"Προς τον Θεόδουλο, Λόγος περί νήψεως και αρετής

χωρισμένος σε 203 κεφάλαια (τα λεγόμενα αντιρρητικά και ευκτικά)"                  

                                               

συνέχεια απο εδώ

Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος - από τη Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών

37. Δεν είμαστε δυνατότεροι από τον Σαμψών, ούτε σοφότεροι από τον Σολομώντα, ούτε έχουμε μεγαλύτερη γνώση από τον Δαβίδ ούτε αγαπούμε το Θεό περισσότερο από τον κορυφαίο Πέτρο. Ας μην έχομε λοιπόν θάρρος στον εαυτό μας, γιατί λέει η Γραφή: «Όποιος έχει θάρρος στον εαυτό του, θα έχει πτώση τρομακτική»(26).

38. Ας μάθομε από τον Χριστό την ταπεινοφροσύνη και από τον Δαβίδ την ταπείνωση και από τον Πέτρο το να δακρύζομε για όσα συμβαίνουν αλλά ας μην απελπιζόμαστε, όπως ο Σαμψών, ο Ιούδας και ο Σολομών, που ήταν πάρα πολύ σοφός.

39. Ο διάβολος, σαν λιοντάρι που μουγκρίζει, περπατεί μαζί με τις δυνάμεις του ζητώντας ποιον να καταπιεί(27). Η καρδιακή λοιπόν προσοχή και νήψη και αντίρρηση και ευχή προς τον Ιησού Χριστό, το Θεό μας, ας μην παύει ποτέ. Γιατί καλύτερη βοήθεια, εκτός από τον Ιησού, δεν θα βρεις σε όλη την ζωή σου. Μόνο Αυτός ο Κύριος γνωρίζει, ως Θεός που είναι, τις πανουργίες και τις μεθόδους και τους δόλους των δαιμόνων.

40. Η ψυχή λοιπόν ας έχει το θάρρος της στο Χριστό και ας τον παρακαλεί και καθόλου ας μην δειλιάζει, γιατί δεν πολεμεί μόνη της, αλλά μαζί με τον φοβερό βασιλιά Ιησού Χριστό, που είναι ο Κτίστης όλων των όντων, ασωμάτων και σωματικών, δηλαδή ορατών και αοράτων.

Η Κλίμακα των Αρετών στην ψηφιακή εποχή των Ασανσέρ και των άλλων ανέσεων

Πρωτοπρεσβύτερος π. Αντώνιος Χρήστου, Θεολόγος – ΜΑ (Ορθόδοξη Θεολογία) ΕΑΠ

Αγαπητοί Αναγνώστες αφού πήραμε δύναμη και ξαποστάσαμε λίγο πνευματικά προσκυνώντας τον Τίμιο Σταυρό στα μέσα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής η πνευματική πορεία μας συνεχίζεται.

Και όχι απλά συνεχίζεται, αλλά είναι ακόμη πιο ανηφορικός ο δρόμος μας, καλώς η Εκκλησία μας καλεί να ανέβουμε σε μια σκάλα με τριάντα ολόκληρα σκαλοπάτια. Φυσικά δεν κυριολεκτούμε, αλλά αναφερόμαστε στην Κλίμακα του Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου, που προβάλλεται την Δ΄ Εβδομάδα των Νηστειών και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πνευματικά έργα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, χαράσσοντας τον δρόμο της ανόδου προς τον Θεό μέσα από την άσκηση των αρετών.

Ο ασκητικός αυτός δρόμος περιγράφεται ως μία κλίμακα με τριάντα σκαλοπάτια, όπου κάθε βαθμίδα αντιπροσωπεύει μία αρετή που καλείται να αποκτήσει ο χριστιανός. Στην εποχή μας, όμως, η άνοδος φαίνεται να έχει αποκτήσει διαφορετική έννοια. Η σύγχρονη κοινωνία, κυριαρχούμενη από την τεχνολογία, τις επιστημονικές ανακαλύψεις και τις ανέσεις, έχει διαμορφώσει έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης και άλλα δεδομένα, όπου οι άνθρωποι αναζητούν τις πιο εύκολες και γρήγορες-έτοιμες λύσεις, αποφεύγοντας την προσπάθεια και τον κόπο και την άσκηση της υπομονής στο βάθος χρόνου. Στο πλαίσιο αυτό, στο άρθρο μας θα εξετάσουμε το πώς μπορεί να εφαρμοστεί η πνευματική άνοδος της Κλίμακας μέσα στην «εποχή των κυλιόμενων σκαλιών και των ασανσέρ»; Μπορεί κάποιος να προοδεύσει πνευματικά χωρίς αγώνα και θυσίες;

"Όχι το τι κάνουμε, το τι ίσως λέμε, αλλά το γιατί κάνουμε ή λέμε κάτι έχει σημασία"

Αρετές που πετάς σε παλιοκάλαθο!

 

    «Το καλόν ούκ έστι καλόν, εάν μη καλώς γένηται. Αν πηγαίνης εις την εργασίαν από φόβον η αν κάμνης υπομονήν από εντροπήν η αν σιωπάς από θυμόν και υπερηφάνειαν, αν πηγαίνης εις την υπηρεσίαν με γογγυσμόν και όχι με ευχαρίστησιν, αν πηγαίνης εις την ακολουθίαν με αμέλειαν και ανορεξία, αυτές τις αρετές που γίνονται χωρίς ευχαρίστησι και καλή διάθεσι τις πετάς μέσα σ’ ένα παλιοκάλαθο» (όσιος Άνθιμος ο εν Χίω*).

   Οι χριστιανοί πολύ συχνά γινόμαστε «περίεργοι» άνθρωποι. Περίεργοι με την έννοια ότι μας διαφεύγει το πιο κύριο στοιχείο της χριστιανικής πίστεως: το βάθος και η καρδιά του ανθρώπου. Ο Κύριος ήδη απαρχής της Δημιουργίας του ανθρώπου, πολύ περισσότερο μετέπειτα με τους Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, κατεξοχήν δε με τον ερχομό Του ως άνθρωπος στον κόσμο τούτο, μας έδειξε ότι το ζητούμενο από Αυτόν για τον άνθρωπο δεν είναι απλώς τα έργα του και η επιφάνεια εν γένει των ενεργειών του, αλλά το κίνητρο που υπάρχει πίσω από αυτά, η «καρδιά» που ωθεί το κάθε τι στην πορεία της ζωής του. «Υιέ μου, δος μοι σην καρδίαν»!

    Ποιος δεν θυμάται για παράδειγμα το αρχικό περιστατικό της ανθρώπινης ιστορίας με τα παιδιά του Αδάμ και της Εύας, τον Κάιν και τον Άβελ; Και οι δύο προσφέρουν θυσία προς τον Θεό, αλλά μόνον η προσφορά του Άβελ ευλογείται από Εκείνον. Γιατί; Διότι κίνητρό της ήταν η άδολη αγάπη του Άβελ που πρόσφερε στον Θεό ό,τι καλύτερο είχε - η θυσία του Κάιν ήταν αναμειγμένη με εγωισμό και με συμφέρον, εξ ου και απορρίπτεται. Και από τους Προφήτες της Π. Διαθήκης ακούγεται ο λόγος του Κυρίου: «Έλεος θέλω και ου θυσίαν», την αγάπη σου θέλω, άνθρωπε, την καρδιά σου και όχι αυτό που υλικά μου προσφέρεις. Κι ακόμη: «Αποστρέφω το πρόσωπό μου από τις θυσίες σας, γιατί τα χέρια σας στάζουν αίμα από τις αδικίες σας»! Είναι περιττό βεβαίως να μνημονεύσουμε τον ίδιο τον Κύριο, γιατί ο κάθε λόγος Του και η κάθε ενέργειά Του ήταν ακριβώς ένα «μαστίγωμα» της φαρισαϊκής ηθικής που εξαντλείτο μόνο στο «φαίνεσθαι» και όχι στην καθαρότητα της καρδιάς. «Ουαί υμίν, Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί…!» Αρκεί ίσως η υπενθύμιση της χήρας γυναίκας, η οποία επαινέθηκε από τον Ίδιο, γιατί ενώ έδωσε ό,τι πιο πενιχρό υπήρχε προς ελεημοσύνη, ένα «δίλεπτον», εν αντιθέσει προς τους Φαρισαίους που έδιναν πολλά, το έδωσε με την καρδιά της – έδωσε ό,τι είχε και δεν είχε.

Ὁμιλία εἰς τὴν Δ΄ Κυριακὴ τῶν νηστειῶν

Νά, ἄρχισα νά κτίζω τήν κλίμακα καί ἐγώ ὁ ἴδιος τήν γκρέμισα, τήν ἔσπασα

Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς

Κυριακή τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος!

Γιατί ἡ Ἐκκλησία τοποθετεῖ αὐτόν τόν Ἅγιο στό μέσον τῆς νηστείας, ὡσάν τήν πιό ἅγια εἰκόνα, ὥστε νά ἀτενίζουν ὅλοι σέ Αὐτόν;

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος. Ποιός εἶναι αὐτός; Εἶναι ὁ ἄνθρωπος πού ἐβίωσε καί ἔγραψε τήν Κλίμακα τοῦ Παραδείσου, πού ἐβίωσε τήν ἀνάβασι τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν κόλασι μέχρι τόν Οὐρανό, μέχρι τόν Παράδεισο. Αὐτός ἐβίωσε τήν κλίμακα ἀπό τήν γῆ μέχρι τόν Οὐρανό, τήν κλίμακα πού ἐκτείνεται ἀπό τόν πυθμένα τῆς κολάσεως τοῦ ἀνθρώπου μέχρι τήν κορυφή τοῦ παραδείσου. Ἐβίωσε καί ἔγραψε. Ἄνθρωπος πολύ μορφωμένος, πολύ σπουδαγμένος. Ἄνθρωπος πού ὡδήγησε τήν ψυχή του εἰς τάς ὁδούς τοῦ Χριστοῦ, πού τήν ὡδήγησε ὁλόκληρη ἀπό τήν κόλασι στόν παράδεισο, ἀπό τόν διάβολο στόν Θεό, ἀπό τήν ἁμαρτία στήν ἀναμαρτησία, καί πού θεόσοφα μᾶς περιέγραψε ὅλη αὐτή τήν πορεία, τί δηλαδή βιώνει ὁ ἄνθρωπος πολεμώντας μέ τόν κάθε διάβολο πού βρίσκεται πίσω ἀπό τήν ἁμαρτία.

Μέ τήν ἁμαρτία μᾶς πολεμάει ὁ διάβολος, καί μένα καί σένα, ἀδελφέ μου καί ἀδελφή μου. Σέ πολεμάει μέ κάθε ἁμαρτία. Μήν ἀπατᾶσαι, μή νομίζῃς πώς κάποια μικρή καί ἀσθενής δύναμις σοῦ ἐπιτίθεται. Ὄχι! Αὐτός σοῦ ἐπιτίθεται! Ἀκόμη κι’ ἄν εἶναι ἕνας ρυπαρός λογισμός, μόνο λογισμός, γνώριζε ὅτι αὐτός ὁρμᾶ κατεπάνω σου. Λογισμός ὑπερηφανείας, κακῆς ἐπιθυμίας, φιλαργυρίας,… ἕνα ἀναρίθμητο πλῆθος λογισμῶν ἔρχεται κατεπάνω σου ἀπό ὅλες τίς πλευρές. Καί σύ, τί εἶσαι ἐσύ;

Ας μην καυχάται κανείς, πως μπορεί να αποκτήσει τις αληθινές χριστιανικές αρετές και να υπηρετήσει τον Θεό…

 

15 Μαρτί

Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη
Αόρατος Πόλεμος

Κεφάλαιο ιβ’

Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=394496

 

Τα πολλά θελήματα και οι επιθυμίες, που υπάρχουν στον άνθρωπο και η μάχη που υπάρχει ανάμεσά τους.

 

Γνώριζε ότι στον πόλεμο αυτό, δυο θελήσεις υπάρχουν μέσα μας αντίθετες αναμεταξύ τους η μία, του λογικού και γι αυτό λέγεται, θέλησις λογική, και ανώτερη η άλλη, της αισθήσεως και γι αυτό ονομάζεται, θέλησις αισθητική και κατώτερη, η οποία ακόμη πιο συνηθισμένα, ονομάζεται θέλησις άλογη, θέλησις διαθέσεως σάρκας και πάθους με την ανώτερη και λογική θέλησι επιθυμούμε όλα τα καλά και με την κατώτερη και παράλογη θέλησι, επιθυμούμε όλα τα κακά λοιπόν, όταν εμείς θέλουμε κανένα πράγμα με μόνον την αίσθησι, έως που δεν ταιριάζουμε με την ανώτερη και λογική θέλησι να το θέλουμε, δεν λογαριάζεται, ότι το θέλουμε στα αλήθεια.

Οπότε όλος ο αόρατος πόλεμος, πρώτα σε αυτό μένει, δηλαδή, στο να μη γέρνει η ανώτερη θέλησι στη κατώτερη. Γιατί, η λογική θέλησι, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στη θέλησι του Θεού, που μένει πάνω της και σε εκείνη της αισθήσεως, που είναι κάτω της, πολεμείται πάντα και από τη μία και από την άλλη. Επειδή και κάθε μία από αυτές θέλει να την παρασύρη και να την υποτάξη στον εαυτό της (1).

Γι’ αυτό, μεγάλη δοκιμασία και κόπο, και μάλιστα στην αρχή, δοκιμάζουν εκείνοι, που συνήθισαν στο κακό, όταν αποφασίσουν να αλλάξουν την κοσμική και σαρκική τους ζωή και να παραδοθούν στην αγάπη και υπηρεσία του Θεού.

Γιατί, τις αντιθέσεις που δέχεται η λογική θέλησί τους, από την θέλησι του Θεού και από την θέλησι της αισθήσεως, οι οποίες μένουν από το ένα μέρος και από το άλλο και την πολεμούν, είναι τόσο δυνατές, που με μεγάλη δοκιμασία τις αισθάνονται, πράγμα το οποίο δεν συμβαίνει σε εκείνους, που συνήθισαν ήδη, ή στις αρετές ή στις κακίες και που αναπαύονται να ζουν ή σε εκείνες ή σε αυτές. Γιατί, οι μεν ενάρετοι, συμφωνούν εύκολα στην θέλησι του Θεού, οι δε κακοί, κλίνουν σε εκείνη της αισθήσεως, χωρίς καμία αντίθεσι (2).

Λόγος Ψυχωφελής και θαυμάσιος

Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός

Πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι διπλός, ἀποτελούμενος ἀπό ψυχὴ καὶ σῶμα, ἔχει ἑπομένως διπλἑς τόσο τὶς αἰσθήσεις, ὅσο καὶ τὶς ἀρετές του. Οἱ αἰσθήσεις του τῆς ψυχῆς, τὶς ὁποῖες οἱ σοφοὶ ὀνομάζουν καὶ δυνάμεις, εἶναι οἱ ἑξῆς πέντε: νοῦς, διάνοια, δόξα (γνώμη), φαντασία καὶ αἴσθηση. Οἱ αἰσθήσεις τοῦ σώματος εἶναι πάλι πέντε, ὅραση, ὄσφρηση, ἀκοή, γεύση καὶ ἁφή. Ἀπὸ ἀυτὰ συνάγεται ὅτι καὶ οἱ ἀρετές εἶναι διπλές, ὅπως καὶ οἱ κακίες. Εἶναι λοιπὸν ἀναγκαῖο νὰ γνωρίζουμε μὲ σαφήνεια πόσες οἱ σωματικές, ποιὰ εἶναι τὰ σωματικὰ πάθη καὶ ποιὰ τὰ ψυχικά.

Ψυχικὲς ἀρετὲς εἶναι κατ᾽ἀρχὴν οἱ γενικότερες τέσσερις ἀρετές, ἀνδρεία, φρόνηση, σωφροσύνη καὶ δικαιοσύνη. Ἀπὸ ἀυτὲς γεννοῦνται οἱ ψυχικὲς ἀρετές, πίστη, ἐλπίδα, ἀγάπη, προσευχή, ταπείνωση, πραότητα, μακροθυμία, ἀνεξικακία, χρηστότητα, ἀοργησία, γνώση, εὐθυμία, ἁπλότητα, ἀταραξία, ἀνυποκρισία, ἡ χωρὶς ἔπαρση ὑπερηφάνεια, φθόνο καὶ δόλο διάθεση, ἀφιλαργυρία, συμπάθεια, ἐλεημοσύνη, μεταδοτικότητα, ἀφοβία, ἔλλειψη λύπης, κατάνυξη, σεμνότητα, εὐλάβεια, ἐπιθυμία τῶν μελλόντων ἀγαθῶν, πόθος τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ καὶ έπιθυμία τῆς θείας υἱοθεσίας.

Το στάδιο των αρετών άνοιξε. Αλλά ποιές είναι οι αρετές και ποιά τα πάθη;

ΟΙ 238 ΑΡΕΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ 298 ΠΑΘΗ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΘΕΙΕΣ ΓΡΑΦΕΣ. (ΟΣΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ Ο ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ)

Κατάλογος των αρετών

Οι αρετές λοιπόν είναι οι εξής: Φρόνηση, σωφροσύνη, ανδρεία, δικαιοσύνη, πίστη, ελπίδα, αγάπη, φόβος, ευσέβεια, γνώση, βουλή, ισχύς, σύνεση, σοφία, συντριβή, πένθος, πραότητα, έρευνα των θείων Γραφών, ελεημοσύνη, καθαρότητα καρδιάς, ειρήνη, υπομονή, εγκράτεια, καρτερία, αγαθή προαίρεση, πρόθεση, αίσθηση, επιμέλεια, στήριξη στο Θεό, θέρμη, εγρήγορση, πνευματική φλόγα, μελέτη, προθυμία, νήψη, μνήμη, περισυλλογή, ευλάβεια, αιδώς, εντροπή, μεταμέλεια, αποχή από τα κακά, μετάνοια, επιστροφή στο Θεό, σύνταξη με το Χριστό, απάρνηση του διαβόλου, τήρηση των εντολών, φρούρηση της ψυχής, καθαρότητα της συνειδήσεως, μνήμη θανάτου, πόνος ψυχής, εργασία των καλών, κόπος, μόχθος, σκληραγωγία, νηστεία, αγρυπνία, πείνα, δίψα, ολιγάρκεια, αυτάρκεια, ευταξία, κοσμιότητα, σεμνότητα, απουσία αλαζονείας, περιφρόνηση των χρημάτων, αφιλαργυρία, απάρνηση των βιοτικών, υποταγή, υπακοή... ευπείθεια, φτώχεια, ακτημοσύνη, φυγή του κόσμου, κόψιμο των θελημάτων, απάρνηση του εαυτού, συμβουλή, μεγαλοψυχία, κατά Θεόν σχολή, ησυχία, παίδευση, ύπνος καταγής, αλουσία, φιλακολουθία, αγώνας,