. Ὑπάρχει κάποια πατερικὴ θέση, σχετικὰ μὲ τὶς λεγόμενες «ἀνθρωπιστικὲς ὀργανώσεις» παγκόσμιου βεληνεκοῦς;
. Ὁ Κύριος μᾶς ἔδωσε αὐτὴ τὴ σύντομη ζωὴ ὡς χρόνο καὶ εὐκαιρία προετοιμασίας γιὰ τὴν ἄλλη, τὴν ἀτελεύτητη. Στὴ διάρκεια, λοιπόν, τῆς σύντομης ἐπίγειας ζωῆς μας πρέπει νὰ συγκεντρώσουμε «προμήθειες» γιὰ ὁλόκληρη τὴν αἰωνιότητα. Πῶς; Μὲ τὰ καλὰ ἔργα. Ἀπ’ αὐτὰ σχηματίζεται ἕνα κεφάλαιο. Καὶ ἀπὸ τὸν τόκο τοῦ κεφαλαίου συντηρούμαστε σ’ ὁλόκληρη τὴν αἰωνιότητα. Ὅποιος ἀπὸ μᾶς κάνει μεγαλύτερες ἀποταμιεύσεις, θὰ ζήσει ἐκεῖ πιὸ πλούσια, καὶ ὅποιος κάνει μικρότερες ἀποταμιεύσεις, θὰ ζήσει πιὸ φτωχικά. Ὁ Κύριος «θὰ πληρώσει τὸν καθένα κατὰ τὰ ἔργα του» (Ρωμ. β´ 6).
. Στὴν παροῦσα ζωή, λοιπόν, πρέπει νὰ κάνουμε ὅ,τι μποροῦμε γιὰ ν’ αὐξήσουμε τὶς καταθέσεις μας σ’ αὐτὸν τὸν λογαριασμό. Δὲν εἶναι δύσκολο. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος τὸ βεβαιώνει, λέγοντας: «Ὁ ζυγός μου εἶναι ἁπαλὸς καὶ τὸ φορτίο μου ἐλαφρὸ» (Ματθ. ια´ 30). Ὅλη ἡ χριστιανικὴ ζωὴ συνοψίζεται σὲ τοῦτα: Νὰ πιστεύουμε στὸν Θεό, στὴν προσκυνητὴ Τριάδα, ποὺ μᾶς σώζει μὲ τὸ λυτρωτικὸ ἔργο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ μὲ τὴν ἀγαθότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νὰ ζοῦμε σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ Εὐαγγελίου, παίρνοντας θεία δύναμη μέσῳ τῶν ἱερῶν Μυστηρίων τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας μας, καὶ νὰ ἐλπίζουμε ὅτι ὁ Θεός, γιὰ τὴν πίστη καὶ τὴν ὑπακοή μας σ’ Αὐτόν, δὲν θὰ μᾶς στερήσει τὰ ἐπουράνια ἀγαθά.
. Στὴν παροῦσα ζωή, λοιπόν, πρέπει νὰ κάνουμε ὅ,τι μποροῦμε γιὰ ν’ αὐξήσουμε τὶς καταθέσεις μας σ’ αὐτὸν τὸν λογαριασμό. Δὲν εἶναι δύσκολο. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος τὸ βεβαιώνει, λέγοντας: «Ὁ ζυγός μου εἶναι ἁπαλὸς καὶ τὸ φορτίο μου ἐλαφρὸ» (Ματθ. ια´ 30). Ὅλη ἡ χριστιανικὴ ζωὴ συνοψίζεται σὲ τοῦτα: Νὰ πιστεύουμε στὸν Θεό, στὴν προσκυνητὴ Τριάδα, ποὺ μᾶς σώζει μὲ τὸ λυτρωτικὸ ἔργο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ μὲ τὴν ἀγαθότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νὰ ζοῦμε σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ Εὐαγγελίου, παίρνοντας θεία δύναμη μέσῳ τῶν ἱερῶν Μυστηρίων τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας μας, καὶ νὰ ἐλπίζουμε ὅτι ὁ Θεός, γιὰ τὴν πίστη καὶ τὴν ὑπακοή μας σ’ Αὐτόν, δὲν θὰ μᾶς στερήσει τὰ ἐπουράνια ἀγαθά.
. Ὅσο ἀπαραίτητη εἶναι ἡ πίστη γιὰ τὴ σωτηρία μας, ἄλλο τόσο ἀπαραίτητα εἶναι καὶ τὰ καλὰ ἔργα. Τὸ τονίζω αὐτό, γιατί μερικοὶ διακηρύσσουν πὼς ἡ πίστη εἶναι ἀρκετή, ἐνῶ ἄλλοι λένε ὅτι φτάνει νὰ εἴμαστε «καλοὶ ἄνθρωποι», νὰ κάνουμε δηλαδὴ καλὰ ἔργα. Ἡ ἀλήθεια εἶναι πὼς ἡ πίστη καὶ τὰ ἔργα ἔχουν ἴση ἀξία. Ἡ πίστη πρέπει νὰ συνοδεύεται καὶ νὰ ἐπιβεβαιώνεται ἀπὸ τὰ καλὰ ἔργα, δηλαδὴ ἀπὸ ζωὴ ἅγια, σύμφωνη μὲ τὶς θεῖες ἐντολές. Ἐδῶ, στὴν τήρηση τῶν θείων ἐντολῶν, εἶναι ποὺ πρέπει νὰ συγκεντρώσουμε περισσότερο τὴν προσοχή μας. Τὴν πίστη, βλέπεις, τὴν ἀληθινὴ ὀρθόδοξη πίστη, τὴν ἔχουμε. Τί μᾶς μένει λοιπόν; Ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν, τὰ καλὰ ἔργα. Γιατί «ἡ πίστη χωρὶς ἔργα εἶναι νεκρὴ» (Ἰακ. β´ 20). Καὶ πρέπει νὰ πῶ, ὅτι χρωστᾶμε ἀπέραντη εὐγνωμοσύνη στὸν Κύριο, γιατί τὴν ἀξία τῶν ἔργων μας τὴν καθορίζει μὲ κριτήριο ὄχι τὴ σπουδαιότητα ἢ τὴ μεγαλοσύνη τους, ἀλλὰ τὴ διάθεση ποὺ ὑπάρχει μέσα μας, ὅταν τὰ ἐπιτελοῦμε. Εὐγνωμοσύνη Τοῦ χρωστᾶμε ἀκόμα, γιατί μᾶς δίνει καθημερινὰ ἀναρίθμητες εὐκαιρίες γιὰ τὴν ἐπιτέλεση καλῶν ἔργων σύμφωνα μὲ τὸ θέλημά Του, ἔτσι πού, ἂν προσέχουμε, μποροῦμε κάθε στιγμὴ νὰ Τὸν εὐαρεστοῦμε.
. Γιὰ νὰ εὐαρεστήσεις, λοιπόν, κι ἐσὺ τὸν Θεό, δὲν εἶναι ἀνάγκη νὰ κάνεις κάτι τὸ πολὺ μεγάλο, δὲν εἶναι ἀνάγκη νὰ πᾶς στὸ ἐξωτερικό, ὅπως κάνουν οἱ νεωτεριστὲς καὶ τάχα προοδευτικοί. Φτάνει νὰ κοιτᾶς γύρω σου κάθε μέρα καὶ ὥρα. Διακρίνεις σὲ κάτι τὴ σφραγίδα τῆς θεϊκῆς ἐντολῆς; Κάνε το δίχως χρονοτριβὴ ἢ δισταγμό, μὲ τὴν πεποίθηση ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς αὐτὴ τὴν ὥρα ζητάει ἀπὸ σένα αὐτὸ τὸ ἔργο καὶ τίποτ’ ἄλλο. Προσπάθησε νὰ στερεώσεις μέσα σου ἕναν τέτοιο τρόπο σκέψεως. Ὅταν τὸ κατορθώσεις, ἀπέραντη γαλήνη θὰ πλημμυρίσει τὴν καρδιά σου, εἰρήνη ποὺ θὰ προέλθει ἀπὸ τὴν ἐπίγνωση ὅτι κάθε στιγμὴ δουλεύεις γιὰ τὸν Κύριο. Ἀκόμα κι ὅταν σοῦ λένε νὰ μπαλώσεις τὶς κάλτσες τοῦ μικροῦ σου ἀδελφοῦ, καὶ τὸ κάνεις πρόθυμα γιὰ τὸν Χριστό, ποὺ μᾶς πρόσταξε ν’ ἀκοῦμε καὶ νὰ βοηθᾶμε τὸν πλησίον, ἐκτελεῖς ἕνα ἔργο θεάρεστο. Ἔτσι, μὲ κάθε βῆμα, μὲ κάθε λέξη, μὲ κάθε κίνηση, ἀκόμα καὶ μὲ κάθε ματιὰ μποροῦμε νὰ εὐχαριστοῦμε τὸν Θεό, νὰ βαδίζουμε στὸ δρόμο τοῦ θελήματός Του, καὶ ἑπομένως νὰ κατευθυνόμαστε πρὸς τὸν τελικὸ σκοπό μας.
. Οἱ νεωτεριστές, οἱ τάχα προοδευτικοί, ἔχουν στὸ νοῦ τους σύνολη τὴν ἀνθρωπότητα, ὅλους τοὺς ἀνθρώπους στοιβαγμένους μαζί. Εἶναι ὅμως γεγονὸς ὅτι ἡ «ἀνθρωπότητα» ἢ ὁ «λαὸς» δὲν ὑπάρχει ὡς πρόσωπο, ἕνα πρόσωπο γιὰ τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσες κάτι νὰ κάνεις τώρα ἀκριβῶς. Ἡ ἀνθρωπότητά μας συγκροτεῖται ἀπὸ ξεχωριστὰ πρόσωπα. Κάνοντας κάτι γιὰ ἕνα πρόσωπο, τὸ κάνουμε μέσα στὸ σύνολο τῶν ἀνθρώπων. Ἂν ὁ καθένας μας ἔκανε ὅ,τι μποροῦσε γιὰ ὁποιονδήποτε ἄνθρωπο ἔχει μπροστὰ στὰ μάτια του, ἀντὶ νὰ ρίχνει μάταια τὸ βλέμμα του τόσο μακριά, στὸ ἀπρόσωπο σύνολο τῶν ἀνθρώπων, τότε ὅλοι μας θὰ κάναμε κάθε στιγμὴ ὅ,τι χρειάζεται γι’ αὐτοὺς ποὺ ἔχουν ἀνάγκη, κι ἔτσι θὰ ἑδραιώναμε τὴν εὐημερία τοῦ συνόλου τοῦ ἀνθρώπινου γένους, ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ πλούσιους καὶ φτωχούς, ἀπὸ ἀδύνατους καὶ ἰσχυρούς. Ὅσοι ὁραματίζονται τὴν εὐημερία ὅλης τῆς ἀνθρωπότητας συνολικά, ἀδιαφοροῦν γι’ αὐτὸ ποὺ εἶναι μπροστὰ στὰ ματιά τους. Ἔτσι, ὅμως, δὲν ἐκπληρώνουν τὸ σκοπὸ τῆς ζωῆς, γιατί οὔτε τὴ δυνατότητα ἔχουν νὰ ἐπιτελέσουν ἕνα τόσο μεγάλο ἔργο, ὅπως εἶναι ἡ πανανθρώπινη εὐημερία, οὔτε πάλι ἀξιοποιοῦν τὶς εὐκαιρίες, ποὺ τοὺς δίνονται, γιὰ τὴν ἐκτέλεση μικρῶν καλῶν ἔργων.
. Μοῦ μίλησαν γιὰ μία τέτοια περίπτωση στὴν Ἁγία Πετρούπολη. Σὲ μία συγκέντρωση νέων, ὑπέρμαχων τῆς «πανανθρώπινης εὐημερίας» –αὐτὸ ἦταν τὸ κεντρικὸ σύνθημα τοῦ «προοδευτικοῦ» παραληρήματός τους–, κάποιος… τζέντλεμαν ἔβγαλε ἕναν παθιασμένο λόγο γιὰ τὴν ἀγάπη πρὸς τὴν ἀνθρωπότητα καὶ τὸ λαό. Τοὺς συνεπῆρε ὅλους. Ὅταν, ὅμως, γύρισε στὸ σπίτι του, ὁ ὑπηρέτης του, ποὺ δὲν ἀντιλήφθηκε τὴν ἐπιστροφή του, δὲν τοῦ ἄνοιξε ἀμέσως τὴν πόρτα καὶ δὲν τοῦ ἔδωσε ἀμέσως κερί. Ἐπιπλέον, ἐπειδὴ τὸ μπουρὶ τῆς σόμπας του εἶχε βουλώσει, τὸ δωμάτιό του ἦταν λίγο κρύο. Ἔ, ὁ «ἀνθρωπιστής» μας δὲν μπόρεσε νὰ τ’ ἀνεχθεῖ ὅλα αὐτά, κι ἔλουσε τὸν ὑπηρέτη του μ’ ἕνα χείμαρρο ἀπὸ βρισιές. Ὅταν ἐκεῖνος προσπάθησε νὰ δικαιολογηθεῖ, τοῦ κατάφερε κι ἕνα γερὸ χτύπημα στὸ στῆθος. Νά, λοιπόν, ὁ φίλος μας μὲ τὰ λεπτὰ αἰσθήματα, αὐτὸς ποὺ ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος διαλαλοῦσε τὴν ἀγάπη του γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα καὶ ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος, στὸ ἴδιο του τὸ σπίτι, δὲν μποροῦσε νὰ φερθεῖ φιλάνθρωπα σ’ ἕναν μόνο ἄνθρωπο. Τὸ ἀποκορύφωμα τοῦ “προοδευτικοῦ” παραληρήματος ἦταν ἡ διαγωγὴ ποὺ ἔδειχναν μερικὲς δραστήριες κοπέλες. Αὐτὲς δούλευαν μὲ ἐνθουσιασμὸ καὶ ζῆλο σὲ βιβλιοδετεῖα, δένοντας βιβλία «προοδευτικοῦ» περιεχομένου, συχνὰ ὅμως ἄφηναν τὶς μανάδες τους χωρὶς ἕνα κομμάτι ψωμί. Καὶ ὅμως, πίστευαν ὅτι «τραβοῦσαν μπροστὰ» καὶ θεμελίωναν τὴν εὐτυχία τῆς ἀνθρωπότητας.
. Ὅλοι οἱ κίνδυνοι προέρχονται ἀπὸ μία νοοτροπία ποὺ εἶναι ὑπερβολικὰ καὶ ἄκριτα φιλελεύθερη. Εἶναι προτιμότερο νὰ ρίχνεις ταπεινὰ τὰ μάτια σου κάτω καὶ νὰ κοιτᾶς τὰ πόδια σου, προσέχοντας ποῦ πατᾶς. Αὐτὸς εἶναι ὁ πιὸ σωστὸς δρόμος.
. Σοῦ ξαναγράφω γιὰ ὅλα αὐτά, ἐπειδὴ πρέπει νὰ στερεωθοῦν στὸ μυαλό σου. Θέλω νὰ σὲ προφυλάξω ἀπὸ τὴ σύγχυση καὶ τὸ σκοτισμὸ ποὺ προξενοῦν στὴν ψυχὴ τὰ ὄνειρα τῶν νεωτεριστῶν.
