Τοῦ Ν. ΣΑΚΑΛΑΚΗ
Καθώς
η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή πλησιάζει στο τέλος της, που μας προετοιμάζει
για την ακατάκριτη προσκύνηση–εορτασμό των Αγίων Παθών και της Αναστάσεως του
Χριστού μας, εμείς, στο Μηνολόγιο του Απριλίου, διαβάζουμε:
«Την
1η του μηνός Απριλίου, μνήμη της Οσίας Μητρός ημών Μαρίας της Αιγυπτίας»,
η οποία τιμάται και κάθε Ε΄ Κυριακή των Νηστειών.
Η
Οσία Μαρία η Αιγυπτία, ως μοναχή–Ερημίτης, είναι μια από τις υψηλές–εκλεκτές
μορφές του Ορθοδόξου Μοναχισμού. Τοποθετείται μέσα στο καθολικότερο φαινόμενο
και νόημα της εν Χριστώ ζωής, σε συνάρτηση (πάντα) με την Εκκλησία.
Είναι
αλήθεια, ότι ο άνθρωπος ζητάει συνεχώς να ζει, και όταν αυτή η βιολογική ροπή–τάση
δεν περιορίζεται–εγκλωβίζεται (μόνο) σε μια υλική ερμηνεία της ζωής, τότε είναι
πιο εύκολο να προχωρήσει σε ζωή διαρκούς δράσης, όπως είναι η πνευματική κατά
Χριστόν ζωή της Μετανοίας.
Να
υπογραμμίσουμε, ότι κοινός ο στόχος του μοναχισμού και του εγγάμου βίου, που
είναι η Αγιότητα.
«Οι δε του Χριστού την σάρκα εσταύρωσαν συν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίαις», τονίζει κατηγορηματικά ο Απ. Παύλος (Γαλ. Ε΄,24).
Ερμηνεία – Μετάφραση: «Όσοι δε ανήκουν πράγματι εις τον Χριστόν, ενέκρωσαν τον σαρκικόν
άνθρωπον με τα πάθη και τας επιθυμίας του» (Π. Τρεμπέλας).
Η
Μοναχική συνειδησιακή λειτουργία περικλείει μέσα της (αγαπητικά) όλο τον κόσμο,
μιας και την αίσθηση του κόσμου την γεύεται νοερά, απαθώς και καθαρά στην
πνευματική ατμόσφαιρα της προσευχής, γι’ αυτό και η Οσία, όταν συναντήθηκε
(στην έρημο) με τον Αββά Ζωσιμά, ρώτησε: «Αββά,
γιατί κόπιασες και ήρθες μέχρι εδώ να δεις μια γυναίκα τόσο αμαρτωλή; Αφού όμως
σ’ έφερε ο Θεός εδώ, πες μου. Πως τα πάνε οι Χριστιανοί; Τι γίνεται έξω, στον
κόσμο; Οι βασιλιάδες βασιλεύουν; Υπάρχει η Εκκλησία του Χριστού;» (Αγ.
Σωφρόνιος Ιεροσολύμων).
Η
οσία Μαρία η Αιγυπτία, ως ανθρώπινη συνείδηση, έζησε τη μετάνοια στους
υψηλότερους βαθμούς της.
Μικρό–αβρό
λουλούδι (πολύ μικρή σε ηλικία) έριξε τα πέταλά του στον ζοφερό κόσμο της
πορνείας.
Η
Χάρις, όμως, του Θεού την ανέσυρε από το «αίτημα των αισθήσεων», από τους
πειρασμούς των και την οδήγησε σε αλλαγή στόχων, σε αλλαγή τρόπου ζωής, σε
μετάνοια, σε ένωση με τον Χριστό.
Στον
χώρο της μετανοίας δεν υπάρχουν αδιέξοδα, δεν υπάρχει η φοβερή «Απόγνωσι», που,
αναμφίβολα, είναι μια υπαρκτική εμπειρία του μηδενός. Στην Εκκλησία (Ορθοδοξία)
η απόγνωση γίνεται το πρώτο σκαλοπάτι προς τα άνω και μετατρέπεται σε εμπειρία
αναστάσεως με τον Χριστό.
Να
υπογραμμίσουμε, ότι η αλήθεια της Ορθοδοξίας υπογραμμίζει την πορνεία ως
«έκπτωση» του πραγματικού έρωτα.
Στη
σημερινή Αστική–Καπιταλιστική πραγματικότητα, εξευτελίζεται η γυναικεία
υπόσταση–προσωπικότητα.
Πολλά
βιβλία, πολύχρωμα περιοδικά, τηλεόραση και διαφημίσεις, προβάλλουν την γυναίκα
ως «καταναλώσιμη» σεξουαλικά ύλη, ενάντια στην ψυχή της και στην ιερή αποστολή
της.
Μια
γυναίκα, μπορεί να βρει στην άσκηση και μετάνοια της Οσίας Μαρίας της
Αιγυπτίας, την ορθή εκδοχή του προσώπου της και του κόσμου, είτε ως συνειδητή
προσχώρηση στον μοναχισμό, είτε ως Μητέρα στην οικογένεια, είτε ως απλή γυναίκα
στο δρόμο της Εκκλησίας.
Στο
Θεόπνευστο βιβλίο της Π. διαθήκης, ΕΣΔΡΑΣ Α΄, κεφ. 4ο, ο Ιερός
συγγραφέας, σε μία ενδεικτική απαρίθμηση του ρόλου της γυναίκας, τονίζει: «ου
δύναται οι άνθρωποι χωρίς των γυναικών είναι» (Κεφ. 4,17).
Μετάφραση: «Οι άνδρες δεν δύνανται να ζήσουν άνευ των γυναικών».
Εάν
παρατηρήσει κάποιος τα διάφορα στάδια της μετανοίας της, ως δρασκέλισμα των
εγκοσμίων ατομικών ορίων της, τότε θα ίδη εικόνα σπάνιας μετανοίας, πρωτοφανούς
δυναμικής για γυναίκα.
Ο
σύγχρονος Άγιος των Πατρών, μακαριστός Αρχιμανδρίτης π. Γερβάσιος Παρασκευόπουλος,
γράφει (σε ομιλία του):
«Πολλάκις
εν μέσω της προσευχής της και της αγίας ανυψώσεως της ψυχής της ο δαίμων της
απωλείας την περιέβαλλε πανταχόθεν με τας σαγήνας του και εζήτει να την
παρασύρη εις το καταστρεπτικόν βάραθρόν του.
Αι
πολυτελείς τράπεζαι, εις τας οποίας εκάθητο άλλοτε∙ οι γλυκείς οίνοι τους
οποίους κατά κόρον ερρόφα, άσματα και χοροί, και λοιπαί παρόμοιαι σκηναί της
κοσμικής μέθης και εξάψεως, αναπαρίσταντο εις την φαντασίαν της και διέφλεγον
την καρδίαν της με λυσσώδη προσπάθειαν να επανακτήσωσι το επ’ αυτής κράτος των.
Η
σφοδρότης της εφόδου εγίνετο ενίοτε ανωτέρα των δυνάμεων της ταλαιπώρου
αμαρτωλής… Και τότε ανεκραύγαζε και εδάκρυε και καθικέτευε και ισχυρώς το
στήθος της έτυπτε και τον Λυτρωτήν επεκαλείτο και προς την Παναγίαν την μητέρα
Του εδέετο όπως την βοηθήση και μείνη πιστή εις την υπόσχεσιν του να σταθή έξω
της πύλης της αμαρτίας. Και ταύτα επί 17 ολόκληρα έτη! Συναμαρτωλοί! Πως θα
δικαιολογηθώμεν;».
Απολυτίκιον
«Φωτισθείσα ενθέως Σταυρού τη χάριτι,
της μετανοίας εδείχθης φωτοφανής λαμπηδών,
των παθών τον σκοτασμόν λιπούσα πάνσεμνε,
όθεν ως άγγελος Θεού, Ζωσιμά τω ιερώ, ωράθης εν τη ερήμω,
Μαρία “όσιε Μήτερ” μεθ’ ου δυσώπει υπέρ πάντων ημών»
ΝΙΚΟΣ
Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ