Γιατι η αλήθεια δεν κρύβεται!
Πηγή: Περιοδικὸ «Σταυρός»
Παράλληλες ἐποχές:
Οἰκονομία καὶ ὑπομονὴ εὔλογου χρόνου. Ὕστερα Διαχωρισμὸς καὶ ἀπομάκρυνση ἀπὸ τοὺς αἱρετικούς!
Γιά τον άγιο Μελέτιο, επίσκοπο Αντιοχείας, μιλήσαμε άλλοτε.
Είδαμε τον τρόπο, μέ τόν όποιο κατήλθε από του θρόνου. Εξωρίσθηκε από τον αρειανό αυτοκράτορα Κωνστάντιο, διότι δεν συμφώνησε προς τις αιρετικές δοξασίες του. Στο παρόν θα ιδούμε τις συνέπειες της εξορίας και του διωγμού του Μελετίου.
Ο λαός της Αντιοχείας δεν έμεινε απαθής θεατής της περιπέτειας του ποιμένα του. Δεν είχε την εσφαλμένη ιδέα, την οποία έχουν πολλοί από τους σημερινούς χριστιανούς, ότι δεν πρέπει να ενδιαφέρωνται για το τι κάνει ο επίσκοπος. Όταν είδε στον θρόνο του Μελετίου να έρχεται ο Ευζώνιος, επίσκοπος αιρετικός, ο λαός επαναστάτησε.
Επί 30 έτη οι Ορθόδοξοι της Αντιοχείας υπέμεναν και ανέχονταν, για χάρη της ενότητας της Εκκλησίας, μία κατάσταση δυσάρεστη. Θα έπρεπε να είχαν επαναστατήσει προ πολλού, από την στιγμή εκείνη, που οι αιρετικοί συκοφάντησαν αισχρώς και εξώντωσαν τον άγιο Ευστάθιο (330 μ.Χ.). Και όμως! Ανέχθηκαν. Όπως λέγει ο Θεοδώρητος: «τριάκοντα έτη μετά τας κατ’ Ευσταθίου του πανευφήμου γεγενημένας επιβουλάς, διετέλεσαν της αρειανικής ανεχόμενοι βδελυρίας». Έμειναν βεβαίως πιστοί στήν μνήμη του επισκόπου τους Ευσταθίου και απετέλεσαν την μερίδα των Ευσταθιανών, αλλά δεν έφθασαν μέχρι σχίσματος. Είχαν την ελπίδα, ότι τα πράγματα συντόμως θα μετεβάλλονταν. Και η ελπίδα φάνηκε ότι δικαιωνόταν, με την άνοδο στον θρόνο του αγίου Μελετίου. Αλλ' η μετά απ' ολίγο εξορία του έδειξε το αντίθετο, και έπεισε πλέον τους Ορθοδόξους, ότι έφθασε η ώρα του χωρισμού από την Εκκλησία, την οποία κυβερνούσαν οι αιρετικοί.
Δεν ήταν δυνατό ν' ανεχθούν περισσότερο την κατάσταση. Έβλεπαν «την ασέβειαν παρ' αυτοίς (τοις αιρετικοίς) αυξανομένην». Έβλεπαν αγίους ανθρώπους, πιστούς στα αποστολικά δόγματα, να διώκωνται, και αντιθέτως ανθρώπους φαύλους και αναξίους ν' ανέρχωνται σε ύψιστα εκκκλησιαστικά αξιώματα. Έβλεπαν ένα Μελέτιο, πρόμαχο της Ορθοδοξίας, να απελαύνεται, και αντιθέτως ένα Ευζώιο, άνθρωπο άσημο, «προστάτην της αιρέσεως», ν’ ανέρχεται στον θρόνο. Και επαναστάτησαν. Επαναστάτησαν όχι γιά τα ατομικά τους συμφέροντα, αλλά για τα ύψιστα συμφέροντα της Πίστεως. Επαναστάτησαν, αποσχίσθηκαν, και εδημιούργησαν ιδική τους Εκκλησία (σ.σ. Στὴν πραγματικότητα παρέμειναν στὴν Αλήθεια τῆς Ἐκκλησίας, ἀπὸ τὴν ὁποία οἱ αἱρετικοὶ εἶχαν ἐξέλθει). Όπως λέγει ο Θεοδώρητος: «το υγιαίνον πλήθος του την νόσον εισδεδεγμένου αποκριθέν, εις την Αποστολικήν Εκκλησίαν την εν τη καλουμένη παλαιᾳ διακειμένην ηθροίζοντο».
Στην ενέργεια αυτή οι Ορθόδοξοι της Αντιοχείας αναγκάσθηκαν να προβούν, αφού συμβουλεύθηκαν την Αγία Γραφή. Βρήκαν περιπτώσεις χωρισμού και σχίσματος. Και στην Παλαιά Διαθήκη βρήκαν την περίπτωση του Λώτ. Ο Λώτ, όπως είνε γνωστό, διέμενε στα Σόδομα, ανάμεσα
σε ανθρώπους φαύλους και ασελγείς. Και έλαβε εντολή απ’ τον Θεό να εξέλθη με την οικογένειά του από την πόλη, διότι έμελλε να την καταστρέψη. «Σώζων σώζε την σεαυτού ψυχήν» (Γεν. 19:17), είπαν οι δύο απεσταλμένοι άγγελοι προς τον Λώτ. Το χωρίο αυτό ενθυμήθηκαν οι Ορθόδοξοι της Αντιοχείας και αποσχίσθηκαν από την Εκκλησία των αιρετικών. Στην δε Καινή Διαθήκη βρήκαν τους λόγους του Κυρίου· «Ει ο οφθαλμός σου ο δεξιός σκανδαλίζει σε, έξελε αυτόν και βάλε από σου∙ συμφέρει γαρ σοι ίνα απόληται εν των μελών σου και μη όλον το σώμα σου βληθή εις γέενναν» (Ματθ. 5:29). Οφθαλμός της Εκκλησίας είνε ο επίσκοπος. Αυτή την έννοια έχει και η λέξη επίσκοπος. Οταν λοιπόν ο επίσκοπος, με την αιρετική του διδασκαλία ή με τις αντικανονικές του ενέργειες, σκανδαλίζη τον λαό, τότε oι χριστιανοί ή πρέπει να τον εκδιώκουν ή πρέπει να χωρίζονται απ' αυτού. Ετσι ερμήνευσαν οι Αντιοχείς το ανωτέρω χωρίο, και αποσχίσθηκαν.
σε ανθρώπους φαύλους και ασελγείς. Και έλαβε εντολή απ’ τον Θεό να εξέλθη με την οικογένειά του από την πόλη, διότι έμελλε να την καταστρέψη. «Σώζων σώζε την σεαυτού ψυχήν» (Γεν. 19:17), είπαν οι δύο απεσταλμένοι άγγελοι προς τον Λώτ. Το χωρίο αυτό ενθυμήθηκαν οι Ορθόδοξοι της Αντιοχείας και αποσχίσθηκαν από την Εκκλησία των αιρετικών. Στην δε Καινή Διαθήκη βρήκαν τους λόγους του Κυρίου· «Ει ο οφθαλμός σου ο δεξιός σκανδαλίζει σε, έξελε αυτόν και βάλε από σου∙ συμφέρει γαρ σοι ίνα απόληται εν των μελών σου και μη όλον το σώμα σου βληθή εις γέενναν» (Ματθ. 5:29). Οφθαλμός της Εκκλησίας είνε ο επίσκοπος. Αυτή την έννοια έχει και η λέξη επίσκοπος. Οταν λοιπόν ο επίσκοπος, με την αιρετική του διδασκαλία ή με τις αντικανονικές του ενέργειες, σκανδαλίζη τον λαό, τότε oι χριστιανοί ή πρέπει να τον εκδιώκουν ή πρέπει να χωρίζονται απ' αυτού. Ετσι ερμήνευσαν οι Αντιοχείς το ανωτέρω χωρίο, και αποσχίσθηκαν.
* * *
Αυτή υπήρξε η αρχή του Μελετιανού σχίσματος, το οποίο επί πολλά έτη συντάραξε την Εκκλησία της Αντιόχειας. Αίτιοι του σχίσματος δεν ήταν οι Ορθόδοξοι, οι οποίοι, άλλωστε, επί τόσα έτη επέδειξαν στάση ανεκτική και υποχωρητική. Αίτιοι ήταν οι αρειανοί, οι οποιοι, με τις αυθαίρετες ενέργειές τους, προκαλούσαν συνεχώς τους Ορθοδόξους.
Δεν υπάρχουν στην ιστορία της Εκκλησίας σελίδες θλιβερώτερες από εκείνες, οι οποίες περιγράφουν διαμάχες, διαιρέσεις και σχίσματα στους κόλπους της Εκκλησίας. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη επιτυχία του Σατανά από την διάσπαση του χριστιανικού κόσμου, η οποία αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην εξάπλωση του Χριστιανισμού. Εδώ έχουν εφαρμογή οι λόγοι του Κυρίου:
«Πάσα βασιλεία μερισθείσα καθ' εαυτήν ερημούται, και πάσα πόλις ή οικία μερισθείσα καθ' εαυτήν ου σταθήσεται» (Ματθ. 12: 25). Τον κίνδυνο αυτόν της διασπάσεως έβλεπε ο Κύριος ενώπιον Του και προσευχόταν με αγωνία στον κήπο της Γεθσημανή την τελευταία νύκτα της επίγειας ζωής Του και έλεγε: «Πάτερ άγιε, τήρησον αυτούς εν τω όνόματί σου ω δέδωκάς μοι, ίνα ώσιν εν καθώς ημείς» (Ιωάν. 17:11). Αυτόν τον κίνδυνο διέβλεπε και ο απ. Παύλος, όταν έγραφε με πόνο και δάκρυα προς τους χριστιανούς της Κορίνθου· «Παρακαλώ υμάς, αδελφοί, δια του ονόματος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ίνα το αυτό λέγητε πάντες, και μη η εν υμίν σχίσματα, ήτε δε κατηρτισμένοι εν τῶ αυτω νοΐ και εν τη αυτή γνώμη» (Α' Κορ. 1:10).
* * *
Προϋπόθεση όμως της ενότητας αυτής εινε η συμφωνία στα θεμελιώδη ζητήματα πίστεως και ηθικής. Η προϋπόθεση αυτή φαίνεται και στο ανωτέρω χωρίο του Παύλου. Προηγείται τό «ίνα το αυτό λέγητε πάντες» και έπεται το «και μή η εν υμίν σχίσματα». Υποχωρήσεις και συμβιβασμοί επιτρέπονται και επιβάλλονται μόνον, όταν πρόκηται για ζητήματα δευτερεύουσας σημασίας ή ατομικά. Όταν όμως πρόκηται για ζητήματα αρχών, τότε έχει εφαρμογή το του αγ. Γρηγορίου του Θεολόγου: «Κρείττων επαινετός πόλεμος ειρήνης χωριζούσης από τού Θεού». Τότε επιβάλλεται ο χωρισμός, το σχίσμα.
Το Ευαγγέλιο πολλές φορές ομιλεί περί σχίσματος. «Ήλθον», λέγει ό Κύριος, «διχάσαι άνθρωπον κατά του πατρός αυτού και θυγατέρα κατά της μητρός αυτής και νύμφην κατά της πενθεράς αυτής» (Ματθ. 10:35). Και αλλού το Ευαγγέλιο λέγει περί του Κυρίου: «Σχίσμα εν τω όχλω εγένετο δι’ αυτόν» (Ιωάν. 7:43. Ιδέ και Ιωάν. 9:16, 10:19). Τί σημαίνει ο λόγος αυτός; Μήπως ότι ο Κύριος ή ο λόγος Του ήταν αίτια σχίσματος; Όχι. Ο Κύριος είνε «ο άρχων της ειρήνης». Την νύκτα της Γεννήσεώς Του ακούσθηκε ο ύμνος της ειρήνης: «Δόξα εν υψίστοις Θεῳ και επί γης ειρήνη...». Αιτία του σχίσματος ήταν εκείνοι, οι οποίοι δεν ήθελαν να δεχθούν το μήνυμα της ειρήνης, δεν ήθελαν να πιστεύσουν στον Χριστό.
Αγαπητοί αναγνώστες! Υπάρχουν περιπτώσεις, κατά τις οποίες κάθε πιστός αντιμετωπίζει κρίση συνειδήσεως και διερωτάται, εάν πρέπη να παραμένη συμβιβαζόμενος με καθεστώς εκκλησιαστικής παρανομίας. Όταν επίσκοποι, τεταγμένοι να φυλάττουν την Ορδόδοξη πίστη, σιωπούν σκανδαλωδώς σε σοβαρά ζητήματα πίστεως, όταν καταπατούν, χάριν ευτελών υλικών συμφερόντων, Ιερούς Κανόνες· όταν διάγουν βίο φαύλο και διαφθαρμένο· όταν γίνωνται αίτιοι σκανδαλιομού μυριάδων ψυχών, τότε κάθε ευλαβής ψυχή εξανίσταται και διερωτάται, εάν πρέπη να διαχωρίση τις ευθύνες της. Τα τελευταία εκκληαιαστικά γεγονότα δημιουργούν μία τέτοια κρίση συνειδήσεως. 7 αρχιερείς, για λόγους συνειδήσεως, διαχώρισαν τις ευθύνες τους και δεν συνευδόκησαν στις συντελεσθείσες παρανομίες. Οι δε 36 πραξικοπηματίες αρχιερείς κατηγορούν τους 7, ότι με τη στάση τους δημιουργούν σχίσμα. Σχίσμα δεν δημιουργούν οι 7, εχόμενοι εν προκειμένῳ καλώς των Ιερών Κανόνων. Σχίσμα δημιουργούν οι παρανομούντες αρχιερείς, οι οποιοι αναγκάζουν όχι μόνο τους 7 αρχιερείς, αλλά και όλους τους πιστούς να διαχωρίσουν τις ευθύνες τους και να αποδοκιμάσουν αντικανονικές και παράνομες ενέργειες αρχιερέων. Και τούτο γιά να τους φέρουν σε συναίσθηση. Διαφορετικά... Διότι και ο λόγος του απ. Παύλου είνε κατηγορηματικός: «Μή γίνεσθε ετεροζυγούντες απίστοις. Τις γάρ μετοχή δικαιοσύνη και ανομίᾳ; Τίς δε κοινωνία φωτί προς σκότος; Τις δε συμφώνησις Χριστώ προς Βελίαλ;... Διό εξέλθετε εκ μέσου αυτών και αφορίσθητε, λέγει Κύριος, και ακαθάρτου μή άπτεσθε» (Β' Κορ. 6:14, 15, 17).
(Α.Γ.Δ.)
