Ὑπέρ βωμῶν καί ἑστιῶν: 27/06/25 Οὐκρανικὸ Ἐκκλησιαστικὸ ζήτημα: Μὶα ἀνοικτὴ πληγὴ γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία
Τίτλος Ἐκπομπὴς: «Οὐκρανικὸ Ἐκκλησιαστικὸ ζήτημα: Μὶα ἀνοικτὴ πληγὴ γιὰ τὴν Παγκόσμια Ὀρθοδοξία»! ΚΑΛΕΣΜΕΝΟΣ: Βασίλειος Τουλουμτσἠς - Ὑπ. Διδάκτωρ Δογματικῆς. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΣ: Χαράλαμπος Ἂνδραλης - Νομικός, Συγγραφέας.
Βασίλειος Τουλουμτσής, υπ. διδάκτωρ Δογματικής- Εισήγηση με θέμα: Η εκκλησιολογική αξιολόγηση της μη αναχειροτόνησης σύμφωνα με την Ζ' Οικουμενική Σύνοδο και η περίπτωση της Ουκρανικής κρίσης.
Θέμα Ημερίδας: "Η Θεολογική Διάσταση του Ουκρανικού Ζητήματος και το Γεωπολιτικό του Υπόβαθρο - 6 χρόνια από την απόδοση του Τόμου Αυτοκεφαλίας", την οποία οργάνωσε ο Σύλλογος Θεολόγων "Μέθεξις" την 01/06/2025 στο Συνεδριακό Κέντρο της Ι. Μ. Πειραιώς .
Βασιλείου Ι. Τουλουμτσή
ὑπ. δρ. στὸν Τομὲα Πατερικῶν Σπουδῶν, Ἱστορίας Δογμάτων καὶ Συμβολικῆς Θεολογική Σχολή Ε.Κ.Π.Α.
Ἡ ἐκκλησιολογική διάσταση τοῦ Πασχάλιου κανόνα στὸ πνεῦμα τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει Πανορθοδόξου Συνεδρίου (1923)
Ἡ ἑνότητα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος ὑπῆρξε ἀναμφίβολα τὸ κύριο καὶ πρώτιστο ἔργο ὅλων τῶν Συνόδων τῆς Ἐκκλησίας, ἰδιαιτέρως δέ τῶν Οἰκουμενικῶν, οἱ ὁποῖες συγκλήθηκαν ἀκριβῶς γιά νὰ ἀντιμετωπιστοῦν οἱ αἰτίες τῆς διαβρωτικῆς διάσπασης καὶ νὰ ἐπέλθει ἡ θεοφιλής εἰρήνευση.
Ἡ ἐκκλησιαστική εἰρήνη, ὅμως, ἀσφαλῶς καὶ δέν ἀναφέρεται σὲ μία εἰρήνη κοινωνικοῦ τύπου, πού βασίζεται στήν ὅποια συμβιβαστική συμφωνία, ἀλλά ἀποτελεῖ τήν ἔκφραση τῆς ἐν πίστει δογματικῆς ἑνότητας. Καὶ αὐτὸ λέγεται, διότι εἶναι δυνατὸν πολλάκις νὰ γίνεται λόγος γιά «θεραπεία – ἑνότητα – εἰρήνευση», παρά ταῦτα νὰ εἶναι ἐντελῶς διαφορετικό, ἕως καὶ ἀντίθετο, τὸ περιεχόμενο τῶν παραπάνω ὅρων στὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου καὶ στὸν “νού” τῆς Ἐκκλησίας, καὶ μάλιστα κατά τήν ἀποτύπωσή του στήν διαχρονία τῆς συνοδικῆς πράξης. Ἡ διαφοροποίηση αὐτή μάλιστα ἐκφράζεται ἀπό τὸν ἴδιο τὸν Θεό, διά τοῦ προφήτη Ἠσαΐα: «οὐ γάρ εἰσιν αἱ βουλαί μου ὥσπερ αἱ βουλαὶ ὑμῶν, οὐδ᾿ ὥσπερ αἱ ὁδοὶ ὑμῶν αἱ ὁδοί μου, λέγει Κύριος. ἀλλ᾿ ὡς ἀπέχει ὁ οὐρανὸς ἀπὸ τῆς γῆς, οὕτως ἀπέχει ἡ ὁδός μου ἀπὸ τῶν ὁδῶν ὑμῶν καὶ τὰ διανοήματα ὑμῶν ἀπὸ τῆς διανοίας μου»[1].
Στή βάση τῶν ἀνωτέρω εἰσαγωγικῶν προτάσεων γίνεται κατανοητὸς ὁ θεραπευτικός χαρακτήρας, ἐν προκειμὲνῳ, τοῦ ἔργου τῆς Ἅ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, σὲ ὅλα τά ἐπίπεδα ἐπί τῶν ὁποίων ἐπιλήφθηκε, ὄχι μὲ ὅρους κοινωνικῆς εἰρήνης ἀλλά ἀληθοῦς ὁμολογίας καὶ ἀποκοπῆς ἐκ τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος ὅλων τῶν ἐμμενόντων στήν αἵρεση. Παρενθετικά νὰ σημειωθεῖ ὅτι ἡ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας, θεμελιωμὲνη ἀπαραιτήτως στήν μία ἀληθεύουσα πίστη, ἐκφράζεται σὲ τρία ἀλληλένδετα καὶ ἀλληλεξαρτώμενα ἐπίπεδα: ἅ. δογματικό, β. διοικητικό, γ. ἐορτολογικό, «πρὸς τὸ πάντας ἐν μιᾷ ἡμὲρᾳ ὁμοφώνως ἀναπέμπειν τὰς εὐχὰς τῇ ἁγίᾳ ἡμὲρᾳ τοῦ πάσχα»[2], προκειμὲνου νὰ μήν συναντᾶται πλέον τὸ φαινόμενο ἄλλες τοπικές Ἐκκλησίες νὰ ἑορτάζουν πανηγυρικά τήν Ἀνὰσταση καὶ ἄλλες νὰ νηστεύουν, ἀλλά καὶ τὸ ἀντίστροφο. Ἡ πλήρης συμπόρευση τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν στὶς κινητές καὶ ἀκίνητες ἑορτές καθώς καὶ στὶς προβλεπόμενες νηστεῖες ἀποτελεῖ τήν ἐξωτερική ἔκφραση τῆς ὑπαρχούσης ἑνότητας ἐν τῇ πίστει, ὡς ἐν τὸπῳ φανερώσεις τῆς Μίας Καθολικῆς Ἐκκλησίας.
ΚΑΛΕΣΜΕΝΟΣ: Βασίλειος Τουλουμτσἠς - Ὑπ. Διδάκτωρ
Δογματικής.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΣ: Χαράλαμπος Ἂνδραλης - Νομικός, Συγγραφέας.
(Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο "H Α΄ Οικουμενική Σύνοδος στην Ιστορία και στο Παρόν", 13-15 Δεκεμβρίου 2024, Αμφιθέατρο Α.Π.Θ.).
Βασίλειος Τουλουμτσής |
Εισήγηση με θέμα: "Η αντιμετώπιση της αρειανικής αίρεσης στην ερμηνεία της ευχής του χερουβικού ύμνου από τον Νικόλαο Μεθώνης".
Και στις ημέρες μας επαναλαμβάνεται η λανθασμένη θεολογικά θέση ότι η προσφορά της λατρείας γίνεται προς την Υπόσταση του Πατρός, πλην όμως, η συγκεκριμένη θέση καταδικάστηκε συνοδικά τον 12ο αιώνα ως αναβίωση του αρειανισμού.
"Η υποστατική προσφορά της θυσίας και κατ’ επέκταση της λατρείας μόνο προς την υπόσταση του Πατρός, καταλύει το ομοούσιο της τριλαμπούς θεότητας, διαιρεί τις υπερηνωμένες τριαδικές υποστάσεις και αναβιώνει έναν συνεπή νεο-αρειανισμό, επιγεννώντας πλήθος άλλων αλλοιώσεων στην δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας, τόσο στο επίπεδο της Θεολογίας όσο και σε αυτό της Οικονομίας. Τα ίδια ακριβώς προβλήματα δημιουργεί και η περσοναλιστική ερμηνευτική, η οποία, θέτοντας σε πλαίσιο αντιθετικής σχέσης την “φύση” και το “πρόσωπο”, ως ταυτιζόμενα με την ανάγκη και την ελευθερία αντίστοιχα, προτάσσει την έννοια του “προσώπου”. Στο πλαίσιο αυτό -όχι τυχαία- γίνεται εκ νέου λόγος για υποστατικές ενέργειες, για την ύπαρξη χρονικής απόστασης μεταξύ Πατρός και Υιού, και προσφορά της λατρείας μόνον προς την υπόσταση του Πατρός, η Οποία και φέρεται να έχει οντολογική προτεραιότητα έναντι των λοιπών υποστάσεων Υιού και Πνεύματος, θεώρηση η οποία έχει σαφείς απολήξεις καί επί της εκκλησιολογίας".
Το συνέδριο διοργανώθηκε από το περιοδικό Diadromē σε συνεργασία με την Ιερά Μονή Γρηγορίου Αγίου Όρους.
Τουλουμτσής Ι. Βασίλειος
Εισήγηση με θέμα: Η “ἐν τοῖς μυστηρίοις” γνώση του Θεού στα περί Ιεραρχίας έργα του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου.
Η εισήγηση έλαβε χώρα την 25η Σεπτεμβρίου 2024 στον Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Νέας Πεντέλης, με αφορμή την έλευση αποτμήματος της κάρας του αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου από την Ι. Μ. Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους.
Βασιλείου Τουλουμτσή, υπ. διδάκτορος Θεολογικής Σχολής ΕΚΠΑ
Σύμφωνα με τη γραφίδα του καθηγητού Παντελή Πάσχου «έξω από την Εκκλησία, ο Σταυρός ή η Μεγάλη Εβδομάδα γίνεται λογοτεχνία, γίνεται θέατρο ή κινηματογράφος, γίνεται στοχαστική διάλεξη ή δημοσιογραφικό άρθρο, γίνεται ευκαιρία για να δοκιμάσει κανείς τις ικανότητές του μ᾿ έναν τρόπο – οποιοδήποτε– επάνω σ᾿ ένα σοβαρό θέμα. Και μόνο μέσα από τις ιερές Ακολουθίες και τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας μας, μπορεί ο άνθρωπος να φτάσει στην κορφή της πνευματικής φιλοσοφίας και στη δόξα της Αναστάσεως, ανεβαίνοντας τον ανηφορικό δρόμο του Γολγοθά και περνώντας πνευματικά μέσα από την αγωνία της Σταυρώσεως».
Χαρακτηριστική
περίπτωση εκκλησιοποίησης της τέχνης αποτελεί αναμφισβήτητα ο Ρωμανός ο
Μελωδός, ο οποίος αξιοποιεί την ποίηση ως γόνιμο εργαλείο και ασίγητο στόμα της
Εκκλησίας. Ως εκκλησιαστικός ποιητής χρησιμοποιεί το καλλιτεχνικό και
συγγραφικό του τάλαντο μπολιασμένο στη εν γένει λειτουργική ζωή της Εκκλησίας,
θέλοντας να προβάλλει με ιδιαίτερο τρόπο τη δογματική διδασκαλία της,
απαντώντας παράλληλα σε συγκεκριμένες αποκλίσεις των ημερών του, που αφορούν
την πίστη της Εκκλησίας. Ένα εξαίσιο δείγμα αποτελεί το κοντάκιο που συνέγραψε
«εἰς τήν Σταύρωσιν».
Το χαρακτηριστικό γνώρισμά του είναι ότι σε μορφή «θεατρικού δράματος» προσωποποιεί τον διάβολο, τον θάνατο και όλους όσους συνέπραξαν στην παράδοση και σταύρωση του Ιησού, ενώ διαμέσου των μεταξύ τους γενομένων διαλόγων, επιδιώκει να διατρανώσει, στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα, το βαθύτερο περιεχόμενο της χριστολογίας, το πραγματικό δηλαδή της ένωσης των δύο φύσεων στην Υπόσταση του Λόγου καθώς επίσης και τις συνέπειες αυτής της ένωσης ως προς τη σωτηρία του ανθρώπου.
Για την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο (325), η οποία αντιμετώπισε την αρειανική αίρεση που υποβίβαζε τον Θεό Λόγο στο επίπεδο των κτιστών όντων, μας μιλά ο Βασίλειος Τουλουμτσής Υπ. Διδάκτωρ Δογματικής της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, με την συμμετοχή 318 Πατέρων ομολογήθηκε το Ομοούσιο Πατρός και Υιού, ενώ παράλληλα θεραπεύτηκαν, με αμιγώς εκκλησιαστικό τρόπο, σχίσματα που ταλάνιζαν το εκκλησιαστικό σώμα.
–https://www.youtube.com/watch?v=tdK7K8RZXpg – Βασίλειος Τουλουμτσής
Βασίλειος Ι. Τουλουμτσής
υπ. Διδάκτωρ Θεολογικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α.
Διαχρονικά το περιεχόμενο της νομοθεσίας μίας ελεύθερης πολιτείας αποτελείται από διατάξεις που στοχεύουν στη συνοχή, στην εξασφάλιση, στην ανάπτυξη και στο εν γένει συμφέρον της κοινωνίας. Το δεδομένο αυτό θεμελιώνεται πάνω σε μία διττή βάση: αφενός η πολιτεία να είναι ελεύθερη και αφετέρου ο νομοθέτης να κινείται σε ένα πλαίσιο σεβασμού της αξίας των πολιτών της, ως ελλόγων όντων. Αν η βάση αυτή απουσιάζει, τότε το αποτέλεσμα στρέφεται ενάντια στις θεμελιώδεις αρχές, θυμίζοντας κάτι απ’ όσα βιώνουμε.
Η πολιτεία δεν φαίνεται να είναι ελεύθερη και από την άλλη, η αντιμετώπιση των πολιτών φέρει ταυτόχρονα δύο χαρακτηριστικά: ο άνθρωπος εκλαμβάνεται μόνον ως φορέας ενστίκτων, ενώ η νοημοσύνη του απλώς εμπαίζεται και υποτιμάται. Τα ανωτέρω χαρακτηριστικά φέρει έντονα η κινητικότητα, που παρατηρείται, με σκοπό την τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και την δυνατότητα σύναψης πολιτικού γάμου μεταξύ ανθρώπων του ιδίου φύλου.
Βασίλειος Ι. Τουλουμτσής
Υπ. Διδάκτωρ Θεολογικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α.
Για την ζωή της Εκκλησίας, η οποία σύμφωνα με τον άγιο Μάξιμο «εἰκών ἐστι καί τύπος Θεού»[1], η θέαση της πραγματικότητας φέρει πάντοτε το χαρακτηριστικό της καθολικότητας. Η συνοδική πράξη της Εκκλησίας, κάθε φορά που καταδικάζει μία αίρεση, καταδικάζει ακριβώς αυτό το αποτέλεσμα και την σωτηριολογική συνέπεια της διαρχικής αποσπασματικότητας, των διπολικών προσεγγίσεων και τον μερικό υπερτονισμό στοιχείων του καθόλου της πίστεως. Κάθε αίρεση που εμφανίζεται ιστορικά και απαιτεί την επανερμηνεία του πυρήνα της δογματικής διδασκαλίας, επιχειρεί -συνειδητά ή ασυνείδητα- τη διάβρωση της καθολικότητας, δηλ. αυτό τούτο το θεμέλιο της εκκλησιαστικής ενότητας. Σε αυτήν τη βάση γίνεται κατανοητό ότι όλα τα σωτήρια γεγονότα, από τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου έως καί την Πεντηκοστή, εντάσσονται συναρτώμενα στο ενιαίο του μυστηρίου της θείας Οικονομίας, δίχως υπερτονισμούς και εξαιρέσεις, δεδομένου ότι ο στρεβλός υπερτονισμός στοιχείων της καθολικότητας αποτελεί ψεύδος και κακία, που αντιστρατεύεται το όλον της αληθείας.
Το ενιαίο και αδιάσπαστο της θείας Οικονομίας αποτυπώνεται με σαφή τρόπο στην λειτουργική ευχή του μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, λίγο πριν τον καθαγιασμό των τιμίων δώρων, στην οποία μάλιστα περιλαμβάνεται και αυτή η μέλλουσα επάνοδος του Χριστού: «Μεμνημένοι τοίνυν τῆς σωτηρίου ταύτης ἐντολῆς καὶ πάντων τῶν ὑπὲρ ἡμῶν γεγενημένων, τοῦ Σταυροῦ, τοῦ Τάφου, τῆς τριημέρου Ἀναστάσεως, τῆς εἰς οὐρανοὺς Ἀναβάσεως, τῆς ἐκ δεξιῶν Καθέδρας, τῆς δευτέρας καὶ ἐνδόξου πάλιν Παρουσίας»[2].
Από την άλλη πλευρά, στον δυτικό χριστιανισμό, λόγω των εντελώς διαφορετικών ερμηνευτικών κριτηρίων του θεολογείν, δόθηκε ιδιαίτερο σωτηριολογικό περιεχόμενο και βάρος σε συγκεκριμένα γεγονότα της ένσαρκης παρουσίας του Θεού Λόγου (Γέννηση, Σταύρωση), γεγονός το οποίο όμως μοιραία διασπά το ενιαίο της θείας Οικονομίας. Ο τονισμός όμως συγκεκριμένων γεγονότων, ως των κατεξοχήν σωτηριωδών, σιωπηρά δηλώνει την υποτίμηση όλων των υπολοίπων, πράγμα το οποίο αναπόφευκτα συνεπάγεται την διάκριση των γεγονότων σε σωτήρια, λιγότερο σωτήρια και μη σωτήρια.
Σε αντίθεση με τους δυτικούς, όμως, ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, θέλοντας να επιδείξει την ενότητα και το ομοταγές όλων των γεγονότων της ένσαρκης παρουσίας του Θεού Λόγου, σημειώνει: «Ὃ γὰρ γέγονε δι’ ἡμᾶς γέγονεν ὁ Κύριος, ἀγέννητός τε καὶ ἄκτιστος ὢν κατὰ τὴν οἰκείαν θεότητα, καὶ ὃν ἔζησε βίον δι’ ἡμᾶς ἔζησε, τρίβον ἡμῖν ὑποδεικνὺς τὴν πρὸς τὴν ὄντως ζωὴν ἐπανάγουσαν· καὶ ἅπερ ἔπαθε τῇ σαρκί, δι’ ἡμᾶς ἔπαθε, τὰ ἡμῶν ἐξιώμενος πάθη, καὶ διὰ τὰς ἡμετέρας ἁμαρτίας ἤχθη εἰς θάνατον, καὶ δι’ ἡμᾶς ἀνέστη καὶ ἀνελήφθη, προοικονομῶν ἡμῖν τὴν εἰς ἀπείρους αἰῶνας ἀνάστασιν καὶ ἀνάληψιν· πάντες γὰρ οἱ κληρονόμοι τῆς ζωῆς ταύτης μιμοῦνται, καθόσον ἐστί, τὴν πολιτείαν τῆς ἐπὶ γῆς οἰκονομίας αὐτοῦ»[3].
Σε όσα αφορούν την δυτικότροπη θέαση του μυστηρίου της θείας Οικονομίας, η οποία σαφώς διαφοροποιείται από την θεολογία της Εκκλησίας, πρέπει να σημειωθεί πως, επειδή το μυστήριο της σωτηρίας κατανοείται επί τη βάσει ιστορικών σχημάτων και ιδιωμάτων (δικανική λύτρωση)[4], είναι απολύτως αναγκαίος για τα δεδομένα και τις προϋποθέσεις της δυτικής θεολογίας ο υπερτονισμός κάποιου συγκεκριμένου γεγονότος της ζωής του Χριστού και μάλιστα ερμηνευμένου με συγκεκριμένο τρόπο, προκειμένου να τεθεί ως θεμέλιο η απαιτούμενη θεολογική τεκμηρίωση. Και η πλέον αποφατική διατύπωση έχει ως βάση την κατάφαση του παρόντος αιώνος. Σε κάθε περίπτωση, η δυτική θεολογική σκέψη, έχοντας την τριπλή σύγχυση (Θεολογίας-Οικονομίας, κτιστού-ακτίστου, Ουσίας-ενεργειών) δεδομένα παρούσα στη βάση της δογματικής της διδασκαλίας, φέρει ήδη εντός της το χαρακτηριστικό της διάσπασης και του μερισμού. Συνεπώς δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν, λόγω των ερμηνευτικών της κριτηρίων, να αντιμετωπίσει το οποιοδήποτε ζήτημα καθολικά, ενώ σε κάθε περίπτωση τελεί σε σχέση εξάρτησης με τα ιστορικά εμφανιζόμενα φιλοσοφικο-θεολογικά δεδομένα. Εξ’ ου και η αλλεπάλληλη εμφάνιση θεολογικών ρευμάτων, που αφενός έρχονται να ακυρώσουν ένα προηγούμενο ρεύμα και ταυτόχρονα να απαντήσουν μονομερώς και αποσπασματικώς σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό παρόν, μέχρις ότου έλθει μία επόμενη αφορμή, για την απάντηση της οποίας δεν θα είναι επαρκής η έως τότε θεολογική παρακαταθήκη με αποτέλεσμα να απαιτείται η γέννηση ενός νέου ανανεωτικού ρεύματος. Κατ’ αυτόν τον τρόπο προκαλείται και συντηρείται μία μόνιμη εξέλιξη και προσαρμογή της δογματικής διδασκαλίας στις εκάστοτε χωροχρονικές συντεταγμένες, όπου το μέχρι πρότινος ρηξικέλευθο και ανανεωτικό ρεύμα απώλεσε την ζωτικότητά του και επιζητά και το ίδιο ανανέωση[5].
σσ. και όμως τα τελευταία χρόνια οι αναγνωρίσεις σχισματικών άνευ μετανοίας και αχειτοτονήτων έχουν πάρει τρομακτικές διαστάσεις.
«Ὡς εἶδεν Ἡσαΐας συμβολικῶς…»
Η εκ Θεού αναστολή και επαναφορά του χαρίσματος της προφητείας
Γράφει ο Τουλουμτσής Ι. Βασίλειος
Υπ. Διδάκτωρ Θεολογικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α.
Στον ειρμό της ε΄ ωδής του κανόνα της Υπαπαντής περιγράφεται η θεοφάνεια του προφήτη Ησαΐα, κατά την οποία αξιώθηκε να δει τον άσαρκο Θεό Λόγο «ἐν θρόνῳ ἐπηρμένῳ, ὑπ᾿ Ἀγγέλων δόξης δορυφορούμενον». Πηγή έμπνευσης του ασματογράφου αγίου Κοσμά επισκόπου Μαϊουμά, ως προς την σύνταξη του ειρμού, υπήρξε το στ΄ κεφάλαιο του Ησαΐα, το οποίο και αποτελεί το β΄ εσπέριο ανάγνωσμα. Στην διήγηση της Παλαιάς Διαθήκης, ήδη στην αρχή του κεφαλαίου, τοποθετείται ο χρονικός προσδιορισμός τέλεσης του αναφερόμενου γεγονότος ως εξής: «Καί ἐγένετο τοῦ ἐνιαυτοῦ, οὗ ἀπέθανεν ᾿Οζίας ὁ βασιλεύς, εἶδον τὸν Κύριον καθήμενον ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ καὶ ἐπῃρμένου, καὶ πλήρης ὁ οἶκος τῆς δόξης αὐτοῦ»1. Υπομνηματίζοντας ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος τον προφήτη Ησαΐα, διερωτάται αναφορικά με τον τρόπο του χρονικού προσδιορισμού: «Τί δήποτε τοὺς μὲν ἄλλους χρόνους ἀπὸ τῆς ζωῆς τῶν βασιλέων, τοῦτον δὲ ἀπὸ τῆς τελευτῆς χαρακτηρίζει νῦν ὁ προφήτης; Οὐ γὰρ εἶπεν· Ἐγένετο ἐν ταῖς ἡμέραις Ὀζίου, οὐδέ, ἐν τῇ βασιλείᾳ Ὀζίου, ἀλλ’ ἐγένετο ἡνίκα ἀπέθανε»2. Προφανέστατα και τούτο δεν συμβαίνει τυχαία και άνευ λόγου, «οὐχ ἁπλῶς, οὐδὲ ὡς ἔτυχεν, ἀλλά τι ἀπόρρητον ἡμῖν αἰνίττεται»3. Μέσω του συγκεκριμένου χρονικού προσδιορισμού επιχειρείται η προβολή και ο τονισμός της ύπαρξης αιτιώδους σύνδεσης μεταξύ του θανάτου του βασιλέως Οζία και της θεοφάνειας του προφήτη Ησαΐα. Εκ προοιμίου σημειώνεται αδρομερώς, ότι το συγκεκριμένο όραμα σηματοδοτεί την εκ νέου ενεργοποίηση της προφητείας, η οποία επί Οζία και λόγω του Οζία είχε τεθεί σε αναστολή.
Γράφει ο Τουλουμτσής Ι. Βασίλειος
Μ.Δ.Ε Δογματικής Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α.
Δύο πολύ καθοριστικά στοιχεία ενός διαλόγου και πάντοτε σε συνάρτηση με την επιδιωκόμενη αληθεύουσα ακρίβεια της απάντησης, είναι αφενός ο τρόπος που τίθεται το ερώτημα και αφετέρου η βάση πάνω στην οποία οικοδομείται η αντίστοιχη απάντηση. Προκαλεί εντύπωση το γεγονός, ότι σε πλείστες εισηγήσεις αλλά και δημοσιεύσεις θεολογικών άρθρων, χρησιμοποιείται με μικρές παραλλαγές, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα και αντιγραφικά, η εξής φράση: «Η ορθόδοξη θεολογία οφείλει να πράξει το τάδε και το δείνα προκειμένου να εκσυγχρονιστεί και να απεγκλωβιστεί από τα δεσμά στασιμότητας και συντήρησης».
Σε κάθε περίπτωση, δεν τίθεται εν αμφιβόλω ούτε η καλή πρόθεση, ούτε ακόμη και η ευφυία του εκάστοτε συντάκτη. Κατά πόσο όμως απλώς η καλή πρόθεση αποτελεί κριτήριο ορθοδόξου θεολογίας και δικαιολογεί προσωπικές «κατανοήσεις» του περιεχομένου αυτής; Η προβολή μιας υποκειμενικής «θεολογίας», η οποία διαφοροποιείται από την σύνολη εκκλησιαστική παράδοση και ενιαία πίστη, αν μη τι άλλο, είναι απόλυτα ενδεικτική της άγνοιας του πραγματικού περιεχομένου, των προϋποθέσεων και της αυτονόητης δυναμικής της θεολογίας, ακόμη και στην περίπτωση που τίθεται υπό τον μανδύα ενός «γόνιμου προβληματισμού».
Του Βασιλείου Ι. Τουλουμτσή
Μ.Δ.Ε Δογματικής Θεολογίας
Η Εκκλησία, ως το μυστηριακό σώμα του Χριστού, έχει δεδομένη, αδιάσπαστη και αμετάβλητη τη ζωή της, η οποία ως διαχρονική αλήθεια, παραδίδεται αναλλοίωτα στο πέρασμα του συμβατικού ροώδους χρόνου. Αρραγές θεμέλιο ενότητας της Εκκλησίας αποτελεί η παραδοθείσα πίστη, η δογματική έκφραση της οποίας οριοθετεί τη γνησιότητα του αγιοπνευματικού βιώματος της εν μετοχή γνώσης του Θεού. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε διαφοροποίηση από το ενοειδές της πίστεως, σηματοδοτεί ένα διαφορετικό βίωμα, το οποίο δεν ανήκει στην Εκκλησία αλλά στον κόσμο. Σε αυτήν όμως την περίπτωση η θεολογία της Εκκλησίας μετατρέπεται σε ένα σύνολο απόψεων περί Θεού, οι οποίες όμως κατ’ ουσίαν ουδόλως περιγράφουν τον Θεό, αλλά μάλλον τα διάφορα είδωλά Του, τα οποία κατασκεύασε ο σκοτισμένος άνθρωπος κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν του σκοτισμού του. Γι΄ αυτόν ακριβώς τον λόγο και κάθε αίρεση αποτελεί εν τέλει μία συνεπή ειδωλολατρεία. Αυτός είναι ο λόγος που αιτιολογεί τον τρόπο, βάσει του οποίου το σώμα της Εκκλησίας στη διαχρονία του, μέσω των δογματικών του αισθητηρίων, αντιλαμβάνεται και ακολούθως αντιμετωπίζει κάθε τέτοια εκτροπή.
Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος (787), η οποία κλήθηκε να αντιμετωπίσει με εκκλησιαστικό τρόπο την αίρεση της εικονομαχίας και τις ποικίλες συνέπειές της. Πριν όμως προβεί στη θεολογική τεκμηρίωση του εξεικονισμού του προσώπου του Χριστού και των αγίων Του, προέβη στη διερεύνηση του ζητήματος της αποκατάστασης ή μη της αρχιερωσύνης των μετανοημένων πρώην αιρετικών εικονομάχων επισκόπων, ζήτημα το οποίο εξετάστηκε στη βάση της συμφωνίας αυτών με την πίστη και την παράδοση της Εκκλησίας.
-https://www.youtube.com/watch?v=46DzFcYmiTs Βασίλειος Τουλουμτσής
-https://www.youtube.com/watch?v=i_6XKVsAlSs Βασίλειος Τουλουμτσής