Σ’ αυτή τη «μωρία» του ευαγγελίου ανταποκρίνεται και η «μωρία» της εικόνας, πού σοκάρει τη φυσιολογική όραση.. Η ορθόδοξη εικόνα εκφράζει την υπεραισθητή αλήθεια, τη θεία αποκάλυψη, ενσαρκωμένη στα εικονιζόμενα πρόσωπα, που αποτελούν... υποδειγματικά προοίμια της μεταμορφώσεως του κόσμου.
Ο π. Αρσένιος, ο πρώην καθηγητής και κριτικός τέχνης στο πανεπιστήμιο Μόσχας Πέτρος Αντρέγιεβιτς Στρελτσώφ και τώρα κατάδικος στα Γκούλαγκ με το νούμερο «ΖΕΚ-18376», βρέθηκε στο στρατόπεδο ειδικού καθεστώτος πρίν από έξι μήνες. Και δεν άργησε να καταλάβει, όπως όλοι, ότι σ΄αυτόν τον ζοφερό τόπο θ’ άφηνε τά κόκκαλά του...
Μια φορά μαζεύτηκαν δέκα-δώδεκα άτομα – τεχνοκρίτες, ζωγράφοι, συγγραφείς, ηθοποιοί. Έπιασαν να συζητούν για την αρχαία ρωσική τέχνη. Ένας πανύψηλος κρατούμενος, καθηγητής-τεχνοκριτικός, πού, μετά τις τόσες κακουχίες του στρατοπέδου, διατηρούσε ακόμα κάτι από την παλιά του αρχοντιά και επιβλητικότητα, σχεδόν μονοπωλούσε το λόγο. Μιλούσε ζωηρά, με στόμφο, και οι άλλοι τον άκουγαν με μεγάλο ενδιαφέρον. Φαίνεται πώς γνώριζε καλά το θέμα, και γι’ αυτό ήταν πειστικός.
Οι άλλοι γέλασαν χωρίς συστολή. Ως κι ο Αφσένκωφ, πού άκουγε από μακριά όσα έλεγαν, άθελά του χαμογέλασε. Το ερώτημα του καθηγητή φάνηκε σ’ όλους άτοπο, αλλά δεν ήταν παρά χλευαστικό. Πώς ν’ απαντήσει αυτός ο απλοϊκός και αστοιχείωτος παπαδάκος?
Ο π. Αρσένιος κοντοστάθηκε. Είδε τά χαμόγελα και κατάλαβε τη σημασία τους.
- Τώρα… τώρα θα έρθω, μόνο να τελειώσω τη δουλειά μου, είπε κι έτρεξε πιο πέρα.
- Το παπαδάκι δεν είναι και τόσο κουτό, γλύτωσε το ντρόπιασμα, σχολίασε κάποιος.
- Είναι γεγονός πώς οι Ρώσοι παπάδες ήταν πάντα αμαθείς και άξεστοι, δογμάτισε ένας άλλος.
Ο «ψηλός» συνέχισε να μιλάει ακατάπαυστα, σαν χείμαρρος.
Σε δέκα λεπτά ο π. Αρσένιος επέστρεψε και τον διέκοψε.
- Τελείωσα τη δουλειά μου. Μπορείτε, παρακαλώ, να επαναλάβετε το ερώτημά σας?
Ο καθηγητής τον κοίταξε με ύφος όλο οίκτο και περιφρόνηση, έτσι όπως θα κοίταζε τον πιο ηλίθιο φοιτητή του.
- Το ερώτημα, μπάτουσκα, είναι απλό αλλά ενδιαφέρον. Εσείς, ως εκπρόσωπος του ρωσικού ιερατείου, τι θα είχατε να πείτε για την επίδραση της Ορθοδοξίας στις εικαστικές τέχνες της αρχαίας Ρωσίας? Θα έχετε ακούσει ίσως για τους θησαυρούς του Σουζντάλ, του Ροστώβ, του Περεγιασλάβλ, της μονής Θεραπόντωφ…, καθώς επίσης και για τις εικόνες της Παναγίας του Βλαντιμίρ και της Αγίας Τριάδος του Ρουμπλιώφ. Μπορεί και να τις γνωρίζετε από αντίγραφα. Έ, λοιπόν, πέστε μας τις σκέψεις σας για όλ’ αυτά…
