εκκλησία υπό τον Επιφάνιον.
1.Η εν Ουκρανία Εκκλησία μέχρι της ανακηρύξεως του
Αυτοκεφάλου.
Είναι εις πάντας γνωστόν, ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία της
Ουκρανίας από 100 περίπου χρόνια ( τουλάχιστον από το 1917 ) υπήγετο εις το
Πατριαρχείον της Ρωσίας , από το οποίον είχε ανακηρυχθή αυτόνομος υπό τον
Μητροπολίτην Φιλάρετον. Όταν ο Μητροπολίτης Κιέβου Φιλάρετος το 1992 εζήτησε
από το Πατριαρχείον της Ρωσίας αυτοκέφαλο και δεν του εδόθη ,
ανεξαρτητοποιήθηκε από το Πατριαρχείον της Ρωσίας και ανεκήρυξε μόνος του την
αυτοκεφαλία ως Εκκλησία « του Πατριαρχείου Κιέβου». Τότε ο Φιλάρετος καθηρέθη
από το Πατριαρχείον της Ρωσίας και εις την θέσιν του εξελέγη ο Ονούφριος. Τα
ανωτέρω εγένοντο αποδεκτά από το Οικουμενικόν Πατριαρχείον και από
πάσας τας λοιπάς Αυτοκεφάλους Εκκλησίας.
Όμως από το 2018 το Οικουμενικό Πατριαρχείον άλλαξε
στάσι –διατί; - και αυτοβούλως απεφάσισε να επέμβη «
υπερορίως» εις την Εκκλησίαν της Ουκρανίας. Ορίζει Εξαρχεία στην Εκκλησία της
Ουκρανίας υπό τον Μητροπολίτην Γαλλίας κ. Εμμανουήλ, η οποία εισηγείται σχέδιον
« Καταστατικού Χάρτου της εν Ουκρανία Εκκλησίας», συγκαλεί
Κληρικολαϊκό «Ενωτικό Συμβούλιο », εις το οποίον μετέσχον οι σχισματικές Ομάδες
υπό τον Φιλάρετον και τον Μακάριον και υπό την προστασία και συμμετοχή του τότε
Προέδρου της Ουκρανικής Δημοκρατίας Ποροσένκο , συνήλθον εις τον Καθεδρικόν
Ναόν της Αγίας Σοφίας του Κιέβου την 16 Δεκεμβρίου 2018 υπό την Προεδρίαν του
Μητροπολίτου Γαλλίας και απεφάσισε:
Ι.Ενέκρινε το Καταστατικό της Εκκλησίας της Ουκρανίας
και ταυτόχρονα , σύμφωνα με αυτό,
ΙΙ.Εξέλεξε τον Επιφάνιον ως Μητροπολίτην Κιέβου και
πάσης Ουκρανίας.
Αυτήν την απόφασιν υπέβελλεν ο άγιος Γαλλίας εις το
Οικουμενικόν Πατριαρχείον, το οποίον την απεδέχθη και ανεκήρυξεν το Αυτοκέφαλον
της εν Ουκρανία Εκκλησίας , τον Τόμον του οποίου επέδωκεν εις τον Μητροπολίτην
Επιφάνιον και τον Πρόεδρον Ποροσένκο στις 6-1-2019 , εορτή των Θεοφανείων στον
Πατριαρχικόν Ναόν του Αγίου Γεωργίου στην Κωνσταντινούπολι.
2. Αντικανονικότητες των ως άνω Πράξεων του
Οικουμενικού Πατριαρχείου.
α. Εισπήδησις του Οικουμενικού Πατριαρχείου εις ξένην
Επαρχίαν.Τούτο βέβαια δεν αναγνωρίζει το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, ισχυριζόμενον,
ότι η Ουκρανική Εκκλησία ουδέποτε παρεχωρήθη εις το Πατριαρχείον της Ρωσίας,
απλώς είχε « επιτροπικώς» παραχωρηθή εις αυτήν η επιστασία της
εκλογής και εγκαταστάσεως του Μητροπολίτου Κιέβου με την Πράξιν του 1686.Όμως ο
ισχυρισμός αυτός είναι εκτός πραγματικότητος, ως θα παρουσιάσω κατωτέρω.
β.Αντικανονική παραθεώρησις του Μητροπολίτου Κιέβου
Ονουφρίου, τον οποίον το ίδιο το Οικουμενικόν Πατριαρχείον ανεγνώριζε μέχρι
τότε , όπως και πάσαι αι Αυτοκέφαλοι Εκκλησίαι, χωρίς να έχη δοθή δια τούτο
ουδεμία εξήγησις.
γ. Αντικανονική αναγνώρισις σχισματικών και
καθηρημένων υπό της Εκκλησίας της Ρωσίας, εις την οποίαν μέχρι της ανακηρύξεως
του αυτοκεφάλου όλες οι Εκκλησίες αναγνωρίζουν , ότι υπήγετο η Εκκλησία της
Ουκρανίας, χωρίς να εξηγήται με ποίαν κανονικήν απόφασιν απεκατεστάθησαν και
υπό ποίου αρμόδιου Οργάνου εγένετο τούτο.Και
δ.Απεφασίσθη από το Οικουμενικόν Πατριαρχείον όχι
μόνον χωρίς την θέλησιν της αυτονόμου Εκκλησίας της Ουκρανίας και της Μητρός
αυτής Εκκλησίας της Ρωσίας, αλλά και παρά την φανεράν αντίδρασιν αυτών και παρά
τις εκφρασθείσες δημοσίως επιφυλάξεις των άλλων αυτοκεφάλων Εκκλησιών, ως
ανωτέρω ανέφερα ήδη.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ
Η στάσις της Εκκλησίας της Ελλάδος εις την χορήγησιν
του αυτοκεφάλου στην Ουκρανίαν.
1. Η προετοιμασία και οι αποφάσεις της Διαρκούς Ιεράς
Συνόδου.
α. Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος ασφαλώς θα
έλαβε επισήμως ενημέρωσι περί των σκέψεων και των σχετικών αποφάσεων του
Οικουμενικού Πατριαρχείου, ως και των επ’αυτών αρνητικών σκέψεων η προθέσεων
της εν Ουκρανία Εκκλησίας και του Πατριαρχείου Μόσχας, αλλά και των επιφυλάξεων
των άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών.Δυστυχώς όμως δεν ενημερώθηκαν περί αυτών από την
Ιεράν Σύνοδον, οι εκτός της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου Αρχιερείς της Εκκλησίας της
Ελλάδος.
Μετά την ανακήρυξι του Αυτοκεφάλου και την επίδοσιν
αυτού , (6-1-2019), η ΔΙΣ απεφάσισε να αποστείλη τον σχετικόν
Φάκελλον εις τας δύο Μονίμους αρμοδίας Συνοδικάς Επιτροπάς, επί των Διορθοδόξων
και επί των Νομοκανονικών, με την εντολήν να ερευνήσουν από κοινού το θέμα και
να εισηγηθούν εις την ΔΙΣ σχετικώς.Οι Συνοδικές Επιτροπές συνέταξαν από κοινού
(;) Πόρισμα, το οποίον ο Πρόεδρος της επί των Νομοκανονικών Επιτροπής Σεβ.
Μητροπολίτης Διδυμοτείχου κ.Δαμασκηνός υπέβαλε εν είδη Υπομνήματος εις την ΔΙΣ.
Παραθέτω αυτό το από 30-5-2019 Υπόμνημα του Σεβασμιωτάτου
Διδυμοτείχου, το οποίον ας σημειωθή εδόθη εις τα Μέλη της σεπτής
Ιεραρχίας της Εκκλησίας την ημέρα της Εκτάκτου Ιεραρχίας της Εκκλησίας μας την
12-10-2019 , μάλιστα μετά από αίτημα Αρχιερέων. Σε κριτική αυτού θα προβώ
παρακάτω. Το Υπόμνημα τούτο συνετάχθη στα Γραφεία της ΔΙΣ την 30-5-2019, και
κατετέθη και επρωτοκολλήθη εις την ΔΙΣ δύο και ήμισυ μήνες, την
13-8-2019! Δηλαδή όσον χρόνον εχρειάσθη να συνταχθή , άλλον τόσον περίπου
χρόνον εχρειάσθη να κατατεθή στην ΔΙΣ.
β. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Περιόδου 2018 - 2019 και
εις την τελευταίαν Συνεδρίαν αυτής της 28-8-2019 συνεζήτησε το θέμα και έλαβε
την απόφασι ( έγινε ψηφοφορία; ) , ότι η ανακήρυξις του αυτοκεφάλου της εν
Ουκρανία Εκκλησίας μονομερώς από το Οικουμενικόν Πατριαρχείον είναι καθ’ όλα
και κανονικώς ορθή και ανέθεσε εις τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Αθηνών
κ.κ.ΙΕΡΩΝΥΜΟΝ να χειρισθή περαιτέρω το θέμα τούτο.
Ο Μακαριώτατος δεν ηθέλησε να αναλάβη προσωπικά το
βάρος τούτο, και πολύ καλά έπραξε και δια τούτο με την από 7 Οκτωβρίου 2019
ξαφνικήν απόφασίν του συνεκάλεσε προς συζήτησιν του θέματος αυτού Έκτακτον
Σύνοδον της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος δια την 12ην Οκτωβρίου 2019,
ημέρα Σάββατον, δηλαδή αμέσως την άλλην ημέραν και συνέχεια της τακτικής
Ιεραρχίας.
2. Η Συνεδρία της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος
την 12-10-2019.
α. Εν πρώτοις πρέπει να υπογραμμίσω, ότι η Πρόσκλησις
δι’ έκτακτον Σύνοδον της Ιεραρχίας στις 12-10-2019 έγινε την Δευτέρα 7-10-2019,
όταν δηλαδή πάντες οι Αρχιερείς είμεθα εκτός της Μητροπόλεώς μας δια την
τακτικήν Σύνοδον της Ιεραρχίας της 8ης Οκτωβρίου.Άρα ήτο ένα ξαφνικό γεγονός
και πάντες οι Αρχιερείς είμεθα ανέτοιμοι και απληροφόρητοι.
Αλλά ούτε με την αποστολήν της Προσκλήσεως ούτε και
κατά την ημέραν της συγκλήσεως της εκτάκτου Ιεραρχίας (12-10-2019)
ενημερωθήκαμε από την Σύνοδον:
I. Αν υπάρχη αίτημα αυτοκεφαλίας στο Οικουμενικόν
Πατριαρχείον, από ποίον και με πιο περιεχόμενο .
II. Αν υπάρχη προς την Εκκλησία της Ελλάδος σχετικό
ενημερωτικό Γράμμα του Οικουμενικού Πατριάρχου και με ποίον περιεχόμενον.
III.Δεν μας εκοινοποιήθηκαν τα έγγραφα των
συγκεκριμένων αντιδράσεων της Εκκλησίας της Ουκρανίας και του Πατριαρχείου της
Ρωσίας και ποίο είναι το περιεχόμενο αυτών.
IV.Από ποίον και με ποίον κανονικόν τρόπον έγινε η
αποκατάστασις του Φιλαρέτου,του Επιφανίου και του Μακαρίου, αλλά και των
Επισκόπων αυτών.
V.Δεν μας εδόθη το κείμενο της αποφάσεως του
Οικουμενικού Πατριαρχείου της ανακηρύξεως του Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της
Ουκρανίας.
VI.Δεν μας εδόθησαν τα κείμενα που ετέθησαν υπ’όψιν
των Μελών της ΔΙΣ, τα Πρακτικά της συζητήσεως αυτής , κατά την οποίαν
απεφασίσθη να ζητηθή από τις Μόνιμες Συνοδικές Επιτροπές των Νομοκανονικών και
των Διορθοδόξων να μελετήσουν το θέμα από κοινού και να εισηγηθούν εις την ΔΙΣ
τα δέοντα.
VII. Μέχρι την ημέραν της Εκτάκτου συγκλήσεως της
Ιεραρχίας 12-10-2019 δεν μας είχε δοθή αντίγραφον του από 30-5-2019 Υπομνήματος
του Σεβ. Μητροπολίτου Διδυμοτείχου , Προέδρου της επί των Νομοκανονικών Μονίμου
Συνοδικής Επιτροπής, που σας εδιάβασα ενωρίτερα. Τούτο μας διενεμήθη κατά την
συζήτησιν της 12-10-2019 και μάλιστα μετά από αίτημα πολλών Αρχιερέων.
VIII.Δεν μας εδόθησαν τα Πρακτικά της συζητήσεως του
θέματος εις την τελευταίαν συνεδρίαν της ΔΙΣ 28-8-2019 αύτε το συγκεκριμένον
κείμενον της αποφάσεως αυτής, δια της οποίας ανεγνωρίσθη το δικαίωμα του
Οικουμενικού Πατριάρχου να χορηγήση αυτοβούλως το αυτοκέφαλον εις την Εκκλησίαν
της Ουκρανίας και ανετέθη ο περαιτέρω χειρισμός αυτού εις τον Μακαριώτατον
Αρχιεπίσκοπον Αθηνών και πάσης Ελλάδος κύριον κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΝ τον Β .
β. Με την έναρξιν της Συνεδρίας της Εκτάκτου Συνόδου
της Ιεραρχίας ο Μακαριώτατος Πρόεδρος εισηγήθηκε το θέμα της χορηγήσεως του
αυτοκεφάλου εις την εν Ουκρανία Εκκλησίαν , ειπών τα εξής :
Παραθέτω ολόκληρη αυτή την Εισήγησι του Μακαριωτάτου
Αρχιεπισκόπου.
γ.Μετά την ως άνω Εισήγησι του Μακαριωτάτου
Αρχιεπισκόπου άρχισε η συζήτησις. Η ταπεινότης μου , λαβών τον λόγον, εζήτησα
να αναβληθή η συζήτησις του θέματος τούτου δια πολλούς λόγους :
Πρώτον , διότι όταν μόλις προ διμήνου συνετάγη από την ΔΙΣ η Ημερήσια Διάταξις της
Τακτικής Συνόδου της Ιεραρχίας του Οκτωβρίου που τελειώσαμε χθες, δεν είχε
συμπεριληφθεί στα θέματα αυτής. Τούτο σημαίνει ότι δεν ήτο ώριμο το θέμα προς
συζήτησιν. Συνεπώς, κατά την γνώμην μου, ούτε και σήμερα είναι ώριμον δια να
συζητηθή.
Δεύτερον, διότι ακόμη και το ΔΕΛΤΙΟΝ ΤΥΠΟΥ της Ιεράς Συνόδου της 4-10-2019 περί της
Τακτικής Ιεραρχίας του Οκτωβρίου ΟΥΔΕΝΑ λόγον κάνει περί του θέματος τούτου.
Μόλις την 7η Οκτωβρίου αποφάσισε ο Μακαριώτατος την σύγκληση αυτής της έκτακτης
Ιεραρχίας, που εγώ έμαθα ευρισκόμενος εδώ στην Αθήνα στα Γραφεία της Ιεράς
Συνόδου, χωρίς μάλιστα μέχρι αυτή την ώρα να έχωμε λάβει από την Σύνοδον τις
Εισηγήσεις των Επιτροπών Διορθοδόξων και Νομοκανονικών ούτε τα σχετικά Πρακτικά
της ΔΙΣ. Άρα όχι μόνον το θέμα είναι ανώριμον προς συζήτησιν αλλά και εμείς
είμεθα εντελώς απροετοίμαστοι προς τούτο.
Τρίτον, διότι δι’ ένα Πανορθόδοξο και τόσο σπουδαίον θέμα χρειάζεται αρκετός
χρόνος, δύο-τριών ημερών τουλάχιστον , δια να συζητηθή εν πλάτει και χωρίς
βιασύνη. Γιατί βιαστικές αποφάσεις πολλές φορές δημιουργούν περισσότερα
Κανονικά - Εκκλησιολογικά ζητήματα από αυτά που θέλουν να λύσουν . Και
Τέταρτον, διότι εις την απόφασιν αυτήν του Οικουμενικού Πατριαρχείου έχει εμφανώς
αντιταχθή η ίδια η εν Ουκρανία Ορθόδοξος Εκκλησία υπό τον Μητροπολίτην
Ονούφριον, τον οποίον μέχρι της αποφάσεως της Αυτοκεφαλίας της ανεγνώριζον
πάσαι αι κατά τόπους Ορθόδοξοι Εκκλησίαι,
συμπεριλαμβανομένου και του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Έπειτα έχουν εκφράσει αντίθετον γνώμην, δηλαδή την μη αποδοχήν του χορηγηθέντος
Αυτοκέφαλου : Το Πατριαρχείον Ρωσίας, το Πατριαρχείον Σερβίας, το Πατριαρχείον
της Βουλγαρίας και η Εκκλησία της Αλβανίας. Συγχρόνως όμως έχουν
εκφράσει δημοσίως τις επιφυλάξεις των από κοινού και το
Πατριαρχείον Αλεξανδρείας, το Πατριαρχείον Ιεροσολύμων, το
Πατριαρχείον Αντιοχείας και η Εκκλησία της Κύπρου. Και
Πέμπτον, διότι το θέμα δεν είναι εξαιρετικά επείγον.
Δια τούτο επρότεινα :
α.Να μη συζητηθή το Ουκρανικό θέμα σήμερα σ’
αυτήν την έκτακτον Ιεραρχίαν, αλλά να αναβληθή δι’
αργότερα σε άλλη έκτακτη Σύνοδο της Ιεραρχίας. Και
β. Η αναβολή η μη συζητήσεως του θέματος τούτου να
τεθή εις ονομαστικήν ψηφοφορίαν, σύμφωνα με τον Κανονισμόν της Ιεραρχίας.
Αναβολήν της συζητήσεως του θέματος εζήτησαν ομιλήσαντες
και οι Σεβ. Μητροπολίται Καρυστίας κ. Σεραφείμ, Πειραιώς κ. Σεραφείμ,
Καισαριανής κ. Δανιήλ, Χαλκίδος κ. Χρυσόστομος, Δριυνουπόλεως κ.
Ανδρέας, Κυθήρων κ. Σεραφείμ.κ.λ.π.
Δυστυχώς η μεγάλη πλειοψηφία των Αδελφών Αρχιερέων
επέμεινε να ληφθή απόφασις, και τελικά απεφασίσθη δια βοής η επικύρωσις της
αποφάσεως της ΔΙΣ. Δηλαδή: Αναγνωρίζεται η από το Οικουμενικόν Πατριαρχείον
εκδοθείσα Πράξις χορηγήσεως του Αυτοκεφάλου στην Ουκρανία υπό τον Επιφάνιον και
ανατίθεται η υπόθεσις εις τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Αθηνών κ.κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΝ
να χειρισθή το όλον θέμα.
3. Κριτική του προς την ΔΙΣ και από 30-5-2019
Υπομνήματος περί αναγνωρίσεως του αυτοκεφάλου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της
Ουκρανίας του Σεβ. Μητροπολίτου Διδυμοτείχου κ. Δαμασκηνού.
Το Υπόμνημα του Σεβ. Διδυμοτείχου είναι αυτό εις το
οποίον εστηρίχθη η απόφασις της ΔΙΣ την 28-8-2019 , σ’αυτό εστηρίχθη η
Εισήγησις του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ.κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ προς την Έκτακτη
Ιεραρχία την 12-10-2019, αλλά και η δια βοής απόφασις της Εκτάκτου Ιεραρχίας .
Δια τούτο κρίνω σκόπιμον να προβώ εις ανάλυσιν και κριτικήν αυτού, διότι θεωρώ
ότι εις την ουσίαν του δεν στηρίζεται εις την Κανονικήν θεωρίαν και πράξιν της
Εκκλησίας μας, είναι πρόχειρον και περιέχει ανακρίβειες. Συγκεκριμένα :
α. Εν πρώτοις επισημαίνω το γεγονός , ότι το υποβληθέν
υπό του αγίου Διδυμοτείχου προς την ΔΙΣ Υπόμνημα είναι δύο ιδιαίτερα κείμενα,
με ξεχωριστό τίτλο το καθένα και υπογραφή.Το πρώτο έχει ως θέμα του «υποβολή
υπομνήματος περί της αναγνωρίσεως του αυτοκεφάλου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της
Ουκρανίας», ενώ το δεύτερον « ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟ
ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ». Πρωτοφανές και περίεργον.
Κατά την άποψίν μου ο παραπάνω χωρισμός φανερώνει
πολλά :
Ι. Το βιαστικό, αλλά και το πρόχειρο της μελέτης του
όλου θέματος από τις δύο Μόνιμες Συνοδικές Επιτροπές.
ΙΙ. Ότι δεν συνήλθαν και οι δύο Επιτροπές από κοινού ,
ως ώρισε η ΔΙΣ ,
αλλά η κάθε μια χωριστά και τα υποβληθέντα κείμενα
είναι ένα της κάθε Επιτροπής. Όμως ο Σεβ.Διδυμοτείχου ομιλεί δια κοινόν Πόρισμα
και όμως είναι δύο! !
ΙΙΙ. Το δεύτερο κείμενον είναι το κοινόν πόρισμα των
δύο Επιτροπών και το πρώτο είναι απλώς Εισαγωγικό Σημείωμα του αγίου
Διδυμοτείχου ;
IV.Τελικά, δεν θα έπρεπε να ξέρουμε σαφώς περί τίνος
πρόκειται;
Όμως ο,τι και αν συμβαίνει , ένα είναι βέβαιον :Ότι
δεν είναι δυνατόν να στηριχθή σ’αυτό ο μελετητής δια να λάβη σοβαρή και ορθή
απόφασι. Παρά ταύτα, δυστυχώς, σ’αυτό εστηρίχθη η ΔΙΣ δια την απόφασίν της ,
εις τούτο στηρίζεται ο Μακαριώτατος δια την Εισήγησί του στην Ιεραρχία την
12-10-2019 και εις τούτο εστηρίχθη η πλειοψηφία της Ιεραρχίας δια την ιδική της
σχετικήν απόφασι! ! ! Αλλά σε τέτοια σαθρά θεμέλια είναι δυνατόν να στηριχθή το
Οικοδόμημα της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας ; Ασφαλώς ΟΧΙ .
β.Θέλω να υπογραμμίσω δύο ανακρίβειες που αναφέρονται
στο από 30-5-2019 Υπόμνημα του Σεβ. Μητροπολίτου
Διδυμοτείχου.Στην παράγραφο Δ 4, της σελίδος 3 του ανωτέρω Υπομνήματος γράφεται
:
« Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον έχει το κανονικόν
προνόμιον αυτό μόνον να ανακηρύσσει το αυτοκέφαλον των κατά τόπους Ορθοδόξων
Εκκλησιών (βλ. Γεωργίας 1990, Τσεχίας 1998, Πολωνίας 1925, Αλβανίας 1937,
Ελλάδος 1850, Σερβίας 1879, Ρουμανίας 1885, Βουλγαρίας 1945 κ.λ.π.). Δυστυχώς
επειδή το Πατριαρχείον Μόσχας απουσίασεν από τας εργασίας της Συνόδου της
Κρήτης, κατά το έτος 2016 , δεν εδόθη η δυνατότης συζητήσεως το
θέμα της χορηγήσεως του αυτοκεφάλου και ούτω απώλετο της ευκαιρίας όπως
συναποφαίνηται μετά των λοιπών Εκκλησιών δια την χορήγησίν του».
Όμως οι ως άνω δύο τοποθετήσεις του Υπομνήματος, ότι
δηλαδή « το Οικουμενικόν Πατριαρχείον έχει το κανονικόν προνόμιον αυτό
μόνον να ανακηρρύσει το Αυτοκέφαλον των κατά τόπων Ορθοδόξων Εκκλησιών» και
ότι « αν το Πατριαρχείον Μόσχας δεν απουσίαζε από τις εργασίες της
Συνόδου της Κρήτης το 2016, θα συνεζητήτω το θέμα της χορηγήσεως του
αυτοκεφάλου » είναι ανακριβείς και αντιφατικαί. Διότι:
Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον όντως είχε και έχει το
προνόμιο να ανακηρύσση το αυτοκέφαλον των κατά Τόπους Εκκλησιών , αλλά
ΜΟΝΟΝ στην Περιοχή του και όχι αυτοβούλως, πάντοτε δε μετά γνώμην και
των άλλων Αυτοκεφάλων Τοπικών Εκκλησιών.
Ότι δε το Οικουμενικόν Πατριαρχείον ΔΕΝ
χορηγεί ΜΟΝΟΝ το αυτοκέφαλο, τούτο αναγνωρίζει και το ίδιο το
Υπόμνημα στο τέλος του χωρίου που σας ανέφερα παραπάνω. Δηλαδή γράφει : ότι
επειδή η Ρωσία δεν ήλθε στην Κρήτη «απώλετο της ευκαιρίας όπως συναποφαίνηται
μετά των λοιπών Εκκλησιών δια την χορήγησίν του».
Επίσης το επιχείρημα του Σεβ.Διδυμοτείχου ότι έτσι
εδόθη το αυτοκέφαλον στις Εκκλησίες
Ελλάδος, Ρωσίας , Βουλγαρίας, Σερβίας , Ρουμανίας, Τσεχίας , Πολωνίας ,
Αλβανίας, δεν είναι υπέρ αλλά εναντίον του ισχυρισμού του, διότι ακριβώς πρώτον
μεν όλες οι παραπάνω Εκκλησίες ανήκουν μέχρι της αυτοκεφαλίας τους εις το
Οικουμενικόν Πατριαρχείον και δεύτερον διότι τότε από καμμίαν άλλην αυτοκέφαλον
Εκκλησία δεν εξεδηλώθη αντίδρασις.
Η Δεύτερη ανακρίβεια: Το θέμα : « Το Αυτοκέφαλον και ο τρόπος χορηγήσεως
αυτού », δεν ήτο θέμα προς συζήτησιν εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον
της Κρήτης το 2016, ως ισχυρίζεται ο άγιος Διδυμοτείχου . Το θέμα
τούτο ήτο μεν κατ’αρχήν μεταξύ των θεμάτων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, αλλά
στην Σύνοδον των Προκαθημένων στο Σαμπεζύ τον Ιανουάριον του 2016, όπου
παρευρίσκετο και ο Πατριάρχης της Ρωσίας και η Συνοδία του, μεταξύ της οποίας
ήτο και Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας ΟΝΟΥΦΡΙΟΣ, ως κανονικός
Σύνεδρος μετά λόγου και γνώμης. Τότε εκεί συνεζητήθη δια μακρών, αλλά δεν
υπήρξε συμφωνία και δια τούτο διεγράφη από τα θέματα της Αγίας και Μεγάλης
Συνόδου. Επομένως ΔΕΝ συνεζητήθη το θέμα τούτο εις την Κρήτην, ΟΧΙ γιατί δεν
ήλθε η Εκκλησία της Ρωσίας, αλλά γιατί δεν ήτο στην Ημερήσια Διάταξι της
Συνόδου.
Όμως , αφού το Οικουμενικόν Πατριαρχείον εγνώριζε τα
παραπάνω, δεν έπρεπε μόνο του να προχωρήση τώρα στην Πράξι χορηγήσεως του
αυτοκεφάλου στην εν Ουκρανία Εκκλησίαν. Και ο μεν Οικουμενικός Πατριάρχης
εσκεμμένως τα αγνόησε . Οι δύο αρμόδιες Επιτροπές αυτά δεν τα εγνώριζαν ;
γ. Εις τα παραπάνω περίεργα σημειώνω και κάτι ακόμη
πιο περίεργον και περισσότερον ανεξήγητον , το εξής :
Ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος , Πρόεδρος
της Συνοδικής Επιτροπής επί των Διορθόδοξων , που προϋποτίθεται ότι από κοινού
με την Επιτροπήν επί των Νομοκανονικών εμελέτησε το θέμα εις βάθος και πλάτος
και υπέγραψεν την Εισήγησί τους προς την ΔΙΣ και εισηγήθησαν εις αυτήν ότι
« Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον έχει αυτό μόνο το Κανονικό δικαίωμα να
ανακηρύση το Αυτοκέφαλο των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών », με
δηλώσεις του, μετά την Έκτακτη Σύνοδον της Ιεραρχίας της 12 Οκτωβρίου, δηλώνει
αντίθετα. Εδήλωσε χαρακτηριστικά : « Ενώ η Ρωσική Εκκλησία είχε κάθε δυνατότητα
να επιλύσει το πρόβλημα , οδηγώντας τα πράγματα στην Αυτοκεφαλία η τουλάχιστον
σε μία λύση που θα ήταν αποδεκτή από τον Ουκρανικό λαό , δυστυχώς, δεν το έκανε
». 8 Δηλαδή άλλα εισηγήθηκε εγγράφως και άλλα ανεκοίνωσε
προφορικά στους δημοσιογράφους !!!
δ. Αλλά τα αντιφατικά και αλλοπρόσαλα συνεχίζονται.
Στην σελίδα 2 του Υπομνήματος του αγίου Διδυμοτείχου προσέτι γράφεται :
«1589 Αναγνώρισις Πατριαρχικής αξίας της Μητροπόλεως
Μόσχας υπό του Οικουμενικού Πατριάρχου Ιερεμίου του Β .
1590 Σύνοδος Πατριαρχών εν Κων/πόλει επί του θέματος αυτού.
1593 Αναγνώρισις Πατριαρχικής αξίας της Μητροπόλεως
Μόσχας υπό των Πατριαρχών της Ανατολής».
Εκ τούτων φαίνεται ότι το Αυτοκέφαλον και η
Πατριαρχική αξία εις την Ρωσίαν εδόθη μεν κατά την επίσκεψιν στην Μόσχα του
Οικουμενικού Πατριάρχου Ιερεμίου του Β τό 1589, αλλά τούτο ανεγνωρίσθη αμέσως
και από δύο Συνόδους Πατριαρχών της Ανατολής.Επομένως τα παραπάνω αναφερόμενα
υπό του αγίου Διδυμοτείχου αναμφισβήτητα ιστορικά γεγονότα φανερώνουν
το αντίθετο των όσων εισηγήθηκαν οι Επιτροπές στην ΔΙΣ, ότι δηλαδή
το Οικουμενικόν Πατριαρχείον ΜΟΝΟΝ ΤΟΥ εχορήγη το Αυτοκέφαλον .
ε. Εις το ίδιον Ύπόμνημα και στην σελίδα 2 αναγράφεται
επίσης ότι:
«1686 Έκδοσις Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξεως
Οικουμενικού Πατριάρχου Διονυσίου του Δ , δι’ής ανατίθεται εις τον Μόσχας, “
ίνα έχη επ’αδεία” , επιτροπικώς την χειροτονίαν και ενθρόνισιν του
υπό Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως εκλεγομένου εκάστοτε Μητροπολίτου Κιέβου, ο
οποίος οφειλετικώς μνημονεύει πρωτίστως του ονόματος του Οικουμενικού
Πατριάρχου».
Δεν γνωρίζω δια πόσο χρονικό διάστημα εφηρμόσθη αυτή η
Συνοδική Πράξις. Όμως ξέρω ότι τα τελευταία εκατόν τουλάχιστον
χρόνια (από το 1917) ο Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας δεν
εμνημόνευε
«οφειλετικώς » και πρωτίστως του ονόματος του Οικουμενικού Πατριάρχου και το
Πατριαρχείον Μόσχας αδιαφιλονίκητα διοικούσε και τα εκκλησιαστικά θέματα της
Ουκρανίας. Ιδού μερικά πρόσφατα γεγονότα :
I. Ο Φιλάρετος, εξελέγη ως ορίζει η Πράξις του 1686;
ΟΧΙ.
ΙΙ. Το αυτόνομον στην Ουκρανία εζητήθη από τον
Φιλάρετο ΟΧΙ από το Οικουμενικόν Πατριαρχείον αλλά από την Μόσχα
και από αυτήν το έλαβε. Γιατί δεν αντέδρασε το Οικουμενικόν
Πατριαρχείον ;
ΙΙΙ. Ο Φιλάρετος από το Πατριαρχείο της Ρωσίας εζήτησε
το αυτοκέφαλον στην Ουκρανία.Και όταν δεν του εδόθη και απεσκίρτησε, από το
Πατριαρχείο της Ρωσίας ο Φιλάρετος καθηρέθη. Τότε ο Οικουμενικός Πατριάρχης όχι
μόνον δεν διεμαρτυρήθη, αλλά ανεγνώρισε και την καθαίρεσι του Φιλαρέτου.
ΙV. Ο Ονούφριος εξελέγη από το Πατριαρχείον Μόσχας και
όχι όπως ορίζει η Πράξις του 1686. Αντέδρασε το Οικουμενικό Πατριαρχείο;
ΟΧΙ.Απεναντίας όλοι, και ο Οικουμενικός Πατριάρχης, αναντιρρήτως
τον απεδέχθησαν.
Πάντα τα παραπάνω φανερώνουν και την de facto υπαγωγήν
της εν Ουκρανία Εκκλησίας εις το Πατριαρχείον της Ρωσίας.Όμως η μακροχρόνιος de
facto αποδοχή κάποιων εκκλησιαστικών καταστάσεων από όλες τις Αυτοκέφαλες
Τοπικές Εκκλησίες της Ορθοδόξου Εκκλησίας και από το Οικουμενικόν
Πατριαρχείον γίνεται παράδοσις και Κανών δικαίου . ( Ίδετε και
: ΙΖ Κανόνα Δ Οἰκουμενικῆς Συνόδου .ΠΗΔΑΛΙΟΝ , σελίς 199, δια του οποίου ορίζεται
ότι κάθε σχετική με τα όρια συζήτησις δεν ισχύει μετά παρέλευσι τριακονταετίας,
και Βλάση Φειδά , ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ μεταξύ ΧΡΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ και ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΛΟΓΙΑΣ υπό το
φως της Πατερικής Παραδόσεως , ΑΘΗΝΑΙ 2018, σελίς 502, κ. εξ.).
στ . Αναφέρεται ακόμη στο Υπόμνημα του αγίου
Διδυμοτείχου , ότι ο Φιλάρετος και ο Επιφάνιος υπέβαλαν «έκκλητον» στο
Οικουμενικόν Πατριαρχείον και επ’ αυτού απεφάσισε το Οικουμενικόν Πατριαρχείον.
Όμως και επ’αυτού θα σημειώσω τα παρακάτω
:
Πρώτον. Δεν έχει δοθή στην δημοσιότητα το «έκκλητον» των ανωτέρω, δια να
πληροφορηθούμε πότε, υπό ποίων και δια ποίους λόγους εζητήθη τούτο.
Δεύτερον. Διατί τόσα χρόνια από τότε που καθηρέθη ο Φιλάρετος, (1992) δεν υπέβαλε «
έκκλητον » στον Οικουμενικόν Πατριάρχην;
Προφανώς, γιατί ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεν είχε
τέτοια αρμοδιότητα. Δια τούτο μάλιστα είχε αποδεχθή και την καθαίρεσι του
Φιλαρέτου από το Πατριαρχείον της Μόσχας και είχε εγκρίνει και τον
αντικαταστάτην του Ονούφριον.
Τρίτον.Το γραφόμενον εις το Υπόμνημα του αγίου Διδυμοτείχου, ότι ο Οικουμενικός
Πατριάρχης έχει Κανονικόν δικαίωμα να δέχεται «έκκλητο» και από τις άλλες
Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, είναι αστήρικτο. Διότι λέγει μεν ο Θ Κανών της Δ Οἰκουμενικῆς
Συνόδου ότι τελευταίος Κριτής των Εκκλησιαστικών υποθέσεων είναι ο
Κωνσταντινουπόλεως , αλλά προφανώς αυτό αναφέρεται δια τις Επισκοπές και
Μητροπόλεις της Περιοχής του , ως εις τον 34 Αποστολικόν Κανόνα διευκρίνησε και
ο άγιος Νικόδημος.9 Επίσης όμως δια το θέμα τούτο αυθεντικά
ομιλεί και ο Ζωναράς , ερμηνεύοντας τον ΙΖ Κανόνα της Δ Οἰκουμενικῆς Συνόδου.
Συγκεκριμένα γράφει : « Και ότε μεν Επίσκοπος κατά συνεπισκόπου ενάγει,
η Κληρικός κατά Επισκόπου , τότε τον Μητροπολίτην καθίζειν δικαστήν, ον και
Έξαρχον της διοικήσεως ονομάζει· ότε δε Επίσκοπος κατά Μητροπολίτου αυτού δίκην
έχει, τότε τω Κωνσταντινουπόλεως επιτρέπειν το Δικαστήριον. Ου
πάντων δε των Μητροπολιτών πάντως Κωνσταντινουπόλεως καθιείται Δικαστής , αλλά
των υποκειμένων αυτώ. Ου γαρ δε και τους της Συρίας Μητροπολίτας, η
τους της Παλαιστίνης , και Φοινίκης , η τους της Αιγύπτου, άκοντας ελκύσει
δικάσασθαι παρ’αυτώ · αλλ οἱ μεν της Συρίας , τω του Αντιοχείας υπόκεινται
φόρω· οι δε της Παλαιστίνης , τω του Ιεροσολύμων · οι δε της Αιγύπτου παρά τω
Αλεξανδρείας δικάσονται , παρ ὧν και χειροτονούνται , και οις περ υπόκεινται ». 10
Το ίδιο γράφει, εξηγώντας τον 34ον Κανόνα των αγίων
Αποστόλων, και ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης.Γράφει :
« Διο και ο Εφέσου Ισαάκ έλεγεν εις Μιχαήλ τον
πρώτον των Παλαιολόγων, ότι ο Κωνσταντινουπόλεως ουκ εκτείνει την εξουσίαν
αυτού επί τα Πατριαρχεία της Ανατολής ».
Και συνεχίζοντας , συμπεραίνει ο άγιος Νικόδημος :
«Δεν έχει άδειάν τινας, ούτε Μητροπολίτης , ούτε
Πατριάρχης να ενεργή τι εις τας υπερορίους εκκλησίας , ειμή μόνον εις τας
υποκειμένας αυτώ , κατά τους Κανόνας των Αποστόλων λδ , λε , της α , ς , ζ τῆς
β , γ ,η τῆς ς , κ , λς , λθ , της Σαρδικ. γ , ια , ιβ , της Αντιοχ. θ καί
άλλους.
Και πως λοιπόν ο παρών Κανών και οι άλλοι ήθελαν
διατάξει το εναντίον τούτων απάντων ; ». 11
Μόνον όταν υπάρξη πρόβλημα ευρύτερο σε κάποια Τοπική
Εκκλησία, μόνον τότε είναι δυνατόν η Εκκλησία εκείνη δια του Πρώτου της να
καταφύγη στον Οικουμενικόν Πατριάρχην, ίσως τότε και αυτοβούλως ο Οικουμενικός
Πατριάρχης, να συγκαλέση Πανορθόδοξη Σύνοδο δια την λύσιν του προβλήματος. (
Οράτε παραδείγματα: Ιεροσόλυμα με Ειρηναίο, Σερβία με Σκοπιανό κ.λ.π.).
ζ.Τέλος, δια να μείνω μόνον σ’αυτά, γράφεται ξερά στο
Υπόμνημα του αγίου Διδυμοτείχου, ότι: «Αποκατασταθέντος του Φιλαρέτου και
του Eπιφανίου, αυτομάτως απεκατεστάθησαν και όλοι αυτοί»! ! ! Προφανώς
τούτο γράφεται δια να δικαιολογηθή η ένστασις πολλών: Πως απεκαταστάθησαν όλοι
οι καθαιρεθέντες Ουκρανοί Κληρικοί (Επίσκοποι, Πρεσβύτεροι, Διάκονοι) η οι υπό
καθαιρεθέντων χειροτονηθέντες η οι αυτοχειροτόνητοι, κ.λ.π.
Όμως , ΟΧΙ . Τέτοιες προχειρότητες δεν πρέπει να αναγράφωνται
σε επίσημα προϋποτίθεται Υπομνήματα Μονίμων Συνοδικών Επιτροπών, ως είναι η επί
των Δογματικών και Νομοκανονικών και η Επί των Διορθοδόξων Συνοδικές Επιτροπές.
4. Η ευθύνη της Ρωσικής Εκκλησίας.
Βεβαίως δια το Ουκρανικό τούτο θέμα μεγάλη και πρωταρχική
είναι η ευθύνη της Ρωσικής Εκκλησίας και αυτού τούτου του Πατριάρχου Κυρίλλου,
δια τους εξής κυρίως λόγους:
Πρώτον · Δια την εγωϊστικήν γενικά συμπεριφορά του Πατριάρχου Μόσχας και την
συνεχή προσπάθειά του να αποκτήση η Ρωσική Εκκλησία Πρωτοκαθεδρία της καθόλου
Ορθοδόξου Εκκλησίας, λόγω της πληθύος των Χριστιανών και των Επισκόπων της,
αλλά και της Κρατικής ισχύος . Τούτο όμως είναι εντελώς αντικακονικόν.
Δεύτερον , δια την αρνησιν χορηγήσεως αυτοκεφαλίας εις ένα μεγάλο ανεξάρτητο Κράτος
, όπως είναι η Ουκρανία . Και
Τρίτον , διότι ενώ το 2016 συνεφώνησε στην εν Σαμπεζύ Σύνοδο των Προκαθημένων περί
του χρόνου, του τόπου και των θεμάτων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Κρήτης,
τελικά δεν μετέσχε και παρέσυρε και τρεις (3) ακόμη Εκκλησίες να μη
συμμετάσχουν, ώστε να τρωθή η ενότητα της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ - ΠΡΟΤΑΣΙΣ
1. Κατά την απόψί μου το θέμα του Αυτοκεφάλου της
Εκκλησίας της Ουκρανίας έχει αναστατώσει ολόκληρον την Ορθόδοξον Εκκλησίαν και
έχει προκαλέσει την ακοινωνησία μεταξύ Εκκλησίας Ρωσίας και Οικουμενικού
Πατριαρχείου και ευρισκόμεθα προ ενός μεγάλου σχίσματος από την αντικανονικήν
επέμβασι του Οικουμενικού Πατριαρχείου και από την σκληρότητα και την
αντικανονική συμπεριφορά του Πατριαρχείου Μόσχας.
2.Δια να λυθή το θέμα πρέπει να συγκληθή υπό του
Οικουμενικού Πατριάρχου Πανορθόδοξος Σύνοδος η τουλάχιστον Σύνοδος των
Προκαθημένων των 14 Αυτοκεφάλων Εκκλησιών και με εκατέρωθεν υποχωρήσεις να δοθή
το Αυτοκέφαλο εις την Εκκλησίαν της Ουκρανίας, με Μητροπολίτην τον Ονούφριον.
3. Η απόφασις της Πανορθοδόξου Συνόδου η των
Προκαθημένων των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών να ληφθή κατά πλειοψηφίαν και όχι με
ομοφωνία, αφού το θέμα δεν είναι δογματικό και στα διοικητικά θέματα ισχύει το
Κανονικόν : «κρατείτω των πλειόνων η ψήφος » ( Στ Κανών της Α Οἰκουμενικῆς
Συνόδου) .
Πύργος 5 -11-
2019
† Ο
Μητροπολίτης Ηλείας ΓΕΡΜΑΝΟΣ
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1.ΠΗΛΑΔΙΟΝ , Σελίς 36 .
2. ΠΗΔΑΛΙΟΝ , σελίς 37, Υποσημείωσις 1 και 3 .
3. ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελίς 199.
4. Εγκυκλοπαίδεια του ΗΛΙΟΥ, Τόμος 15,
σελίς 152.
5. ΠΗΔΑΛΙΟΝ σελίς 413.
6. ΠΗΛΑΔΙΟΝ, σελίς 37, υποσημείωσις 2.
7. ΠΗΔΑΛΙΟΝ ,σελίς 37 και εξής .
8. Εφημερίδα ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ , Πέμπτη 17 Οκτωβρίου 2019 ,
σελίδα 5, δημοσίευμα με τον τίτλον : ΣΤΟΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΝ κ.ΙΕΡΩΝΥΜΟ ΑΝΑΤΙΘΕΤΑΙ Ο
ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Αναγνώριση του Ουκρανικού η του δικαιώματος του
Οικουμνεικού Πατριαρχείου;
9. Ίδετε ανωτέρω εις την παρούσαν εργασία , σελίδα 3
και εξής .
10. Ράλλη –Πολτή , Σύνταγμα Θείων και Ιερών Κανόνων ,
Τόμος Β , σελίς 260.
11. Ίδετε ΠΗΔΑΛΙΟΝ , σελ.192 κ.εξ. υποσημείωσις 1.
Ίδετε και τα μακρά επίσης Εισαγωγικά σχόλια του αγίου Νικοδήμου εις τους
Κανόνας της Α Οἰκουμενικῆς Συνόδου . ΠΗΔΑΛΙΟΝ , σελίς 118, και εξής.
Ιερά Μητρόπολη Ηλείας
