
Ο ζήλος είναι ο σκύλος που φυλάσσει το νόμο του Θεού, που είναι η αρετή.

Σίμων ο Κανανίτης ή Ζηλωτής [107 μ.Χ. Πέλλα Δεκαπόλεως]

Περὶ ζήλου καὶ ζηλωτῆ
Ἐπίσκοπος Πενταπόλεως
Περὶ ζήλου ἀγαθοῦ
Ζῆλος εἶναι ἡ θέρμη τῆς ψυχῆς, ποὺ ἐκδηλώνεται σὰν ὁρμὴ ἢ σὰν πάθος καὶ ἐπιθυμία. Ζῆλο λίγο-πολὺ διακρίνουμε καὶ στοὺς καλοὺς καὶ στοὺς κακοὺς ἀνθρώπους. Ὁ ζῆλος εἶναι ἀγαθὸς, ὅταν ἡ ὁρμή του κινεῖται καὶ ἐργάζεται πρὸς τὸ καλό. Ὅταν ὅμως ἐκδηλώνεται πρὸς τὰ χυδαία καὶ τὰ τιποτένια, εἶναι πονηρός. Ὁ ἀγαθὸς ζῆλος ζητᾶ τὴν ἐπικράτηση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ πάνω στὴ γῆ. Ζητᾶ τὴν τελειότητα τῆς ἀρετῆς, μιμεῖται τὸ καλὸ καὶ ποθεῖ ἡ ψυχὴ του τὸ ἀγαθό. Ὁ ἀγαθὸς ζῆλος γεννιέται μέσα στὴν ἀγαθὴ ψυχὴ σὰν καλῆ ἐπιθυμία, χωρὶς ἴχνος ζήλιας· εἶναι ἐκδήλωση τῆς ἀγάπης πρὸς τὸ ἀγαθὸ καὶ ἐκφράζει τὴν διάθεση γιὰ πρόοδο. Ὁ ἀγαθὸς ζῆλος ἐπιθυμεῖ πάντοτε τὰ ἀνώτερα.
Περὶ τοῦ κατ’ ἐπίγνωση ζηλωτῆ
Ὁ χαρακτήρας τοῦ κατ’ ἐπίγνωση ζηλωτῆ εἶναι αὐτὸς ποὺ λατρεύει, γεμάτος ἐνθουσιασμὸ γιὰ τὴν πίστη του, τὸν Θεό. Πράγματι, εἶναι ὁλοκληρωτικὰ ἀφοσιωμένος στὸν Θεὸ καὶ φυλάει μὲ αὐστηρότητα τὸν νόμο Του. Ἀκολουθεῖ εὐλαβικὰ τὶς πατρικὲς παραδόσεις καὶ ἐργάζεται μὲ πολλὴ θέρμη γιὰ τὴν δόξα τοῦ ὀνόματός Του. Εἶναι ἐραστὴς τῶν ἔργων ποὺ ἀξίζουν τὸν ἔπαινο καὶ γεμάτος πόθο βιάζεται νὰ μιμηθεῖ τὰ καλά. Βαδίζει μὲ πολλὴ προθυμία τὸν δρόμο τῆς ἀρετῆς καὶ ἐπιδιώκει μὲ ζῆλο τὶς ἄριστες τῶν ἀσχολιῶν. Ὁ κατ’ ἐπίγνωση ζηλωτὴς εἶναι φίλος κάθε καλοῦ, ἀγαπάει καὶ ποθεῖ ὅλες τὶς ἀρετές. Διακαίεται ἀπὸ τὸν πόθο νὰ διαδώσει τὸν θεῖο λόγο, μὲ σκοπὸ τὴ στερέωση τῆς πίστης, τὴν εὐόδωση τοῦ ἔργου τῆς Ἐκκλησίας, τὴ μεγαλύτερη ἐπίδοση τοῦ θείου κηρύγματος, τὴν ἀποκατάσταση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ πάνω στὴ γῆ.
Είσαι νερόβραστος αν δεν φωνάξεις όταν πρέπει! -π. Αθανασίου Μυτιληναίου.
Απόσπασμα απομαγνητοφωνημένης ομιλίας του μακαριστού γέροντος στις Πράξεις των Αποστόλων [εκφωνήθηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Χαραλάμπους Λαρίσης στις 10-03-1991]