Αρχιμανδρίτης Κύριλλος Κωστόπουλος, Ιεροκήρυκας της Ι. Μ. Πατρών, Δρ. Θεολογίας
Ο άνθρωπος ως δημιούργημα του Τριαδικού Θεού βρίσκεται σε μία συνεχή και αδιάκοπη πορεία. Σε μια πορεία, η οποία φαίνεται ότι είναι οριζόντιος, όμως στην πραγματικότητα είναι κάθετος, αφού υπάρχει ο θάνατος, μέσω του οποίου ο άνθρωπος πορεύεται, είτε το θέλει είτε όχι, από την γη προς τον ουρανό, από την πρόσκαιρη αυτή ζωή προς την αιώνια – ουράνια ζωή.
Η πορεία, όμως, του Ορθοδόξου – πνευματικού ανθρώπου είναι διαφορετική από αυτήν του υλικού – σαρκικού ανθρώπου. Του μεν πρώτου ο δρόμος κατευθύνεται προς την πνευματική τελειότητα και την απόλαυση των πνευματικών αγαθών της δόξης και της χάριτος του Δημιουργού του Θεού, που είναι οι καρποί του Παναγίου Πνεύματος. Του δε δευτέρου ο δρόμος οδηγεί στην απώλεια, σε μια παντοειδή σαρκική απόλαυση, η οποία στο τέλος καταντά σε μια ψυχοσωματική κατάπτωση και σε μια εκμηδένιση των πάντων. Ωστόσο, πρέπει να σημειώσουμε ότι και η απλή ευσεβιστική – θρησκευτική ζωή πολλών πιστών καταλήγει και αυτή να είναι μια ζωή εκτελέσεως μερικών «θρησκευτικών καθηκόντων».
Και για μεν την σαρκική – υλιστική ζωή όλοι λίγο – πολύ γνωρίζουμε η διαπιστώνουμε γύρω μας τι σημαίνει και που μας οδηγεί. Καθημερινώς γινόμαστε μάρτυρες φόνων, οι οποίοι υπερβαίνουν ακόμη κι αυτόν τον φυσικό δεσμό της αγάπης. Τι άλλο αποδεικνύει ο στυγερός φόνος τριών (;) ανηλίκων παιδιών από την ίδια την μητέρα τους στην πόλη μας παρά την πλήρη ψυχική παράλυση και διαστροφή; Πλεονεξίες, ψεύδη, μίση και εγωκεντρισμοί διαλύουν την κοινωνική συνοχή, την ειρηνική συμβίωση των ανθρώπων και οδηγούν σε αναταραχές και συρράξεις τόσο σε κοινωνικό όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Για να βαδίσουμε, όμως, την Ορθόδοξη πνευματική πορεία, οφείλουμε να μελετήσουμε την Αγία Γραφή και τους Αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας. Έτσι θα κατανοήσουμε πως πρέπει να πορευθούμε εδώ σ᾽ αυτή την πρόσκαιρο ζωή μας, για να οδηγηθούμε κοντά στον Δημιουργό μας Θεό αιωνίως.
Άλλωστε, η περίοδος αυτή της αγίας και μεγάλης Τεσσαρακοστής και γενικώτερα του Τριωδίου μας υπενθυμίζει ότι η πνευματική άσκηση, με την Αγιοπνευματική μελέτη, την νηστεία και την προσευχή, μας οδηγεί στην κατανόηση του σκοπού του πλάσματος του Θεού που είναι να γίνη άνθρωπος της εμπειρίας της αφθάρτου και αιωνίου παραδεισένιας ζωής. Η άσκηση υπάρχει μέσα στον χώρο της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας όχι για αυτοβασανισμό ούτε για αυτονόμηση η αυταρέσκεια. Υπάρχει για να χτυπηθή ο εγωκεντρισμός μας. Υπάρχει ως μία πράξη ενάντια στην θέληση του εμπαθούς εαυτού μας. Η Εκκλησία μας προσφέρει αγαπητικά την άσκηση για να υπερβούμε τον πνευματικό θάνατο. Αυτή η περίοδος μέχρι την Ανάσταση του Θεανθρώπου Κυρίου αυτό μας διδάσκει: Να αφήσουμε την ράθυμη και γεμάτη αμέλεια και ακηδία ζωή μας και να αγωνισθούμε το καλόν αγώνα της προσευχής, της αγίας μελέτης, της νηστείας και της ασκήσεως της πνευματικής.
Δυστυχώς, σήμερα για έναν μεγάλο αριθμό Ορθοδόξων Χριστιανών η λέξη άσκηση είναι μάλλον ακατανόητη. Αν μιλήση κανείς για νηστεία και εγκράτεια, για εκούσιο περιορισμό των ατομικών επιθυμιών είναι σίγουρο πως θα εισπράξη ειρωνία. Ωστόσο, ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος μας λέει: «Εάν θέλης ίνα γένηται η καρδία σου τόπος μυστηρίων του καινού κόσμου, πρώτον μεν πλούτησον εν έργοις σωματικοίς, νηστεία, αγρυπνία, λειτουργία, ασκήσει, υπομονή, καθαιρέσει των λογισμών και τοις λοιποίς» (επιστ. Δ´, εκδ. Σπανού, σ. 383).
Καλούμαστε, λοιπόν, καθ᾽ όλη την διάρκεια της ζωής μας και εντονώτερα αυτές τις ημέρες να απόσχουμε από τα έργα του υλόφρονος σαρκικού ανθρώπου και να αγωνισθούμε τον καλό και λυτρωτικό αγώνα της εγκρατείας, της μετανοίας, της ταπεινώσεως, της προσευχής, της ασκήσεως και της μυστηριακής ζωής, για να οδηγηθούμε στην Ανάσταση.
