π. Αθανάσιος Μυτιληναίος, Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας (Κυριακή των Αγίων Πατέρων της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου)
ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ Α΄ΟΙΚΟΥΜ. ΣΥΝΟΔΟΥ [:Ιω. 17,1-13]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα:
«ΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 19-6-1983] [Β92]
Σήμερα, αγαπητοί μου, η Εκκλησία μας γιορτάζει την μνήμην των 318 θεοφόρων Πατέρων, που έλαβαν μέρος εις την Α΄Οικουμενικήν Σύνοδον της Νικαίας της Κωνσταντινουπόλεως. Δια να κατανοήσομε την θέση των Πατέρων μέσα εις τον χώρον της Εκκλησίας, θα πρέπει να γνωρίζουμε μερικά πράγματα, τα οποία μπορούν να σταθούν πραγματικά οδηγός μας, διότι η παρουσία των είναι «ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ» και ακόμα, δεν μπορούμε να σταθούμε χωρίς την παρουσία εκείνων. Γι'αυτό ακριβώς τον λόγο θα πρέπει να γνωρίσουμε πολύ καλά την θέση των μέσα εις αυτόν τον χώρον της Εκκλησίας.
Δια να το κατανοήσομε ας πάρομε σαν οδηγό το απολυτίκιον των αγίων Πατέρων της ημέρας. Λέγει αυτό: «Τῶν Ἀποστόλων τὸ κήρυγμα, καὶ τῶν Πατέρων τὰ δόγματα τῇ Ἐκκλησίᾳ μίαν τὴν πίστιν ἐκράτυνεν· ἣ καὶ χιτῶνα φοροῦσα τῆς ἀληθείας, τὸν ὑφαντὸν ἐκ τῆς ἄνω θεολογίας, ὀρθοτομεῖ καὶ δοξάζει, τῆς εὐσεβείας τὸ μέγα μυστήριον». Αυτό το «μέγα μυστήριον τῆς εὐσεβείας» είναι ο Χριστιανισμός, είναι η Εκκλησία, είναι η σωτηρία, είναι η λύτρωσις, είναι ό,τι μας έφερε ο Χριστός, είναι το μυστήριον της Θείας Οικονομίας. Αυτό λοιπόν, «τό μυστήριον τό μέγα», όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος, «τῆς εὐσεβείας», «τὸ κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων» και «τὰ δόγματα τῶν Πατέρων», εκράτυναν, εστερέωσαν την μίαν μόνην πίστιν εις την Εκκλησία.
Ώστε, λοιπόν, βλέπομε ότι πλάι στο κήρυγμα των Αποστόλων, είναι τα δόγματα των Πατέρων. Και ότι οι Πατέρες της Εκκλησίας είναι οι γνήσιοι συνεχισταί των Αποστόλων της Εκκλησίας. Διότι και οι μεν και οι δε υπηρετούν την αλήθειαν της Εκκλησίας. Ή να είμαι ακόμη πιο πλατύτερος, υπηρετούν την Παράδοσιν της Εκκλησίας, που είναι η αλήθεια της Εκκλησίας. Αυτό ακριβώς υπηρετούν και οι Απόστολοι και οι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Είναι πολλοί εκείνοι οι οποίοι δεν κατανοούν την θέση και τη σημασία των Πατέρων. Γι’ αυτό ακριβώς, αγαπητοί μου, τονίζομε αυτά τα σημεία.
Πρέπει να πούμε ακόμη ότι οι Απόστολοι το κήρυγμά των το διετύπωσαν μέσα εις τις επιστολές και τα ευαγγέλια· διότι αυτό είναι το κήρυγμα των Αποστόλων. Είναι το κήρυγμα του Χριστού. Είναι η αλήθεια του Χριστού. Η αλήθεια του Χριστού δια γραφίδος θεοπνεύστου, απετυπώθη εις αυτό το Ευαγγέλιον. Αυτό όμως το Ευαγγέλιον τώρα πρέπει να κατανοηθεί. Είναι γνωστόν ότι δεν είναι δυνατόν ποτέ μέσα στους αιώνες που περνάνε, να μπορούν οι γενεές να κατανοούν πάντοτε το Ευαγγέλιο όπως πρέπει. Ακόμα και τον καιρό που γράφτηκε το ευαγγέλιο, είχε ανάγκη μιας ερμηνείας. Για να το καταλάβετε αυτό, σας φέρνω υπόψιν το σύνταγμα, το πολιτειακό Σύνταγμα. Το πολιτειακό Σύνταγμα δεν είναι τίποτε άλλο παρά αλήθειες πολιτειακές, οροθέσια, καλύτερα, πολιτειακά, βάσει των οποίων κινούνται οι νόμοι. Πώς τώρα, παρακαλώ, θα κατανοήσομε τους νόμους; Εάν ερμηνεύσομε ορθά το Σύνταγμα. Πολλές φορές λέμε ότι αυτός ο νόμος είναι αντισυνταγματικός· γιατί προσκρούει σε μία θέση του Συντάγματος. Ό,τι είναι, λοιπόν, το Σύνταγμα δια την κατανόησιν των νόμων και χρειαζόμεθα την ερμηνείαν του Συντάγματος, έτσι ακριβώς είναι και η Αγία Γραφή. Είναι ένα Σύνταγμα. Για να κατανοήσομε αυτό το Σύνταγμα της Θείας αποκαλύψεως, χρειαζόμεθα την ερμηνεία που θα μας κάνουν οι Πατέρες. Διότι, όπως μέσα στην πολιτεία δεν ερμηνεύει ο κάθε πολίτης το Σύνταγμα και τους Νόμους, αλλά ορισμένα πρόσωπα ειδήμονα, γνώστες των πραγμάτων, ερμηνεύουν το Σύνταγμα και τους Νόμους, οι δικασταί, επί παραδείγματι, διάσημοι νομικοί, έτσι κι εδώ, εκείνοι που γνησίως θα ερμηνεύσουν το ευαγγέλιο είναι οι Πατέρες.
Καταλαβαίνετε, λοιπόν, αγαπητοί μου, ότι χρειαζόμεθα τους Πατέρες για την ορθήν ερμηνείαν της Αγίας Γραφής. Το απολυτίκιον της ημέρας το οποίον πιθανόν είναι και έργο του αγίου Ρωμανού του Μελωδού, λέγει: «Ὑπερδεδοξασμένος εἶ, Χριστέ, ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ φωστῆρας ἐπὶ γῆς, τοὺς Πατέρας ἡμῶν θεμελιώσας, καὶ δι’ αὐτῶν, πρὸς τὴν ἀληθινὴν πίστιν, πάντας ἡμᾶς ὁδηγήσας».
Προσέξατε αυτό τι λέγει: «Είσαι δοξασμένος, Κύριε, Χριστέ μας, Εσύ που εθεμελίωσες πάνω στη γη ως φωστήρας τους Πατέρας, που δι’ αυτών , πρὸς τὴν ἀληθινὴν πίστιν, πάντας ἡμᾶς ὁδηγήσας, που Εσύ μας οδηγείς στην αληθινή πίστη δια της δικής των παρουσίας». Αυτό είναι το πολύ σημαντικό. Μάλιστα, για να δείτε ότι αυτό είναι σύμφωνο με το πνεύμα της Αγίας Γραφής, σας λέγω μόνο ότι επανειλημμένως εις την Παλαιά Διαθήκην αναφέρεται η εξής θέσις: «Ρώτησε τον πατέρα σου και θα σου πει. Ρωτήσατε τους Πατέρες σας και θα σας ερμηνεύσουν, θα σας πουν». Γιατί ο Θεός λέγει εις τον παλαιόν νόμον: «Ρώτησε τον πατέρα σου» ή «Ρωτήστε τους πατέρες σας και θα σας πουν;». Και γιατί δεν λέγει: «Πάρτε στα χέρια σας ο καθένας τον λόγο μου και τον νόμο μου και αρχίστε να ερμηνεύετε ο καθένας σας, όπως καταλαβαίνετε;». Θα ήταν δυνατόν ποτέ; Θα είχαμε τόσες ερμηνείες όσα υποκείμενα. Αλλά εδώ λέγει «Ρώτησε τον πατέρα σου». Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει μια παράδοση. Σημαίνει αυτό που ο πατέρας σου παρέλαβε από τον πατέρα του και θα σου παραδώσει. Συνεπώς αυτή η παράδοση είναι παραπέρα από το υποκείμενο του καθενός. Και αυτή η παράδοση δεν είναι η αλήθεια, αλλά είναι ο φορέας της αληθείας. Κουβαλάει την αλήθειαν αυτή των Αποστόλων και των Πατέρων. Οι Πατέρες, λοιπόν, πραγματικά ορθά μας ερμηνεύουν το ευαγγέλιον, τον λόγο του Θεού, την Αγία Γραφή, την αποκάλυψη και θα πρέπει πραγματικά να τους έχομε πλάι μας.
Πρέπει να σας πω ακόμα ότι οι Πατέρες εκφράζουν όχι μόνο το σωστό δόγμα, ερμηνεύουν ορθά, αλλά και ζουν ορθά. Διότι το Ευαγγέλιον είναι ακόμη και επιταγή βίου. Όχι μόνον αλήθειες εξ αποκαλύψεως, αλλά και επιταγές βίου. Πώς θα ζήσομε. Ο τρόπος με τον οποίο θα πρέπει να ζήσομε, κι αυτός χρήζει ερμηνείας. Χθες άκουγα ότι υπάρχει μια καινούρια αντίληψη, σας τα λέγω αυτά για παράδειγμα, μια καινούρια αντίληψη, στις κατασκηνώσεις εφεξής πώς ακριβώς θα υπάρχει η συμπεριφορά του προσωπικού προς τα παιδιά, τα οποία, λέγει, καταπιέζονται από την ζωή μέσα στις πόλεις. Και θα πρέπει στην εξοχή να ζήσουν έναν άλφα τρόπο ζωής. Αυτός ο τρόπος ζωής ποιος είναι; Καταπιέζονται τώρα. Πρώτα δεν καταπιέζοντο; Πρώτα δεν κατενοείτο; Τώρα κατανοείται; Και πώς κατανοείται τώρα; Σας το είπα, σαν παράδειγμα, για να καταλάβετε ότι δεν είναι μόνον οι αλήθειες που αναφέρονται στον Θεό, αλλά και οι αλήθειες που αναφέρονται στον τρόπο που θα ζήσουμε. Με ποιον τρόπο θα ζήσουμε. Και πάλι κατά παρόμοιο τρόπο εάν αγαπητοί μου, πάρετε τους ανθρώπους να μελετήσουν το ευαγγέλιο, ο καθένας θα βγάλει για την ζωή του κάποια συμπεράσματα. Είναι ορθά; Όχι. Ποιος είναι εκείνος ή ποιοι είναι εκείνοι οι οποίοι ορθά εβίωσαν το ευαγγέλιο; Είναι οι Πατέρες. Συνεπώς οι Πατέρες είναι δείκτες, όχι μόνον της αληθείας της θεολογικής, αλλά και της βιολογικής αληθείας.
Γι'αυτό τον λόγο, δύο είναι εκείνα τα γνωρίσματα τα οποία καθορίζουν αυτήν την ιδιότητα του «εκκλησιαστικού πατρός». Ποιος είναι «εκκλησιαστικός Πατήρ»; Είμαι εγώ; Είσαστε εσείς; Ποιος είναι ο «εκκλησιαστικός Πατήρ»; Ο εκκλησιαστικός Πατήρ, αγαπητοί μου, είναι εκείνος ο οποίος συγκεντρώνει αυτά τα δύο γνωρίσματα. Την ορθοδοξότητα και τον πολύ άγιον βίον. Αυτά τα δύο. Γιατί είναι δείκτης αυτών των δύο πραγμάτων. Και ερμηνευτής αυτών των δύο συντεταγμένων: του δόγματος, δηλαδή της αληθείας της πίστεως και της αληθείας του βίου. Όπως αντιλαμβάνεστε, αυτό είναι πολύ σπουδαίο. Γιατί είναι σπουδαίο; Γιατί στέκονται δείκτες για το λιμάνι της Βασιλείας του Θεού. Δεν θα φθάσομε ποτέ στην Βασιλεία του Θεού, εάν, αγαπητοί μου, δεν έχομε ορθούς δείκτας. Γι'αυτό η Εκκλησία πολεμά τις αιρέσεις. Διότι η αίρεσις είναι απόκλισις από την ορθή κατεύθυνση. Και εάν ένα καράβι δεν έχει τον τρόπο να προσανατολισθεί για να μπει σε ένα λιμάνι, θα πέσει έξω. Και αν και ο Χριστιανός δεν έχει την ακριβή γνώση περί της αποκεκαλυμμένης αληθείας και του βίου, θα πέσει έξω. Δεν μπαίνει στην Βασιλεία του Θεού.
Ξέρετε δε ότι αυτός ο λόγος του Θεού μας ομιλεί περί ακριβούς πίστεως; Μάλιστα αναφέρεται δια τον Απολλώ, ότι ήτο ακριβής, λέγει, στην διδασκαλία του, πλην ενός σημείου. Και τον παρέλαβε η Πρίσκιλλα και ο Ακύλας και του εδίδαξαν –ακούστε φράση, είναι στις Πράξεις- «ἀκριβέστερον». Δηλαδή το ακριβέστερον του ακριβούς. Όχι… πάνω κάτω. Όπως δυστυχώς στην εποχή μας κινούμεθα, ερμηνεύοντες το Ευαγγέλιο και εφαρμόζοντάς το στη ζωή μας πάνω κάτω, περίπου. Ακριβής, πιο πολύ ακριβής από το ακριβούς. Είδατε; Ακριβέστερον, λέγει, της ακριβούς διδασκαλίας του Απολλώ εδίδαξαν ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα. Έχει πολλή σημασία.
Ακόμα, θα λέγαμε ότι η έννοια των Πατέρων δεν περιορίζεται μόνον στις συγγραφές τους. Υπάρχει αντίληψις και είναι ευρεία αυτή η αντίληψις ότι Πατέρες λέγονται εκείνοι που έγραψαν συγγράμματα. Όπως ο Μέγας Βασίλειος, ο Ιερός Χρυσόστομος, ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος κ.ο.κ. Όχι. Μπορεί να εδίδαξαν μόνο και όμως να είναι Πατέρες της Εκκλησίας. Ο άγιος Αχίλλιος δεν έγραψε τίποτε. Έλαβε μέρος στην Α΄Οικουμενική Σύνοδο. Ο άγιος Νικόλαος δεν έγραψε τίποτε. Ο άγιος Σπυρίδων δεν έγραψε τίποτε. Και πλήθος, πραγματικά Πατέρες της Εκκλησίας μας, δεν έγραψαν τίποτε. Εκήρυξαν ορθόδοξα. Έζησαν ορθόδοξα με πολλήν αγιότητα. Είναι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Και θα λέγαμε, πλάι στον άγιο Αθανάσιο, που έγραψε πολλά, είναι και ο άγιος Σπυρίδων, που δεν έγραψε τίποτα και ο ένας είναι μορφωμένος και είχε και θύραθεν σοφία, ο άλλος δεν είχε καμία θύραθεν σοφία και ήταν βοσκός και από βοσκόν τον πήραν και τον έκαναν επίσκοπο Τριμυθούντος και βλέπετε ότι είναι αδιάφορον της μορφώσεως του καθενός, αρκεί να είχε ο καθένας ορθοδοξότητα διδασκαλίας, ή την έγραφε ή την δίδασκε προφορικά, και άγιον βίον, για να έχει τον τίτλον, το προνόμιον του να είναι εκκλησιαστικός πατήρ. Είναι μεγάλο αυτό.
Ακόμα πρέπει να σας πω ότι η έννοια των Πατέρων, και αυτό μία πλάνη πολλών, δεν περιορίζεται μόνο σε μία εποχή. Δεν μπορούμε να πούμε ότι τους πέντε πρώτους αιώνες ή τους οκτώ πρώτους αιώνες έχομε μόνο Πατέρες και μετά δεν έχομε Πατέρες. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας υπάρχουν πάντοτε. Βέβαια, δεν είναι σε σχέση με τους πιστούς οι πολλοί, αναμφισβήτητα. Αλλά οι Πατέρες υπάρχουν και θα υπάρχουν σε κάθε εποχή. Θα έλεγα, μέχρι τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, μέχρι τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, μέχρι τον άγιον Νεκτάριον, μέχρι τον άγιο Σάββα της Καλύμνου, που είναι…προσφατότατος. Όλοι αυτοί είναι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Ή έγραψαν, όπως ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, ή δεν έγραψαν, όπως ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. Όπως και να έχει το πράγμα ή έζησαν κάποια εποχή ή τον προπερασμένο αιώνα, όπως ο άγιος Κοσμάς και ο άγιος Νικόδημος ή στον 20ό αιώνα, όπως είναι ο άγιος Νεκτάριος και ο άγιος Σάββας εκ Καλύμνου. Αντιλαμβάνεσθε, λοιπόν, ότι δεν περιορίζεται η ιδιότητα του εκκλησιαστικού πατρός μόνο σε μία εποχή. Η κάθε εποχή έχει να δώσει τους Πατέρες της η Εκκλησία. Γι' αυτόν τον λόγο θα πρέπει να προσέχομε πολύ όλους αυτούς, οι οποίοι έρχονται στον χώρο της Εκκλησίας, να ερμηνεύσουν ορθά και με την διδασκαλία τους και με την ζωή τους τον λόγο του Θεού. Και την παρουσία αυτής της Ίδιας της Εκκλησίας.
Απέναντι σ’ αυτούς, αγαπητοί μου, έχομε ένα χρέος, ένα βαρύ χρέος. Ειδικότερα εμείς οι Ορθόδοξοι, που έχομε τους Πατέρας της Εκκλησίας μας και είναι κατά συντριπτική πλειοψηφία Έλληνες. Και μίλησαν ελληνικά και έγραψαν ό,τι έγραψαν, ελληνικά. Κατά συντριπτική πλειοψηφία. Για να καταλάβομε το χρέος μας πρέπει να αποκτήσουμε αυτήν την αγία συνήθεια να μελετούμε μετά από την Αγίαν Γραφήν, τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, τα συγγράμματά τους, ό,τι έγραψαν, όσοι έγραψαν, ό,τι έγραψαν. Η παραγωγή των είναι πλουσιοτάτη. Υπάρχουν, αγαπητοί μου, εμβριθείς μελετηταί, που ξοδεύουν ολόκληρη την ζωή τους, και για ντροπή μας το λέγω, αυτοί οι εμβριθείς μελετηταί δεν είναι Έλληνες και δεν είναι και Ορθόδοξοι! Και μελετούν έναν Πατέρα της Εκκλησίας σε όλη τους την ζωή! Σοφοί άνθρωποι, καθηγηταί Πανεπιστημίων, να μελετούν σε όλη τους την ζωή έναν Άγιο Γρηγόριο Θεολόγο, έναν άγιο Γρηγόριο Νύσσης ή έναν άγιο Γρηγόριο Παλαμά ή έναν άγιο Συμεών Νέο Θεολόγο. Για όλη τους την ζωή! Έναν Πατέρα. Για να καταλάβετε τι βάθος υπάρχει.
Και να φανταστείτε ότι έχομε μεγάλη παραγωγή μέσα σε αυτούς τους είκοσι αιώνες έργων των Πατέρων. Δηλαδή κυρίως την λεγομένην «Ἑλληνικήν Πατρολογίαν». Πρέπει να αρχίσομε να μελετούμε. Πρέπει να σας πω ακόμα επειδή κατενοήθη η αξία τους, ότι οι Πατέρες μεταφράζονται. Έχομε εκδόσεις στην εποχή μας. Κυκλοφορούν. Σύγχρονες εκδόσεις· που από την μια μεριά υπάρχει το κείμενο και από την άλλη μεριά υπάρχει η μετάφρασις. Και δεν μπορεί κανείς να πει ότι «δεν ξέρω πολλά γράμματα ή δεν ξέρω αρχαία γλώσσα για να καταλάβω τους Πατέρες». Όχι, αγαπητοί μου. Έχομε την μετάφραση. Αρκεί να αρχίσομε να τους μελετάμε τους Πατέρες.
Ακόμη, πρέπει να μελετήσομε και την ζωή τους. Όχι μόνον τα συγγράμματά τους, αλλά και την ζωή τους, τον βίο τους, πώς επολιτεύθησαν, πώς έζησαν. Ακόμη, θα λέγαμε, οι βίοι των αγίων δεν είναι παρά η μελέτη της ζωής των Πατέρων της Εκκλησίας μας. Είναι πολύ σημαντικό αυτό. Όχι, λοιπόν, μόνο ό,τι έγραψαν για την αλήθεια του Ευαγγελίου, αλλά και ό,τι οι ίδιοι επολιτεύθησαν μέσα στην αλήθεια του Ευαγγελίου.
Θα πρέπει ακόμη, για να αποδώσομε το χρέος μας, να αποκτήσομε πατερικόν φρόνημα, δηλαδή εκκλησιαστικόν φρόνημα, δηλαδή νουν Χριστού. Πρέπει να σας πω εδώ ότι σήμερα στην εποχή μας είναι λίγο «της μόδας», όπως πάντα σε όλες τις εποχές, κάτι οι άνθρωποι αρπάζουν και το κάνουνε μόδα. Είναι «της μόδας» να αναφερόμεθα εις τους Πατέρες της Εκκλησίας μας και να μιλάμε γι’ αυτούς. Αλλά πώς μιλάμε; Και μάλιστα τους επιστρατεύομε και παίρνομε αποσπάσματα από τα έργα τους, δια να υποστηρίξομε διάφορες θέσεις της κοινωνικής μας ζωής, υπαρξιακές θέσεις. Ακόμα και πολιτειακές, ακόμα και πολιτικές. Παίρνομε αποσπάσματα από τους Πατέρες. Αυτό είναι ένα λάθος. Ένα λάθος πάρα πολύ σοβαρό, γιατί στο τέλος βρισκόμεθα έξω από το πνεύμα των Πατέρων. Το να πάρεις μία περικοπή από τον Ιερό Χρυσόστομο και να υποστηρίζεις ότι τον Χριστιανισμό μπορείς να τον κάνεις πολιτική, αυτό είναι ένα λάθος. Πρέπει να διαβάσεις ολόκληρον τον Ιερόν Χρυσόστομον, να δεις το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται, για να αποκτήσεις τον νουν σου, το πνεύμα του, το φρόνημά του, για να καταλάβεις πώς σκέπτεται. Και τότε θα ανακαλύψεις ότι όλοι οι Πατέρες έχουν κοινό φρόνημα. Εκείνο που λέγει και στις «Πράξεις» ο ευαγγελιστής Λουκάς: «Τοῦ δὲ πλήθους τῶν πιστευσάντων ἦν ἡ ψυχὴ καὶ ἡ καρδία μία». Ένα φρόνημα, ένα φρόνημα. Και το φρόνημα αυτό είναι το φρόνημα της Εκκλησίας, είναι ο νους Χριστού. Πρέπει, λοιπόν, να αποκτήσομε αυτό το φρόνημα των Πατέρων.
Ακόμη, θα πρέπει, αγαπητοί μου, να τους τιμάμε. Και αυτή ακριβώς η τιμή που θα τους δώσουμε… γιατί η Εκκλησία μας τους τιμά γι’ αυτούς τους λόγους που σας είπα, γι’ αυτούς τους λόγους, η τιμή αυτή που θα τους δώσομε πώς θα εκφράζεται; Όπως ακριβώς αρχίζουν οι αποφάσεις της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, που λέγει: «Ἑπόμενοι τοῖς ἁγίοις πατράσι». Δηλαδή, «ακολουθούντες τους αγίους Πατέρες, λέμε τούτο, εκείνο, εκείνο, κάνομε εκείνο, εκείνο, εκείνο…». Τι σημαίνει αυτό, ότι… «ἑπόμενοι τοῖς ἁγίοις πατράσι»; Πώς θα τους ακολουθήσομε; Όπως και ο Χριστός είπε: «Όποιος θέλει να είναι μαθητής μου, να με ακολουθήσει». Τι σημαίνει «ακολουθώ»; Πώς το καταλαβαίνομε αυτό; Σημαίνει ο τρόπος με τον οποίον σκέφτηκαν, ο τρόπος με τον οποίον πολιτεύτηκαν, ο τρόπος με τον οποίον έζησαν, κινήθηκαν, αυτός πρέπει να είναι και ο δικός μας τρόπος. Αυτό θα πει «ακολουθούμε τους Πατέρες της Εκκλησίας».
Αγαπητοί μου, αν πραγματικά θέλομε να γίνομε μια ζωντανή Εκκλησία, αν πραγματικά θέλομε να αναβιώσει μέσα μας το πνεύμα του Ευαγγελίου, όπως ήταν ζωντανό στην αρχαία Εκκλησία, θα πρέπει να πλησιάσομε πάλι την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, τους γνησίους αυτούς ερμηνείς του λόγου του Θεού, τους γνησίους αυτούς ερμηνείς της ευαγγελικής πολιτείας. Κι εκεί θα καταλάβομε πραγματικά πώς πρέπει να ζήσομε. Γιατί λόγος πολύς γίνεται στις ημέρες μας, όπως και κάθε φορά γίνεται λόγος, πώς πρέπει να βιώσομε το Ευαγγέλιον. Και λέγουν οι μεν δια τους δε: «Σαν πολύ τον Χριστιανό μου κάνεις και εμφανίζεσαι… και είσαι υποκριτής». Και άλλος λέγει: «Όχι, εσύ είσαι υποκριτής, που νομίζεις ότι με τον τρόπον αυτόν που ελευθεριάζεις, ότι είσαι Χριστιανός». Όλα αυτά θα πάνε στη πάντα, όταν έχομε δείκτες τους Πατέρες της Εκκλησίας μας που ερμηνεύουν τον λόγο του Θεού. Όλα θα πάνε στην άκρη. Γι'αυτό, αγαπητοί μου, να μην μένομε στους υποκειμενισμούς και στις προσωπικές μας γνώμες. Αλλά τι λέγει η Εκκλησία. Δια της αποκαλύψεως, δια στόματος Αποστόλων, δηλαδή Αγία Γραφή, και δια στόματος Πατέρων. Κι εκεί θα βρούμε την πορεία μας.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
ψηφιοποίηση και επιμέλεια της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
- Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
- https://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_188.mp3
