Οἱ Μεγάλες Ὧρες τῶν Χριστουγέννων μᾶς προετοιμάζουν γιά τό γεγονός τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου καί περιλαμβάνουν πολλές προφητεῖες, ἀποστολικά καί εὐαγγελικά ἀναγνώσματα πού ἀναφέρονται στό γεγονός τῆς Σαρκώσεως τοῦ Χριστοῦ.
Δύο τροπάρια εἶναι κοινά γιά ὅλες τίς Ὧρες: Τό τροπάριο «Ἀπεγράφετο ποτέ...» πού μιλᾶ γιά τήν ἀπογραφή καί τά πρό καί κατά τή Γέννηση γεγονότα, καί τό προεόρτιο Κοντάκιο «Ἡ Παρθένος σήμερον τόν προαιώνιον Λόγον...»:
«Ἀπεγράφετο ποτέ, σύν τῷ πρεσβύτῃ Ἰωσήφ, ὡς ἐκ σπέρματος Δαυῒδ, ἐν Βηθλεέμ ἡ Μαριάμ, κυοφοροῦσα τήν ἄσπορον κυοφορίαν. Ἐπέστη δέ καιρός ὁ τῆς γεννήσεως, καί τόπος ἦν οὐδείς τῷ καταλύματι. Ἀλλ’ ὡς τερπνόν παλάτιον, τό Σπήλαιον τῇ Βασιλίδι ἐδείκνυτο. Χριστός γεννᾶται, τήν πρίν πεσοῦσαν, ἀναστήσων εἰκόνα».
Βρισκόμαστε στήν παραμονή τῆς ἑορτῆς, γι’ αὐτό καί τά τροπάρια εἶναι προεόρτια, μᾶς προετοιμάζουν νά δεχτοῦμε τό μεγάλο Μυστήριο τῆς Σαρκώσεως, ἀποκαλύπτοντάς μας τό βάθος τῶν γεγονότων καί τή σημασία τους γιά τή ζωή μας, ὅπως τό παρακάτω τροπάριο τῆς Α΄ Ὥρας:«Ἡ Παρθένος σήμερον, τόν προαιώνιον Λόγον, ἐν Σπηλαίῳ ἔρχεται, ἀποτεκεῖν ἀπορρήτως. Χόρευε ἡ οἰκουμένη ἀκουτισθεῖσα, δόξασον μετά Ἀγγέλων καί τῶν Ποιμένων, βουληθέντα ἐποφθῆναι, παιδίον νέον, τόν πρό αἰώνων Θεόν».
«Βηθλεέμ ἑτοιμάζου, εὐτρεπιζέσθω ἡ Φάτνη, τό Σπήλαιον δεχέσθω, ἡ ἀλήθεια ἦλθεν, ἡ σκιά παρέδραμε. Καί Θεός ἀνθρώποις, ἐκ Παρθένου πεφανέρωται, μορφωθείς τό καθ’ ἡμᾶς, καί θεώσας τό πρόσλημμα. Διό Ἀδάμ ἀνανεοῦται σύν τῇ Εὔα, κράζοντες, Ἐπί γῆς εὐδοκία ἐπεφάνη, σῶσαι τό γένος ἡμῶν».
Παρουσιάζει ὅμως καί τήν ἀνθρώπινη δυσκολία νά κατανοηθεῖ αὐτό τό μεγάλο, ἐξαίσιο θαῦμα πού κατεβάζει τόν Θεό στή γῆ:
«Τάδε λέγει Ἰωσήφ πρός τήν Παρθένον. Μαρία, τί τό δρᾶμα τοῦτο, ὅ ἐν σοί τεθέαμαι; ἀπορῶ καί ἐξίσταμαι, καί τόν νοῦν καταπλήττομαι! Λάθρα τοίνυν ἀπ’ ἐμοῦ, γενοῦ ἐν τάχει. Μαρία, τί τό δρᾶμα τοῦτο, ὅ ἐν σοί τεθέαμαι; ἀντί τιμῆς αἰσχύνην. Ἀντ’ εὐφροσύνης, τήν λύπην. Ἀντί τοῦ ἐπαινεῖσθαι, τόν ψόγον μοι προσήγαγες. Οὐκ ἔτι φέρω λοιπόν, τό ὄνειδος ἀνθρώπων. Ὑπό γάρ Ἱερέων ἐκ τοῦ ναοῦ, ὡς ἄμεμπτον Κυρίου σέ παρέλαβον. Καί τί τό ὁρώμενον;» (Δοξαστικό Α΄ Ὥρας)
Ὅμως ἡ πίστη, ἡ ἔρευνα τῆς πίστεως καί ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ μᾶς βοηθοῦν νά ἀπεγκλωβιστοῦμε ἀπό τή στενή διαδικασία τῶν λογικῶν διεργασιῶν καί νά ἀνοιχτοῦμε στό θαῦμα:
«Ἰωσήφ, εἰπέ ἡμῖν, πῶς ἐκ τῶν ἁγίων ἥν παρέλαβες Κόρην, ἔγκυον φέρεις ἐν Βηθλεέμ; Ἐγώ φησί, τούς Προφήτας ἐρευνήσας, καί χρηματισθείς ὑπό Ἀγγέλου, πέπεισμαι, ὅτι Θεόν γεννήσει ἡ Μαρία ἀνερμηνεύτως. Οὗ εἰς προσκύνησιν, Μάγοι ἐξ Ἀνατολῶν ἥξουσι, σύν δώροις τιμίοις λατρεύοντες. Ὁ σαρκωθείς δι’ ἡμᾶς, Κύριε, δόξα σοι». (Δοξαστικό Γ΄Ὥρας)
Αὐτό τό ἄνοιγμα μᾶς βοηθᾶ νά κατανοήσουμε ὅτι ἔχουμε κι ἐμεῖς θέση μέσα σ’ αὐτό τό θαῦμα, μᾶς ὁδηγεῖ νά βροῦμε τόν τρόπο νά ἑτοιμαστοῦμε γιά νά γίνουμε ἄξιοι προσκυνητές τοῦ θείου Βρέφους: νά γίνουμε «μητέρα καί ἀδελφοί Του», ὅπως γράφει ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος:
«Δεῦτε πιστοί ἐπαρθῶμεν ἐνθέως, καί κατίδωμεν συγκατάβασιν θεϊκήν ἄνωθεν, ἐν Βηθλεέμ πρός ἡμᾶς ἐμφανῶς. Καί νοῦν καθαρθέντες, τῷ βίῳ προσενέγκωμεν, ἀρετάς ἀντί μύρου, προευτρεπίζοντες πιστῶς, τῶν Γενεθλίων τάς εἰσόδους, ἐπί τῶν ψυχικῶν θησαυρισμάτων, κράζοντες. Ἐν ὑψίστοις δόξα, Θεῷ τῷ ἐν Τριάδι, δι’ οὗ ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία ἐπεφάνη, τόν Ἀδάμ ἐκλυτρώσασθαι, τῆς ἀρχεγόνου ἀρᾶς ὡς Φιλάνθρωπος» (Τροπάριο ΣΤ΄ Ὥρας).
Μ’ αὐτόν τόν τρόπο βιώνουμε τόν λειτουργικό χρόνο τῆς Ἐκκλησίας μας. Ζοῦμε τό παρελθόν ὡς παρόν. Ὁ χρόνος τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ἐνιαίος: παρελθόν, παρόν καί μέλλον εἶναι ἑνωμένα ἐν Χριστῷ. Τό δοξαστικό τῆς Θ΄ Ὥρας μᾶς εἰσάγει σ’ αὐτήν τήν βιωματική διάσταση τῶν Χριστουγέννων:
«Σήμερον γεννᾶται ἐκ Παρθένου, ὁ δρακί τήν πᾶσαν ἔχων κτίσιν. Ράκει καθάπερ βροτός σπαργανοῦται, ὁ τῇ οὐσίᾳ ἀναφής. Θεός ἐν φάτνῃ ἀνακλίνεται, ὁ στερεώσας τούς οὐρανούς πάλαι κατ’ ἀρχάς. Ἐκ μαζῶν γάλα τρέφεται, ὁ ἐν τῇ ἐρήμῳ Μάννα ὀμβρίσας τῷ Λαῷ. Μάγους προσκαλεῖται, ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας. Δῶρα τούτων αἴρει, ὁ Υἱός τῆς Παρθένου. Προσκυνοῦμέν σου τήν Γένναν Χριστέ. Δεῖξον ἡμῖν καί τά θεῖά σου Θεοφάνεια».