Εἰκ. 13. Ὁ 2ος ἄμβων τῆς ἁγίας Σοφίας (563-1204).41 Ἔχουν ἀπεικονιστεῖ ἀπὸ τὸν Εὐγένιο Μ. Ἀντωνιάδη καὶ οἱ 2 Σταυροί σὲ Ἀνατολὴ καὶ Δύση στὸν ἄνω δακτύλιο (ἐπιστήλιο) τοῦ Ἄμβωνος.
Παρόμοια, ἀπὸ τὴν συλλογὴ Dumbarton Oaks42, βλέπουμε ἕνα ἅγιο Δισκοπότηρο, γυάλινο, Βυζαντινό, ποὺ χρονολογεῖται τέλη 6ου μὲ ἀρχὲς 7ου αἰ..
Ἀπεικονίζεται τὸ Ἱερὸν Κιβώριον (τῆς Ἁγίας Τραπέζης) μετὰ Παραπετασμάτων (Βήλων), τὸν Ζωοποιόν Σταυρόν τοῦ Χριστοῦ στὸ κέντρον τοῦ Βήματος43, καὶ ἔνθεν κακεῖθεν δύο Ἀγγέλους.
Εἰκ. 14. Γυάλινο ἅγιο Δισκοπότηρον μὲ ἀπεικόνιση Κιβωρίου Ἁγίας Τραπέζης μετὰ Παραπετασμάτων (βήλων), Dumbarton Oaks.
Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος (349 – 407 μ.Χ.) λέει γιά τόν Σταυρό:
«Οὗτος [ὁ Σταυρός] ἐν τῇ Ἱερᾷ Τραπέζῃ, οὗτος ἐν ταῖς τῶν Ἱερέων χειροτονίαις, οὗτος πάλιν μετὰ τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τὸ Μυστικὸν Δεῖπνον διαλάμπει», [PG 48, 826].44
«Ὥσπερ γὰρ τὸ ὕδωρ βαστάζει τὴν γῆν, οὕτω καὶ ὁ Σταυρὸς βαστάζει τὴν οἰκουμένην», [PG 61, 34].
Βλ. περισσότερα εἰς τό Παράρτημα.
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος (329 – 390 μ.Χ.) λέει γιά τόν Σταυρό:
«Εἰ τις μὴ προσκυνεῖ τὸν Ἐσταυρωμένον, 45 ἀνάθεμα ἔστω, καὶ τετάχθω μετὰ τῶν θεοκτόνων», [PG 37, 180].
«Κρείσσων ἄπορος πορευόμενος ἐν ἁπλότητι αὐτοῦ (μία καὶ αὕτη τῶν παροιμιῶν σοφῶς ἔχουσα), ὁ πένης ἐν λόγῳ καὶ γνώσει, καὶ τοῖς ἁπλοῖς ῥήμασιν ἐπερειδόμενος, καὶ ἐπὶ τούτων ὥσπερ ἐπὶ λεπτῆς σχεδίας διασωζόμενος, ὑπὲρ στρεβλόχειλον ἄφρονα, τὸν ἀποδείξει λόγου θαῤῥοῦντα σὺν ἀμαθίᾳ, καὶ κενοῦντα τὸν Σταυρὸν τοῦ Χριστοῦ, πρᾶγμά τι λόγου κρεῖττον, διὰ τῆς ἐν λόγοις δυνάμεως, ἔνθα τὸ ἀσθενὲς τῆς ἀποδείξεως, τῆς ἀληθείας ἐστὶν ἐλάττωσις», [PG 36, 204].
«Χριστὸς ἄναξ κέλεταί σε φυγεῖν ἐς λαῖτμα θαλάσσης, Ἠὲ κατὰ σκοπέλων, ἠὲ συῶν ἀγέλην, Ὡς λεγεῶνα πάροιθεν ἀτάσθαλον. Ἀλλ’ ὑπόεικε, Μή σε βάλω Σταυρῷ, τῷ πᾶν ὑποτρομέει.46 Σταυρὸν ἐμοῖς μελέεσσι φέρω, Σταυρὸν δὲ πορείῃ, Σταυρὸν δὲ κραδίῃ· Σταυρὸς ἐμοὶ τὸ κλέος. Οὐ λήξεις λοχόων με, κακόσχολε; οὐκ ἐπὶ κρημνοὺς, Οὐ Σόδομα βλέψεις, οὐκ ἀθέων ἀγέλας, Οἳ μεγάλην θεότητα διατμήξαντες ἔλυσαν, Ἀλλ’ ἐπ’ ἐμὴν πολιὴν, ἀλλ’ ἐπ’ ἐμὴν κραδίην; Αἰεί με δνοφεροῖσι νοήμασιν, ἐχθρὲ, μελαίνεις, Οὔτε Θεὸν τρομέων, οὔτε θυηπολίας»,47 [PG 37, 1399-1401].
Σῶμα μὲ σῶμα μάχη μὲ τὸν Διάβολο ἔδινε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ὅπως καί ὅλοι οἱ σὲ μεγάλα μέτρα φθάσαντες ἀγωνιστές τοῦ Χριστοῦ.48 Σὲ μιὰ ἀπὸ αὐτὲς τὶς μάχες λέει ὁ Ἅγιος τοῦ Διαβόλου ὅτι οὔτε τόν Θεόν τρέμει, οὔτε τίς Λειτουργίες ποὺ κάνει ὁ Ἅγιος! Τόν Σταυρόν ὅμως φρίττει γὰρ καὶ τρέμει, μὴ φέρων καθορᾶν αὐτοῦ τὴν δύναμιν».49
Γιὰ αὐτὸ ὁ Ἅγιος φοβέριζε τὸν Διάβολο ὡς: «ὑπόεικε, Μή σε βάλω Σταυρῷ, τῷ πᾶν ὑποτρομέει», καί ἀλλοῦ ὡς: «Ἐμοῦ δ’ ἀπόσχου, μή σε τῷ Σταυρῷ βάλω, Ὃν πάντα φρίσσει καὶ τρέμει φόβῳ κράτους», [PG 37, 1401].
Μερικοί θὰ ποῦν παραμύθια, πῶς εἶναι δυνατόν νὰ τρέμει ὁ Διάβολος τόν Σταυρό καὶ νὰ μὴν τρέμει τὸν Θεόν; Ὁ Ἅγιος ἐννοεῖ ὅτι ὁ Διάβολος δὲν τρέμει τόν Θεόν, ὅταν στὴν μάχη του μὲ τὸν Διάβολο ὁ Ἅγιος ἐπικαλοῦνταν τόν Θεόν, ὅπως τόσοι Γέροντες στὶς μάχες τους μὲ τὸν Διάβολο.50 Οὔτε ἀκόμη τίς Λειτουργίες του ἔτρεμε! Τόν Ζωοποιόν Σταυρόν ὅμως τοῦ Κυρίου φρίττει καί τρέμει, χάριτι Θεοῦ!51
Καί τινες τάλανες βγάζουν τὸν Ζωοποιόν Σταυρόν ἀπὸ πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγίαν Τράπεζαν καὶ ἐπ’ αὐτῆς, ἐπειδὴ τοὺς ἐνοχλεῖ, γιὰ νὰ ἐπιδεικνύουν ἑαυτούς. Ὁ Σταυρός τοὺς ἐνοχλεῖ ἢ τὰ ταγκαλάκια;
Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος Αἰγίνης ὁ Θαυματουργός:
«μόλις εσήμαινε το σήμαντρον εισήρχετο μετά σπουδής ο Άγιος Νεκτάριος εκ της θύρας του Ιερού και πρώτον έκαμε τρεις μετανοίας έμπροσθεν της Αγίας Τραπέζης, ησπάζετο το Ιερόν Ευαγγέλιον, την Αγίαν Τράπεζαν και κατόπιν «έτρεχεν» εις τον όπισθεν της Αγίας Τραπέζης επί ξύλου κρεμάμενον Σωτήρα και Λυτρωτήν ημών Κύριον Ιησούν Χριστόν και κλίνων τα της ψυχής και του σώματος γόνατα, ενηγκαλίζετο τον Σταυρόν και με στεναγμούς αλαλήτους, με λυγμούς και δάκρυα κατανύξεως ησπάζετο τον Τίμιον Σταυρόν και ως να έβλεπε τον Ίδιον τον Χριστόν τον Βασιλέα του παντός, συνωμίλει δια της προσευχής.»52
Ὅ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός (675-749 μ.Χ.), λέει:
«Τί γὰρ διαφέρει Σταυρός μὴ ἔχων τὸ τοῦ Κυρίου ἐκτύπωμα τοῦ ἔχοντος;» [PG 94, 1172]
Δηλ. σέ τί διαφέρει ὁ ἁπλός ἢ διάλιθος ἢ μεταλλικός ἢ ξύλινος Σταυρός ἀπό τόν Σταυρό ποὺ ἀπεικονίζει τόν Χριστό; Ἢ σὲ τί διαφέρει ὁ Σταυρός τῆς Λιτανείας ἀπό τόν Σταυρό μὲ τὸν Ἐσταυρωμένο;
«Εἰ σταυροῦ εἰκόνα ἐξ οἱασοῦν ὕλης κατασκευασθεῖσαν προσκυνῶ, Τοῦ σταυρωθέντος καὶ τὸν Σταυρὸν σωτήριον δείξαντος τὴν εἰκόνα οὐ προσκυνήσω;» [PG 94, 1272].
«καὶ ἐπὶ σταυροῦ ἐκ τῶν ποδῶν καὶ χειρῶν καὶ τῆς πλευρᾶς αἷμα ἐξέχεεν», [PG 95, 409].
«Ὥσπερ γὰρ ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ ἐγγράφως ἐκηρύχθη τὸ εὐαγγέλιον, οὕτως ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ ἀγράφως παρεδόθη τὸ εἰκονίζειν Χριστὸν τὸν σεσαρκωμένον θεὸν καὶ τοὺς ἁγίους, ὥσπερ καὶ προσκυνεῖν τὸν σταυρὸν καὶ κατ’ ἀνατολὰς ἑστῶτας προσεύχεσθαι», [PG 94, 1301].
«Ἐπειδὴ διὰ τοῦ ξύλου ἐθανάτωσε τὸν πρωτόπλαστον ὁ Σατανᾶς, διὰ τοῦτο ὁ Κύριος ἐνανθρωπήσας διὰ τοῦ ξύλου τοῦ Σταυροῦ αὐτοῦ τὸν διάβολον καταπάτημα τῶν ποδῶν τοῦ ἀνθρώπου πεποίηκεν. Ὅσοι γὰρ ἔχουσι τὸ τοῦ Σταυροῦ σημεῖον, καταπατοῦσιν αὐτοῦ τὴν δύναμιν», [PG 96, 369].
Ὁ Ἅγιος Συμεὼν Ἀρχιεπίσκοπος Θεσ/νίκης (+1429) λέει:
«ὄπισθεν τοῦ θυσιαστηρίου αὐτοῦ ἐξ ἀνατολῶν τὸ εὐλογημένον ὄργανον τῆς θυσίας ὁ θεῖος ἵσταται Σταυρός, τετραμερὴς ὢν διὰ τὸν ἐν αὐτῷ προσπαγέντα τε καὶ συνέχοντα, καὶ τὰ ἄνω τοῖς ἐπὶ γῆς ἑνώσαντα», [PG 155, 341D].
«λαμβάνει τὸν Τίμιον Σταυρόν, ὄπισθεν ἱστάμενον τοῦ ἱεροῦ θυσιαστηρίου», [PG 155, 641].
Ἡ κα. Ἄννα Κακαδιάρη, ἀναφέρει ὅτι ἔχει καθιερωθεῖ ὁ Σταυρός ἤδη ἀπὸ τόν 6ον αἰ.:
«Η τοποθέτηση μεγάλου ξύλινου επιζωγραφισμένου ή διάλιθου μεταλλικού σταυρού όπισθεν της Αγίας Τραπέζης στο Άγιο Βήμα, η οποία φαίνεται πως επέδρασε και στην εικονογράφηση σταυρού στην κόγχη του Ιερού Βήματος – αντιγράφοντας συχνά τους μεταλλικούς σταυρούς53 έχει ήδη καθιερωθεί από τον 6ο αιώνα,54 διατηρήθηκε και υποστηρίχθηκε σε όλη την περίοδο της Εικονομαχίας (726-842 μ.Χ.), αλλά και της οριστικής αναστήλωσης των εικόνων (843μ.Χ.), καθώς ο σταυρός προσλαμβάνει ευχαριστιακό νόημα, λόγω της σύνδεσής του με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, το οποίο τελείται στην αγία Τράπεζα και το οποίο συμβολίζει τη θυσία του Χριστού στον Σταυρό».55 Βλ. ἐπίσης τά ἄρθρα του κ. Ἰωάννου Λίτινα,56 καὶ τοῦ κ. Παναγιώτου Κατραμάδου,57 κ.ἄ..
Ὁ Καθηγητής καὶ Μητροπολίτης Περιστερίου Γρηγόριος, σὲ μιὰ ἄνευ προηγουμένου (στήν γνωστή μας Ἐκκλησιαστική Ἰστορία) κατὰ μέτωπον ἐπίθεσιν στόν Ἐσταυρωμένον Χριστόν (καί στὸν Σταυρόν) πίσω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα, ἔφτασε σὲ σημεῖο νὰ ἀμφισβητεῖ τὴν ὕπαρξη τοῦ Σταυροῦ πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα στὴν Ὀρθόξοξον Ἐκκλησίαν μέσῳ ἀτεκμηριώτων καὶ ἀνιστόρητων δικών του θέσεων, νὰ ἀπαιτεῖ νὰ πᾶνε οἱ Σταυροί καὶ τὰ Ἐξαπτέρυγα στὰ σκευοφυλάκια, καὶ τελικά οἱ Ἱερεῖς τῆς Μητροπόλεώς του, «οι περισσότεροι (αλλά όχι όλοι), μετακίνησαν από μόνοι τους [προς τιμήν τους] και χωρίς καμμία εκ μέρους μου εντολή σε άλλο αθέατο σημείο μέσα στην εκκλησία τον «Εσταυρωμένο της Μ. Παρασκευής» (για να μην απαριθμούνται ορατά δύο).»58
Τό «ζήτημα» τοῦ Μητρ. Γρηγορίου εἶναι ἄκυρον ἐξ ἀρχῆς, ὡς προσωπικό ad-hoc ἔργον θεολογικὰ καὶ πατερικὰ ἀτεκμηρίωτο καὶ ἐκκλησιαστικά ἀνιστόρητο.59 Τὸ ἀληθινό ζήτημα εἶναι ὅμως ὅτι αὐτὴ ἡ ἐπιστολή του, παρέσυρε πολλούς Κληρικούς, ἀκόμη καὶ σπουδαγμένους σὲ Θεολογικές Σχολές.
Μία βάσις καὶ ἀφετηρία τοῦ Μητρ. Γρηγορίου, εἶναι ὁ Ἰωάννης Φουντούλης ποὺ μὲ τὶς ἀντιλήψεις καὶ ἰδεολογίες του σὲ διάφορα λειτουργιολογικά θέματα, προξένησε κι αὐτὸς διάφορους ἀντι-παραδοσιακοὺς νεωτερισμοὺς στὴν Ἐκκλησία μας.60, 61
Ὅμως ἐν προκειμένῳ ὁ Μητρ. Γρηγόριος, ἴσως ἐν ἀγνοίᾳ του, δὲν δίνει τὴν συνολική εἰκόνα τοῦ Φουντούλη.
Ναί μέν, ὁ Φουντούλης λέει γιὰ τὸν Ἐσταυρωμένο (λανθασμένα βέβαια)· ὅτι «κατασκευάζονται τεραστίων διαστάσεων σταυροί καὶ ἐσταυρωμένοι, […] καὶ τίθενται μάλιστα ἀντιπαραδοσιακά πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα».62
Ἐδὼ εἶναι δύο θέματα: α. οἱ «τεραστίων διαστάσεων» Σταυροί, καί β. ὅτιτάχα τίθενται ἀντιπαραδοσιακά πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα.
Τό α., τὸ μέγεθος τοῦ Σταυροῦ, εἶναι καθαρὰ θέμα ὑποκειμενικόν. Βλ. τόν μεγάλο Σταυρόν στό μωσαϊκό στὸν Ἅγ. Γεώργιο Ῥοτόντα, Εἰκ. 10, καί ἐπίσης παρακάτω ἀπὸ τὸ Μηνολόγιον τοῦ 11ου αἰ., Εἰκ. 15.
Τό β. ὅτι τίθενται τάχα «ἀντιπαραδοσιακά πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα», αὐτὸ εἶναι ἔλλειψις σχετικῶν γνώσεων τοῦ Ἰωάννου Φουντούλη. Αὐτὴ ἡ θέσις τοῦ Φουντούλη καταρρίπτεται ἀπὸ ὅλες τὶς προηγούμενες ἀναφορές στὸ παρὸν ἄρθρο, βλ. σσ. 12-21 (ὑπῆρχε μεγάλος Σταυρός63 πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα στὴν Κωνσταντινούπολη, καὶ στὴν ἀρχαῖα Ἐκκλησιαστική Παράδοσιν), καὶ ἀπὸ τὸ ἄρθρα τῆς κας. Ἄννας Κακαδιάρη,55 καί τοῦ κ. Ἰωάννου Λίτινα.56
Ἀλλὰ πιὸ πάνω στήν σ. 51, λέει πάλι ὁ Φουντούλης τούτη τὴ φορὰ γιὰ τὸν Σταυρό Λιτανείας, τὸ ὁποῖο ὁ Μητρ. Γρηγόριος δὲν τὸ ἀνέφερε:
«διακρίνουμε 1) Τό Σταυρό τῶν λιτανειῶν, ἀμφιπρόσωπο, ξύλινο ἢ μεταλλικό, σύμβολο τῆς δόξης καὶ τῆς κατὰ τοῦ θανάτου νίκης τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Φέρει συνήθως, ζωγραφισμένη ἢ σκαλισμένη, τήν Σταύρωση ἀπό τή μία πλευρά καί τήν Ἀνάσταση ἀπό τήν ἄλλη. Στηρίζεται σέ κοντό, προπορεύεται στίς Λιτανείες καί τοποθετεῖται πίσω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα».64
Ἄρα ὁ Φουντούλης φαίνεται μέν (ἀθεολογήτως,1 ἀνιστορήτως) ἀρνητικός στόν Ἐσταυρωμένο πίσω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα, ἀλλά εἶναι θετικός καίἀπόλυτος, στὴν τοποθέτηση τοῦ Σταυροῦ τῆς Λιτανείας πίσω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα.
Ὁ Μητρ. Γρηγόριος δὲν τὸ ἀνέφερε αὐτό, ἀλλά αὐτός θέλει καί τόν Σταυρό τῆς Λιτανείας στό σκευοφυλάκιο!65
Εἰκ. 15. Μηνολόγιον Βασιλείου τοῦ Βʹ – 11ος αἰ. μ.Χ.. Λιτανεία μετὰ Σταυροῦ γιὰ τὴν μνήμη τοῦ Σεισμοῦ τῆς 26ης Ἰανουαρίου (Vat.gr.1613).66
Ὁ Μητρ. Γρηγόριος συνέχισε γιὰ τὸν Ἐσταυρωμένο, καὶ εἶπε ἄνευ τινὰς ἀποδείξεως, ἀγιοπατερικῆς τεκμηριώσεως ὅτι τάχα: «η τοποθέτηση του «Εσταυρωμένου» πίσω από την Αγία Τράπεζα είναι μια καθαρά δυτική λατινική πρακτική που εμφανίστηκε πρώτα στην Ανατολή με τις Σταυροφορίες και την Λατινοκρατία (11ος-13ος αι.), την οποία υιοθέτησαν στην συνέχεια και οι Προτεστάντες μετά την Μεταρρύθμιση (1517)», ἐπίσης, «η παράδοση της Εκκλησίας μας δεν μνημονεύει την θέση του Εσταυρωμένου πίσω από την Αγία Τράπεζα ή στο βάθος της κόγχης του Ιερού Βήματος. Αυτό αποτελεί πρόσφατο έθος. Η θέση του Εσταυρωμένου είναι ψηλά στο τέμπλο, στα λεγόμενα Λυπηρά».
Αὐτά ποὺ λέει δὲν εἶναι ἀλήθεια, ὅπως δὲν εἶναι καὶ τοῦ Φουντούλη ποὺ εἴπαμε. Καταρρίφθηκαν στὶς ἀναφορές προηγουμένως.
Στὴν Ἁγία Σοφία ἑπτά (7) Σταυροί ὑπῆρχαν ἐντὸς τοῦ Βήματος καὶ τοῦ Τέμπλου. Ἄλλοι δύο (2) ἐπάνω στὸν Ἄμβωνα, κ.ἄ., βλ. σ. 14, κ.ἑ., καί οἱ Λατίνοι ἀπό ἐμᾶς πῆραν τόν Βυζαντινό Ἐσταυρωμένον «Στην Ιταλία, εν τούτοις, όπου μέχρι το τέλος του 13ου αιώνα κυριαρχεί η Βυζαντινή Τέχνη, πολύ πριν την κήρυξη των σταυροφοριών διαπιστώνεται κατά κόρον η αντιγραφή βυζαντινών Εσταυρωμένων κατά παραγγελία για το Ιερό Βήμα, πολλοί από τους οποίους διασώζονται έως σήμερα, ενώ υπάρχουν καλλιτέχνες που φημίζονται για τους βυζαντινής τεχνοτροπίας Εσταυρωμένους, όπως ο Τζούντα Πιζάνο6 (1202-1258), τους οποίους επίσης τοποθετούσαν στο Άγιο Βήμα, κατά τη βυζαντινή συνήθεια.»55
Μέ τήν ἀνιστόρητη αὐτὴ ἰστορία, φαίνεται ὅτι ὁ σκοπός τοῦ Μητρ. Γρηγορίου εἶναι ἡ de facto ἀναγνώριση καὶ πρόσληψη τῶν ἰδεολογιῶν καὶ τῆς ἰστορίας του ἀπὸ τοὺς πιστούς, μὲ τὸ μάζεμα τῶν πιστῶν σὲ σύναξη, τοπικὴ καὶ διαδικτυακὴ (ποὺ φθάνει ἐκτὸς τῆς οἰκείας Μητροπόλεως) καὶ τὴν ἐγγραφὴ τῶν θέσεών του59 στὶς ἄγραφες ψυχὲς τῶν ἀφελῶν, ἁπλῶν καὶ ἀσχέτων μὲ τὰ εἰδικά λειτουργιολογικά καὶ θεολογικὰ θέματα Κληρικῶν καί πιστῶν.
Μά, εἶναι ἀτεκμηρίωτη αὐτή του ἡ τοποθέτηση καί θέση, δὲν ἔχει ἀνάγκη τινας ἀποδείξεως!
Ὅμως ἡ ζημιὰ59 στὶς ψυχὲς τῶν πιστῶν καὶ τῶν Κληρικῶν ἀκόμη ἔγινε καὶ συνεχίζει νὰ γίνεται ἐφόσον δὲν ἔχει ἀποσύρει τίποτα. Καὶ γιὰ αὐτὸ χρειάζεται -μάλιστα- ἀπόδειξη ἡ ἀτεκμηρίωτη ἰδεολογία ὅτι δέν εἶναι ἔτσι!
Λέει ἐπίσης ὁ Μητρ. Γρηγόριος παραπάνω· «… την οποία υιοθέτησαν στην συνέχεια και οι Προτεστάντες μετά την Μεταρρύθμιση (1517)».
Μά οἱ Προτεστάντες, Λατίνοι ἦσαν πρὶν τὴν Μεταρρύθμιση, δὲν παρεσύρθησαν ἀπὸ τοὺς Λατίνους! Οἱ Προτεστάντες παρέσυραν τοὺς Λατίνους, οἱ ὁποίοι γιὰ νὰ μὴ τοὺς χάσουν ἔγιναν σὲ ὁρισμένα σημεῖα προτεσταντικώτεροι τῶν Προτεσταντῶν, τελικά (ἐννοεῖται ἀφοῦ δὲν κρατήσανε οἱ Λατίνοι τὴν Παράδοση) τοὺς ἔχασαν, καὶ οἱ «δυό» τους πλέον μαζὶ παρέσυραν καὶ συνεχίζουν νὰ παρασύρουν τοὺς δικούς μας, καί ἔτσι ἀλλοιώνεται χρόνο μέ τόν χρόνο ἡ Ἱερά μας Παράδοσις.
Ἀλλοῦ, ὁ Μητρ. Γρηγόριος, ὁμιλεῖ γιὰ πρωτοφανῆ βαρύγδουπη «χωροταξικὴ67 λειτουργικὴ διάταξη», βλ. τό διάγραμμα στήν Εἰκ. 16, τὴν ὁποίαν δὲν τὴν ἔχουμε δεῖ σὲ κανέναν Λειτουργιολόγο Καθηγητή ἢ Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας, καὶ πρώτη φορὰ ἀκοῦμε τὸν ὄρο «χωροταξικὴ λειτουργικὴ διάταξη».
Στόν Φουντούλη, στὸ πεντάτομο μὲ τὶς Ἀπορίες,68 δὲν βρήκαμε κάτι χωροταξικό (ὅσο μπορέσαμε καὶ ψάξαμε). Στόν καθ. κ. Γ. Ν. Φίλια, στὴν Λειτουργική, ὑπάρχει ὁ ὅρος χωροταξικός ἀλλὰ ἀναφέρεται ὄχι ὡς «χωροταξικὴ λειτουργικὴ διάταξη», ἀλλὰ ὡς «χωροταξικὴ διάταξη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος»,69 ἄσχετο μὲ τὸ διάγραμμα τοῦ Μητρ. Γρηγορίου. Ἴσως ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἀναφορὰ ἐδανείσθη, μετεποιήθη, καὶ βγῆκε ὁ ὄρος «χωροταξική λειτουργική διάταξη».
Εἰκ. 16. Πρωτοφανής «Χωροταξική λειτουργική διάταξη» τοῦ Καθ. καί Μητρ. Περιστερίου Γρηγορίου.58
Σὲ αὐτὴν τὴν αὐθαίρετον διάταξιν, Εἰκ. 16, τοῦ Μητρ. Γρηγορίου παρατηροῦμε τὰ ἑξῆς:
Α. Χωροέταξε τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ «πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα» (ἐκεῖ τὸν συμφέρει γιὰ τὴν θεωρία του).
Χωροταξία τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ!
Δηλ. περιορισμός καὶ ἐγκλωβισμός ἐν τόπῳ τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ!
Ἀφηρημένα λέει «πίσω», ποὺ ἐννοεῖ; Πάνω στὸ Σύνθρονον ποὺ ἡ ἴδια Ἐκκλησία στὴν Παράδοσίν της κατήργησε ἐδὼ καὶ αἰώνες καὶ δὲν ὑπῆρχε/ὑπάρχει πλέον, καὶ οἱ νεωτεριστές τὸ ἐπαναφέρουν (μὲ τὸν ὀβολὸ τοῦ Πιστοῦ) γιὰ αὐτοπροβολή καί θεαθῆναι; Μήπως ἐπίσης ἐννοεῖ ὅτι καθήμενος ὁ Ἀρχιερεύς στὸ Σύνθρονον κάθεται στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ;
Καὶ ὁ Λαὸς ποὺ κάθεται;
Ἐκτὸς τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ ὁ πιστός Λαός, ἀφοῦ δὲν εἶναι πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα.
Ὁ Περγάμου Ἰωάννης Ζηζιούλας λέει ὅτι ὁ Ναός εἰκονίζει τόν χῶρο τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ὄχι ἡ Κόγχη πού λέει ὁ Μητρ. Γρηγόριος.
Ὁ Χριστός ὅμως μᾶς εἶπε ὅτι «οὐκ ἔρχεται ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ μετὰ παρατηρήσεως, οὐδὲ ἐροῦσιν ἰδοὺ ὧδε ἤ ἰδοὺ ἐκεῖ· ἰδοὺ γὰρ ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστιν», Λουκ. ιζʹ 20-21.
Μέσα μας εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, καὶ στὸν Ἀρχιερέα, καὶ στὸν Κληρικό καὶ στὸν Πιστό, καὶ τὴν ζοῦμε Χάριτι Θεοῦ, ἂν καὶ ἐφόσον ἀγωνιζόμαστε Χάριτι Θεοῦ τὸν καλόν ἀγῶνα τῆς Πίστεως (σύμφωνα μὲ τὴν Ὀρθόδοξον Παράδοσιν). Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι ἐντοπισμένη οὔτε ἐγκλωβισμένη ἐν τόπῳ (πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα) ποὺ τὴν θέλει «χωροταξικά» ὁ Μητρ. Γρηγόριος!
Στά ἀρχαῖα χρόνια, ὁ Ἐπίσκοπος μπορεῖ νὰ καθόταν στὸ Σύνθρονον (ὅταν ὑπῆρχε), ἀλλά μόνον στὰ Ἀναγνώσματα. Κατόπιν οἱ ἴδιοι οἱ Ὀρθόδοξοι Ἐπίσκοποι κατήργησαν τό Σύνθρονον. Στὴν Ἀναφορά, τό Ἱερὸ Βῆμα ἦταν κλειστό, ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα χρόνια. Κλειστὰ τὰ βημόθυρα (Ὠραία Πύλη) καὶ τὸ Καταπέτασμα, καὶ τὰ Παραπετάσματα τοῦ Ἱεροῦ Κιβωρίου ἐπὶ τῆς Ἁγίας Τραπέζης. Βλ. σ. 2 κ.ἑ..
Β. Τὸν Ἐσταυρωμένο Χριστό, τὸν ἔβγαλε πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα, μαζί καὶ τὸν Σταυρόν Του, καὶ τὸν χωροέταξε πάνω ψηλά στό Τέμπλο(ἐκεῖ τὸν συμφέρει γιὰ τὴν θεωρία του), τὸν δέ Σταυρόν μὲ ἢ χωρὶς τὸν Ἐσταυρωμένον (καὶ τῆς Λιτανείας) τὸν μετακόμισε στὸ σκευοφυλάκιον τοῦ Ναοῦ.58
Δὲν γνωρίζουμε κανέναν Ἅγιον νὰ συμβολίζει τὸν Σταύρωσιν πάνω στὸ ἐπιστύλιον τοῦ Τέμπλου. Οὔτε καὶ ὁ Μητρ. Γρηγόριος τὸ στηρίζει κάπου (ἄρα εἶναι μιὰ ἀκόμη αὐθαίρετη θέση του).
Στὴν Ἰστορία Ἐκκλησιαστικὴ καὶ Μυστικὴ Θεωρία, ΙΕΜΘ (Ἰστορία Μυσταγωγική Ἐκκλησιαστική),70 λέει: «Τὸ κιβώριον ἐστιν ἔνθα ἐστὶν ἡ Σταύρωσις, ἀντὶ τοῦ τόπου ὅπου ἐσταυρώθη ὁ Χριστός», [PG 98, 389Α], ἀλλά ἐπειδὴ ὁ Σταυρός στὸ Κιβώριον δὲν εἶναι «προσβάσιμος», λέει ἐνωρίτερον: «Ἡ δέ Κόγχη τοῦ θυσιαστηρίου, ἡ μετάθεσις ἐστι τοῦ Σταυροῦ» [PG 98, 388C]!
Δηλαδή ἡ Σταύρωσις συμβολίζεται (δὲν εἶναι) στὸ Κιβώριον ἀκριβῶς πάνω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα (τὴν ὁποία περιέκλειε ὡς ἔχουμε πεῖ), καὶ μετατίθεται (καὶ εὑρίσκεται) στὴν Κόγχη τοῦ Βήματος (ὄχι στὸν τοῖχο τῆς Κόγχης, ἀλλά στὸ κέντρον αὐτῆς πίσω ἀπό τὴν Ἁγία Τράπεζα, βλ. Ἁγία Σοφία, Εἰκ. 12) γιὰ νὰ εἶναι «προσβάσιμη», καὶ ὄχι στὴν κορυφὴ τοῦ Τέμπλου ποὺ λέει ὁ Μητρ. Γρηγόριος. Ἄκυρη καὶ αὐτὴ ἡ χωροταξία τοῦ Μητρ. Γρηγορίου.
Ποιός θέλει νὰ γίνει τό κέντρον τῆς Λειτουργίας στὴν θέση τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ Σταυροῦ του;
Ὅμως, ὁ Ἐσταυρωμένος Χριστός μας εἶναι πανταχοῦ παρών, καὶ τὰ πάντα πληρῶν, δὲν χωροτάσσεται.
Λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος: «Τίς οὖν ἐστιν ἡ παραβολή; Ἰδοὺ ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπείρειν, φησί. Πόθεν ἐξῆλθεν ὁ πανταχοῦ παρὼν, ὁ πάντα πληρῶν; ἢ πῶς ἐξῆλθεν; Οὐ τόπῳ, ἀλλὰ σχέσει καὶ οἰκονομίᾳ τῇ πρὸς ἡμᾶς, ἐγγύτερος ἡμῖν γενόμενος διὰ τῆς κατὰ σάρκα περιβολῆς.», [PG 57, 467].
Καί, «Περιεπάτει, φησὶν, ὁ Θεὸς ἐν τῷ παραδείσῳ τὸ δειλινόν. Τί λέγεις, εἰπέ μοι, Περιεπάτει ὁ Θεός; Οὐ περιεπάτει ὁ Θεός· πῶς γὰρ ὁ πανταχοῦ παρὼν, καὶ τὰ πάντα πληρῶν; ἀλλὰ τοιαύτην αἴσθησιν ἐνέθηκε τῷ Ἀδὰμ, ἵν’ ἑαυτὸν συστείλῃ, ἵνα μὴ διακεχυμένος ᾖ, ἵνα τὸ φυγεῖν καὶ κρυβῆναι μέρος τι τῆς ἀπολογίας προβάληται καὶ πρὸ τῶν ῥημάτων αὐτῶν.», [PG 49, 98].
Σὲ μερικὲς Ἐκκλησίες ὑπάρχουν 3 Ἐσταυρωμένοι στὸ Τέμπλο, 1 Ἐσταυρωμένος πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα τοῦ Ναοῦ, 2 Ἐσταυρωμένοι πίσω ἀπὸ τὶς Ἁγίες Τράπεζες τῶν κλιτῶν, καί ἕνα μεγάλος Ἐσταυρωμένος στὸ κέντρο καὶ ἀριστερά τοῦ Ναοῦ (Ρωσική παράδοσις), συνολικά, 7 Ἐσταυρωμένοι, ὅπως στόν Ρωσικό Καθεδρικό Ναό τῆς Παναγίας, Σάν Φραντσίσκο, ΗΠΑ (Ἅγιος Ἰωάννης Μαξίμοβιτς). Ἐκεῖ ποὺ σταθήσεται ἡ αὐθαίρετη χωροταξία τοῦ Μητρ. Γρηγορίου;
Πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι,
Οἱ συμβολισμοί καὶ οἱ ἐρμηνείες τῆς Θείας Λειτουργίας καί τοῦ Ναοῦ ἐγράφησαν ἐκ τῶν ὑστέρων ἀπὸ τοὺς Πατέρες, ἀναφέρονται κυρίως στὴν ἐποχὴ ποὺ ἐγράφησαν, καὶ ἔγιναν γιὰ νὰ συμβάλλουν πρωτίστως στὴν Ἱερατική καὶ Λειτουργική μόρφωση τῶν Κληρικῶν τῆς ἐποχῆς τους.
Δὲν ἔγιναν οἱ συμβολισμοί τῆς Λειτουργίας γιὰ νὰ ἀφαιρέσει ὁ Μητρ. Γρηγόριος ἢ ὁποιοσδήποτε ἄλλος νεόκοπος, τόν Σταυρόν πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα μετά ἀπό 16+ αἰώνες (πού κι αὐτό τό κάνει μέ δική του αὐθαίρετη διαρύθμιση), καὶ νὰ τοποθετεῖ κατηργημένα ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν Ἐκκλησία Σύνθρονα!
Μερικοί ἔμπλεξαν τοὺς Συμβολισμούς, τόν Χρόνο, καὶ τὴν Πραγματικότητα, κατά τό δοκοῦν, ἀρχῆς γενομένης ἀπὸ τὸν Περγάμου Ἰωάννη Ζηζιούλα,71 γιατὶ ἔτσι ἐξυπηρετεῖται ἡ αὐτοπροβολή τους στὴν Ἐκκλησία.72 Δὲν γνωρίζουν ὅμως ὅτι ὅσο περισσότερο αὐτοπροβάλλονται ἰδίως στὴν Ἐκκλησία (ἔτσι εἶναι ὁ «τύπος τοῦ Πατρός τῶν ὅλων»;), τόσο ὁ κόσμος τοὺς ἀποστρέφεται, καὶ γιὰ αὐτὸ φεύγει κόσμος ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία; Διότι, «μισητὴ ἔναντι Κυρίου καὶ ἀνθρώπων ὑπερηφανία», Σοφ. Σειράχ ιʹ 7.
Νομίζουμε, ὅτι ἡ ἀρχή τοῦ Μητρ. Γρηγορίου δὲν εἶναι ὁ Φουντούλης, ἀλλά ὁ Ζηζιούλας.71
Στὸ τέλος τῆς Ἐγκυκλίου του ὁ Μητρ. Γρηγόριος ἐπικαλεῖται τοὺς 3 Ἱεράρχες, ἀπευθυνόμενος «ειδικά σε όλους εσάς τους αδελφούς μας πρόσφυγες με την βαθιά πίστη, που φέρατε και φέρετε αυτήν την ορθόδοξη παράδοση και που εγκατασταθήκατε στην Ελλάδα πριν από 100 χρόνια, για να σας θυμίσω ότι οι πατρογονικές σας κοιτίδες δεν γνώρισαν ποτέ την ύπαρξη του «Εσταυρωμένου της Μ. Παρασκευής» πίσω από την Αγία Τράπεζα», σὲ μιὰ ἀκόμη προσπάθεια νὰ προωθήσει τὴν ἀθεολόγητη καὶ ἀτεκμηρίωτη ἀνιστόρητη ἰστορία του.
Εἰκ. 17. Τέμπλο Ἱεροῦ Καθεδρικοῦ Ναοῦ Ἁγίας Φωτεινῆς Νέας Σμύρνης. Ἐσταυρωμένος πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα.73
Οἱ 3 Ἱεράρχες γράψαμε νωρίτερα (ἕνα μικρὸ δεῖγμα) τί ἀναφέρουν σχετικά μὲ τὸν Σταυρό. Γιὰ παράδειγμα:
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος (329 – 390 μ.Χ.)·
«Εἰ τις μὴ προσκυνεῖ τὸν Ἐσταυρωμένον,74 ἀνάθεμα ἔστω, καὶ τετάχθω μετὰ τῶν θεοκτόνων», [PG 37, 180].
«Κρείσσων ἄπορος πορευόμενος ἐν ἁπλότητι αὐτοῦ (μία καὶ αὕτη τῶν παροιμιῶν σοφῶς ἔχουσα), ὁ πένης ἐν λόγῳ καὶ γνώσει, καὶ τοῖς ἁπλοῖς ῥήμασιν ἐπερειδόμενος, καὶ ἐπὶ τούτων ὥσπερ ἐπὶ λεπτῆς σχεδίας διασωζόμενος, ὑπὲρ στρεβλόχειλον ἄφρονα, τὸν ἀποδείξει λόγου θαῤῥοῦντα σὺν ἀμαθίᾳ, καὶ κενοῦντα τὸν Σταυρὸν τοῦ Χριστοῦ, πρᾶγμά τι λόγου κρεῖττον, διὰ τῆς ἐν λόγοις δυνάμεως, ἔνθα τὸ ἀσθενὲς τῆς ἀποδείξεως, τῆς ἀληθείας ἐστὶν ἐλάττωσις», [PG 36, 204].
Εἰκ. 18. Πατριαρχική Λειτουργία στὸν Ἅγιο Νικόλαο στὰ Μύρα τῆς Λυκίας. Ὁ Ἐσταυρωμένος Χριστός τοποθετήθηκε πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα, πάνω στό ἀρχαῖο πολύβαθμο Σύνθρονον.75 Βλ. ἐπίσης, Εἰκ. 2, Εἰκ. 30.
Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος (349 – 407 μ.Χ.)·
«Οὗτος [ὁ Σταυρός] ἐν τῇ Ἱερᾷ Τραπέζῃ, οὗτος ἐν ταῖς τῶν Ἱερέων χειροτονίαις, οὗτος πάλιν μετὰ τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τὸ Μυστικὸν Δεῖπνον διαλάμπει», [PG 48, 826].76
«Οὐχὶ Παῦλος βοᾷ καθ’ ἑκάστην ἡμέραν λέγων, καὶ οὐκ αἰσχύνεται; «Ἡμεῖς δὲ κηρύσσομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, ἔθνεσι δὲ μωρίαν;», [PG 52, 515].
«Ἂν τοίνυν εἴποι σοί τις τῶν Ἰουδαίων· Τὸν ἐσταυρωμένον προσκυνεῖς74; εἰπὲ φαιδρᾷ καὶ μεγάλῃ τῇ φωνῇ, καὶ γεγηθότι τῷ προσώπῳ· Ναὶ, καὶ προσκυνῶ, καὶ οὐ παύσομαι προσκυνῶν», [PG 52, 839].
Ὁμιλεῖ ἐπίσης ὁ Μητρ. Γρηγόριος, γιὰ τὴ «Λειτουργική [τάχα] αναγέννηση που επιχειρεί εδώ και μία 25ετία τώρα (από το 1999 [ἀπὸ τὸν ἀρχιεπ. Χριστόδουλο δηλαδή]), η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος».
Μᾶλλον δὲν ἐπιχειρῆται Λειτουργική τάχα Ἀναγέννηση ἀπό σύνολη τὴν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος,77, 78 οὔτε φαίνεται νὰ ἔχουν ὅλοι λόγο στὶς «εἰδικές» Συνοδικές Ἐπιτροπές.
Ἡ Λειτουργική Κίνηση, τάχα Ἀναγέννηση ἢ Ἀνανέωση, τῷ ὄντι ὅμως Λειτουργική Ἀλλοτρίωση, εἶναι Δυτικόφερτη, Λατινίζουσα καὶ Προτεσταντίζουσα κίνηση (!)79, 80 καὶ ἔχει ἐπιφέρει – ὡς μή ὤφελε – ἤδη συντριπτική ἀλλοίωση στὴν Λατρεία μας, καὶ στὴν Τάξιν τῆς Ἐκκλησίας μας μέ:
-τὴν προστεσταντίζουσα ἀντίληψη τῆς Θείας Λειτουργίας, καί ἐν γένει τῆς Θείας Λατρείας,77, 80
-τὸν διαρκῆ κλονισμό τῶν κιόνων τῆς ζῶσας Ἱερᾶς Παραδόσεως, γιὰ νὰ περάσουν τὰ δικά τους,81
-τὴν ἀφαίρεση τοῦ Ἐσταυρωμένου,58
-τὴν ἀφαίρεση τῶν Ἐξαπτερύγων, τοῦ Ἀρτοφορίου,58
-τὴν πρὸς τὴν Δύση (πρός τόν λαόν) τέλεση τῆς Λειτουργίας (!) σάν τὸν ἀρχιαιρεσιάρχη Λούθηρο, τούς Λατίνους καί Προτεστάντες,
-τὶς ὑπαίθριες Λειτουργίες, στὰ πρότυπα τῶν Λατίνων, Παπικῶν,
-τήν ἄτεμπλη, καὶ ἐκτὸς τοῦ Ἱεροῦ Βήματος τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας,
-τήν ἐκπόμπευση καί διαπόμπευση τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας, μὲ τὶς Λειτουργίες στὸν Σολέα,
-τήν ἐκπόμπευση καί διαπόμπευση τοῦ Μυστηρίου μέ τήν τέλεση «ὑποδειγματικῶν» Λειτουργιῶν, τάχα γιά μαθητές, καί ἀνάρτηση φωτογραφιῶν σὲ ὅλο τὸ διαδίκτυο,
-τήν ἐκπόμπευση καί διαπόμπευση τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας μέ τίς κάμερες καί τίς φωτογραφίες μέσα στό Ἱερό Βῆμα, ἀκόμη καὶ φωτογραφίες τῆς τελέσεως τοῦ Μυστηρίου, καὶ τῆς Προσκομιδῆς,
-τὴν τέλεση τῶν Μνημοσύνων ἀπό τήν Ὠραία Πύλη στραμμένοι πρός τήν Δύση (πρός τόν λαόν), ὅμως καί τά Μνημόσυνα Προσευχή εἶναι (!)82 καὶ ὁ Ἱερεύς κατὰ παράδοσιν πρέπει νὰ πηγαίνει στὸ τραπέζι τοῦ Μνημοσύνου καὶ νὰ τελεῖ τὴν Ἀκολουθία προσευχόμενος πρός τήν Ἀνατολή,
-τὴν τέλεση ὁμοίως τοῦ Ἁγιασμοῦ, καί τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ πρός τήν Δύση (!)
-τὴν τέλεση τῆς Ἀρτοκλασίας πρός τήν Δύση (!)
-τὴν νεωτεριστικὴ κατασκευὴ τῆς Ὠραίας Πύλης, μὲ πλάτος …λεωφόρου,83
-τὴν τέλεση ἀπαράδοτων Λειτουργιῶν ποὺ δὲν εἶναι τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας μας,
-τὴν νομιζόμενη Λειτουργία τοῦ Ἰακώβου, ποὺ δὲν εἶναι τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου, ἀλλὰ μᾶλλον τοῦ τέλους τοῦ 4ου μὲ ἀρχές τοῦ 5ου αἰ. μ.Χ., καὶ οἱ Λειτουργίες Ἰακώβου ποὺ τελοῦνται εἶναι «Λειτουργικοὶ αὐτοσχεδιασμοί»,
-τὸ χαμηλό Δυτικόφερτο τέμπλο, ἐνῷ ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ποτέ δέν εἶχε χαμηλό Τέμπλο,84
-τὸ ἄτεμπλο Βῆμα, στὰ πρότυπα τῶν Λατίνων καὶ τῶν Προτεσταντῶν, βλ. Εἰκ. 9,
-τό κατάντημα τοῦ Ἱεροῦ Βήματος κέντρου διερχομένων, φωτογράφων καί ἀσχέτων,
-τὴν μὴ ἐγκατάστασιν τῶν πατροπαράδοτων εὐρύχωρων Κιβωρίων περί τῆς Ἁγίας Τραπέζης,85
-τά διαρκῶς ἀνοιχτά Βημόθυρα στήν Θεία Λειτουργία καί στίς Ἀκολουθίες,78
-τὴν διαρκῶς ἀνοιχτὴ Ὠραία Πύλη, ἀκόμη καί στὴν Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία,78
-τὸ ἄνοιγμα τῆς Ὠραίας Πύλης στὴν Ἁγία Ἀναφορά, τὴν ἀθέτηση τῆς Ἀποστολικῆς Παραδόσεως τοῦ Καταπετάσματος δηλ. τοῦ ἀθεάτου τῆς Ἁγίας Τράπεζας στὴν Ἁγία Ἀναφορά,78
-τὶς ἔκφωνες διὰ μεγαφώνων Προσευχές τῶν Ἱερέων (ἀντί μυστικῶς), ποὺ δὲν ἀφήνουν τὸν πιστό Λαό νὰ προσευχηθεῖ,86
-τὴν ἔκφωνον προσευχήν ἑνὸς Ἱερέως καί οἱ λοιποί Συλλειτουργοὶ νὰ ἀκοῦνε (ποὺ εἶναι ἡ προσευχή τους;),87
-τὸν ἔκφωνο Καθαγιασμό τῶν Τιμίων Δώρων (καὶ νὰ μὴν ἀφήνουν τὸν Λαόν νὰ προσευχηθεῖ οὔτε σὲ αὐτὴν τὴν ἱερή στιγμή!), καὶ τὰ Ἀμήν τοῦ Καθαγιασμοῦ στόν Λαό καί στούς Ψάλτες, λές καὶ ἔχουν ὁ Λαὸς καὶ οἱ Ψάλτες Ἱερωσύνη, …σὰν τοὺς Προτεστάντες· τά Ἀμήν αὐτά εἶναι μόνον τῆς Ἱερωσύνης, τῶν Ἱερέων, καὶ κατ’ οἰκονομίαν τῶν Διακόνων (δεῖτε τό Ἱερατικόν),88
-τὸ δασκάλεμα τῶν Ψαλτῶν, νὰ μὴ ψάλλουν τὸ Σὲ ὑμνοῦμεν, νὰ τὸ λένε τροχάδην ἢ μετὰ τὸν Καθαγιασμό, γιὰ νὰ ἀκούγεται ὁ ἔκφωνος Καθαγιασμός (!),
-τὴν υἱοθέτηση τοῦ νεωτεριστικοῦ Ἱερατικοῦ τοῦ π. Παπαγιάννη (2002-σήμερα),89
-τὴν συντόμευση τοῦ Ὄρθρου (δηλ. τῆς Κατήχησης), καὶ τὴν ὑπερ-μεγέθυνση τοῦ χρόνου τῆς Λειτουργίας,
-τὴν ἐπαναφορὰ τῶν καταργηθέντων Συνθρόνων στὸ Βῆμα, παραμερίζοντας ἀκόμη καί τόν Σταυρό τοῦ Κυρίου ,
-τὴν διαρκῆ πρόκληση τῆς προσοχῆς τοῦ Λαοῦ στοὺς Ἱερεῖς,90, 18
-τὰ «Ὅλοι μαζί» τῶν ἀοιδῶν, γιὰ νὰ κόβουν τακτικὰ τὴν προσευχή τοῦ πιστοῦ Λαοῦ,18
-τὰ πολλὰ καὶ ὑπερπληθῆ Συλλείτουργα, καὶ Ἀρχιερατικά Πολυσυλλείτουργα (μὲ τὶς χιλιάδες φωτογραφίες καί φλάς), καὶ νὰ μένουν ἀλειτούργητοι Ναοί, Ἐνορίες, καὶ Χωριά, καὶ οἱ παππούδες νὰ μένουν ἀλειτούργητοι στὶς Ἐνορίες πού ἔχτισαν μὲ τὸν ὀβολό τους, (πόσες Κυριακές, τόν χρόνο, χρειάζονται γιὰ νὰ ἐλέγξει ὁ Ἐπίσκοπος πῶς τελεῖ τὴν Λειτουργία ὁ κάθε Πρεσβύτερός του, σὲ κάθε ἐνορία, καὶ πατρικῶς νὰ τὸν νουθετήσει ἀναλόγως; Πού ὁ χρόνος τότε γιὰ Ἀρχιερατικά Πολυσυλλείτουργα; )
-τὴν συνοδική καταπάτηση τῶν Πρεσβείων Χειροτονίας (ἀπό τό 1929),91 καὶ νὰ βλέπει κανείς νεαρούς «ψιλῷ ὀνόματι» Ἀρχιμανδρίτες νὰ προΐστανται πολιῶν ἐγγάμων Κληρικῶν, ποὺ πρὶν λίγο τοὺς εἶχαν Διακόνους στὴν Ἐνορία τους (!),
-τὴν κατάντια τῶν φωτογραφιῶν καί τῶν φλάς στοὺς Ναούς, ῥιπές φωτογραφιῶν σὲ κάθε κίνηση τοῦ Ἀρχιερέως, σὲ σημεῖο νὰ διερωτῶνται οἱ πιστοί· τὰ Συλλείτουργα, ἀκόμη καί οἱ ἐπισκέψεις στό Ἅγιον Ὄρος, γίνονται γιὰ τὶς φωτογραφίες, καὶ τὴν ἀνάρτησή τους στὰ εἰδησεογραφικά πρακτορεία;
-τὸ «ἄδειασμα» τῶν Ψαλτῶν στοὺς τοίχους τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ τὸ κεντρικὸν κλῖτος ποὺ εἶναι ἡ Παράδοσις, γιὰ νὰ γίνει «εὐάερος» ὁ Σολέας,92
-τὴν μίξη ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν στὰ κλίτη τοῦ Ναοῦ, καὶ στὸν Ναόν ἐν γένει,
-τὴν προώθηση ψαλμωδίας ἀπό τόν Λαό, γιὰ νὰ μὴν ἔχουμε ἀνάγκη τούς κανονικούς Ψάλτες, καί νά μήν εὐχαριστιέται κατανυκτική Ψαλμωδία ὁ πιστός Λαός ἀπὸ τοὺς Ψάλτες,
-τὴν χειροθεσία Ἀναγνώστριας, Ψάλτριας, …ἀπό πού; Κανένα Ὀρθόδοξο Εὐχολόγιον, καὶ ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα χρόνια, δὲν ἀναφέρει χειροθεσία Ἀναγνώστριας, Ψάλτριας,
-τὶς γυναῖκες Πρωτοψάλτες,93 καὶ τοὺς γυναικείους Χορούς στὶς Ἐνορίες,94 κτλ.,
-τοὺς μικτούς Χορούς (ἄνδρες μέ γυναῖκες),95, 93
καὶ συνεχίζει ἀκάθεκτη ἡ Λειτουργική τάχα Ἀναγέννηση, καὶ οἱ προωθητές της, πρὸς Διακόνισσες, Ἱέρειες, καὶ ὅτι ἄλλο… .96
Σημειωθήτω ὅμως ὅτι πολλοὶ Ἱεράρχες καὶ Κληρικοὶ καὶ Γέροντες ἀκόμη, ἔχουν (εἶχαν) παρασυρθεῖ ἀπὸ τοὺς Λειτουργικούς τάχα Ἀναγεννητές, στὰ παραπάνω θέματα, ἐδώ καί 100+ χρόνια, εἴτε ἐν τῷ πρωΐμῳ ἐνθουσιασμῷ τους, εἴτε μεθοδικά, εἴτε ἐν ἀγνοίᾳ τους καλῇ τῇ πίστει.
Ἀλλοῦ ὁ Μητρ. Γρηγόριος λέει τὰ ἑξῆς: «Συμπέρασμα: Σε όλο τον κόσμο εκτός της Ελλάδος, οι Ορθόδοξοι δεν έχουν καθόλου αυτήν την πρακτική. Και όλοι οι Ορθόδοξοι ανά την Οικουμένη απορούν και αναρωτιούνται (sic), γιατί να έχουμε τον «Εσταυρωμένο της Μ. Παρασκευής» πίσω από την Αγία Τράπεζα στον Ελλαδικό χώρο; Εμείς υπήρξαμε οι διδάξαντες την Ορθόδοξη παράδοση σε όλους τους αδελφούς Ορθοδόξους πάντοτε και παντού, και εμείς οι ίδιοι εδώ στην Ελλάδα την αθετήσαμε, κάνοντας το αντίθετο από αυτό που διδάξαμε…».58
Νομίζουμε ὅτι ὁ μοναδικός ποὺ κἂν ἀναρωτιέται πρέπει νά εἶναι ὁ Μητρ. Γρηγόριος.
Τὰ παραπάνω τοῦ Μητρ. Γρηγορίου δὲν εἶναι ἡ ἀλήθεια, καὶ θὰ τὸ δοῦμε παρακάτω μὲ φωτογραφικά τεκμήρια.
Ἡ γάγγραινα τῆς Δυτικόφερτης Λειτουργικῆς τάχα Ἀναγεννήσεως ἔχει ἐξαπλωθεῖ σὲ ὅλο τὸν κόσμο, σὲ ὅλη τὴν Ὀρθοδοξία, σὲ ὅλες τὶς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, ὁπότε ἔχουν ἀφαιρεθεῖ Σταυροί, μάλιστα ἀντιγράφοντας τούς Παπικούς ὅπως θά δοῦμε ἀργότερα, πρίν ἀπὸ τὸν Μητρ. Γρηγόριο, ἰδίως σὲ Μητροπόλεις ἄλλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ὅμως αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι αὐτὴ ἦταν ἡ Παράδοσις τῆς Ἐκκλησίας, οὔτε σημαίνει ὅτι ἔτσι ἔχουν τὰ πράγματα παντοῦ, ὅπως λέει ὁ Μητρ. Γρηγόριος ὅτι τάχα «σε όλο τον κόσμο εκτός της Ελλάδος, οι Ορθόδοξοι δεν έχουν καθόλου αυτήν την πρακτική». Ἀποδείξαμε στὰ προηγούμενα ὅτι ὑπῆρχε Σταυρός πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα χρόνια, καί παρακάτω δείχνουμε φωτογραφικό ὑλικό ποὺ καταρρίπτει τούς ἰσχυρισμούς τοῦ Μητρ. Γρηγορίου.
Τό θέμα εἶναι πόσοι θὰ κρατήσουν τὴν Πίστη, τὴν Παράδοση!
Παρακάτω ἔχουμε φωτογραφία ἀπό τὴν Φινλανδία, ἀπό τόν Ἱερὸ Ναὸ τῆς Ἁγίας Τριάδος τοῦ Ἐλσίνκι (Ρωσσικῆς παραδόσεως, ἀνήκουσα στὴν Ἐκκλησία τῆς Φινλανδίας), στίς 25 Μαρτίου τοῦ 2014, μὲ φιλοξενούμενον τὸνΜητροπολίτη Ταλλίνης καί πάσης Ἐσθονίας Στέφανον. Στὴν φωτογραφία αὐτή τοῦ 2014, φαίνονται 3 Ἐσταυρωμένοι!
Καί ἄλλες φωτογραφίες μὲ τὸν Ἐσταυρωμένο Χριστό μας στὴν Ἁγία Τράπεζα, ἀπό διάφορους Ὀρθόδοξους Ναούς στόν Κόσμο καὶ στὴν Ἑλλάδα.
Εἰκ. 19. Ἱερὸς Ναὸς τῆς Ἁγίας Τριάδος τοῦ Ἐλσίνκι, μὲ τὸν Μητροπολίτη Ταλλίνης καί πάσης Ἐσθονίας Στέφανον, στίς 25 Μαρτίου τοῦ 2014. Φαίνονται 3 Ἐσταυρωμένοι, καί στήν Ἁγία Τράπεζα. Φωτ. ΠΔΠ, 2014.
Εἰκ. 20. Καθεδρικός Ναὸς τοῦ Ἐλσίνκι, Uspenski Cathedral. Ἐσταυρωμένος στὴν Ἁγία Τράπεζα (2020).
Η συνέχεια εδώ
