Παρόλα αυτά πολλοί θεωρούν αυτόν τον μέγα αιρετικό κορυφαίο θεολόγο της εποχής μας, ένα χαρακτηριστικό της πτώσης μας.
Χριστός και Έσχατα κατά τον Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα
1. Μια νεώτερη αντίληψη της εσχατολογίας
Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας (ΜΙΖ) πρόβαλε τις τελευταίες δεκαετίες μια πίστη σε μια Ενολογική-μονταλιστική Θεότητα, με βασικό σύνθημα “O ένας Θεός είναι ο Πατήρ», και κύρια, σύγχρονη, αναφορά του στον Ρωμαιοκαθολικό θεολόγο Καrl Rahner. Ο ΜΙΖ προχώρησε σε πολύ πιο ριζοσπαστικές θέσεις από τον Rahner, υποστηρίζοντας ένα “μοντέλο” της Αγίας Τριάδας, στο οποίο η θεωρία της υποταγής (Subordination) λαμβάνει ρητώς οντολογικό περιεχόμενο: η Μονάδα ταυτίζεται με ένα Πρόσωπο, τον Πατέρα, και η Τριάδα υποβιβάζεται σε ένα οντολογικά κατώτερο παράγωγο της[i].
Με βάση την ανωτέρω θεμελιώδη θεολογική αντίληψη για την υπεροχική θέση του Θεού-Πατέρα έναντι του Υιού και αυτής της Αγίας Τριάδας, προκύπτει λογικά το ερώτημα: πώς αντανακλάται στα γραπτά του ΜΙΖ η παραπάνω απομείωση του Υιού ως προς τον Πατέρα, στο Πρόσωπο του Ιησού Χριστού, του Σαρκωθέντος Θεού. Η υφεσιακή οντολογική ιεράρχηση του Υιού στην αΐδια Τριάδα, επιβεβαιώνεται και στην Οικονομία ή όχι;
Στην παρούσα μελέτη καταθέτουμε εν συντομία τα αποτελέσματα μιας μελέτης στην οποία διερευνήσαμε το ερώτημα “ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός” στον δημοσιευμένο θεολογικό λόγο του ΜΙΖ, με αφορμή τα εξής δεδομένα: (α) Είχαμε παρατηρήσει ότι ο συγγραφέας έκανε συχνές αναφορές στο εννοιολογικό δίπολο “ιστορικού” - “εσχατολογικού” Χριστού, που εισήχθη από τον ακραίο Προτεσταντισμό, και έγινε ευρύτερα γνωστός μέσω της υπαρξιακής εσχατολογίας του Bultmann[ii]. (β) Ο Περγάμου Ιωάννης παρουσίαζε συστηματικά, από δεκαετιών, την “Ευχαριστία” με έναν καινοφανή τρόπο: η “Ευχαριστία” αποσυνδεόταν ουσιαστικά από τον Κύριο Ιησού Χριστό και συνδεόταν κατεξοχήν με τα έσχατα: ελάμβανε την όποια αλήθειά της ως α ι τ ι α τ ό της μέλλουσας Βασιλείας του Θεού. Η πρώτη μας ανάγνωση, και αρχική α-πορία πηγαίνει πίσω, σε σειρά άρθρων που δημοσιεύθηκαν το 1994[iii].
