«…θά
ἔπρεπε νά ἔχη κρεμάσει τό ὠμοφόριόν του ὁ Σεβ. Ναυπάκτου…»!
Γράφει ὁ κ. Παναγιώτης Κατραμάδος, θεολόγος
Δὲν γράφομεν τὸ παρὸν ἄρθρον διὰ νὰ σχολιάσωμεν, ὡς ἔπραξαν ἄλλα μέσα, ἀντιφατικὰς δηλώσεις καὶ πληροφορίας σχετικῶς μὲ ὅσα ἐκυκλοφορήθησαν περὶ τῆς θεραπευτικῆς ἀγωγῆς τοῦ Ἀρχιεπισκόπου καὶ τῆς νοσηλείας του. Μᾶς ἀπασχολοῦν βαθύτερα ζητήματα ποὺ ἀγγίζουν τὸν πυρῆνα τῆς πίστεως καὶ προέρχονται ἀπὸ ἐπίσημα χείλη ποὺ ἐκπροσωποῦν τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Ἑλλάδος, δηλητηριάζοντα τὰς ψυχὰς τῶν ἀνθρώπων.
Ὁ ἐκπρόσωπος τῆς ΔΙΣ
Πρὸ ἑβδομάδος, τὴν 2αν Δεκεμβρίου, ἐπεσκέφθησαν τὸν Σεβ. Ναυπάκτου ὑψηλὰ ἱστάμενα στελέχη τῆς Ἀστυνομίας. Ὁ Σεβασμιώτατος μεταξὺ ἄλλων, ὡς ἀναφέρει τὸ ἐπίσημον δελτίον τύπου, «τοὺς ὑπενθύμισε ὅτι στὴν πρώτη περίοδο τῆς πανδημίας ἦταν ὁ ἐκπρόσωπος τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὴν ἀντιμετώπισή της καὶ παρουσίασε σὲ 100 περίπου τηλεοπτικὲς ἐμφανίσεις τὰ κατάλληλα ἐπιχειρήματα γιὰ τὴν στήριξη τῆς ἀπόφασης τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καὶ τὴν προφύλαξή μας ἀπὸ τὸν ἰό… Τοὺς ἀνέφερε ἀκόμη τὸ σημαντικὸ σχόλιο τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου ἀπὸ τὸ Πηδάλιο στὸν ΞΣΤ΄ Ἀποστολικὸ Κανόνα: «Σημείωσε ὅτι ὡς φονεὺς καταδικάζεται καὶ ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἐν καιρῷ πανώλης ἠξεύρῷντας ὅτι εἶναι μεμολυσμένος, ὑπάγει εἰς οἴκους, καὶ πολιτείας, καὶ μολύνει καὶ τοὺς ἄλλους, καὶ γίνεται πολλῶν φόνων αἴτιος».
Κατ’ ἀρχὰς ὀφείλομεν νὰ σημειώσωμεν ὅτι κανεὶς Ἱερὸς Κανὼν δὲν ἀναφέρεται εἰς περίοδον πανώλους, ὅπερ σημαίνει ὅτι οἱ Ἅγιοι Πατέρες ἐθεώρουν ὅτι ὅλοι οἱ Ἱ. Κανόνες ἰσχύουν ἀνεξαρτήτως τῶν ἑκάστοτε συνθηκῶν. Τὰ σχόλια ὅμως δὲν ἐπέχουν θέσιν Ἱερῶν Κανόνων, εἶναι ἁπλῶς βοηθητικά.
Ὁ ΞΣΤ΄ τῶν Ἀποστόλων δὲν ἔχει καμίαν ἀπολύτως σχέσιν μὲ πανώλην, ἀφοῦ θέμα του εἶναι ἡ περίπτωσις ὅπου κληρικὸς ἢ λαϊκὸς χειροδικήση καὶ προκαλέση θάνατον. Οὔτε ἡ «Ἑρμηνεία» ποὺ ἀκολουθεῖ ἔχει σχέσιν, ὁμοίως δὲ ἄσχετος μὲ τὸ θέμα μας εἶναι καὶ ἡ «Συμφωνία» τῶν Κανόνων ποὺ ἀκολουθεῖ.
Τὸ «σχόλιον», εἰς τὸ ὁποῖον ἀναφέρεται ὁ Σεβασμιώτατος, εἶναι μία ὑποσημείωσις μὲ μικρότερα γράμματα, εἰς τὸ τέλος τῆς ὁποίας παρατίθεται καὶ ἡ περίπτωσις τῆς πανώλους. Ἀλήθεια, ἀπ’ ὅλον τὸ «Πηδάλιον» δὲν εὗρε τίποτε ἄλλο παρὰ αὐτὴν τὴν σημείωσιν;
Δὲν θὰ ἀσχοληθῶμεν ἂν αὐτὴ ἡ σημείωσις ἀνήκη ἢ ὄχι εἰς τὸν Ἅγιον Νικόδημον, ὡς πράττουν ἄλλοι, ὅταν ἐμεῖς παραπέμπωμεν εἰς τοιαύτας σημειώσεις. Τὸ σπουδαῖον εἰς αὐτὴν τὴν σημείωσιν εἶναι νὰ ἐξετάση κανεὶς μὲ ποῖον σκεπτικὸν παρατίθεται.
Πρόκειται διὰ ὑποσημείωσιν εἰς φράσιν τῆς «Συμφωνίας» εἰς τὸ σημεῖον ποὺ γράφει «ὁ Νύσσης ἑκούσιον τὸν τοιοῦτον φόνον κρίνει». Ἑπομένως, πρόθεσις τῆς ὑποσημειώσεως εἶναι νὰ παράσχη παραδείγματα ἑκουσίων φόνων ποὺ τοὺς ὁρίζει ὡς ἑξῆς: «ἑκούσιος φόνος εἶναι ἐκεῖνος, ὅπου γένῃ μὲ προετοιμασίαν καὶ μελέτην».
Ἡ σημείωσις περιλαμβάνει τὰς ἀκολούθους περιπτώσεις: ἐκεῖνον ποὺ κατασκευάζει ἢ πωλεῖ δηλητήριον διὰ φόνον, ἐκεῖνον ποὺ μαζὶ μὲ ἄλλους ἐπιτίθεται εἰς κάποιον ἄνθρωπον φονεύοντάς τον καὶ τέλος ἐκεῖνον ποὺ ὄντως μολυσμένος ἀπὸ πανώλην μολύνει ἄλλους. Διαφαίνεται, λοιπόν, ὅτι προϋπόθεσις εἰς ὅλας τὰς περιπτώσεις εἶναι: α) προσχεδιασμὸς καὶ β) ἡ κατάληξις εἰς θάνατον νὰ εἶναι βεβαία.
Μετὰ ἀπὸ τὰ παρατεθέντα καταδεικνύεται ὅτι ἡ χρῆσις τοῦ «σχολίου» ἀπὸ τὸν Σεβασμιώτατον δὲν εἶναι μόνον ἀτυχὴς ἀλλὰ καὶ παραπλανητικὴ καθὼς δὲν συντρέχει κανεὶς ἐκ τῶν δύο λόγων εἰς τὴν σημερινὴν κατάστασιν τοῦ κορωνοϊοῦ: οὔτε κανεὶς μελετᾶ πῶς νὰ μεταδώση τὸν ἰὸν οὔτε ὅμως ὁ ἰὸς αὐτὸς ἔχει βεβαίαν κατάληξιν τὸν θάνατον. Ὄχι μόνον κατενόησεν ἐσφαλμένως τὸ «σχόλιον» ὁ Σεβασμιώτατος ἀλλὰ καὶ κάνει τὸ λάθος νὰ συσχετίση τὴν θανατηφόρον πανώλην τοῦ παρελθόντος μὲ τὸν κορωνοϊόν, ποὺ ὁ κ. Τσιόδρας πρὸ μηνὸς ἐχαρακτήρισεν ὡς «κοινὴ γρίππη» διὰ τὴν συντριπτικὴν πλειονότητα τοῦ πληθυσμοῦ. Ἀλλοίμονον, ἂν ὁσάκις ποὺ ὑπάρχη ἐπιδημία (κατὰ τὸν κ. Τσιόδραν ἀνὰ τριετίαν) ἐθεωροῦντο ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἑκούσιοι φονεῖς! Τότε, πρῶτος θὰ ἔπρεπε νὰ ἔχη κρεμάσει τὸ ὠμοφόριόν του ὁ Σεβ. Ναυπάκτου, διότι σίγουρα ἔχει μεταδώσει, ὅπως ὅλοι μας, ἑκατομμύρια ἰούς, κάποιοι ἐκ τῶν ὁποίων εἶχαν τραγικὰ ἀποτελέσματα, ὅταν συνήντησαν ἰδιαιτέρως εὐπαθεῖς ὀργανισμούς.
Διυλίζει τὸν κώνωπα, ἀλλὰ καταπίνει τὴν κάμηλον
Ἀπεναντίας πρὸς τὴν παραπλανητικὴν χρῆσιν μιᾶς ὑποσημειώσεως, πολλάκις ἔχομεν ζητήσει ἀπὸ τὸν Σεβασμιώτατον νὰ τοποθετηθῆ διὰ τοὺς Ἱ. Κανόνας ποὺ ἀφοροῦν ἀχειροτονήτους, ὅπως εἰς τὴν Οὐκρανίαν ἢ τὸν β΄ γάμον τῶν κληρικῶν, ποὺ ἐθέσπισεν ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος, ἀλλὰ σιωπᾶ.
Τώρα ὅμως ὁμολογεῖ ὁ ἴδιος ὅτι μὲ περισσοτέρας ἀπὸ 100 ἐμφανίσεις ἐστήριξε τὰς ἀποφάσεις τῶν κεκλεισμένων ναῶν. (Ἐνθυμούμεθα ὅλοι, ὅταν τὴν μίαν ἡμέραν εἶπεν, ὅτι θὰ εἶναι ἀνοικτοὶ οἱ ἱεροὶ ναοὶ διὰ προσκύνησιν καὶ τὴν ἑπομένην ὅτι θὰ εἶναι ἀνοικτοὶ μόνον διὰ τὸ προσωπικὸν τοῦ ναοῦ). Ἡ ὁμολογία του αὐτὴ ἔρχεται ὅμως εἰς ἀντίθεσιν μὲ τοὺς Ἱεροὺς Κανόνας τῆς ἐν Γάγγρᾳ Συνόδου, ποὺ ἐπεκύρωσεν ἡ Πενθέκτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος. Συγκεκριμένα ὁ Ε΄ Κανὼν ἀναφέρει:
«Εἴ τις διδάσκοι τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ εὐκαταφρόνητον εἶναι, καὶ τὰς ἐν αὐτῷ συνάξεις, ἀνάθεμα ἔστω». Ἑρμηνεία Ἁγίου Νικοδήμου: Ὁ παρὼν Κανὼν τοὺς Εὐσταθιανοὺς ἀναθεματίζει, οἵτινες ἐδίδασκον τὸν λαὸν νὰ φεύγωσιν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ νὰ καταφρονοῦσι τὰς συνάξεις τῶν Χριστιανῶν, ὅπου γίνονται εἰς αὐτήν, λέγοντες τάχα, ὅτι εἰς κάθε τόπον ἠμπορεῖ τινὰς νὰ προσεύχεται».
Μήπως αὐτὸ δὲν ἔλεγεν ὁ ἐκπρόσωπος τῆς ΔΙΣ, δηλ. νὰ προσευχηθῶμεν ἀπὸ τὴν οἰκίαν μας καὶ ὅτι αἱ ἐκκλησιαστικαὶ συνάξεις μεταδίδουν τὸν ἰόν, ἄρα εἶναι τόποι μολυσμοῦ; Καὶ ὁ Κ΄ Κανὼν ἀναφέρει:
«Εἴ τις αἰτιῷτο ὑπερηφάνῳ διαθέσει κεχρημένος καὶ βδελυσσόμενος τὰς συνάξεις τῶν Μαρτύρων ἢ τὰς ἐν αὐτοῖς γινομένας λειτουργίας καὶ τὰς μνήμας αὐτῶν, ἀνάθεμα ἔστω». Ἑρμηνεία Ἁγίου Νικοδήμου: Καὶ τοῦτο πρὸς τοῖς ἄλλοις τῶν Εὐσταθιανῶν ἦτο διδασκαλία, τὸ νὰ καταφρονοῦν τοὺς τόπους καὶ ναούς, μέσα εἰς τοὺς ὁποίους εὑρίσκοντο Μαρτύρων ἅγια λείψανα, καὶ τὸ νὰ κατηγοροῦν τὰς ἐκεῖ γινομένας λειτουργίας καὶ συνάξεις τῶν πιστῶν, καὶ νὰ τὰς συγχαίνωνται». Ἑρμηνεία Ζωναρᾶ: «κατεφρόνουν γὰρ τῶν τόπων, ἐν οἷς μαρτύρων ἀπέκειντο λείψανα».
Ποῖος ἄρα βδελύσσεται σήμερα τὰς λειτουργίας καὶ τοὺς ναούς; Ποῖος σήμερα περιφρονεῖ τὸν ναό, ὅπου εὑρίσκονται τὰ ἱερὰ λείψανα μαρτύρων, θεωρῶν αὐτοὺς ὡς κοινοὺς τόπους ταφῆς; Ποῖοι ἀπαγορεύουν τὰς ἱερὰς λιτανείας Ἁγίων Λειψάνων; Γράφει καὶ ὁ ΚΑ΄Κανών:
«τοὺς οἴκους τοῦ Θεοῦ τιμῶμεν, καὶ τὰς Συνόδους τὰς ἐπ’ αὐτοῖς, ὡς Ἁγίας καὶ ἐπωφελεῖς ἀσπαζόμεθα, οὐ συγκλείοντες τὴν εὐσέβειαν ἐν τοῖς οἴκοις, ἀλλὰ πάντα τόπον τὸν ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Θεοῦ οἰκοδομηθέντα τιμῶντες, καὶ τὴν ἐν αὐτῇ τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ συνέλευσιν εἰς ὠφέλειαν τοῦ κοινοῦ προσιέμεθα». Ἑρμηνεία Ἀριστηνοῦ: «τῶν ἐκκλησιῶν καὶ τῶν θυσιαστηρίων καταφρονοῦσι καὶ τῶν ἐπ’ αὐτοῖς γινομένων συνάξεων καὶ ἰδίᾳ ἐκκλησιάζειν, καὶ ἐν τοῖς εὐκτηρίοις αὐτῶν διδάσκουσιν εὔχεσθαι…. Τὰ δὲ δι’ ὑπεροψίαν καὶ καταφρόνησιν καὶ μῖσος τῶν παραδεδομένων ὑπὸ τῶν θείων Πατέρων ἀντινομοθετούμενα, σφόδρα καὶ ἀποπέμπεται, καὶ βδελύττεται καὶ μᾶλλον, εἰ προφασίζονται οἱ ταῦτα ποιοῦντες καὶ θεοσέβειαν.
Ποῖος ἄρα ἰσχυρίζετο ὅτι πραγματικὴ θεοσέβεια εἶναι νὰ μείνωμεν εἰς τοὺς οἴκους μας νὰ προσευχηθῶμεν καὶ νὰ μὴ μεταβῶμεν εἰς τὸν ναόν; Σεβασμιώτατε, εὐθυγραμμίσατε τὴν θεολογίαν Σας μὲ τοὺς Ἱεροὺς Κανόνας καὶ ὅταν τηρήσητε αὐτοὺς εἰς τὸ ἀκέραιον, ἀναζητήσατε καὶ τὴν ὀρθὴν σημασίαν τῶν ὑποσημειώσεων.
Ὁ Ραδιοφωνικὸς Σταθμὸς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
Τὴν Δευτέραν τοῦ Πάσχα (2020) ὁ ἐπίσημος ραδιοφωνικὸς σταθμὸς τῆς Ἐκκλησίας μετέδωσεν ἐκπομπὴν μὲ τίτλον «Τὸ κλείσιμο τῶν ἐκκλησιῶν κατὰ τὸ ἔτος 1890», τὴν ὁποίαν ἐπεμελήθη ὁ π. Μιχαὴλ Σταθάκης, ἐφημέριος τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικοῦ. Ἐπειδὴ πλησιάζουν Χριστούγεννα καὶ πιθανῶς οἱ ναοί μας θὰ εἶναι καὶ πάλιν κλειστοὶ εἶναι καλὸν νὰ διαλύσωμεν τὴν παραπλανητικὴν προπαγάνδα.
Ὁ ἱερεὺς εἰς τὴν ἀρχὴν τῆς ἐκπομπῆς λέγει ὅτι «κατὰ τὸ κοντινὸ ἢ ἀπώτατο παρελθὸν ἔκλεισαν οἱ ναοὶ καὶ οἱ χριστιανοὶ ἔζησαν ἀνάλογες συνθῆκες μὲ τὶς σημερινές». Μὲ ἀγωνία λοιπὸν ἀναμένομεν νὰ ἀκούσωμεν πότε καὶ πόσας φορὰς συνέβη αὐτό.
Τὸ πρῶτον περιστατικὸν ἀρύεται ἀπὸ ἕνα ἄρθρον τοῦ 1992, τὸ ὁποῖον ἀναφέρεται εἰς τὴν Ἑρμούπολιν τῆς Σύρου ποὺ ἐμαστίζετο ἀπὸ χολέρα τὸ 1852. Ἀποροῦμεν πῶς ἕνα ἄρθρον εἰς περιοδικὸν καὶ μάλιστα ἀναφερόμενον εἰς τόσο μακρινὸν περιστατικὸν ἀποτελεῖ ἀντικειμενικὴν πηγήν.
Κατὰ τὴν ἀνάγνωσιν παρατηροῦμεν τὰ ἑξῆς: α) ἐξισώνει ἐμμέσως μίαν φοβερὰν θανατηφόρον πανδημίαν χολέρας μὲ τὴ σημερινὴν ἐπιδημίαν, πρᾶγμα ἄτοπον, β) εἰς τὴν Σῦρον ἐλήφθησαν τοπικὰ μέτρα, ἀλλὰ ὄχι πανελλαδικῆς ἐμβελείας ὡς σήμερα, γ) ὁ τότε μητροπολίτης Σύρου Δανιὴλ περιώρισε μὲν εἰς τὸ ἐλάχιστον τὰς ἀκολουθίας, ἀλλὰ δὲν ἔκλεισε ποτὲ ἐντελῶς τοὺς ἱεροὺς ναούς, δ) τὸ τί ἔκανεν ἕνας Ἐπίσκοπος δὲν σημαίνει ὅτι εἶναι ἀπόφασις Οἰκουμενικῆς ἰσχύος ἢ ὅτι εἶναι πλήρως σωστὴ καὶ ε) ὁ Σύρου προέβη εἰς λιτανείαν, ἀνεξαρτήτως ἂν ἐνέδωσεν ἤ ὄχι εἰς τὰς πιέσεις πιστῶν, ὡς ἀναφέρει τὸ ἄρθρον.
Διερωτώμεθα, λοιπόν, ἐπειδὴ συνέβη κάπου κάπως κάποτε αὐτό, ἀποτελεῖ τὸν κανόνα; Ἡ ἐπίκρισις ὅτι «ἐνέδωσεν» εἰς πιέσεις πιστῶν διὰ τὰς ἱερὰς λιτανείας εἶναι ὀρθὸν νὰ ἀκούεται ἀπὸ τὸν σταθμὸν τῆς Ἐκκλησίας ὡς μομφή; Μήπως ἀντὶ διὰ τὸ ἕνα αὐτὸ περιστατικὸν νὰ ἀναφέρωμεν δεκάδες περιστατικά, ὅπου λιτάνευσις τῆς Τιμίας Ζώνης π.χ. εἰς τὴν Πόλιν τὸ 1910 μ.Χ., ἱερῶν λειψάνων Ἁγίων (Ἁγ. Δημητρίου εἰς Θεσσαλονίκην 597 μ.Χ., Κάρα ἁγίου Νικάνορος εἰς Κοζάνην 1918 μ.Χ. κ.ἀ.) κατέπαυσαν τὰς ἐπιδημίας; Πῶς δικαιολογεῖ ἡ ἐκπομπὴ τὸν τίτλον της, ἀφοῦ οἱ ἱεροὶ ναοὶ δὲν ἔκλεισαν εἰς τὴν Σῦρον;
Ἀκολουθεῖ κατόπιν τὸ ἑπόμενον περιστατικόν. Ὁ π. Μιχαὴλ ἀναφέρεται εἰς ἕνα κείμενον τοῦ 2018 εἰς τὰ «Ἀθηναϊκά», τὸ ὁποῖον χρησιμοποιεῖ «ἐν εἴδει εἰσαγωγῆς» εἰς τὸ διήγημα τοῦ Κώστα Κρυστάλλη «Τὰ προπέρσινα Χριστούγεννα» τοῦ 1893. Τὸ περιστατικὸν ὅμως ποὺ ἀναφέρει δὲν ἔχει καμίαν σχέσιν μὲ ἐπιδημίαν. Ἡ περίπτωσις τοῦ 1890 ἀφορᾶ εἰς τὴν κήρυξιν τῆς Ἐκκλησίας ἐν διωγμῷ ὑπὸ τῆς Ἱ. Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ τὴν ἐξ αὐτῆς ἀπόφασιν διὰ σφράγισιν τῶν ἱερῶν ναῶν. Ποία ἦτο ἡ αἰτία; Ἡ ἐπίθεσις τοῦ Σουλτάνου πρὸς τὴν Ἐκκλησίαν!
Ἀντιλαμβάνεται κανεὶς ὅτι τὸ ἱστορικὸν αὐτὸ περιστατικὸν ὄχι μόνον δὲν εἶναι ὑπέρ, ἀλλὰ λειτουργεῖ ὡς ἀδιάψευστον ἐπιχείρημα ἐναντίον αὐτοῦ ποὺ βιώνομεν σήμερα. Τότε ἡ Ἐκκλησία ἔλαβεν ἀπόφασιν νὰ κλείση τοὺς Ἱ. Ναοὺς ὡς ἔνδειξιν διαμαρτυρίας καὶ ὁ Σουλτᾶνος ὑπεχώρησε φοβούμενος ἐπανάστασιν τῶν χριστιανῶν. Σήμερα, ὅμως, τὸ Κράτος ἔλαβε τὴν ἀπόφασιν νὰ κλείσουν οἱ ναοὶ ἀκυρῶνον καὶ ἐξευτελίζον τὴν ΔΙΣ, ἡ ὁποία ἤθελε νὰ τελῆται ἔστω ἡ Θ. Λειτουργία τὴν Κυριακὴν διὰ μίαν ὥραν, καὶ «καταπατώντας» παραλλήλως τὰ συνταγματικὰ δικαιώματα τῶν πιστῶν διὰ τὴν ἄσκησιν τῆς λατρείας των, καθὼς καὶ τῆς ἀναλογίας τῶν μέτρων διὰ ναοὺς εἰς σύγκρισιν μὲ τὰ ἐμπορικὰ καταστήματα.
Τί σκοπὸν ὑπηρετοῦν τοιαῦται ἐκπομπαί; Νὰ δικαιολογήσουν τὸν φερόμενον δικτατορικὰ Πρωθυπουργόν, ὅταν διοικῆ μὲ ΚΥΑ καὶ ἀναρτήσεις εἰς μέσα κοινωνικῆς δικτυώσεως;
Ἂν αὐτὰ εἶναι τὰ μοναδικὰ περιστατικὰ 2000 ἐτῶν ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας, τότε τὸ συμπέρασμα εἶναι σαφές: οὐδέποτε ἔκλεισαν οἱ ἱεροὶ ναοὶ ὄχι εἰς καιρὸν ἐπιδημίας ἀλλὰ οὔτε πανδημίας!
Ὁ ἐκπρόσωπος τῆς ΔΙΣ καὶ ὁ ραδιοφωνικὸς σταθμὸς θὰ ἔπρεπε νὰ ὑποστηρίξουν τὴν ἐλευθέραν λατρείαν, τὴν δημοκρατίαν, τὴν ἐπιταγὴν τῶν Ἱερῶν Κανόνων, νὰ εἶναι ἀνοικτοὶ οἱ ἱεροὶ ναοί. Ἂν δὲν κάνουν αὐτό, τουλάχιστον, ἂς μὴ παραπλανοῦν τοὺς πιστούς, διότι τὰ «fake news» εἶναι καὶ εἰς αὐτὴν καὶ εἰς τὴν μετὰ θάνατον ζωὴν «κολάσιμα»!
Ορθόδοξος Τύπος
