Από την Παρασκευή τίθεται σε ισχύ ο νέος νόμος της ΕΕ για τη λογοκρισία: Οι “παραπλανητικές” αναρτήσεις θα διαγράφονται αμέσως
Με την “πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες” (Digital Services Act), οι Βρυξέλλες αναλαμβάνουν τον έλεγχο των κοινωνικών δικτύων. Στο μέλλον, θα προβλέπεται η καταστολή των φερόμενων ως “προβληματικών” αναρτήσεων.
Την Παρασκευή, 25 Αυγούστου, τίθεται σε ισχύ η λεγόμενη “Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες” (DSA) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επισήμως, ο νόμος αποσκοπεί στην “…καταπολέμηση του παράνομου περιεχομένου και της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο“. Ωστόσο, οι επικριτές φοβούνται τον περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης και μια πόρτα για περαιτέρω αυθαίρετη λογοκρισία στο διαδίκτυο.
Η “Πράξη Ψηφιακών Υπηρεσιών” της ΕΕ υποχρεώνει τις εταιρείες να αφαιρούν αμέσως περιεχόμενο όπως ρητορική μίσους, εκκλήσεις σε βία ή παραπληροφόρηση, εάν ενημερωθούν σχετικά. Οι χρήστες θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αναφέρουν τέτοιο περιεχόμενο και να αμφισβητούν τις αποφάσεις διαγραφής. Θα γίνεται διάκριση μεταξύ του περιεχομένου που είναι παράνομο – και του περιεχομένου που καλύπτεται από την ελευθερία της έκφρασης αλλά είναι ωστόσο “επιβλαβές”.
Εδώ, ειδικά η κατηγορία “παραπληροφόρηση” είναι εξαιρετικά ασαφής και αμφιλεγόμενη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την αποκαλεί “ψευδή” ή “παραπλανητική” πληροφόρηση.
| (83) | Μια τέταρτη κατηγορία κινδύνων πηγάζει από παρόμοιες ανησυχίες σχετικά με τον σχεδιασμό, τη λειτουργία ή τη χρήση, μεταξύ άλλων μέσω χειραγώγησης, πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών και πολύ μεγάλων επιγραμμικών μηχανών αναζήτησης με πραγματικές ή προβλέψιμες αρνητικές επιπτώσεις στην προστασία της δημόσιας υγείας, σε ανηλίκους και με σοβαρές αρνητικές συνέπειες για τη σωματική και πνευματική ευεξία ενός προσώπου ή για την έμφυλη βία. Οι κίνδυνοι αυτοί μπορεί επίσης να απορρέουν από συντονισμένες εκστρατείες παραπληροφόρησης που σχετίζονται με τη δημόσια υγεία ή από τον σχεδιασμό επιγραμμικής διεπαφής που μπορεί να τονώσει συμπεριφορικούς εθισμούς των αποδεκτών της υπηρεσίας. |
Αλλά ποιος καθορίζει τι θεωρείται “ψευδής”; Δεν υπάρχει εδώ μια καλή ευκαιρία να λογοκριθούν οι διαφωνούσες απόψεις μακριά από την επικρατούσα τάση; Το αξιοσημείωτο είναι πάνω απ’ όλα ο όρος “παραπλανητική”. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και οι αλήθειες μπορεί να είναι παραπληροφόρηση και να στιγματίζονται ως “παραπλανητικές”. Το κείμενο του νόμου κάνει λόγο για “κοινωνικούς κινδύνους”. Αυτό αφήνει πολλά περιθώρια ερμηνείας, ειδικά σε δικτατορίες όπως η Ελλάδα.
Μέχρι την απαγόρευση: Οι εξουσίες που προβλέπονται για την ΕΕ
Η λειτουργία κρίσης που προβλέπει ο νόμος είναι ανησυχητική: σε περιπτώσεις έκτακτων γεγονότων, όπως πόλεμοι, πανδημίες ή τρομοκρατία, η Επιτροπή της ΕΕ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτόν τον μηχανισμό για να αποφασίσει ανεξάρτητα για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από τις πολύ μεγάλες υπηρεσίες.
| (91) | Σε περιόδους κρίσης, ενδέχεται να χρειαστεί να ληφθούν επειγόντως ορισμένα ειδικά μέτρα από τους παρόχους πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών, επιπλέον των μέτρων που θα λάμβαναν ενόψει των άλλων υποχρεώσεών τους δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να θεωρείται ότι προκύπτει κρίση όταν συντρέχουν έκτακτες περιστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρή απειλή για τη δημόσια ασφάλεια ή τη δημόσια υγεία στην Ένωση ή σε σημαντικά μέρη της. Τέτοιες κρίσεις θα μπορούσαν να προκύψουν από ένοπλες συγκρούσεις ή τρομοκρατικές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων αναδυόμενων συγκρούσεων ή τρομοκρατικών ενεργειών, φυσικών καταστροφών όπως σεισμοί και τυφώνες, καθώς και από πανδημίες και άλλες σοβαρές διασυνοριακές απειλές κατά της δημόσιας υγείας. Η Επιτροπή θα πρέπει να είναι σε θέση να απαιτεί, κατόπιν σύστασης του ευρωπαϊκού συμβουλίου ψηφιακών υπηρεσιών («το συμβούλιο»), από τους παρόχους πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών και πολύ μεγάλων επιγραμμικών μηχανών αναζήτησης να δρομολογούν επειγόντως αντίδραση σε κρίσεις. Τα μέτρα που μπορεί να προσδιορίσουν και να εξετάσουν οι εν λόγω πάροχοι μπορεί να περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την προσαρμογή των διαδικασιών ελέγχου περιεχομένου και την αύξηση των πόρων που διατίθενται για τον έλεγχο περιεχομένου, την προσαρμογή των όρων και προϋποθέσεων, τα σχετικά αλγοριθμικά συστήματα και τα συστήματα διαφήμισης, την περαιτέρω εντατικοποίηση της συνεργασίας με αξιόπιστες πηγές επισήμανσης παράνομου περιεχομένου, τη λήψη μέτρων ευαισθητοποίησης και την προώθηση αξιόπιστων πληροφοριών και την προσαρμογή του σχεδιασμού των επιγραμμικών διεπαφών τους. Θα πρέπει να προβλεφθούν οι αναγκαίες απαιτήσεις για να διασφαλιστεί ότι τα μέτρα αυτά λαμβάνονται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και ότι ο μηχανισμός αντιμετώπισης κρίσεων χρησιμοποιείται μόνο όταν και στον βαθμό που αυτό είναι απολύτως αναγκαίο και τα μέτρα που λαμβάνονται στο πλαίσιο αυτού του μηχανισμού είναι αποτελεσματικά και αναλογικά, λαμβανομένων δεόντως υπόψη των δικαιωμάτων και των έννομων συμφερόντων όλων των ενδιαφερόμενων μερών. Η χρήση του μηχανισμού δεν θα πρέπει να θίγει τις άλλες διατάξεις του παρόντος κανονισμού, όπως εκείνες που αφορούν τις εκτιμήσεις κινδύνου και τα μέτρα περιορισμού και την επιβολή τους, καθώς και εκείνες που αφορούν τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης κρίσεων. |
Ο Thierry Breton, ο Επίτροπος Ψηφιακής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κατέστησε σαφές πόσο μακριά θα μπορούσαν να φτάσουν αυτές οι εξουσίες κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων στη Γαλλία. Ο 68χρονος δήλωσε στο ειδησεογραφικό κανάλι France Info: “Εάν υπάρχει περιεχόμενο μίσους, περιεχόμενο που καλεί σε ταραχές ή σε εμπρησμό αυτοκινήτων, για παράδειγμα, οι πλατφόρμες είναι υποχρεωμένες να το διαγράψουν. Εάν δεν το πράξουν, θα τους επιβληθούν άμεσα κυρώσεις”. Ο Μπρετόν δεν σκέφτεται εδώ μόνο τα πρόστιμα, αλλά δεν αποκλείει και την απαγόρευση της λειτουργίας των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης στην ΕΕ. Τόνισε ότι “οι ομάδες είναι έτοιμες να παρέμβουν άμεσα”.
Η παράγραφος 91 είναι χαρακτηριστική της νέας φιλοσοφίας της Ε.Ε.
| (91) | Σε περιόδους κρίσης, ενδέχεται να χρειαστεί να ληφθούν επειγόντως ορισμένα ειδικά μέτρα από τους παρόχους πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών, επιπλέον των μέτρων που θα λάμβαναν ενόψει των άλλων υποχρεώσεών τους δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να θεωρείται ότι προκύπτει κρίση όταν συντρέχουν έκτακτες περιστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρή απειλή για τη δημόσια ασφάλεια ή τη δημόσια υγεία στην Ένωση ή σε σημαντικά μέρη της. Τέτοιες κρίσεις θα μπορούσαν να προκύψουν από ένοπλες συγκρούσεις ή τρομοκρατικές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων αναδυόμενων συγκρούσεων ή τρομοκρατικών ενεργειών, φυσικών καταστροφών όπως σεισμοί και τυφώνες, καθώς και από πανδημίες και άλλες σοβαρές διασυνοριακές απειλές κατά της δημόσιας υγείας. Η Επιτροπή θα πρέπει να είναι σε θέση να απαιτεί, κατόπιν σύστασης του ευρωπαϊκού συμβουλίου ψηφιακών υπηρεσιών («το συμβούλιο»), από τους παρόχους πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών και πολύ μεγάλων επιγραμμικών μηχανών αναζήτησης να δρομολογούν επειγόντως αντίδραση σε κρίσεις. Τα μέτρα που μπορεί να προσδιορίσουν και να εξετάσουν οι εν λόγω πάροχοι μπορεί να περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την προσαρμογή των διαδικασιών ελέγχου περιεχομένου και την αύξηση των πόρων που διατίθενται για τον έλεγχο περιεχομένου, την προσαρμογή των όρων και προϋποθέσεων, τα σχετικά αλγοριθμικά συστήματα και τα συστήματα διαφήμισης, την περαιτέρω εντατικοποίηση της συνεργασίας με αξιόπιστες πηγές επισήμανσης παράνομου περιεχομένου, τη λήψη μέτρων ευαισθητοποίησης και την προώθηση αξιόπιστων πληροφοριών και την προσαρμογή του σχεδιασμού των επιγραμμικών διεπαφών τους. Θα πρέπει να προβλεφθούν οι αναγκαίες απαιτήσεις για να διασφαλιστεί ότι τα μέτρα αυτά λαμβάνονται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και ότι ο μηχανισμός αντιμετώπισης κρίσεων χρησιμοποιείται μόνο όταν και στον βαθμό που αυτό είναι απολύτως αναγκαίο και τα μέτρα που λαμβάνονται στο πλαίσιο αυτού του μηχανισμού είναι αποτελεσματικά και αναλογικά, λαμβανομένων δεόντως υπόψη των δικαιωμάτων και των έννομων συμφερόντων όλων των ενδιαφερόμενων μερών. Η χρήση του μηχανισμού δεν θα πρέπει να θίγει τις άλλες διατάξεις του παρόντος κανονισμού, όπως εκείνες που αφορούν τις εκτιμήσεις κινδύνου και τα μέτρα περιορισμού και την επιβολή τους, καθώς και εκείνες που αφορούν τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης κρίσεων. |
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε πρόσφατα τις εταιρείες που υπόκεινται στις αυστηρότερες απαιτήσεις του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Πρόκειται για 17 λεγόμενες πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες (VLOP) και δύο πολύ μεγάλες διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης (VLOSE).
Πρόκειται για πλατφόρμες που έχουν περισσότερους από 45 εκατομμύρια μηνιαίους ενεργούς χρήστες στην ΕΕ. Αυτό αντιστοιχεί περίπου στο ένα δέκατο του πληθυσμού των 27 κρατών μελών. Εκτός από τη Google, σε αυτές περιλαμβάνονται η Apple, η Amazon, το Facebook, το Twitter (τώρα “X”), η Wikipedia, το Snapchat και το TikTok. Πρέπει να υποβάλλουν ετήσιες αξιολογήσεις κινδύνου και να προτείνουν αντίμετρα.
Η συμβουλή μας; Μποϊκοτάρετε τις υπηρεσίες αυτών των κολοσσών. Υπάρχουν αρκετές εναλλακτικές.
Ημερομηνία δημοσίευσης: 22.08.2023
