Η γνωριμία μας με το Θεό, Όσιος Σιλουανός ο Αθωνίτης

Β΄ Μέρος

Πηγή: " alopsis"

Ο όσιος Σιλουανός ο Αθωνίτης είναι μία από τις μεγαλύτερες σύγχρονες φυσιογνωμίες του αγιορείτικου και γενικότερα του ορθοδόξου μοναχισμού.

Έχοντας παραδώσει τον εαυτό του ολοκληρωτικά στο Θεό, πολύ σύντομα αξιώθηκε να λάβει το δώρο της ακατάπαυστης ευχής από την Κυρία Θεοτόκο, αλλά και να δει τον ζώντα Χριστό μέσα στο ναό του προφήτη Ηλία, στο μυλώνα της μονής.

Η διδασκαλία του, που έχει αποτυπωθεί στις γραφές του, είναι βαθιά βιωματική και αναφέρεται σε καίρια ζητήματα της πνευματικής ζωής - προσευχή, χάρη, δοκιμασίες, ταπείνωση, ειρήνη, ελευθερία, μετάνοια, αγάπη, υπακοή, θεογνωσία.

Η βιογραφία του, γραμμένη από το μαθητή του γέροντα Σωφρόνιο του Έσσεξ (+1993), καθώς και οι θεόσοφες διδαχές του σαγήνευσαν πολλούς ανθρώπους, και μάλιστα αλλοδόξους, και τους έκαναν να γνωρίσουν τον αληθινό Θεό και να επιστρέψουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Σ΄ αυτήν ακριβώς τη γνωριμία με το Θεό -γνωριμία που πραγματώνεται όχι με τον ορθό λόγο και το στοχασμό, αλλά με την εν Χριστώ άσκηση και την εν Αγίω Πνεύματι εμπειρία- αναφέρονται τα αποσπάσματα που ανθολογήθηκαν σ΄ αυτό το τεύχος.

(AΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ Ι. ΜΟΝΗΣ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ)

Η γνωριμία μας με το Θεό

Οσίου Σιλουανού του Αθωνίτου 

Β΄ Μέρος

Η κοινωνία με το Θεό

Όποιος αγαπάει τον Κύριο, σκέφτεται πάντα Εκείνον. Η θύμηση του Θεού γεννάει την προσευχή. Αν δεν θυμάσαι τον Κύριο, τότε και δεν θα προσεύχεσαι· και χωρίς την προσευχή, δεν θα παραμείνει η ψυχή στην αγάπη του Θεού, γιατί η χάρη του Αγίου Πνεύματος έρχεται με την προσευχή.

Η προσευχή προφυλάσσει τον άνθρωπο από την αμαρτία, γιατί ο νους, όταν προσεύχεσαι, είναι απασχολημένος με το Θεό και στέκεται με ταπεινό Πνεύμα ενώπιον του Κυρίου, τον Οποίο γνωρίζει η ψυχή του προσευχομένου.

Ο αρχάριος όμως χρειάζεται χειραγωγό, επειδή η ψυχή, πριν έρθει η χάρη του Αγίου Πνεύματος, έχει μεγάλο πόλεμο εναντίον των εχθρών και δεν μπορεί να διακρίνει η ίδια, αν η γλυκύτητα που δοκιμάζει, προέρχεται από τον εχθρό. Αυτό μπορεί να το διακρίνει μόνο εκείνος που γεύθηκε ο ίδιος το Άγιο Πνεύμα. Αυτός αναγνωρίζει τη χάρη κατά τη γεύση.

Όποιος θέλει να ασκεί την προσευχή χωρίς χειραγωγό και, μέσα στην υπερηφάνειά του, φαντάζεται ότι μπορεί να τη διδαχθεί από τα βιβλία, αυτός βρίσκεται κιόλας στην πλάνη. Τον ταπεινό όμως τον προστατεύει ο Κύριος· έτσι, αν πράγματι δεν υπάρχει έμπειρος οδηγός, αυτός καταφεύγει στον υπάρχοντα πνευματικό, και ο Κύριος θα τον σκεπάσει χάρη στην ταπείνωσή του. Σκέψου ότι στον πνευματικό ζει το Άγιο Πνεύμα, και αυτός θα σου πει το ωφέλιμο. Αν όμως σκεφτείς πως ο πνευματικός ζει με αμέλεια και διερωτηθείς, "Πώς είναι δυνατό να έχει το Άγιο Πνεύμα;", θα υποστείς εξαιτίας αυτής της σκέψης σου μεγάλο πειρασμό, και ο Κύριος θα σε ταπεινώσει και θα επιτρέψει να πέσεις σε κάποια πλάνη.

Η προσευχή δίνεται στον προσευχόμενο. Η προσευχή που γίνεται μόνο από συνήθεια, χωρίς καρδιά συντριμμένη για τις αμαρτίες της, δεν είναι αρεστή στο Θεό.

Άγιος Σιλουανός: Πώς μπορεί κάποιος να είναι πάντα ειρηνικός στην ψυχή

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης (1866-1938).

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

 

Η ειρήνη

 

Όλοι επιθυμούν την ειρήνη, μα δεν ξέρουν πώς να την αποκτήσουν. Ο Μέγας Παΐσιος κυριεύθηκε από θυμό και παρακάλεσε τον Κύριο να τον ελευθερώση από αυτό το πάθος. Ο Κύριος εμφανίστηκε σ’ αυτόν και του είπε:
«Παΐσιε, αν θέλης να μην οργίζεσαι, μην επιθυμής τίποτε, μη κρίνης και μη μισήσης κανένα και θα έχης την ειρήνη».

Έτσι κάθε άνθρωπος που κάνει το θέλημά του να υποχωρή έναντι του Θεού και των ανθρώπων, θα είναι πάντα ειρηνικός στην ψυχή. Όποιος όμως αγαπά να κάνη το θέλημά του, αυτός δεν θάχη ειρήνη.

Ψυχή που παραδόθηκε στο θέλημα του Θεού υποφέρει εύκολα κάθε θλίψη και κάθε ασθένεια· γιατί τον καιρό της ασθένειας παραμένει στη θέα του Θεού και προσεύχεται: «Κύριε, Συ βλέπεις την ασθένειά μου. Εσύ ξέρεις πόσο αμαρτωλός και αδύνατος είμαι· βοήθησέ με να υπομένω και να ευχαριστώ την αγαθότητά Σου». Και ο Κύριος ανακουφίζει τον πόνο και η ψυχή αισθάνεται την εγγύτητα του Θεού και μένει κοντά στον Θεό γεμάτη χαρά και ευγνωμοσύνη.

Αν υποστής καμιάν αποτυχία, σκέψου: «Ο Κύριος βλέπει την καρδιά μου και αν είναι θέλημά Του, όλα θα είναι για το καλό το δικό μου και των άλλων». Έτσι η ψυχή σου θα έχη πάντα ειρήνη. Αλλ’ αν αρχίζη κανείς να παραπονήται: αυτό δεν είναι καλό, εκείνο δεν είναι όπως πρέπει, τότε ποτέ στην ψυχή του δεν θα υπάρχη ειρήνη, έστω κι αν νηστεύη και προσεύχεται πολύ.

Η Γνώση του Θεού

              

 ῎Αλλο νά πιστεύης πώς ὑπάρχει Θεός κι ἄλλο νά γνωρίζης τόν Θεό.

                  

Ὁ Πατέρας μᾶς ἀγάπησε τόσο, πού μᾶς ἔδωσε τόν Υἱό Του. ᾿Αλλά καί ὁ ῎Ιδιος ὁ Υἱός θέλησε καί ἐνσαρκώθηκε κι ἔζησε μαζί μας στή γῆ. Κι οἱ ῞Αγιοι ᾿Απόστολοι καί ἕνα πλῆθος ἀνθρώπων εἶδαν τόν Κύριο κατά σάρκα, ἀλλά δέν τόν ἐγνώρισαν ὅλοι ὡς Κύριο. Σ᾿ ἐμένα δέ, τόν γεμάτον ἁμαρτίες, δόθηκε ἀπό τό ῞Αγιο Πνεῦμα νά γνωρίσω πώς ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός εἶναι Θεός.

    ῾Ο Κύριος ἀγαπᾶ τόν ἄνθρωπο καί ἐμφανίζεται σ᾿ αὐτόν, ὅπως ὁ ῎Ιδιος εὐδοκεῖ. Καί ἡ ψυχή, ὅταν δῆ τόν Κύριο, εὐφραίνεται ταπεινά γιά τήν εὐσπλαγχνία τοῦ Δεσπότη καί δέν μπορεῖ πιά ν᾿ ἀγαπήση τίποτε ἄλλο τόσο, ὅπως ἀγαπᾶ τόν Δημιουργό της. Κι ἄν ἀκόμα ὅλα τά βλέπη κι ὅλους τούς ἀγαπᾶ, ὅμως πάνω ἀπ᾿ ὅλους θά ἀγαπᾶ τόν Κύριο.

    ῾Η ψυχή γνωρίζει αὐτή τήν ἀγάπη, δέν μπορεῖ ὅμως νά τήν μεταδώση μέ λόγια, γιατί γνωρίζεται μόνο μέ τό ῞Αγιο Πνεῦμα.

    ῾Η ψυχή ξαφνικά βλέπει τόν Κύριο καί Τόν ἀναγνωρίζει.
      Ποιός θά μποροῦσε νά περιγράψη αὐτή τή χαρά καί ἀγαλλίαση;

Δίψα Θεοῦ

 

Δίψα Θεοῦ

Ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης

Διψᾶ ἡ ψυχή μου τὸν Κύριο καὶ μὲ δάκρυα Τὸν ζητῶ. Πῶς νὰ μὴ Σὲ ζητῶ; Σὺ μὲ ζήτησες πρῶτος καὶ μοῦ ἔδωσες νὰ γευθῶ τὴν γλυκύτητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ ἡ ψυχή μου Σὲ ἀγάπησε ἕως τέλους.

Βλέπεις, Κύριε, τὴ λύπη καὶ τὰ δάκρυά μου … Ἂν δὲν μὲ προσείλκυες μὲ τὴν ἀγάπη Σου, δὲν θὰ Σὲ ζητοῦσα ὅπως Σὲ ζητῶ. Ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα Σου τὸ Ἅγιο μοῦ ἔδωσε τὸ χάρισμα νὰ Σὲ γνωρίσω καὶ χαίρεται ἡ ψυχή μου, γιατί Σὺ εἶσαι ὁ Θεός μου καὶ ὁ Κύριός μου καὶ Σὲ διψῶ μέχρι δακρύων.

Ποθεῖ ἡ ψυχή μου τὸν Θεὸ καὶ Τὸν ζητῶ, μὲ δάκρυα. Εὔσπλαχνε Κύριε, Σὺ βλέπεις τὴν πτώση μου καὶ τὴ θλίψη μου. Ταπεινὰ ὅμως παρακαλῶ τὸ ἔλεός Σου: Χορήγησέ μου, τοῦ ἁμαρτωλοῦ, τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Σου Πνεύματος. Ἡ θύμησή της ὁδηγεῖ τὸ νοῦ μου νὰ ξαναβρῆ τὴν εὐσπλαχνία Σου. Κύριε, δῶσε μου πνεῦμα ταπεινώσεως, γιὰ νὰ μὴ ξαναχάσω τὴ χάρη Σου καὶ ξαναρχίσω νὰ τὴν θρηνῶ, ὅπως θρηνοῦσε ὁ Ἀδὰμ γιὰ τὸν παράδεισο καὶ τὸν Θεὸ.

Τὸν πρῶτο χρόνο τῆς ζωῆς μου στὸ Μοναστήρι, ἡ ψυχή μου γνώρισε τὸν Κύριο ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ.

Πολύ μᾶς ἀγαπᾶ ὁ Κύριος· αὐτὸ τὸ ἔμαθα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα πού μοῦ ἔδωσε ὁ Κύριος κατὰ τὸ μέγα ἔλεος.

Ἐγέρασα καὶ ἑτοιμάζομαι γιὰ τὸ θάνατο καὶ γράφω τὴν ἀλήθεια ἀπὸ ἀγάπη γιὰ τὸν λαὸ.

Τὸ Πνεῦμα τοῦ Χριστοῦ, πού μοῦ ἔδωσε ὁ Κύριος, θέλει νὰ σωθοῦν ὅλοι, νὰ γνωρίσουν ὅλοι τὸν Θεὸ.

Ὁ Κύριος ἔδωσε στὸν ληστὴ τὸν παράδεισο· ἔτσι θὰ δώσει τὸν παράδεισο καὶ σὲ κάθε ἁμαρτωλὸ. Ἐγὼ ἤμουν χειρότερος κι ἀπὸ ἕνα βρωμερὸ σκύλο, ἐξαιτίας τῶν ἁμαρτιῶν μου· σὰν ἄρχισα ὅμως νὰ ζητῶ συγχώρεση ἀπὸ τὸν Θεὸ, Αὐτός μοῦ ἔδωσε ὄχι μόνο τὴ συγχώρεση, ἀλλὰ καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, καὶ ἔτσι, ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ ἐγνώρισα τὸν Θεὸ.

Η ΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

«Εἰς τὴν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν ἡμῶν ἐδόθη ἡ ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ ἐπίγνωσις τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ, καὶ (Αὕτη) εἶναι ἰσχυρὰ ἐν τῇ ἁγίᾳ Αὐτῆς σκέψει καὶ ὑπομονῇ».

Τὸ μυστήριον τοῦ Θεοῦ, τὸ ὁποῖον γνωρίζει ἡ Ἐκκλησία ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ, εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ.

Ἡ ἁγία Αὐτοῦ σκέψις εἶναι, «ἵνα οἱ πάντες σωθῶσι». Καὶ ἡ ὁδὸς τὴν ὁποίαν πορεύεται ἡ Ἐκκλησία, ίναι ἐπιτύχη τοῦ ἁγίου Αὐτῆς σκοποῦ, εἶναι ἡ ὑπομονή, ἤτοι ἡ θυσία.

Κηρύττουσα εἰς τὸν κόσμον τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ ἡ Ἐκκλησία καλεῖ τοὺς πάντας εἰς τὸ πλήρωμα τῆς θείας ζωῆς, ἀλλ’ οἱ ἄνθρωποι δὲν ἐννοοῦν τὸ προσκλητήριον τοῦτο καὶ ἀπορρίπτουν αὐτό. Καλοῦσα τοὺς πάντας ὅπως φυλάσσουν τὴν ἐντολὴν τοῦ Χριστοῦ, «ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν» ἡ Ἐκκλησία ἵσταται εἰς τὸ μέσον ὅλων τῶν ἐχθρικῶν δυνάμεων. Καὶ ἡ ὀργή, δια τῆς ὁποίας εἶναι εμπεπλησμέναι αὗται, συναντῶσα τὴν Ἐκκλησίαν ἐν τῇ ὁδῷ αὐτῆς φυσικῶς εκσπά κατ’ Αὐτῆς. Ἡ δὲ Ἐκκλησία πραγματοποιοῦσα τὸ ἔργον τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τῆς γῆς, ἤτοι τὴν σωτηρίαν ὅλου τοῦ κόσμου, δέχεται ἐπ’ Αὐτῆς ἐνσυνειδήτως τὸ βάρος τῆς γενικῆς ὀργῆς, καθὼς καὶ ὁ Χριστὸς ᾖρεν, ἐπ’ Αὐτοῦ τὰς ἁμαρτίας τοῦ κόσμου. Καὶ ἐὰν ὁ Χριστὸς εἰς τὸν κόσμον τοῦτον τῆς ἁμαρτίας ἦτο δεδιωγμένος καὶ ὤφειλε νὰ πάθη – «παθητός ὁ Χριστός» -, τότε καὶ ἡ ἀληθὴς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία ἀναποφεύκτως θὰ διωχθῆ καὶ θὰ ὑποστῆ τὸ μαρτύριον. Τοῦτο εἶναι πνευματικὸς νόμος τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, περὶ ού ὡμίλησε καὶ Αὐτὸς ὁ Κύριος καὶ οἱ Ἀπόστολοι· Παῦλος δὲ ὁ θεσπέσιος κατηγορηματικῶς ἐξέφρασεν αὐτὸν δια τῶν λόγων τούτων: «Πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται» (Β’ Τιμ.γ΄ 12).

Ον θεοδιψητικόν!

 Στην ακολουθία του Αγ.Σιλουανού του Αθωνίτη (24 Σεπτεμβρίου) αναφέρεται για τον άνθρωπο ότι είναι ον "θεοδιψητικόν", διψά για σχέση με το πρόσωπο του Θεού. Μπορεί να είναι ον λογικόν, πολιτικόν ή ό,τι άλλο, αλλά η οντολογία του ανθρώπου δεν μπορεί καλύτερα να προσεγγιστεί από αυτό το "θεοδιψητικόν".    

            

Στιχηρό Ιδιόμελον είς την Λιτήν
 ''Μάνδρα σε ἐδέξατο ὡς πρόβατον θεοδιψητικόν, καὶ ἐχάλκευσέ σε σκεῦος τιμιώτατον, δοχεῖον τοῦ Παρακλήτου, σάλπιγγα θείου ἔρωτος, κιθάρα μετανοίας, φόρμιγγα ἀγάπης τῆς ἀληθοῦς καὶ τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν μηνύτορα''.

Πηγή

Περί της Θεομήτορος

Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης: 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ. Όταν η ψυχή κατέχηται εκ της αγάπης του Θεού, ώ, πώς τότε τα πάντα είναι ευχάριστα, ηγαπημένα.

                         

Όταν η ψυχή κατέχηται εκ της αγάπης του Θεού, ώ, πώς τότε τα πάντα είναι ευχάριστα, ηγαπημένα και ευφρόσυνα! Η αγάπη όμως αύτη συνεπάγεται οδύνην, και όσον βαθυτέρα είναι η αγάπη, τοσούτον μεγαλυτέρα είναι η οδύνη.

Η Θεομήτωρ ουδέποτε ημάρτησεν, ουδέ δια λογισμού, και ουδέποτε απώλεσε την χάριν, αλλά και Αυτή είχε μεγάλας θλίψεις. Ότε ίστατο παρά τον Σταυρόν, τότε ως ωκεανός απέραντος ήτο η θλίψις Αυτής, και οι πόνοι της ψυχής Αυτής ήσαν ασυγκρίτως μεγαλύτεροι του αδαμιαίου πόνου μετά την έξωσιν εκ του Παραδείσου, διότι και η αγάπη Αυτής ήτο ασυγκρίτως μεγαλυτέρα της αγάπης του Αδάμ εν τω Παραδείσω.

Και εάν επέζησεν, επέζησε μόνον θεία δυνάμει, δια της ενισχύσεως του Κυρίου, διότι η ευδοκία Αυτού ήτο όπως ίδη την Ανάστασιν, και ύστερον, μετά την Ανάληψιν Αυτού, παραμείνη ως παράκλησις και χαρά των Αποστόλων και του νέου χριστιανικού λαού.

Ημείς δεν φθάνομεν εις το πλήρωμα της αγάπης της Θεοτόκου, και δια τούτο δεν δυνάμεθα να εννοήσωμεν πλήρως το βάθος της θλίψεως Αυτής. Η Αγάπη Αυτής ήτο τελεία. Ηγάπα απείρως τον Θεόν και Υιόν Αυτής,αλλ’ ηγάπα και τον λαόν αγάπη μεγάλη. Και τί ησθάνετο άρα γε, ότε εκείνοι, τους οποίους Αύτη τοσούτον ηγάπα και των οποίων την σωτηρίαν επόθει έως τέλους, εσταύρουν τον ηγαπημένον Υιόν Αυτής;

Η θλίψη ως στοιχείο της εν Χριστώ ζωής

Δίψα Θεοῦ

 

                                   Ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης

Διψᾶ ἡ ψυχή μου τὸν Κύριο καὶ μὲ δάκρυα Τὸν ζητῶ. Πῶς νὰ μὴ Σὲ ζητῶ; Σὺ μὲ ζήτησες πρῶτος καὶ μοῦ ἔδωσες νὰ γευθῶ τὴν γλυκύτητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ ἡ ψυχή μου Σὲ ἀγάπησε ἕως τέλους.

Βλέπεις, Κύριε, τὴ λύπη καὶ τὰ δάκρυά μου … Ἂν δὲν μὲ προσείλκυες μὲ τὴν ἀγάπη Σου, δὲν θὰ Σὲ ζητοῦσα ὅπως Σὲ ζητῶ. Ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα Σου τὸ Ἅγιο μοῦ ἔδωσε τὸ χάρισμα νὰ Σὲ γνωρίσω καὶ χαίρεται ἡ ψυχή μου, γιατί Σὺ εἶσαι ὁ Θεός μου καὶ ὁ Κύριός μου καὶ Σὲ διψῶ μέχρι δακρύων.

Ποθεῖ ἡ ψυχή μου τὸν Θεὸ καὶ Τὸν ζητῶ, μὲ δάκρυα. Εὔσπλαχνε Κύριε, Σὺ βλέπεις τὴν πτώση μου καὶ τὴ θλίψη μου. Ταπεινὰ ὅμως παρακαλῶ τὸ ἔλεός Σου: Χορήγησέ μου, τοῦ ἁμαρτωλοῦ, τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Σου Πνεύματος. Ἡ θύμησή της ὁδηγεῖ τὸ νοῦ μου νὰ ξαναβρῆ τὴν εὐσπλαχνία Σου. Κύριε, δῶσε μου πνεῦμα ταπεινώσεως, γιὰ νὰ μὴ ξαναχάσω τὴ χάρη Σου καὶ ξαναρχίσω νὰ τὴν θρηνῶ, ὅπως θρηνοῦσε ὁ Ἀδὰμ γιὰ τὸν παράδεισο καὶ τὸν Θεὸ.