Ὁμιλία εἰς τὸν Ἀπόστολον Θωμᾶν

                    

γιος ωάννης Χρυσόστομος

ρχομαι πειγόντως ν καταβάλω τν φειλή μου. Διότι, ν κα εμαι πτωχός, βιάζομαι ν ποσπάσω πωσδήποτε τν εγνωμοσύνη σας. Εχα δώσει πόσχεση ν φανερώσω τν πιστία το Θωμ, κα τώρα ρχομαι ν τν κπληρώσω.

πρόθεσίς μου εναι ν ξοφλ πρτα τς παλαιότερες φειλές, γι ν μ μ πιέζουν ο τόκοι πο συγκεντρώνονται. Συνεργασθετε μαζί μου στν καταβολ το χρέους, κα κετεύσετε τν Θωμ ν ελογήση τ χείλη μου μ τν γία δεξιά του, μ τν ποίαν γγισε τν πλευρ το Δεσπότου, στε ν νευρώση τν γλώσσα μου, γι ν σς ξηγήσω ατ πο ποθετε. Κα γώ, νθαρρυνόμενος μ τς πρεσβεες το ποστόλου κα μάρτυρος Θωμ, διακηρύττω τν ρχικν μφιβολία κα τν τελικν μολογία του, ποία γινε κρηπς κα Θεμέλιο τς κκλησίας μας.

ταν εσλθε Σωτρ κεκλεισμένων τν θυρν κε που εχαν συγκεντρωθ ο μαθηταί του κα ξλθε πάλι μ τν διο τρόπο, πουσίαζε μόνον Θωμς. ταν κι ατ ργο τς θείας οκονομίας, στε πουσία το μαθητο ν γίνη πρόξενος περισσοτέρας σφαλείας κα βεβαιότητος. Διότι, ἐὰν παρευρίσκετο Θωμς, δν θ μφέβαλλε. Κα ν δν μφέβαλλε, δν Θ ζητοσε ν περιεργασθ. Ἐὰν δν ζητοσε, δν θ ψηλαφοσε. Κα ἐὰν δν ψηλαφοσε, δν θ νεκήρυττε τν Χριστ Κύριον κα Θεόν. Ἐὰν δν τν εχε ποκαλέσει Κύριον κα Θεόν, μες δν θ εχαμε διδαχθ ν τν δοξολογομε μ τν τρόπον ατόν. στε κα μ τν πουσία του Θωμς μς ποδηγέτησε πρς τν λήθεια” κα μ τν παρουσία του στερα μς βεβαίωσε περισσότερο στν πίστη.

λεγαν λοιπν ο μαθηταί, ταν λθε ργοπορημένος: «ωράκαμεν τν Κύριον», εδαμε ατν πο επε: «γ εμ τ φς το κόσμου». Εδαμε ατν πο επε: «γ εμ νάστασις κα ζω κα λήθεια». Εδαμε τν λήθεια τν λόγων ν λάμπη μέσα στ γεγονότα. Εδαμε ατν πο επε: «μετ τρες μέρας γείρομαι», κα βλέποντας τν νάσταση, προσκυνήσαμε τν ναστάντα. Τν κούσαμε πο μς επε: «ερήνη μν», κα μεταστρέψαμε τν ζάλη τς λύπης σ γαλήνια εφροσύνη. ντικρίσαμε τ χέρια του πο δέχθησαν τς αχμς τν καρφιν, τ χέρια πο κατηγορον τν λύσσα τν θεομάχων θηρίων. ντικρίσαμε τ χέρια πο μς φαναν τν φθαρσία, ντικρίσαμε κα τν πλευρν πο φανερώνει λαμπρότερα π κάθε κήρυκα τν εσπλαχνία το πληγωμένου. Ατν τν πλευρ τν ποίαν μνον ο γγελοι κα ελαβονται ο πιστο κα φρίττουν ο δαίμονες. ποδεχθήκαμε κα μφύσημα θεον π τ θεον στόμα του, μφύσημα πνευματικόν, μφύσημα πο σκορπίζει κάθε χάρη. χειροτονηθήκαμε π τν Κύριο, κύριοι της φέσεως τν πλημμελημάτων. ποκτήσαμε κα τ δικαίωμα ν κρίνωμε τος μαρτωλούς, φο μς δωσε ατν τν ντολή: «ν τινων φτε τς μαρτίας, φίενται ατος. ν τινων κραττε, κεκράτηνται». Τέτοια λόγια εχαμε τν βαθει χαρ ν κούσωμε π τν Σωτήρα, τέτοιες δωρες πολαύσαμε. Διότι δν ταν δυνατν ν μν πλουτήσωμε, φο ερήκαμε πλούσιον Δεσπότη. λλ μόνο σ μεινες πτωχός, φο πουσίαζες.

Κα τί τος επεν Θωμς; Εδατε τν Κύριο; Καλς. Ατν λοιπν πο εδατε, ν τν σέβεσθε περισσότερο. Ατν πο παρατηρήσατε, μν παύσετε ν τν κηρύττετε. γ μως «ἐὰν μ δω ν τας χερσν ατο τν τύπον τν λων, κα βάλω τν δάκτυλόν μου ες τν τύπον τν λων, κα βάλω τν χείρα μου ες τν πλευρν ατο, ο μ πιστεύσω». Κα σες δν θ εχατε πιστεύσει ἐὰν πρτα δν βλέπατε. τσι κι γώ, ἐὰν δν δω, δν θ πιστεύσω.

Μενε, Θωμ, σταθερς στν πόθο σου ατόν, διατήρησε τν ζλο σου, στε βλέποντας σ ν βεβαιωθ ψυχή μου. Ζήτησε μ πιμον ατν πο επε: «Ζητετε κα ερήσετε». Μν παύσης ν ρευνς ελικρινς, ἐὰν δν ερης τν θησαυρ πο ζητες. Μν παύσης ν κρούης τν θύρα τς ναντιρρήτου γνώσεως, μέχρι ν σο τν νοίξη ατς πο επε: «κρούετε, κα νοιγήσεται μν». γαπ τν διχασμ τν λογισμν σου, πειδ ναιρε κάθε διχασμό. γαπ τν φιλομάθειά σου πειδ καταλύει κάθε φιλονεικία. Χαίρομαι ν σ κούω πολλς φορς ν λέγης: «ἐὰν μ δω ν τας χερσν ατο τν τύπον τν λων, ο μ πιστεύσω». Διότι μ τ ν πιστς σύ, γ μαθαίνω ν πιστεύω. Σκάπτοντας σ μ τν δικέλλα τς γλώσσης τ θεον σμα, γ κόπως θερίζω τν καρπ κα τν συλλέγω γι μένα.

Ἐὰν δν δ μ τ διά μου τ μάτια τς πληγς τς ποες νοιξαν ο σεβες στ γιά του χέρια, δν πρόκειται ν συγκατατεθ στος λόγους σας. Ἐὰν δν βάλω τ διο μου τ δάκτυλο στ κοιλώματα τν καρφιν, δν θ δεχθ τν καλή σας γγελία. Ἐὰν δν κρατήσω μ τ χέρι μου τ διο τν πλευρ το ερισκομένου πέραν π κάθε ποψία μάρτυρος τς ναστάσεως, δν μπορ ν πιστεύσω στ δόγμα σας. Διότι κάθε λόγος γίνεται σχυρς κα βέβαιος, ν δεχθ τν συνηγορία π τ γεγονότα. Κα κάθε λόγος πο στερεται τν π τ ργα μαρτυρία, ξαφανίζεται στν έρα. χω ν κηρύξω στος νθρώπους τ θαύματα το Διδασκάλου. Πς λοιπν θ διηγηθ μ λόγια κενα πο δν παρέλαβα μ τος φθαλμούς μου; Πς θ πείσω τος πίστους ν πιστεύσουν ατ τ ποα οτε γ χω παρακολουθήσει; Ν επ στος ουδαίους κα στος λληνες τι εδα τν Κύριό μου ν σταυρώνεται, δν τν εδα μως ναστημένο, παρ μόνον κουσα; Κα ποος δν θ περιπαίξη τ λόγιά μου; Ποος δν θ περιφρονήση τ κήρυγμά μου; λλο εναι παγγελία λόγων, κα λλο μπειρία τν πραγμάτων.

Ατος τος μφιβόλους λογισμος εχεν Θωμς, ταν μετ π κτ μέρες παρουσιάσθη πάλιν Κύριος στος συνηθροισμένους μαθητάς του. φησε πρτα τν Θωμ, κατ τς μέρες πο παρεμβάλλονται, ν κατηχηθ π τος συμμαθητάς του, παραχωρώντας τσι ν ναφλεγ π τν δίψα τς συναντήσεώς του. Κα ταν ψυχ του ναψε π τν σφοδρ πόθο τς θέας, τότε, τν κατάλληλη στιγμή, ποθούμενος πεκαλύφθη σ’ ατν πο τν ποθοσε. Κα τ κανε ατ μ τν διον τρόπον, πως πρίν, κεκλεισμένων τν θυρν, κα πάλι, πως τν πρώτη φορά, τος επε: «ερήνη μν», γι ν ταυτισθ τ γεγονς μ τ θαμα, γι ν βεβαιώση τν ναγγελία τν ποστόλων κα γι ν παραστήση τν κρίβεια τς δευτέρας πισκέψεώς του. «Ετα λέγει τ Θωμ. Φέρε τν δάκτυλόν σου δε, κα δε τς χερας μου». ψος περάντου φιλανθρωπίας! πέλαγος μετρήτου συγκαταβάσεως! Δν περίμενε τν προσέλευση το μαθητο, δν νέμεινε ν προσέλθη ατς πο εχε νάγκη, ν παρακαλέση κα ν πιτύχη ατ πο θελε. Δν τν στέρησε οτε γι λίγο π τν κπλήρωση τς πιθυμίας, λλ ατς διος ποθούμενος προσείλκυσε κοντ του δι τς βίας τν ραστήν, διος συρε μ τν φωνή, στν πληγ τ δάκτυλο ατο πο τν ποθοσε, διος μ τν Δεσποτική του γλώσσα τράβηξε τ δουλικ χέρι λέγοντας σ’ ατόν: «φέρε τν δάκτυλόν σου δε κα δε τς χερας μου».

κουσα, Θωμ, πν ς νθρωπος, παρν μως ς Θεός, ατ τ ποα επες στος δελφούς σου. μουν μαζί σας κατ τν θεότητα, ν κα ποχωρισμένος κατ τν νθρωπότητα. Θέλεις ν σο πενθυμίσω τ λόγια σου; Δν επες: «ἐὰν μ δω ν τας χερσν ατο τν τύπον τν λων, κα βάλω τν δάκτυλόν μου ες τν τύπον τν λων, κα βάλω τν χερά μου ες τν πλευρν ατο, ο μ πιστεύσω»; π τ χείλη σου δν ξλθαν τ λόγια ατά; Ατ τ λόγια δν κφράζουν τος λογισμούς σου; Γι’ ατ λοιπν λθα πάλι, γι τ ποα μφιβάλλεις. Γι’ ατ λθα πάλι κοντά σας, εμαι δ γι’ ατ κριβς πο πιθυμες.

Γι σ τν να λθα κα τώρα κοντά σου, γ πο κατλθα π τος ορανος γι τ πλανώμενο πρόβατο, χωρς ν γκαταλείψω τος ορανούς. Μ λοιπν διστάσης ν μάθης ατ πο ποθες, μν ντραπς ν περιεργασθς ατ πο πιζητες. Μν ποφύγης ν βάλης τ δάκτυλό σου πάνω στ διά μου τ χέρια. νέχομαι κα τ περίεργα δάκτυλα, πως νέχθηκα κα τ καρφιά. πομένω τν περιέργεια το φίλου, πως πέμεινα τν πίθεση τν χθρν.

ταν σταυρώθηκα π τος χθρούς, δν γανάκτησα, κα δν θ ποφέρω τν δική σου ρευνα; «Φέρε τν δάκτυλόν σου δε κα δε τς χερας μου», πο τραυματίσθησαν γι σς, γι ν θεραπευθον τ τραύματα τν ψυχν σας. «δε τς χερας μου» κα ναλογίσου ν εμαι κενος ποος κουσίως σταυρώθη μήπως κάποιος λλος; «δε τς χερας μου», πο φησα ν διατηρήσουν τ σύμβολα τς ουδαϊκς μανίας, στε ταν μ τν συνηθισμένη ναίδειά τους ο ουδαοι κατ τν μέρα τς κρίσεως, μο επον τι μες, Κύριε, δν σ σταυρώσαμε, τότε θ δείξω σ’ ατος πο μ πολέμησαν τ χέρια μου μ τ ποτυπώματα τν πληγν, κα θ ντροπιάσω τος ουδαίους μόλις μ ντικρύσουν. Κοίτα τ χέρια μου κα μ νομίσης τι λήθεια τς ναστάσεως εναι φαντασία. Κράτα τ χέρια ατ ς μήρους της δικς σας ναγεννήσεως. Κράτα τ χέρια ατ ς γκυρα πο νειλκύσθη π τν βυθ το δου.

Μ φοβηθς κανένα βιοτικν χειμώνα, καμμία ζάλη κοσμικ μ σ τρομάξη, μ φοβηθς τος ντιθέτους νέμους, μ φροντίσης καθόλου γι τς καταιγίδες κα τος σκοπέλους τς θαλάσσης τν χθρν. Πλεσε μ θάρρος τ πέλαγος το βίου, πλεσε κρατώντας δυνατ τν γκυρα το πνεύματος, πλεσε προσέχοντας στν οραν σν σ λιμάνι, πλεσε φοβούμενος μόνο τς δικς μου ρνήσεως τ ναυάγιο. Περιγέλασε τν θάνατον ς νεκρό, περίπαιξε τν φθορν ς νίσχυρη, χαιρέτισε τν πρ μο θάνατον ς ρχν σωτερικς ζως κα «φέρε τν χερά σου, κα βάλε ες τν πλευράν μου…». ντλησε μ τ χέρι σου π τν κρήνην ατν τς ζως τ νάμα πο ποθες κα παρηγόρησε τν δίψα σου. «Φέρε τν χαρά σου, κα βάλε ες τν πλευράν μου», τοποθέτησε τ χέρι σου μέσα στ ατρεο τς φύσεως κα πόβαλε τ δηλητήριο τς προαιρέσεώς σου. νέχομαι γγιγμα χεριο πο μ γαπ, γ πο δέχθην τν πληγ τς λόγχης.

«Φέρε τν χερά σου, κα βάλε ες τν πλευράν μου», στε ν μπορς ν λέγης σ σους ντιστέκονται στν λήθεια, τι μετ τν νάσταση μ εδες κα μ ξέτασες κα μ ψηλάφησες μ κρίβεια. «Φέρε τν χερά σου, κα βάλε ες τν πλευράν μου», διότι γι σ τν διετήρησα τσι, γ ποος θεράπευσα τ σώματα κα τς ψυχς τν λλων, προγνωρίζοντας ς Θες τι θ θελήσεις ν τν δς σ’ ατν τν κατάσταση, στε βλέποντας σ τ χνη το πάθους τς σαρκός μου, ν θεραπεύσης τ πάθος τς ψυχς σου. «Φέρε τν χερα σου, κα βάλε ες τν πλευράν μου» τν ποίαν φύλαξα τσι πως τν βλέπεις, στε, ταν πανέλθω π τος ορανος κα καθίσω Κριτς ζώντων κα νεκρν, ν δον ο ουδαοι νώπιον τν φθαλμν τους ν φανερώνωνται τ ργα τς κακς ργασίας τους, κα ν γίνουν ατοκατάκριτοι. «Κα μ γίνου πιστος, λλ πιστός». Εναι κακν πιστία. Βυθίζει τν νον. πίστις τν ξυψώνει στν ορανό. πιστία τυφλώνει τν ψυχ πίστις φωτίζει τος λογισμούς. πιστία κα τ όρατα τ βλέπει καθαρά. πιστος χει πλήρη γνοια. «Μ γίνου πιστος, λλ πιστός». ποδίωξε τ νέφος τς πιστίας κα κοίτα τς καθαρς κτίνες τς πίστεως. Πάρε λα τ φόδια γι ν γίνης ξιος πόστολος τς θεότητός μου.

Γίνε πως πρέπει ν εναι κενος πο συνανεστράφη μαζί μου, κα εχε τς μπειρίες πο εχες σύ. μοίως μ τος λλους ποστόλους κλήθης, μοίως μ ατος τιμήθης, μοίως μ ατος ξοπλίσου. Τ δια μ κείνους εδες κα σύ, σο νεπιστεύθην σν φίλο λο μου τ μυστήριο, πως κα σ’ ατούς. μοίως μ ατος κήρυττε τν δύναμή μου. Μν επς πάλι γι δευτέρα φορά: «ἐὰν μ δω ν τας χερσν ατο τν τύπον τν λων, ο μ πιστεύσω». σον εμαι μαζί σας, πως θέλης μπορες ν μ περιεργασθς. σον χεις κοντά σου τ οράνιον κλμα, ξερεύνησε λους τους κλάδους κα τ σταφύλια του. Θ νεβ στος ορανος π που λθα στν γ, θ νέλθω κε που εμαι, θ νέλθω ς πρς τν νθρωπίνη μου φύσιν κε π που συγκατέβην γι χάρη σας ς πρς τν θεότητα. Θ νέλθω μ τοτο τ σμα, γ πο χωρς ατ χω κδημήσει π κε, λλ δν παψα ν παραμένω κε. Θ νέλθω μ τν δικ σας φύση πρς τν πατρικν κόλπο, γ πο ερίσκομαι στος κόλπους το Πατρός. Διότι ξεπλήρωσα τ ργο γι τ ποον καμα λον ατν τν δρόμο.

φο λοιπν Θωμς γγισε τ δεσποτικ χέρια κα τν θεία πλευρά, κα κυριεύθη π δειλία κα χαρ μ τν θέα ατν πο πεθύμησε, κινε εθς τν γλώσσα πρς μνωδίαν ναφωνώντας πρς τν Κύριον: « Κύριός μου κα Θεός μου». Σ εσαι Κύριος κα Θεός, σ εσαι κα νθρωπος κα φιλάνθρωπος, σ εσαι ξιοθαύμαστος κα παράδοξος ατρς τς φύσεως. Δν ποκόπτεις μ νυστέρι τ παθήματα, δν καυτηριάζεις μ φωτι τς πληγές, δν ντλες π τ βότανα τν σχ τν φαρμάκων, δν πιδένεις μ πιδέσμους ρατος τ πάσχοντα τραύματα. Διαθέτεις οράτους πιδέσμους εσπλαχνίας, ο ποοι οράτως τονώνουν τ καταπονημένα μέλη. χεις λόγον ξύτερον π τ μαχαίρι, χεις διδασκαλία πι δυνατ π τν φωτιά, χεις βλέμμα πι προσιτ π βάλσαμο. ς δημιουργός, χωρς δαπάνη κα ντίτιμο, γιάζεις τ δημιούργημά σου. ς πλάστης, χωρς ν κοπιάσης, μεταπλάττεις τ πλάσματά σου. Σ καθάρισες λεπρος μ τ θέλημά σου, σ καμες χωλος ν τρέχουν, σ δωσες στος παραλύτους ν σηκώσουν τ κρεβάτια τους, σ πρόσταξες κ γενετς τυφλος ν ξεπλύνουν τ σκοτεινό τους κάλυμμα, σ ξώρισες τος δαίμονες π τ πλάσματά σου, σ συνελήφθης μ τν θέλησή σου π τος χθρούς, σ παθες τ πάντα π τος βραίους κουσίως πρς χάριν μου. « Κύριός μου κα Θεός μου». νεγνώρισα τν Δεσπότη μου, νεγνώρισα τν λιέα μου κα φύλακα, τν Βασιλέα κα Κύριό μου. « Κύριός μου κα Θεός μου». Πιστεύω, Κύριε, στν οκονομία σου, πιστεύω στν συγκατάβασή σου, πιστεύω στν πρόσληψη τς φύσεώς μου, πιστεύω στν προσκυνητν Σταυρόν σου, πιστεύω στ Πάθη τς σαρκός σου, πιστεύω στν τριήμερόν σου θάνατο, πιστεύω στν νάστασίν σου. Πλέον δν ξετάζω. Πιστεύω, δν φιλολογ. Πιστεύω, δν ζυγίζω. Πιστεύω, δν περιεργάζομαι. Πιστεύω στος φθαλμούς μου κα στ χέρια μου. Ατ πο εδα μ δίδαξαν ν μ φιλολογ. μαθα π ατ τ ποα ψηλάφησα ν προσκυν κα χι ν συγκρίνω μ νθρώπινα μέτρα κα σταθμά. ναν Κύριον κα Θεν γνωρίζω μόνον, τν Δεσπότην Χριστό, δόξα κα τ Κράτος ες τος αἰῶνας τν αώνων.

μήν.

Πηγή