Ο τυχοδιώκτης Αυτοκράτορας Ανδρόνικος Κομνηνός. Μία διδακτική ιστορία για το τί συμβαίνιε όταν η ικανότητα συνοδεύεται από την υπεροψία.
Στην ιστορία της φυλής μας καταγράφηκαν (και καταγράφονται έως σήμερα) πολλοί τυχοδιώκτες. Ιδιαίτερη θέση κατέχει όμως ο Ανδρόνικος Κομνηνός, γιος του Ισαάκιου του Συνωμότη, αδελφού του αυτοκράτορα Ιωάννη Β. Ο πατέρας του Ανδρόνικου και ο μεγαλύτερος αδελφός του, Ιωάννης, κατέφυγαν στους μουσουλμάνους. Ο ίδιος μεγάλωσε μαζί με τον ξάδελφό του Μανουήλ. Ο Ανδρόνικος ήταν ψηλός, δυνατός, όμορφος με βαθυπράσινα μάτια, έξυπνος, ρήτορας, μαικήνας, τολμηρός, μορφωμένος, φιλόδοξος, γυναικοκατακτητής. Οι δυο Κομνηνοί ήταν αχώριστοι μέχρι που ο Μανουήλ έγινε αυτοκράτορας οπότε ο Ανδρόνικος μετατράπηκε σε πιθανό εχθρό, έναν φθονερό αντίζηλο.
Ενώ ο Μανουήλ επέστρεφε στην Πόλη για την επίσημη τελετή στέψης, ο Ανδρόνικος αιχμαλωτίστηκε κυνηγώντας σε εχθρικά εδάφη. Ο Μανουήλ, αφού στέφθηκε, παντρεύτηκε την κόμισσα Βέρθα και έκαμαν μια κόρη, τη Μαρία. Συνάμα ο Μανουήλ ανέπτυξε την πολιτική των γάμων, έκλεινε συμμαχίες με γάμους με ξαδέλφη ή ανιψιά. Κομνηνές πριγκίπισσες βασίλευαν στην Ουγγαρία, στην Αυστρία, στη Σερβία, στην Ιερουσαλήμ και αλλού. Ο αυτοκράτορας ερωτεύτηκε παράφορα τη Θεοδώρα Κομνηνή, 14 χρονών, κόρη αδελφής του, που έγινε επίσημη ερωμένη του. Ο Πατριάρχης άδικα διαμαρτυρόταν για αμαρτία, αιμομιξία. Τελικά η Θεοδώρα το έσκασε με τον Αλαμανό Ερρίκο.
Ο αιχμάλωτος Ανδρόνικος μεταφέρθηκε μπροστά στον σουλτάνο του Ικονίου, Μασούντ, όπου συνάντησε τον αυτομολήσαντα αδελφό του Ιωάννη (τώρα μουσουλμάνο Τζελέπη) που παντρεύτηκε την κόρη του Μασούντ. Έμεινε εκεί 3 χρόνια πριν επιστρέψει. Ενώ είναι παντρεμένος με 2 παιδιά, έγινε εραστής της γοητευτικής χήρας Ευδοκίας Κομνηνού, κόρης ξαδέλφου του, κάτι που ενόχλησε τον Μανουήλ. Το θεώρησε πρόκληση και αυθάδεια. Τον έστειλε να αναχαιτίσει τον Αρμένη Τερόζη που έκαμνε επιδρομές. Ενώ διασκεδάζουν ο Τερόζης επιτίθεται και γίνεται πανωλεθρία. Οι εραστές δραπέτευσαν στην Αντιόχεια όπου τους υποδέχτηκε η πριγκίπισσα Κωνσταντία με τις κόρες της Μαρία και Φιλίππα. Ο Ανδρόνικος, ατιμώρητος, συνέχιζε να προκαλεί και να συνομωτεί με τους εχθρούς του βασιλιά, αλλά προδίδεται. Όταν έγιναν δυο απόπειρες εναντίον του αυτοκράτορα οι υποψίες βαραίνουν τον Ανδρόνικο, που συνελήφθηκε, δέθηκε με αλυσίδες και κλείστηκε στη φυλακή. Επιχείρησε να δραπετεύσει, αλλά τον συνέλαβαν. Μετά από 9 χρόνια (1158) τα κατάφερε, αλλά η αυτοκρατορική αστυνομία τον κυνηγούσε συνεχώς.
Εν τω μεταξύ, ο Μανουήλ αρραβώνιασε τον 10χρονο διάδοχο Αλέξιο με την 7χρονη κόρη του ρήγα της Γαλλίας, Αγνή. Όταν η Βέρθα πέθανε, ο Μανουήλ παντρεύτηκε την κόρη της Κωνσταντίας, Μαρία (1161) και γεννήθηκε ο διάδοχος Αλέξιος (1169) Πορφυρογέννητος.
Ο δραπέτης Ανδρόνικος έφτασε στη Ρωσία, όπου έγινε αχώριστος σύντροφος του πρίγκιπα Γιουροσλάβου. Ο αυτοκράτορας συγχώρησε πάλι τον ξάδελφό του, ο οποίος επιστρέφοντας μετά από 10 χρόνια έδωσε όρκο πίστης. Ο Μανουήλ ξανάστειλε τον Ανδρόνικο εναντίον του Τερόζη, αλλά αυτός πήγε στην Αντιόχεια, όπου πολιόρκησε τη γυναικαδελφή του αυτοκράτορα, Φιλίππα, που τον ερωτεύτηκε. Αφού εκνεύρισε τον αυτοκράτορα, εξαφανίστηκε. Η Φιλίππα δεν συνήλθε ποτέ.
Ο 40χρονος Ανδρόνικος βρήκε άσυλο στην Ιερουσαλήμ, όπου συνάντησε την 21χρονη ανιψιά του, Θεοδώρα Κομνηνή, πρώην βασίλισσα της Ιερουσαλήμ. Νύφη στα 13 της και χήρα στα 16 χωρίς παιδιά. Ο Ανδρόνικος την ερωτεύτηκε παράφορα και έγιναν εραστές. Ο Μανουήλ έστειλε οδηγίες να συλληφθεί και να του βγάλουν τα μάτια. Μεγάλο το σκάνδαλο, η χήρα του βασιλιά της Ιερουσαλήμ απήχθηκε από τον ξάδελφο του αυτοκράτορα. Οι δυο εραστές δραπέτευσαν και αφού περιπλανήθηκαν, κατέληξαν στο σημερινό Καρά-Χισάρ, όπου έζησαν 10 χρόνια, με τα παιδιά τους Αλέξιο και Ειρήνη. Ο Ανδρόνικος παρενοχλούσε τα βυζαντινά εδάφη, λεηλατούσε, αιχμαλώτιζε και εισέπραττε λύτρα. Ενώ απουσίαζε, συνελήφθηκε η Θεοδώρα και τα παιδιά οπότε ο Ανδρόνικος παραδόθηκε (1180). Κλαίοντας προσκύνησε τον αυτοκράτορα, ζήτησε συγχώρεση και ορκίστηκε πίστη. Ο Μανουήλ τον συγχώρησε και τον έστειλε αρκετά μακριά, ώστε να είναι ακίνδυνος, αλλά αρκετά κοντά να τον επιβλέπει.
Όταν πέθανε ο Μανουήλ (1180), ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος μεταξύ της κόρης του Μαρίας και της μητέρας του Αλέξιου. Ο 62χρονος Ανδρόνικος επέστρεψε θριαμβευτικά. Ανέτρεψε και σκότωσε τον Αλέξιο, αφού τον ανάγκασε να υπογράψει τον θάνατο της μητέρας του, ανέβηκε στον θρόνο (1183) και παντρεύτηκε τη μικρή Αγνή (η Θεοδώρα είχε πεθάνει).
Ο Ανδρόνικος επιχείρησε εσωτερική αναδιοργάνωση και μεταρρύθμιση στη διοίκηση αλλά ο έντονος εθνισμός και απολυταρχισμός του τον οδήγησαν το 1182 στο να διατάξει τη σφαγή όποιου διέπραττε αδίκημα ή υπεξαιρούσε χρήματα ή κώλυε το κράτος . Ηταν ευφυής, ικανότατος, αλλά ταυτόχρονα και απερίσκεπτος και βίαιος. Ελάττωσε τους φόρους, πέτυχε βελτίωση της ζωής των ασθενέστερων τάξεων, μείωσε τα κρατικά έξοδα και βελτίωσε τη διοίκηση.
Είχε όλα τα προσόντα να γίνει ο καλύτερος των Κομνηνών, κάτι που δεν του το επέτρεψε τελικά η έλλειψη σύνεσης και ηθικών φραγμών. Ταυτόχρονα έδειξε αδιαφορία στην αντιμετώπιση εχθρών του κράτους του που εμφανίσθηκαν στην εποχή του, όπως οι Νορμανδοί, που κυρίευσαν την Θεσσαλονίκη έκαναν πολλές λεηλασίες στο δρόμο τους προς την Κωνσταντινούπολη, την οποία και θα κυρίευαν αν δεν ανατρεπόταν ο Ανδρόνικος από τον θρόνο.Η απάνθρωπη διοίκησή του προκάλεσε εξέγερση, συνελήφθη από τον όχλο και βρήκε φρικτό θάνατο (1185) στον ιππόδρομο.
Δυστυχώς διαθέτουμε και σήμερα πολλούς υπερόπτες καταστροφικούς τυχοδιώκτες.
