Πατερικὰ σταχυολογήματα περὶ μολυσμοῦ ἀπὸ τὴν κοινωνία μὲ τὴν αἵρεση

Τοῦ Ἀδαμαντίου Τσακίρογλου

Παρατηρεῖται σήμερα τὸ τραγικὸ φαινόμενο, ἐνῶ τόσα κείμενα τόσων Ἁγίων μιλοῦν γιὰ τὸν ψυχοφθόνο μολυσμὸ διὰ τῆς αἱρέσεως καὶ γιὰ τὴν ἀπομάκρυνση τῶν πιστῶν ἀπ’ αὐτὴν ὡς σωτηριολογικὴ ἀνάγκη, γιὰ νὰ μὴ μολυνθοῦν καὶ πεθάνουν ψυχικῶς (ἀλλὰ καὶ σωματικῶς), πολλοὶ νὰ ὑποστηρίζουν καὶ νὰ ἐπιμένουν, ὅτι μολυσμὸς ἀπὸ τὴν κοινωνία μὲ τὴν αἵρεση δὲν ὑπάρχει ἢ ὅτι ἀποτελεῖ κακοδοξία νὰ μιλάει κάποιος περὶ αὐτοῦ. Καὶ ἀκόμα τραγικώτερο: Ἐνῶ οἱ ἴδιοι δὲν δέχονται τὸν μολυσμὸ ἀπὸ τὴν αἵρεση, μιλοῦν καὶ παρουσιάζονται φαρισαϊκῶς τρομερὰ αὐστηροὶ στὸ θέμα τοῦ μολυσμοῦ ἀπὸ φάρμακα καὶ ἐμβόλια καὶ π.χ. καλοῦν σὲ διακοπὴ κοινωνίας μὲ τοὺς ἐμβολιασμένους κατὰ τοῦ Κορονοϊοῦ, στὸ θέμα τῆς αἱρέσεως ἢ σιωποῦν ἢ "οἰκονομοῦν" καὶ κοινωνοῦν μὲ ἀναπαυμένη τὴν συνείδησή τους μὲ τὴν αἵρεση. 

Ὅμως ξεχνοῦν, ὅτι ἡ Ἐκκλησία μᾶς μιλοῦσε πάντα περὶ μολυσμοῦ ποὺ ἐπέρχεται πρωτίστως ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὰ πάθη: Γράφει ὁ Παῦλος:

«καθαρίσωμεν ἑαυτοὺς ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ σαρκὸς καὶ πνεύματος, ἐπιτελοῦντες ἁγιωσύνην ἐν φόβῳ Θεοῦ» (Β΄ Κορ. ζ, 1).

Ἂν λοιπόν, ὁ μολυσμὸς ἐπέρχεται διὰ τῆς ἁμαρτίας, πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ μὴν ἐπέρχεται διὰ τῆς αἱρέσεως, ποὺ εἶναι καὶ ἁμαρτία καὶ βλασφημία καὶ ἄρνηση τοῦ Θεοῦ; Δὲν ἀποτελεῖ, λοιπόν, αὐτὴ ἡ διδασκαλία, περὶ μολυσμοῦ καὶ ἀπομακρύνσεως ἐκ τῶν αἱρετικῶν μέρος τῆς ἁγιοπατερικῆς μας Παραδόσεως; Δὲν εἶναι ξεκάθαρη ἡ διαχρονικὴ συμφωνία τῶν Πατέρων σχετικὰ μὲ τὸν μολυσμὸ καὶ τὴν αἵρεση; Ἔχουμε νέους (μετα)πατέρες, ὥστε νὰ ἀπορρίπτουμε τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας;

Ὅταν φυσικὰ μιλοῦν οἱ Ἅγιοι περὶ μολυσμοῦ ἐννοοῦν τὴν συνειδητὴ κοινωνία μὲ τοὺς ὑβριστὲς τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας Του καὶ τὴν ἀλλαγή/παραχάραξη/διαστρέβλωση τῆς ὀρθοδόξου συνειδήσεως ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴν κοινωνία αὐτή. Μία ἀλλαγὴ πού -ποιός μπορεῖ νὰ τὸ ἀρνηθεῖ- εἶναι σήμερα τόσο αἰσθητὴ καὶ εὐδιάκριτη!

Ἐννοοῦν ξεκάθαρα τὴν δική μας βέβηλη ἀποδοχὴ καὶ ὑποστήριξη κάθε κακοδοξίας καὶ αἱρέσεως μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται.

Ἐννοοῦν τὴν ἀποδοχὴ τοῦ ψεύδους ποὺ ἐκφράζεται μέσῳ τῆς μνημονεύσεως ἑνὸς κακοδόξου καὶ αἱρετικοῦ Ἐπισκόπου καὶ ἱερέως ὡς ὀρθοτομοῦντα τὴν Ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν συμμετοχή μας στὸ κοινὸ Ποτήριο μὲ αὐτόν, καθὼς Ἕνα Ποτήριο Μία Πίστη. «Ἀγαπήσωμεν ἀλλήλους, ἵνα ἐν ὁμονοίᾳ ὁμολογήσωμεν» λέμε στὴν Θεία Λειτουργία καὶ αὐτὸ ἀφορᾶ καὶ κληρικοὺς καὶ λαϊκούς, γι’ αὐτὸ καὶ τὸ α΄ πρόσωπο πληθυντικοῦ (ἐμεῖς). Ἄρα κοινωνώντας μὲ τὸν αἱρετικὸ ὁμολογοῦμε τὸ ἴδιο μὲ αὐτόν.

Ἔτσι δικαιολογεῖται ἡ ἀποδοχὴ ἀπὸ τὸ ποίμνιο ὅλων τῶν σημερινῶν αἱρετικῶν καὶ ἀντίθεων διδασκαλιῶν καὶ ἡ ἔλλειψη διάθεσης ἀντίθεσης, ἁγιοπατερικῆς ἀντίστασης καὶ συνοδικῆς καταδίκης τους.

Θὰ παραθέσω μόνο ἕνα μικρὸ σταχυολόγημα πατερικῶν κειμένων ποὺ περιέχουν τὸν ὅρο «μολυσμός» ἢ παρόμοιο, ἀφήνωντας ἔξω τὶς τόσες ἁγιογραφικὲς περικοπές, πάνω στὶς ὁποῖες στηρίχθηκαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες γιὰ νὰ μιλήσουν περὶ μολυσμοῦ. Ἑνὸς μολυσμοῦ ποὺ σιγὰ σιγὰ καταβάλλει τὶς ἀνθρώπινες ψυχὲς καὶ ἐξαπλώνεται χωρὶς νὰ γίνει κατανοητὸς στὸ ποίμνιο, ὅταν αὐτὸ συνειδητὰ κοινωνεῖ μὲ τὴν αἵρεση.

Διαταγὲς τῶν ἁγ. Ἀποστόλων διὰ Κλημέντος:

«Εἰ μὴ δυνατὸν ἐν ἐκκλησίᾳ προϊέναι διὰ τοὺς ἀπίστους, κατ' οἶκον συνάξεις, ὦ ἐπίσκοπε, ἵνα μὴ εἰσέρχηται εὐσεβὴς εἰς ἐκκλησίαν ἀσεβῶν· οὐχ ὁ τόπος γὰρ τὸν ἄνθρωπον ἁγιάζει, ἀλλ' ὁ ἄνθρωπος τὸν τόπον. Ἐὰν δὲ ἀσεβεῖς κατέχωσιν τὸν τόπον, φευκτέος ἔστω σοι διὰ τὸ βεβηλῶσθαι ὑπ' αὐτῶν· ὡς γὰρ οἱ ὅσιοι ἱερεῖς ἁγιάζουσιν, οὕτως οἱ ἐναγεῖς μιαίνουσιν. Εἰ δὲ μήτε ἐν οἴκῳ ἅμα μήτε ἐν ἐκκλησίᾳ συναθροισθῆναι δυνατόν, ἕκαστος παρ' ἑαυτῷ ψαλλέτω, ἀναγινωσκέτω, προσευχέσθω, ἢ καὶ ἅμα δύο ἢ τρεῖς· “Ὅπου γὰρ ἂν ὦσι, φησὶν ὁ Κύριος, δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι ἐν τῷ ὀνόματί μου, ἐκεῖ εἰμὶ ἐν μέσῳ αὐτῶν”. Πιστὸς μετὰ κατηχουμένου μήτε κατ' οἶκον προσευχέσθω· οὐ γὰρ δίκαιον τὸν μεμυημένον μετὰ τοῦ ἀμυήτου συμμολύνεσθαι. Εὐσεβὴς μετὰ αἱρετικοῦ μήτε κατ' οἶκον συμπροσευχέσθω· “Τίς γὰρ κοινωνία φωτὶ πρὸς σκότος;”. Πιστὸς ἢ πιστὴ δούλοις συναφθέντες ἢ ἀφιστάσθωσαν ἢ ἀποβαλλέσθωσαν. Κἀγὼ Ἰάκωβος, ἀδελφὸς μὲν κατὰ σάρκα τοῦ Χριστοῦ, δοῦλος δὲ ὡς Θεοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ, ἐπίσκοπος δὲ ὑπ' αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἀποστόλων Ἱεροσολύμων χειροτονηθείς, τάδε φημί» (Constitutiones apostolorum (fort. compilatore Juliano Ariano) : Book 8, chapter 34, line 12 - chapter 35, line 4).

Ὁ ἅγ. Γρηγόριος Νύσσης:

«Εἰ μὲν γὰρ μέχρι τούτου τῇ πρὸς τὸ κακὸν εὐκολίᾳ καὶ ἑτοιμότητι πρόεισιν, ὥστε τοῦ ἀτιμοτέρου καὶ τὴν φωνὴν καὶ τὴν ἔννοιαν ἐπί τινος τῶν ἐν τῇ ἁγίᾳ τριάδι πιστευομένων ὑπονοῆσαι, βῦσαι τὰ ὦτα προσήκει καὶ φυγεῖν ὅση δύναμις ἀπὸ ἀκοῆς πονηρᾶς, ὡς ἂν μὴ κοινωνία τις τοῦ μιάσματος γένοιτο τῷ ἀκούοντι, καθάπερ ἐξ ἀγγείου τινὸς πλήρους ἀκαθαρσίας εἰς τὴν τοῦ ἀκούοντος καρδίαν μεταχεομένου τοῦ λόγου». (Γρηγορίου Νύσσης, κατὰ Εὐνομίου).

Ὁ ἅγ. Κύριλλος Ἱεροσολύμων:

«Ἄκουε δέ, τίνα λέγουσιν εἶναι τὸν Χριστόν [Ἰησοῦν], ἵνα ἔτι μειζόνως αὐτοὺς μισήσῃς… (σ.σ.: Παρόμοιες καὶ χειρότερες ἐκκλησιολογικὲς βλασφημίες -ὄχι ΜΙΑ, ἀλλὰ πολλές- κηρύττουν ἐδῶ καὶ δεκαετίες μέχρι σήμερα οἱ Οἰκουμενιστές!). Ἆρα ἔστι τι τούτων ἀσεβέστερον; ἔστι τι τούτων ἀθλιώτερον; Ἐγὼ διηγοῦμαί σοι τὴν πλάνην, ἵνα μειζόνως αὐτοὺς μισήσῃς. Φεῦγε οὖν τὴν ἀσέβειαν, μηδὲ χαίρειν λέγε τῷ τοιούτῳ, ἵνα μὴ κοινωνήσῃς τοῖς ἔργοις τοῖς ἀκάρποις τοῦ σκότους· καὶ μήτε πολυπραγμονήσῃς, μήτε εἰς λόγους αὐτοῖς ἐλθεῖν θελήσῃς. Καὶ μίσει μὲν πάντας αἱρετικούς, ἐξαιρέτως δὲ τὸν τῆς μανίας ἐπώνυμον...·  ἀλλὰ διὰ τὰ δυσσεβῆ δόγματα μίσει τὸν τῆς κακίας ἐργάτην, τὸ δοχεῖον παντὸς ρύπου, τὸν πάσης αἱρέσεως βόρβορον ὑποδεξάμενον. Φιλοτιμούμενος γὰρ ἐν κακοῖς ἐξαίρετος γενέσθαι, τὰ πάντων λαβών, καὶ μίαν αἵρεσιν πεπληρωμένην βλασφημιῶν καὶ πάσης παρανομίας συστησάμενος, λυμαίνεται τὴν ἐκκλησίαν, (μᾶλλον δὲ τοὺς ἐκτὸς τῆς ἐκκλησίας) ὡς λέων περιπατῶν καὶ καταπίνων. Μὴ πρόσεχε αὐτῶν τῇ χρηστολογίᾳ, μηδὲ τῇ νομιζομένῃ ταπεινοφροσύνῃ· ὄφεις γάρ εἰσι γεννήματα ἐχιδνῶν. Καὶ Ἰούδας ἔλεγε, Χαῖρε Ῥαββί, καὶ προεδίδου. Μὴ τοῖς φιλήμασι πρόσεχε, ἀλλὰ τὸν ἰὸν φυλάσσου. Καὶ ἵνα μὴ μάτην δοκῶμεν αὐτοῦ κατηγορεῖν, ἐν παρεξόδῳ τίς ἐστιν οὗτος ὁ Μάνης εἴπωμεν, καὶ τί διδάσκει ἐκ μέρους· …κλέπτης γάρ ἐστιν ἀλλοτρίων κακῶν, ἐξιδιοποιούμενος τὰ κακά. Καὶ γέγραπται· Ὃς δ' ἂν βλασφημήσῃ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, οὐκ ἔχει ἄφεσιν. Ἐβλασφήμησεν οὖν, Πνεῦμα ἅγιον ἑαυτὸν εἰπών. Ὁ ἐκείνοις κοινωνῶν, βλεπέτω μετὰ τίνων ἑαυτὸν ἐντάσσει». (Κυρίλλου Ἱεροσολύμων, Κατήχησις αʹ Φωτιζομένων, ἐν Ἱεροσολύμοις σχεδιασθεῖσα, Εἰσαγωγικὴ τοῖς τῷ βαπτίσματι προσελθοῦσι, 6.12 περὶ αἱρέσεων).

Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός:

«Βλαβεραὶ αἱ πρὸς τοὺς κακοὺς συνουσίαι... Ὡς γὰρ ἐν τοῖς νοσοποιοῖς χωρίοις, ὁ κατὰ μέρος ἀναπεμπόμενος ἀήρ, λανθάνουσαν νόσον τοῖς ἐνδιαιτωμένοις ἐναποτίθεται, οὕτως ἡ πρὸς τοὺς φαύλους συνήθεια μεγάλα κακὰ ταῖς ψυχαῖς ἐναφίησιν, κἂν τὴν παραυτίκα αἴσθησιν τὸ βλαβερὸν διαφεύγῃ... Φύσιν γὰρ εἶναι τῆς νόσου ταύτης, τὸ ἐξ ἀλλήλων πάντας ἀναπιμπλάναι τῆς ἀρρωστίας. Τοιοῦτοι δή τινές εἰσι καὶ οἱ ἐργάται τῆς ἀδικίας. Ἄλλος γὰρ ἄλλῳ τῆς νόσου μεταδιδόντες, συννοσοῦσιν ἀλλήλοις καὶ συναπόλλυνται. Φεῦγε τὰς μιμήσεις τῶν κατεγνωσμένων» (Δαμασκηνοῦ Ἰω., Εἰς τὰ ἱερὰ παράλληλα, Τίτλ. ιζʹ, P.G. 96, 353C).

Ὁ ἅγ. Θεόδωρος ὁ Στουδίτης:

«Ἡ παρά τῶν αἱρετικῶν κοινωνία οὐ κοινός ἄρτος, ἀλλά φάρμακον, οὐ σῶμα βλάπτον, ἀλλά ψυχήν μελαῖνον καί σκοτίζον» (Ἐπιστολή 308. Ἰγνατίῳ τέκνῳ, Φατοῦρος σελ.  451, στιχ. 9,  P.G. 99, 1189C) (σελ. 89-90).

«Ὁ γάρ ἀναξίως, φησίν, ἐσθίων καί πίνων, κρῖμα ἑαυτῷ ἐσθίει καί πίνει, μή διακρίνων τό σῶμα τοῦ Κυρίου… ἄν δέ διά πταῖσμά τις ἔχῃ τό ἀκοινώνητον, δηλονότι τότε ἐκεῖνος κοινωνήσῃ, ὁπότ’ ἄν πληρωθῇ αὐτῷ τό ἐπιτίμιον. Εἰ δέ διακρίνηται αὖ πάλιν δι’ αἵρεσιν, τοῦτο ἀναγκαῖον. Τό γάρ κοινωνεῖν παρά αἱρετικοῦ ἤ προφανοῦς διαβεβλημένου κατά τόν βίον, ἀλλοτριοῖ Θεοῦ, καί προσοικειοῖ τῷ διαβόλῳ. ...Πλήν ὅτι μολυσμόν ἔχει ἡ κοινωνία ἐκ μόνου τοῦ ἀναφέρειν, κἄν ὀρθόδοξος εἴη ὁ ἀναφέρων» (Ἐπιστολή 553. Πρός τήν σπαθαρέαν, ἧς τό ὄνομα Μαχαρᾶ, Φατοῦρος σελ. 846, στιχ. 15, P.G. 99, 1668Β)».

Οἱ Ἁγιορεῖτες Πατέρες πρὸς τὸν πατριάρχη Βέκκο:

«...Καί ὁ μέγας πατήρ ἡμῶν καί ὁμολογητής Θεόδωρος ὁ Στουδίτης ταῦτα λέγει πρός τινα, διά τῆς τιμίας αὐτοῦ ἐπιστολῆς·"ἔφης δε μοι ὅτι δέδοικας εἰπεῖν τῷ πρεσβυτέρῳ σου, μή ἀναφέρειν τόν αἱρεσιάρχην, καίτοι περί τούτου εἰπεῖν σοι τό παρόν, οὐ καταθαρρῶ πλήν ὅτι μολυσμόν ἔχει ἡ κοινωνία ἐκ μόνου τοῦ ἀναφέρειν αὐτόν, κἂν ὀρθόδοξος εἴη ὁ ἀναφέρων".

»Ταῦτα μέν ὁ πατήρ· πρό δέ τούτου, καί ὁ Θεός τοῦτο ἐσήμανεν οὕτως εἰπών· "ἱερεῖς ἠθέτουν νόμον μου, καί ἐβεβήλουν τά ἅγιά μου"· πῶς; ὅτι βεβήλοις καί ὁσίοις οὐ διέστελλον, ἀλλ’ ἦν αὐτοῖς ἅπαντα κοινά· καί τούτου φωτεινότερον καί ἀληθέστερον. Ἀλλ’ ὡς οἰκονομίαν τοῦτο ποιήσωμεν· καί πῶς δεχθήσεται οἰκονομίαν τά θεῖα βεβηλοῦσαν κατά τόν τοῦ Θεοῦ εἰρημένον λόγον καί ἐκ τῶν θείων ἀπωθοῦσαν τό τοῦ Θεοῦ πνεῦμα· καί τῆς ἐντεῦθεν ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν, καί τῆς υἱοθεσίας τούς πιστούς ἀμετόχους ποιοῦσα· καί τί ἄν εἴη ταύτης τῆς οἰκονομίας ζημιωδέστερον; ἄν ἡ κοινωνία αὐτῶν ᾖ πρόδηλος, καί ἐν ἑνί τοῦ ὀρθοῦ ἔκπτωσις καί ἀνατροπή; ὁ γάρ αἱρετικόν δεχόμενος, τοῖς αὐτοῦ ὑπόκειται ἐγκλήμασι· καί ὁ ἀκοινωνήτοις κοινωνῶν, ἀκοινώνητός ἐστιν, ὡς συγχέων τόν Κανόνα τῆς Ἐκκλησίας» (Ἐπιστολή ἁγιορειτῶν πρός τόν Βασιλέα Μιχαήλ τόν Παλαιολόγον, Δοκίμιον Ἱστορικόν Μοναχοῦ Καλλίστου Βλαστοῦ, ἐκδ. 1896, σελ. 97-107).

Ὁ ἅγιος Νικόδημος σχολιάζων το Β΄ Τιμ. 2 17, «καὶ ὁ λόγος αὐτῶν ὡς γάγγραινα νομὴν ἕξει», γράφει:

         «Ἀκράτητον, λέγει, εἶναι τὸ κακὸν καὶ πλέον ἰατρείαν δὲν δέχεται· ἐπειδὴ οἱ τῶν αἱρετικῶν λόγοι βλάπτουσι καὶ διαφθείρουσι τὸ περισσότερον μέρος τῆς εὐσεβείας, ὡσὰν ἡ γάγγραινα καὶ εἶναι ἀδιόρθωτοι· γάγγραινα δὲ εἶναι ἕνα πάθος καὶ μία πληγή, ὅπου προξενεῖ σαπήλαν εἰς τὸ σῶμα..., καὶ κατατρώγει τὰ ὑγιεινὰ μέρη τοῦ σώματος». Καὶ «τῶν αἱρετικῶν ἡ κακοδοξία, πάντοτε πηγαίνει εἰς τὸ χειρότερον καὶ γίνεται μεγαλυτέρα πληγή... Διὰ τοῦτο πρέπουν νὰ ἀποφεύγουν οἱ Χριστιανοὶ τούτους καὶ πάντας τοὺς αἱρετικοὺς ὡσὰν λοιμοὺς καὶ πανούκλας, ἵνα μὴ καὶ αὐτοὶ μὲ αὐτούς... ἀπωλεσθοῦν· διὰ τοῦτο παραγγέλει ὁ Σολομών· “ἔκβαλε ἐκ συνεδρίου λοιμόν”…, καὶ ὁ Δαβὶδ ὁ πατήρ του, μακαρίζει ἐκεῖνον τὸν ἄνθρωπον, ὁποῦ δὲν ἐκάθισε μαζὶ μὲ τοὺς λοιμούς· “μακάριος ἀνήρ, ὃς ἐπὶ καθέδρα λοιμῶν οὐκ ἐκάθισε” (Ψαλμ. α΄ 1)».

Ὁ ἅγ. Νεκτάριος Αἰγίνης:

«Τούς βλασφήμους [καὶ τοὺς κακόδοξους καὶ αἱρετικούς] ἡ κοινωνία πρέπει νά καταδιώκῃ διά τό ἑαυτῆς συμφέρον· διότι εἰσί μέλη σεσηπότα καί ἀπειλοῦν νά μολύνωσι τόν εἰσπνεόμενον ἀέρα (σ.σ. καί ἑπομένως ὅλο τό σῶμα τῆς κοινωνίας). Τούς βλασφήμους ὀφείλει ἡ κοινωνία νά καταδιώκῃ, ἵνα μή παροργίσῃ τόν Θεόν ἀνεχομένη αὐτούς, καί ἐπισύρῃ καθ᾿ ἑαυτῆς τήν θείαν ὀργήν. Τούς βλασφήμους ὀφείλει ἡ κοινωνία νά μή ἀνέχηται ὅλως, ἵνα μή ἡ ἀκοή αὐτῆς μολύνηται» (Ἁγίου Νεκταρίου Κεφαλᾶ Μητροπολίτου Πενταπόλεως, Ἅπαντα, τόμ. Ε΄, Τό Γνῶθι σαυτόν, Ἱ.Μ. Ἁγίας Τριάδος (Ἁγίου Νεκταρίου) Αἰγίνης, Ἀθῆναι 2011, σελ. 141 κ.ἑ.).

Άλλὰ καὶ οἱ Ἱ. Μονὲς τοῦ Ἁγ. Ὄρους, ποὺ σήμερα ξέχασαν, τὶ ἔγραφαν πρὶν ἀπὸ λίγα χρόνια:

«Ὅμως ὁ ἀγὼν δὲν εἶναι πλέον στὰ λόγια, ἀλλὰ στὰ ἔργα. Οὔτε εἶναι καιρὸς γιὰ ρητὰ καὶ ἔγγραφες ἀποδείξεις (τί θὰ ὠφελοῦσαν ἄλλωστε σὲ τέτοιους διεφθαρμένους κριτές;). Ἀντιθέτως ὅσοι ἀγαποῦν τὸ Θεό, πρέπει νὰ ἔχουν ἐτοιμασθεῖ νὰ πολεμήσουν μαζί τους στὰ ἔργα. Ἐπίσης, νὰ εἶναι ἔτοιμοι νὰ ὑποφέρουν κάθε κίνδυνο γιὰ τὴν εὐσέβεια καὶ γιὰ τὸν αγώνα νὰ μὴ μολυνθοῦν ἀπὸ τὴν κοινωνία μὲ τοὺς ἀσεβεῖς» (Οι αγώνες των μοναχών…, Ι. Μ. Οσίου Γρηγορίου Αγ. Όρους, σελ. 297).

Κλείνω μὲ τὴν συμπερασματικὴ ἀναφορὰ ἀπὸ ἔργο Ἀνωνύμου (συγγραφέως) ἐναντίον τοῦ λατινόφρονος Πατριάρχου Ἰωάννου ΙΑ΄ Βέκκου (ὁ ὁποῖος, ἐνῶ στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁμολογητὴς ἐναντίον τῆς ἐνώσεως μὲ τοὺς Λατίνους -μάλιστα φυλακίστηκε- μετὰ ἀπὸ τὴν συναναναστροφὴ μὲ τοὺς λατινόφρονες καὶ τὴν ἀνάγνωση τῶν θέσεών τους μολύνθηκε, δηλ. ἄλλαξε στάση καὶ φρόνημα), περὶ διακοπῆς μνημονεύσεως, καὶ ἀποφυγὴ τῆς κοινωνίας (καὶ λόγῳ μολυσμοῦ), ποὺ πρέπει νὰ πράττουν οἱ Ὀρθόδοξοι, ὄχι μόνο πρὸς ὅλους τοὺς κατεγνωσμένους αἱρετικούς, ἀλλὰ καὶ πρὸς ὅλους ὅσους τοὺς ὑποστηρίζουν καὶ συγκοινωνοῦν μ’ αὐτούς:

«Εἰ οὗν ὁ ἅγιος οὗτος καί μέγας ὁμολογητής Θεόδωρος, τῶν βασιλέων ἐκείνων ὀρθοδόξων μέν ὄντων καί μηδέν ἐγκαλουμένων περί τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, μόνον δέ ὅτι παρενόμησαν ἔν τισι καί ἀκανόνιστόν τι ἔκαστος ἐκείνων πεποιήκει, διά τοῦτο οὐ μόνον τῆς κοινωνίας ἐκείνων ἀπέστησεν ἑαυτόν, ἀλλά καί τό μνημόσυνον ἐκείνων ἀπό τῶν θείων συνάξεων ἐξέκοψεν, ἡμεῖς τί ἄδικον ἤ καινόν ποιοῦμεν ἀρτίως, διά τόν τοῦ Θεοῦ φόβον παριδόντες δόξαν ἀνθρωπίνην; Εἰ γάρ μή τοῖς θείοις πατράσιν ἀκολουθήσωμεν, ἐγκαλείτωσαν ἡμῖν˙ εἰ δέ τοῖς ἁγίοις ἑπόμεθα, ἵνα τί διωκόμεθα; Ταύταις δέ ταῖς δεσποτικαῖς καί εὐαγγελικαῖς αὐθεντίαις ἑπόμενοι, ἔτι δέ καί ταῖς ἀποστολικαῖς θεολογίαις καί συνοδικαῖς καί πατρικαῖς παραδόσεσι καί διατάξεσι, τούς Λατίνους τῶν τοιούτων θείων προσταγμάτων καί παραδόσεων μακράν ἐκτρεπομένους εὑρίσκομεν, καί διά τοῦτο τήν τούτων κοινωνίαν καί τῶν ὁμοφρονούντων καί συγκοινωνούντων αὐτοῖς λίαν ἀποστρεφόμεθα, πάντα θεσμόν ἀποστολικόν καί ἐκκλησιαστικόν λογιζομένους ὡς τό μηδέν» (Ἀνωνύμου. Κατά τοῦ Βέκκου (Anonyme, contre Bekkos 1275), στίχ. 1-16, ἐν Archives de l’orient chretien 16, Dossier Grec de l’union de Lyon (1273-1277) par V. Laurent et J. Darrouzes, Institut Français d’etudes Byzantines, Paris 1976, σ. 333).

Ἀδαμάντιος Τσακίρογλου