Η ΝΕΑ Εκκλησία θεμελιώνεται πλέον γοργά και σταθερά. Θεολόγοι και κληρικοί υποτάσσονται σιωπώντες! Εκτός ελαχίστων!
Στενάχωρες περιδιαβάσεις στόν λαβύρινθο τῶν ἀντικανονικῶν ἀτραπῶν τῆς μεταπατερικῆς συγχύσεως.
Πρωτοπρ. Ἰωάννου Κ. Φωτοπούλου, Νομικοῦ-Θεολόγου, ἐφημερίου Ἱ. Ν. Ἁγίας Παρασκευάς Ἀθηνῶν
(Μέ ἀφορμή τήν ὁλοκλήρωση τοῦ Συνεδρίου τῆς Ἀκαδημίας θεολογικῶν σπουδῶν Βόλου γιά τούς ἱερούς Κανόνες)
Ὁλοκληρώθηκε τό διεθνές Συνέδριο μέ θέμα Οἱ Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας καί οἱ σύγχρονες προκλήσεις (8-11 Μαΐου) πού ὀργάνωσε ἡ Ἀκαδημία θεολογικῶν σπουδῶν στόν Βόλο.
Μέσα στά πλαίσια εὐγενείας πού χαρακτήριζε τό συνέδριο, ὁ Σεβασμιώτατος, χαμογελώντας πατρικά, εἶπε στήν ἐναρκτήρια ὁμιλία του ὅτι ἡ Ἀκαδημία Θεολογικῶν Σπουδῶν δέν δίνει σημασία στίς κραυγές ὅσων διαφωνοῦν, ἐνῶ στόν καταληκτικό του χαιρετισμό… διόρθωσε τή φράση του λέγοντας ὅτι «μπορεῖ κάποιοι νά γαυγίζουν…». Ἄς εἶναι! Αὐτό ἐξ ἄλλου ἦταν τό λιγότερο, ἄν συγκριθεῖ μέ τό ἀνοσιούργημα πού τελέσθηκε ἀπό τό ἄνομο βολιώτικο Συνέδριο, ὅπου κενά καί καινά κατά τῶν ἱερῶν Κανόνων ἐμελέτησαν οἱ περισσότεροι τῶν εἰσηγητῶν.
Τό Συνέδριο στήν οὐσία απέβλεπε: στήν ἀποδόμηση τοῦ Κανονικοῦ Συστήματος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας δηλ. στήν κατάργηση καί δῆθεν διόρθωση καί βελτίωση τῶν Κανόνων τῶν Οἰκουμενικῶν καί Τοπικῶν Συνόδων καί τῶν Ἁγίων Πατέρων στήν ἐμφύτευση ἀμφιβολιῶν στό νοῦ Κληρικῶν, μοναχῶν καί λαϊκῶν γιά τήν ὀρθότητα καί ἀποτελεσματικότητα τῶν ἱ. κανόνων στήν εἰσαγωγή ἑνός νέου ἀντορθοδόξου πνεύματος στήν ὁμογενοποίηση Ἐκκλησίας καί κόσμου.
Ἀκούστηκαν ἀπόψεις ὅπως π.χ. ὅτι οἱ Κανόνες βρίσκονται «σέ χαοτική κατάσταση», ὅτι εἶναι «προβληματικοί», ὅτι κάποιοι «ὑποβιβάζουν τίς γυναῖκες σέ ἀντικείμενα», ὅτι εἶναι μιά «κανονική ἀρχαιολογία», ὅτι εἶναι κάτι τί «παρωχημένο», ὅτι στούς Κανόνες ὑπάρχει ἕνας «φορμαλισμός πού σκοτώνει ὅ,τι ζωντανό ὑπάρχει» κλπ.
Πολλοί εἰσηγητές ξεκινοῦσαν μιλώντας θετικά γιά τούς Κανόνες γιά νά τούς ἀπαξιώσουν ὅμως στή συνέχεια.
Ἀρκετοί πάλι εἰσηγητές ἔχοντας συγκεκριμένο θέμα τοποθετήθηκαν ἐνάντια στίς προβλέψεις τῶν Κανόνων. Ἔτσι ἄλλος τοποθετήθηκε ὑπέρ τῶν συμπροσευχῶν μέ τούς αἱρετικούς, ἄλλος ὑπέρ τῆς «ἐγκυρότητος» τοῦ βαπτίσματος τῶν αἱρετικῶν, ἄλλος ὑπέρ τοῦ γάμου τῶν Ὀρθοδόξων ὄχι μόνο μέ αἱρετικούς ἀλλά καί μέ ἑτεροθρήσκους, ἄλλος ὑπέρ τῆς μειώσεως τῶν νηστειῶν κλπ. Τό ζήτημα εἶναι ἄκρως σοβαρό… ὄχι μόνο γιά τήν αὐτοσυνειδησία τῶν Ὀρθοδόξων, ἀλλά καί γιά αὐτήν τήν ἴδια τήν Ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας. Γι΄αὐτό θά ἤθελα μέ ὅσα σημειώνω στή συνέχεια, α) νά χαράξω τούς βασικούς ἄξονες πάνω στούς ὁποίους κινήθηκε τό Συνέδριο, ἄξονες πού ὁδηγοῦν, ἄν ἀκολουθηθοῦν, σέ ἀδιέξοδο καί σύγχυση ὅλο τό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας καί β) νά καταγράψω ἐπί μέρους τοποθετήσεις τῶν εἰσηγητῶν πού ἀμφισβητοῦν τἠν ποιμαντική κατεύθυνση τῶν Ἱ. Κανόνων καί εἰσηγοῦνται πρός ἐφαρμογή ἀλλότριες τῆς Ἐκκλησίας ἰδέες, νοοτροπίες καί πρακτικές.
Ι. Βασικές ἀρχές-ἄξονες τοῦ συνεδρίου
1. Ἀπογύμνωση τῶν Ἱερῶν Κανόνων ἀπό τήν ἱερότητά τους. Οἱ εἰσηγητές ἐξέτασαν τούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας, ὡς ὁποιαδήποτε θεολογικά κείμενα. Τά ἀξιολόγησαν ὡς τυπικά κείμενα, ρυθμιστικά τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας καί, ἐνῶ θεωρητικῶς ἀντιτίθενται στό νομικισμό, τά ἀντιμετώπισαν ὡς νομικές διατάξεις προσωρινοῦ χαρακτήρα πού μποροῦν, ὅπως οἱ νόμοι, νά καταργηθοῦν, νά τροποποιηθοῦν, νά διορθωθοῦν.
Μέ ὅλη τή στάση τους ἔδωσαν τήν ἐντύπωση ὅτι δέν ἔχουν τή συνείδηση καί τή γνώση ὅτι ἀνήκουν στό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἀπ΄ ἀρχῆς τῆς παρουσίας της στόν κόσμο ὁδηγεῖται ἀπό τήν Κεφαλή της, τόν Χριστό, ὁὁποῖος παρών, συγκροτεῖ τό Σῶμα Του, καί ζωογονεῖται ἀπό τίς ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτή ἡἀπαιτούμενη γιά κάθε πιστό συνείδηση καί γνώση δέν εἶναι ψιλή θεωρητική γνώση, πού ἐμπλουτίζεται καί «διανθίζεται» μέ προσωπικές γνῶμες, ἐπιλογές καί ἑρμηνεῖες τοῦ τύπου:
«ἡ ἐκκλησία δέν ὑπόκειται σέ νόμους, ἀλλά εἶναι κοινωνία ἀγάπης καί ἐλευθερίας…
… ἡ Ἐκκλησία πρέπει νά ἀναθεωρεῖ τούς Κανόνες της γιά νά ὑποβοηθεῖ τόν πάσχοντα ἄνθρωπο…
… Οἱ συνθῆκες στόν κόσμο μεταβάλλονται, μεταβάλλονται καί οἱἀνάγκες καί δυνατότητες τῶν ἀνθρώπων, ἄρα καί οἱ κανόνες πρέπει νά μεταβληθοῦν».
. Ὅλες αὐτές οἱ ἰδέες ὑπάγονται ὄχι στή Θεολογία ἀλλά στήν …ἀμπελοφιλοσοφία. Ἡ γνώση ὅτι “ἀνήκω στήν Ἐκκλησία” πρέπει νά συνοδεύεται ἀπό μιά αἴσθηση. Αὐτή ἡ πνευματική αἴσθηση γίνεται ἁπτή στά μέλη τῆς Ἐκκλησίας, κληρικούς, μοναχούς καί λαϊκούς μέ τήν ὁλοκάρδια ἀποδοχή τῆς καθολικῆς πίστεως τὴς Ἐκκλησίας, ὅτι, ὅπως τήν ἐποχή τῶν Ἀποστόλων ἔτσι καί μέχρι συντελείας τοῦ αἰῶνος μέσῳ τῶν «Ὅρων» καί τῶν «Κανόνων» τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, καθοδηγουμένων ἀπό τό Πανάγιο Πνεῦμα, ἐκφράζεται ἡ Ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ στήν Πίστη καί τήν ἐν Χριστῷ ζωή.
. Οἱ ἅγιοι Πατέρες –πιστεύουν οἱ Ὀρθόδοξοι- ἐκπροσωπώντας, συγκεφαλαιώνοντας τό φρόνημα καί τήν πίστη τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν, μέ τήν ἐπίπνοια τῆς Θείας Χάριτος, συντάσσουν τούς Ὅρους καί τούς Κανόνες. Καί εἶναι αὐτή ἡ ἄκτιστος Χάρις καί ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πού κάνει τούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας «θείους» καί «Ἱερούς», πού σημαίνει τόν ἀμετακίνητο καί ἀσάλευτο χαρακτήρα τους.
. Ἐπανερχόμενοι στό συνέδριο πιστεύουμε ὅτι αὐτή ἡ στενόμυαλη καί γκρινιάρικη ἀντιμετώπιση τῶν Ἱ. Κανόνων ἐκ μέρους τῆς πλειονότητος τῶν εἰσηγητῶν ὀφείλεται στό γεγονός ὅτι δέν βλέπουν τή Χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στή σύνταξη τῶν Ἱ. Κανόνων, ὅπως τήν βλέπουν οἱ θεοφόροι Πατέρες, οἱ ὁποῖοι διακηρύσσουν: «ἐξ ἑνός γάρ ἅπαντες [διαχρονικά οἱ ἀπόστολοι, οἱ Οἰκουμενικές καί τοπικές Σύνοδοι, οἱἐπί μέρους ἅγιοι Πατέρες] καί τοῦ αὐτοῦ Πνεύματος αὐγασθέντες, ὥρισαν τά συμφέροντα»˙ ὅτι δέν νιώθουν καμμιά εὐγνωμοσύνη στό Θεό καί καμμιά χαρά πνευματική, παρόμοια ἔστω, μ΄ αὐτήν τήν ἀπροσμέτρητη χαρά πού ἔνιωθαν οἱ ἅγιοι Πατέρες, ὅταν ἔγραφαν γιά τούς Ἱ. Κανόνες: «Ὑποδεχόμαστε μέ χαρά («ἀσμένως») τίς ὑποδείξεις τῶν κανονικῶν διατάξεων καί μαζί μέ τό θεοφάντορα Δαβίδ ψάλλουμε πρός τόν Δεσπότη Θεό: «μέ τήν ὁδό τῶν μαρτυρίων σου -δηλ. μέ τούς Ἱ. Κανόνες- χάρηκα καθώς θά χαιρόμουν, ἄν εἶχα ὅλα τά πλούτη τοῦ κόσμου… Ὅπως οἱ στρατιῶτες πού βρίσκουν πολλά λάφυρα, παρόμοια καί ἐμεῖς [οἱ Πατέρες] νοιώθουμε πολλή ἀγαλλίαση γιά τούς ἱερούς Κανόνες, καί μέ ἀπέραντη χαρά [1] τούς ἐναγκαλιζόμαστε καί ὅλους τούς ἐπικυρώνουμε, ὥστε νά μένουν ἀσάλευτοι…» (Κανών Α´ τῆς Ζ´ Οἰκ. Συνόδου, Πηδάλιον, σ. 322)
. Χωρίς πίστη στήν παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στίς Οἰκουμενικές Συνόδους, χωρίς τή χαρά πού δίνει τό Ἅγιο Πνεῦμα καί δίχως εὐγνωμοσύνη πρός τό Θεό γιά τή δωρεά τῶν Ἱ. Κανόνων ἀνοίγεται ἕνας κατήφορος στή σκέψη καί τό λόγο τῶν κκ εἰσηγητῶν-καθηγητῶν. Ἔτσι ἀκολουθεῖ:
Α) Ἡ ἀπαξίωση τῶν Ἱ. Κανόνων.
. Ὁ Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ἰγνάτιος εἶπε ὅτι ἡ σημερινή ἐποχή «φέρνει στό προσκήνιο ἀμείλικτα ἐρωτήματα γιά τήν αὐθεντικότητα …τό status καί τή σωτηριολογική ἀξία καί σκοπιμότητα τῶν ἱερῶν Κανόνων.
. Ὁ κ. Σταῦρος Γιαγκάζογλου ζητεῖἀποκατάσταση τῆς κανονικῆς παράδοσης πού προσέλαβε πλεῖστες ὅσες πλαστογραφίες.…
. Ὁ κ. Κονιδάρης εἶπε πώς ὑπάρχουν Κανόνες, οἱ ὁποῖοι δέν προσφέρονται πλέον γιά τή σημερινή πραγματικότητα.
. Ὁ Ρουμάνος Patriciu Vlaicu μίλησε γιά μουσεῖο κανονικῆς παράδοσης, ὅπου ἀπαγορεύεται νά ἀγγίξετε ὁτιδήποτε.
. Ἡ κ. Teva Regule μίλησε γιά τούς Κανόνες πού ἀφοροῦν στήν ἔμμηνο ρύση, γιά λίγους σκοτεινούς Κανόνες, τούς ὁποίους οἱ γυναῖκες βλέπουν προβληματικούς.
. Ἡ μοναχή Vassa Larin μίλησε γιά τήν προβληματική κατάσταση τῶν Κανόνων καί ἰσχυρίστηκε ὅτι ἔχει πολλά παραδείγματα Κανόνων …πού δέν μποροῦν πλέον νά ἀποκληθοῦν Κανόνες.
Β) Ἡ Κατηγορία ὅτι οἱ Κανόνες τυποποιοῦν τή ζωή τῶν πιστῶν καί τῆς Ἐκκλησίας.
. Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης κ. Ἰγνάτιος ὑπεννόησε ὅτι μέσῳ τῶν Κανόνων προσφέρεται μιά φορμαλιστική βίωση τῆς ἀλήθειας ἡ ὁποία περιορίζει τήν ἐλευθερία τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου.
. Ὁ π. Γρηγόριος Παπαθωμᾶς, ὅσους ὑπεραμύνονται τοῦ ἀσαλεύτου χαρακτῆρος τῶν Κανόνων τούς χαρακτηρίζει κανονολάτρες καί ζηλωτές τοῦ κανονικοῦ φορμαλισμοῦ,
. ἐνῷ ὁ Ρουμάνος Radu Preda εἶπε ὅτι «πολλοί δογματικοί τῆς Ἐκκλησίας υἱοθετοῦν …ἕνα φορμαλισμό καί μαξιμαλισμό πού σκοτώνει ὅ, τι ζωντανό στήν κοινότητα τῆς πίστης.
Γ) Ἡ βλασφημία ὅτι οἱ κανόνες εἶναι κάτι ξεπερασμένο, ἀπηρχαιωμένο πού χρειάζεται μεταβολές καί ριζικές διορθώσεις.
. Ὁ R. Preda εἶπε πώς ὅ,τι ἔχουμε μπροστά μας εἶναι κάτι παρωχημένο, τό ὁποῖο δέν ἔχει καμμιά σχέση μέ τό σήμερα καί ὅτι εἶναι ὑπέρ μιᾶς δημιουργικῆς προσέγγισης.
. Ὁ π. Δημήτριος Μπαθρέλλος εἶπε ὅτι οἱ κανόνες ἅπτονται πολλῶν θεμάτων καί ἀντιμετωπίζουν πολλά καί διάφορα προβλήματα, ἄλλοτε περισσότερο καί ἄλλοτε λιγότερο ἐπιτυχῶς.… ὅτι «οἱ κανόνες εἶναι ἡ ἐξωτερική, ὁρατή, ἱστορική καί μεταβλητή ἔκφραση τοῦ ἀμεταβλήτου τῶν δογμάτων». Ἔτσι «καθώς οἱ συνθῆκες μεταβάλλονται καί μαζί μ΄αὐτές καί οἱἀνάγκες καί οἱ δυνατότητες τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας, ἀναπόφευκτα ἀναθεωροῦνται, τροποποιοῦνται καί συμπληρώνονται ἤἀδρανοῦν κάποιοι κανόνες τῆς Ἐκκλησίας…
Μίλησαν καί ἄλλοι, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ὁ κ. Μαγγιῶρος γιά τήν «ἱστορικά μεταλλάξιμη μορφή» τῶν Κανόνων καί τήν «κριτική προσέγγιση» αὐτῶν μέ σκοπό τήν ἀνακάθαρση τῶν μεταβαλλομένων καί φθαρτῶν συνιστωσῶν καθώς καί τήν «ἀνάδειξη τοῦ ἀναλλοιώτου καί αἰωνίου μηνύματος τῆς ὀρθοδόξου ἀνθρωπολογίας».
Ἡ μοναχή Vassa, πολύ τολμηρή μέχρι ἀσεβείας καί περιφρονήσεως τῶν Ἱ. Κανόνων εἶπε: «Ὅταν θεωροῦμε ὅτι οἱ Κανόνες εἶναι ἕνα βῆμα κάτω ἀπό τίς ἱερές Γραφές καί τούς δίνουμε ἀξία πού δέν ἔχουν, τό νά τούς ἀλλάξουμε σημαίνει ὅτι τελικά ἀλλάζουμε τήν οὐσία τῆς πίστης; Ὄχι βέβαια!».
Δυστυχῶς οἱ ὁμιλητές αὐτοί ἀδιαφοροῦν γιά τήν διακήρυξη τῶν Ϛ´ καί Ζ´ Οἰκουμενικῶν Συνόδων ὅτι οἱ Ἱ. Κανόνες εἶναι στό σύνολό τους ἀσάλευτοι καί ὅτι κανείς δέν μπορεῖ νά καινοτομήσει ἐπ΄ αὐτῶν, οὔτε νά βάλει ἄλλους Κανόνες στή θέση τους ἤ νά τούς παραχαράξει. Πουθενά δέν κάνουν οἱ Πατέρες λόγο γιά ἀλλαγή συνθηκῶν, πού θά ἐπιφέρει ὁριζόντια, καθολική ἀλλαγή στό γράμμα καί τό πνεῦμα τῶν Κανόνων. Ρυθμίζουν δύσκολα προβλήματα κατά περίπτωση καί κατά τόπον, δίνουν τό ἐργαλεῖο τῆς οἰκονομίας στούς ἐπισκόπους καί τούς πνευματικούς, ἀλλά δέν γράφουν πουθενά π.χ. «ξέρετε… ὁ κόσμος σήμερα λόγῳ συνθηκῶν δέν μπορεῖ νά νηστεύει τόσες μέρες ὅλο τό χρόνο» ἤ «λόγῳ κοινωνικῶν συνθηκῶν καί λόγῳ τῆς ὑπερβολικῆς “ἀτομικῆς αὐτοκατανόησης καί αὐτορρύθμισης” τῶν ἀνθρώπων πρέπει ἡ συμβίωση ἀνδρός καί γυναικός ἄνευ γάμου νά γίνει ἀνεκτή» ἤ «λόγῳ συνθηκῶν παγκοσμιοποιήσεως ἤ λόγω τῶν συνθηκῶν πού διαμορφώνονται κατά τούς Διαλόγους, οἱ συμπροσευχές μέ τούς ἑτεροδόξους εἶναι μιά ἀναπόδραστη πρακτική».
Μέ τά παραπάνω θέλω νά πῶ ὅτι στόχος ὅσων κατευθύνουν και χρηματοδοτοῦν τήν Ἀκαδημία τοῦ Βόλου εἶναι ὄχι ὁποιεσδήποτε ἀνώδυνες ἀλλοιώσεις τῶν Κανόνων, πού δῆθεν θά λύσουν πρακτικά προβλήματα, ἀλλά καίριες καί ὀδυνηρές τομές πού θά ἀλλοιώσουν τό φρόνημα τῶν πιστῶν καί θά τούς ὁδηγήσουν μακράν τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ σά μία μᾶζα στήν ἀγκαλιά τῆς Νέας Ἐποχῆς.
Ἀντιθέτως οἱ ἅγιοι Πατέρες ἐκφράζοντας τήν ἀμετακίνητη πίστη τῆς Ἐκκλησίας σχετικά μέ τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ (Χριστολογία), καί τόν κατ᾿ εἰκόνα καί καθ᾿ ὁμοίωσιν Θεοῦ πλασθέντα ἄνθρωπο (ἀνθρωπολογία) διατυπώνουν τούς Ὅρους, ὡς ἀμετακίνητα ὅρια τῆς πίστεως καί τούς Κανόνες, ὡς ἀδιάσειστα ὁροθέσια τῆς Ἐκκλησίας ἔναντι τῆς πλάνης, ὡς σταθερό καί ἀλάθητο βοήθημα στή διοίκηση καί διαποίμανση τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν καί ὡς ἀναντικατάστατα θεραπευτικά μέσα τῶν πιστῶν. Δέν στοχάζονται οἱ Πατέρες, ἀλλά θεολογοῦν ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ.
Δ) Ἡ μομφή ὅτι οἱ Ἱ. Κανόνες δέν θεμελιώνονται θεολογικά. Εἰπώθηκε ὅτι πολλοί κανόνες «στεροῦνται ἐπαρκοῦς θεολογικῆς δικαιολόγησης». Ζητοῦν καί νέους Κανόνες ἐναρμονισμένους μέ τή «δογματική θεολογία τῆς Ἐκκλησίας».
Ὁ Μητροπολίτης Ἰγνάτιος εἶπε ὅτι «εἶναι ἡ κατάλληλη στιγμή ἡἘκκλησία μας καί ἡ θεολογία μας…νά ἀναστοχασθοῦμε μέ προσοχή πάνω στό καθοριστικό ζήτημα τῆς θέσεως καί τῆς ἀξίας τῶν Ἱ. Κανόνων»
Ὁ κ. Γιαγκάζογλου εἶπε ὅτι ἀπαιτεῖται «θεολογική ἑρμηνεία [τῶν Κανόνων] στό πλαίσιο ζωντανῶν εὐχαριστιακῶν κοινοτήτων».
Ὁ κ. Καρακόλης εἶπε ὅτι «δίνεται ἔμφαση στούς κανόνες καί δή στόν ποινικό τους χαρακτήρα ξεχνώντας τό θεολογικό τους ὑπόβαθρο».
Ὁ π. Δημήτριος Μπαθρέλλος εἶπε ὅτι οἱ Κανόνες πρέπει νά «ἑρμηνευθοῦν ἱστορικά καί θεολογικά» καί ὅτι «ἡ δογματική θεολογία τῆς Ἐκκλησίας θά μᾶς βοηθήσει στήν ἐπίπονη, ἀγωνιώδη ἀλλά καί ἀναπόφευκτη διαδικασία νέων κανόνων».
Τό αἴτημα γιά σύζευξη Κανόνων-Θεολογίας γιά τόν ἀνυποψίαστο ἀναγνώστη ἠχεῖ τόσο ὄμορφα καί ὀρθόδοξα! Ναί, ἀλλά ἐρωτοῦμε: Ἡ θεολογία τῶν Πατέρων δέν εἶναι πού ἐμπνέει τή σύνταξη τῶν Ἱ. Κανόνων; Οἱ Ἅγιοι Πατέρες, οἱ ὁποῖοι θείῳ Πνεύματι αὐγασθέντες διετράνωσαν καί διετύπωσαν τά δόγματα δέν εἶναι αὐτοί οἱ ὁποῖοι ἁγίῳ Πνεύματι φωτισθέντες κατέστρωσαν καί τούς Ἱερούς Κανόνες γιά τήν Ἐκκλησία ὁλόκληρη καί γιά ἕναν ἕκαστον ἐξ ἡμῶν; Δέν ἦσαν θεολόγοι οἱἅγιοι Πατέρες; Σέ τί συνίσταται ἡ ἀνεπάρκεια τῆς ἁγιοπατερικῆς θεολογίας; Ναί, ὑπάρχει ἴσως…. ἀνεπάρκεια στό θεολογικό-κανονικό λόγο τῶν ἁγίων Πατέρων, γιατί δέν ἐναρμονίζεται μέ τή Νέα Θεολογία τοῦ Σμέμαν, τοῦ Εὐδοκίμωφ -αὐτόν ἐπικαλέστηκε ὁ π. Μπαθρέλλος- τοῦ μητροπολίτου Περγάμου καί λοιπῶν ἀνανεωτῶν – κατεδαφιστῶν τῆς Ἱ. Παραδόσεως! Μέ βάση αὐτή τή θεολογία, μέ τή διεστραμμένη ἑρμηνεία τῆς πίστεως ἐκ μέρους τῶν μεταπατερικῶν στοχαστῶν, ὀνειρεύονται οἱ ἐπίδοξοι κανονογράφοι νά συντάξουν νέους κανόνες. Τούς χρησιμεύει σ᾿ αὐτό ἐπίσης ἡ αἱρετική «εὐχαριστιακή Ἐκκλησιολογία» τοῦ N. Affanasiev, ὁ ὁποῖος ἠρνεῖτο κάθε θεσμική ἔκφραση τῆς Ἐκκλησίας, κάθε εἴδους Κανόνα καί πρότεινε ὡς μέθοδο ἑνότητος τήν διακοινωνία (Intercommunio), τήν προσφορά τῆς Θ. Κοινωνίας στούς αἱρετικούς. Αὐτοῦ τοῦ εἴδους τή θεολογία ὀνειρεύονται οἱἀνανεωτές τοῦ Βόλου νά εἰσαγάγουν καί νά ἐπιβάλουν στή μέλλουσα Πανορθόδοξο Σύνοδο πού πρόκειται νά συνέλθει.
Ε) Μομφή ἐπίσης προσάπτουν πολλοί εἰσηγητές κατά τῶν Ἱ. Κανόνων λέγοντας ὅτι τελοῦν ὑπό τήν ἄμεση ἐπίδραση καί ἐν πολλοῖς δουλική ἐξάρτηση ἀπό τό ρωμαϊκό δίκαιο καί τήν αὐτοκρατορική ἐξουσία.
Ὁ κ. Γιαγκάζογλου μίλησε γιά «ὑποτιθέμενο ἐκχριστιανισμό τῆς αὐτοκρατορίας», καί ἰσχυρίστηκε ὅτι «οἱ βυζαντινοί δέν διέκριναν ἀνάμεσα σέ κράτος καί ἐκκλησία, ἐν τέλει ἀνάμεσα σέ κανόνες καί σέ νόμους» καί εἶπε ὅτι «θά δοῦμε τί θά κάνουμε μέ τίς ἐπιδράσεις ἀπό τό ρωμαϊκό δίκαιο».
Ὁ Σέρβος Jovic εἶπε μέ βεβαιότητα, ἀναφερόμενος σέ ζητήματα γάμου, ὅτι «τήν Ἐκκλησία τήν ἐνδιαφέρει ἡ σχέση μέ τήν αὐτοκρατορία καί πάντοτε ἐξυπηρετεῖ τά συμφέροντά της».
Τελικά σέ τί στοχεύουν οἱ ἀναφορές αὐτές στό ρωμαϊκό δίκαιο καί τό αὐτοκρατορικό παρελθόν;
. Πρῶτον στοχεύουν στήν ἀποκοπή τῆς Ἐκκλησίας μας ὄχι μόνο ἀπό τήν κανονική καί ζῶσα λειτουργική παράδοση ἀλλά καί ἀπό τήν ἱστορική σάρκα της, τό Γένος τῶν Ρωμηῶν καί ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων. Τό παρελθόν μας ὅμως ἱστορικό καί πνευματικό γιά μᾶς τούς Ρωμιούς εἶναι ὄχι νεκρό καί ἀπηρχαιωμένο, ἀλλά ζωογόνο καί ἐνθαρρυντικό γιά τήν ἱστορική μας συνέχεια.
. Δεύτερον ἐπιδιώκουν τόν πλήρη χωρισμό-διχασμό Ἐκκλησίας-Πολιτείας καί μάλιστα μέ πρωτοβουλία τῆς Ἐκκλησίας μας. Θά ἔλεγα στούς κ.κ. εἰσηγητάς: Ὄχι κύριοι! Σ΄ αὐτόν τόν ματωμένο τόπο, τό κράτος εἶναι ὑποχρεωμένο νά βοηθεῖ σέ ὅλα τήν Ἐκκλησία, τήν πλειονότητα τῶν ἑλλήνων ὀρθοδόξων πολιτῶν, γιατί ὅλοι αὐτοί οἱἐγκάθετοι κυβερνῶντες θά ἦσαν ἀνύπαρκτοι χωρίς τήν Ἐκκλησία καί στό τέλος-τέλος πόσοι εἶναι αὐτοί πού θέλουν νά ἐπιβάλουν αὐτή τήν ἀποκοπή Ἐκκλησίας-Γένους, καί Ἐκκλησίας-Ἱστορίας;
ΙΙ. Περιπτώσεις ἀμφισβητήσεως ἤ καί καταργήσεως τῆς Κανονικῆς Τάξεως ἀκόμη καί συγκεκριμένων Κανόνων ἀπό ὁρισμένους εἰσηγητές
Ἀνεγνώσθη στό συνέδριο ἡ εἰσήγηση τοῦ ἀπουσιάζοντος καθηγητοῦ Βλασίου Φειδᾶ μέ θέμα «Συμπροσευχή καί Οἰκουμενικός διάλογος στούς ἱ. Κανόνες». Ἐδῶ ἔχουμε νά κάνουμε μέ τήν καθ΄ ὅλα φαιδρή προσπάθεια τοῦ κ. Καθηγητοῦ νά ἀποδείξει ὅτι «ἡ ἀληθής ἔννοια τῶν ἀνωτέρω Κανόνων [πού ἀφοροῦν τίς συμπροσευχές] ἀναφέρεται μόνο στήν… ἀπαγόρευση τῆς συλλειτουργίας ὀρθοδόξων κληρικῶν μετά τῶν ἑτεροδόξων καί ὄχι εἰς τήν συμμετοχήν αὐτῶν εἰς πᾶσαν ἄλλην προσευχήν»! Κατηγορεῖ καί τόν ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη ὅτι παρερμηνεύει τό σχετικό Κανόνα τοῦἁγίου Τιμοθέου Ἀλεξανδρείας. Ἰσχυρίζεται ἀκόμη ὅτι Ρωμαιοκαθολικοί, προτεστάντες, Ἀγγλικανοί δέν ἔχουν καταδικασθεῖὡς αἱρετικοί. Ἐπειδή ὅλοι οἱ ἱ. Κανόνες, οἱἍγιοι Πατέρες, ἡ πράξη, ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας βοοῦν περί τοῦἀντιθέτου, μήπως ἔχουμε νά κάνουμε ἐν προκειμένῳ μέ τήν γκαιμπελική μέθοδο προπαγάνδας «λέγε, λέγε στό τέλος κάτι μένει»;
Μιά γρήγορη ματιά στό καταπληκτικό βιβλίο τοῦ π. Ἀναστασίου Γκοτσοπούλου «Οὐ δεῖ αἱρετικοῖς ἤ σχισματικοῖς συνεύχεσθαι» λύνει κάθε ἀπορία ἤἀμφιβολία σχετικές μέ τά ζητήματα αὐτά. Τό ἀστεῖο ἤ τραγικό μᾶλλον εἶναι ὅτι δέν ἐπετράπη καμμιά συζήτηση ἐπί τῆς εἰσηγήσεως -κατά πάντα διάτρητης- τοῦ κ. Φειδᾶ, ἐπειδή ἀπουσίαζε ὁ εἰσηγητής!
Ὁ Ἰωάννης Κονιδάρης, καθηγητής ἐκκλησιαστικοῦ δικαίου τῆς Νομικῆς Σχολῆς ΕΚΠΑ μέ τήν εἰσηγησή του «Κανόνες καί πολιτειακή ἔννομη τάξη» καί ὁ Νικ. Μαγγιῶρος, Ἐπ. Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.) μέ τήν εἰσήγησή του «Ζητήματα θρησκευτικῆς ἐλευθερίας καί ἑτερότητας στούς Κανόνες» ἐπιδίδονται σέ μιά προσπάθεια ἀποκοπῆς ἀπό τό ἱστορικό παρελθόν, δηλ. ἀπό τή σύζευξη Ἐκκλησίας-πολιτείας πού μᾶς χάρισε -νά ἔχουμε τίς πρεσβεῖες του- ὁἍγιος Κωνσταντῖνος ὁ Μέγας. Ζητοῦν ἀπό τήν Ἐκκλησία, ἀπό ὅλο τὀ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, νά ἐγκαταλείψει τά προνόμια πού ἐξασφαλίστηκαν μέ τά αἵματα τῶν ἁγίων Μαρτύρων.
«Ἡ Ἐκκλησία», εἶπε ὁ κ. Μαγγιῶρος, «καλεῖται στήν πραγματικότητα νά ἀπαρνηθεῖ προνόμια πού κληρονόμησε ἀπό τό αὐτοκρατορικό της παρελθόν καί ἐπεδίωξε καί ἐνίσχυσε καί διετήρησε μέ τήν αὐτοκεφαλία της καί τό συγχρωτισμό της μέ τό ἐθνικό κράτος. Ἡ Ἐκκλησία καλεῖται ἐπίσης νά ξεπεράσει μιά ἰδιότυπη ἀνασφάλεια, ἡὁποία ὀφείλεται ἀκριβῶς στό ὅτι ἐναπέθεσε στοιχεῖα τῆς λειτουργίας της στό κράτος. Αὐτό σημαίνει ἔξοδο ἀπό μιά κατάσταση μακάριας ραθυμίας στόν παγκοσμιοποιημένο στῖβο τῆς ἀγορᾶς θρησκειῶν πού λειτουργεῖ στό πλαίσιο μιᾶς ἐκκοσμικευμένης κοινωνίας…». Ζητεῖ δηλ. ἀπό τήν Ἐκκλησία νά ἀφεθῆ «στόν παγκοσμιοποιημένο στίβο τῆς ἀγορᾶς θρησκειῶν» δηλ. νά ἀφήσει τά παιδιά της βορά στά δόντια τῆς παντοδύναμης πολιτικο-οικονομικά παραθρησκείας. Θά ἔπρεπε ὁ κ. Μαγγιῶρος νά εἶναι ἐνήμερος, ὡς νομικός, γιά τή νομική προστασία πού παρέχεται στούς πολῖτες τῶν περισσοτέρων Εὐρωπαϊκῶν κρατῶν ἀπό τήν καταστροφική δράση τῶν σεκτῶν μέ δημιουργία εἰδικῶν κρατικῶν ἐπιτροπῶν -π.χ. Διϋπουργικό Παρατηρητήριο στή Γαλλία.
Ὁ κ. Κονιδάρης ἦταν πιό ἄμεσος καί διακρινόμενος γιά ἐπιθετικότητα. Ἀφοῦ εἶχε βοηθήσει τά μέγιστα στήν κατάργηση ἀναγραφῆς τοῦ θρησκεύματος στίς ταυτότητες, κλήθηκε τώρα στό Συνέδριο τῶν ἀνανεωτῶν, γιά νά προσφέρει τίς ὑπηρεσίες του στήν πλήρη διάζευξη Ἐκκλησίας-κράτους.
α) Στήν ἀρχή σχεδόν τῆς εἰσηγήσεώς του ἐφαρμόζοντας τό δόγμα τοῦ “σόκ” ἐκσφενδονίζει μιά σκληρή πρόταση. Εἶπε: «…Τί ἐμποδίζει νά καταργηθῆ τό ἄρθρο 105 τοῦ Συντάγματος πού καθιερώνει τό αὐτοδιοίκητο τοῦ ἁγίου Ὄρους…Μήπως θά ἔπρεπε ἡ διοικοῦσα Ἐκκλησία νά λάβει πρωτοβουλία καί νά πεῖ, ὅταν ἔχουμε ἀναθεώρηση τοῦ Συντάγματος…ἔχουμε κι ἐμεῖς αὐτά πού θέλουμε νά βελτιώσουμε… διότι ἐγώ δέ λέω νά καταργηθῆ κάτι…».
Ἄς διαβάσει κανείς τό ἄρθρο 105, τό ὡραῖο αὐτό, ἰσορροπημένο νομικά, ἱστορικά καί πνευματικά ἄρθρο τοῦ Συντάγματός μας- βρίσκεται μετά τό τέλος τοῦ κειμένου μου – καί θά καταλάβει καλά τί στόχους ἔχουν οἱ καθηγητές καί ἡ Ἀκαδημία τοῦ Βόλου μέ τέτοιου εἴδους εἰσηγήσεις γιά τήν Ἐκκλησία καί τήν πατρίδα μας, γιά τό Γένος μας. Καί ὕστερα ἐπανέρχεται ὁ κ. Καθηγητής μετά ἀπό λίγες φράσεις γιά νά πῆ μέ τό ὅπλο τῆς διγλωσσίας, «ἐγώ δέν λέω νά καταργηθεῖ κάτι»!
β) Θέλοντας νά ἀκυρώσει τήν ἀξία τοῦ ἄρθρου 3, τό ὁποῖο ἀσχολεῖται μέ τίς σχέσεις Ἐκκλησίας καί Πολιτείας ἐπί τούτου καί μέ τήν ἰσχύ τῶν ἱερῶν Κανόνων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στήν ἑλληνική ἔννομο τάξη, εἶπε ὅτι τή συνταγματική κατοχύρωση τῶν Ἱ. Κανόνων δέν τήν κατασφαλίζει τό ἄρθρο 3, ἀλλά τό ἄρθρο 13, τό ὁποῖο σημειωτέον ἀσχολεῖται μέ τή θρησκευτική ἐλευθερία καί τό αὐτοδιοίκητο τῶν θρησκευτικῶν κοινοτήτων γενικῶς. Ἔτσι προσπάθησε νά ἰσοπεδώσει στή συνείδηση τῶν ἀκροατῶν του τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τήν ὁποία κατέταξε ἀνάμεσα στίς ἄλλες θρησκευτικές κοινότητες!
γ) Ἔδειξε ἐπίσης ὅτι ἐνοχλεῖται ἀπό τό γεγονός ὅτι «ὁ νομοθέτης…ἔδωσε, ὡς μή ὤφειλε, κανονιστική ἁρμοδιότητα στήν Ἐκκλησία, νά ἐκδίδει κανονισμούς καί κανονιστικές πράξεις. Ἐνοχλεῖται δηλ. ἀπό τήν ἰδιαίτερη θέση τῆς Ἐκκλησίας μέσα στό πολίτευμά μας.
δ) Ἀναφέρθηκε ἐπίσης στό νόμο γιά τήν καύση τῶν νεκρῶν καί διαμαρτυρήθηκε ὅτι «τήν περιορίζουμε μόνο σ’αὐτούς πού δέν εἶναι ὀρθόδοξοι». Ἰσχυρίστηκε ὅτι ἡ Ἐκκλησία μπορεῖ βέβαια, ἄν κάποιοι ὀρθόδοξοι θέλουν νά ἀποτεφρωθοῦν, νά τούς ἀπαγορεύσει τήν ἐκκλησιαστική κήδευση, ἀλλά δέν θά ἔπρεπε ἡ καύση γιά τούς ὀρθοδόξους νά ἀπαγορεύεται ἀπό τό νόμο. Σύμφωνα μέ τίς διατάξεις τοῦ ἄρθρου 35 τοῦ Ν. 3448/2006 «1. Ἐπιτρέπεται ἡ ἀποτέφρωση νεκρῶν, ἡμεδαπῶν ἤ ἀλλοδαπῶν, τῶν ὁποίων οἱ θρησκευτικές πεποιθήσεις ἐπέτρεπαν τή μετά θάνατον ἀποτέφρωση». Πάλι ἐδῶ ὁ κ. Κονιδάρης ἔχει πρόβλημα μέ τό λόγο τῆς Ἐκκλησίας στή ζωή τῆς Πολιτείας, τῶν ὀρθοδόξων δηλ. πολιτῶν.
ε) Εἶπε καί τό ἑξῆς: «Θά ἦταν κακό νά ὑπῆρχε μία ἀποκάθαρση, αὐτό πού στό Βυζάντιο λεγόταν “ἀνακάθαρση”, δηλ. ἀπό τό σῶμα τῶν Κανόνων νά βγοῦν οἱ Κανόνες ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι δέν προσφέρονται πλέον στή σημερινή πραγματικότητα;». Κάνει βέβαια πώς δέν καταλαβαίνει ὁ κ. Κονιδάρης· ὅτι δηλαδή ἡ «Ἀνακάθαρση», νομοθέτημα ἐπί τῆς βασιλείας Βασιλείου τοῦ Α´ (867-886), ἀφοροῦσε τήν ἀνακάθαρση νόμων καί ὄχι τῶν Ἱ. Κανόνων, οἱ ὁποῖοι ἴσχυαν στή Ρωμανία ὡς νόμοι χωρίς νά τροποποιοῦνται. Παραβλέπω ἐδῶ τό γεγονός ὅτι ὁ κ. Κονιδάρης εἶναι παντελῶς ἀναρμόδιος γιά τέτοια ἐρωτήματα ὑπερβαίνων τά ἐσκαμμένα.
ϛ) Τέλος «στόλισε» τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος μέ τήν καταληκτική του φράση: «ἐξακολουθεῖ νά χαρακτηρίζει τήν ἑλλαδική Ἐκκλησία μιά αὐτιστική ἐσωστρέφεια».
. Θά ἔλεγα ἐδῶ ὅτι ὄντως θά ἔπασχε ἀπό αὐτιστική ἐσωστρέφεια ἡ Ἐκκλησία, ἐάν κλεινόταν στόν ἑαυτό της καί δέν ἐνδιαφερόταν γιά νά περάσει τό μήνυμα καί τή ζωή τοῦ Χριστοῦ μέσα στήν ἱστορία, στό Γένος μας, ἐπηρεάζοντας τίς κρατικές καί κοινωνικές δομές, τήν παιδεία, τό νομικό πολιτισμό.
. Καλά, εἰδικά μ΄αὐτά πού εἶπε ὁ κ. Κονιδάρης ἔκανε τή δουλειά του. Μά αὐτοί πού τόν κάλεσαν; Ἁπλῶς καί αὐτοί, ἔκαναν καί κάνουν τή δουλειά τους!
. Ὁ κ. Γκαβαρδίνας ἐπίκουρος Καθηγητής τοῦ ΑΠΘ στήν εἰσήγησή του Ἱεροί Κανόνες καί Νηστεία ἔκανε μιά ἱστορική ἀναδρομή πού ἀφοροῦσε στήν καθιέρωση τῶν διαφόρων νηστειῶν στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Εἶπε, καί αὐτό εἶναι ἀληθές, ὅτι οἱ Ἱ. Κανόνες προβλέπουν μόνο τή νηστεία Τετάρτης καί Παρασκευῆς καί τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, καί ὅτι οἱ ἄλλες νηστεῖες δηλ. τῶν Χριστουγέννων, τοῦ Δεκαπενταυγούστου καί τῶν ἁγίων Ἀποστόλων μέχρι νά καθιερωθοῦν πέρασαν ἀπό πολλά ἱστορικά στάδια, εἶχαν κατά τόπους διαφορετική διάρκεια κλπ. Καί αὐτό βεβαίως εἶναι ἀληθές. Κατέληξε δέ ὡς ἑξῆς: «Ἀπό τά λεχθέντα προκύπτει σαφῶς πόσο ρευστή ἦταν ἡ ὑπόθεση τῆς νηστείας. Ἡ κάθε ἐποχή ἀνάλογα μέ τίς πνευματικές τάσεις πού υἱοθετοῦσε καί τά θεολογικά ρεύματα πού ἐπικρατοῦσαν προέκρινε τή δική της τάξη νηστείας…. Αὐτό δέν σημαίνει ὅτι ἡ κατά καιρούς θεσμοθέτηση ἤ ἡ εἰσαγωγή περί νηστειῶν αὐστηρῶν διατάξεων ἀποτελοῦν θέσφατο γιά τήν Ἐκκλησία. Ἀντιθέτως ὑποδεικνύει τήν ἐλευθερία καί τή δυνατότητα τῆς Ἐκκλησίας νά ἀναθεωρεῖ ἤ νά εἰσάγει νέες περί νηστείας διατάξεις κανονικοῦ περιεχομένου, ὅταν κρίνει ὅτι οἱ ποιμαντικές ἀνάγκες καί συνθῆκες τό ἐπιβάλλουν λαμβάνοντας ὑπ᾽ ὄψιν πρωτίστως τόν ποιμαντικό καί παιδαγωγικό χαρακτήρα τῶν Κανόνων πού δέν ἀποβλέπει στήν τυπολατρική ἱκανοποίηση τῆς θείας δικαιοσύνης, ἀλλά στήν ὑποβοήθηση τοῦ πάσχοντος ἀνθρώπου».
. Ποιές εἶναι οἱ «πνευματικές τάσεις» καί τά «θεολογικά ρεύματα» πού ἐπηρέασαν τήν καθιέρωση τῶν νηστειῶν, ὅπως ἰσχυρίζεται ὁ κ. καθηγητής; Ἡ ἀλήθεια εἶναι πολύ πιό ἁπλῆ. Τό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας δοκίμαζε κατά τόπους τίς καθιερωμένες σέ διάφορα μοναστικά κέντρα νηστεῖες καί καθώς ἡ Ἐκκλησία προόδευε καί ζητοῦσε τά καλλίτερα καί τά ἀνώτερα γιά τήν προκοπή τῶν μελῶν Της, τελικά υἱοθέτησε τήν παροῦσα μορφή τῶν νηστειῶν. Ἐδῶ καί 10 περἰπου αἰῶνες ἁπανταχοῦ τῆς ὀρθοδόξου Οἰκουμένης τηροῦνται ἀπό τούς πιστούς οἱ γνωστές σέ ὅλους μας νηστεῖες. Σεβόμεθα ἤ ὄχι τίς ἐπιλογές τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ; Σεβόμαστε ἤ ὄχι τή ζωντανή Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας; Πότε ἀναθεώρησε ἐπί τά χείρω, πότε δηλαδή θεσμικά μείωσε ἡ Ἐκκλησία τίς νηστεῖες; Ποτέ! Λοιπόν ὄχι! Ἡ «ἐκκλησία» -τό οἰκουμενιστικό στρατόπεδο- δέν ἔχει καμμιά δυνατότητα καί ἐλευθερία νά πειράξει τό ἀσκητικό οἰκοδόμημα τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς. Θέλουμε στ᾽ ἀλήθεια «τήν ὑποβοήθηση τοῦ πάσχοντος» ἀπό τήν ἁμαρτία «ἀνθρώπου» ἤ ζητοῦμε δῆθεν ποιμαντικές ἀνάγκες γιά νά τοῦ στερήσουμε τήν ἄσκηση καί νά κολακεύσουμε τήν ἀνεμελιά καί τή ραθυμία του; Ἐξ ἄλλου ὅλοι οἱ πνευματικοί παροτρύνουμε πατρικά τούς προσερχομένους νά νηστεύουν, ὅπως διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μας, ἀλλά ἡ οἰκονομία, ἡ συγκατάβαση εἶναι στήν καθημερινή διάταξη. Ὄχι ὅμως καί νά γκρεμίσουμε τήν Παράδοση γιά νά δώσουμε δικαίωση στή γαστριμαργία καί τήν καλοπέραση.
. Ὁ κ. Χρῆστος Καρακόλης, ἀναπληρωτής καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Παν. Ἀθηνῶν στήν εἰσήγησή του «Βιβλικό πνεῦμα καί Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας» εἶπε μεταξύ ἄλλων: Οἱ Κανόνες «…ἐνίοτε ἀπολυτοποιήθηκαν στήν πορεία τῆς Ἐκκλησίας, ἀποσπάστηκαν ἀπό τήν ἀρχική τους συνάφεια καί τελικά σέ κάποιες περιπτώσεις ἔφτασαν νά τηροῦνται ἁπλῶς καί μόνο γιά νά τηροῦνται. Θά μποροῦσε νά χαρακτηρίσει κανείς τήν ἐξέλιξη αὐτή ὡς μιά κάποιου εἴδους ἐκδίκηση τοῦ ἰουδαϊκοῦ φαρισαϊσμοῦ ἐπί τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἀφοῦ ἕνας νέος χριστιανικός φαρισαϊσμός ἄρχισε νά δημιουργεῖται σταδιακά δίνοντας ἔμφαση στούς κανόνες καί δή στόν ποινικό τους χαρακτήρα καί ξεχνώντας τό θεολογικό τους ὑπόβαθρο καί τήν ἀνάγκη νά εἶναι λειτουργικοί καί νά ὑπηρετοῦν τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο. Ὁ ἀπορριφθείς κατά τόν Β´ αἰῶνα Ἐβιωνιτισμός ἴσως εἰσῆλθε στόν Χριστιανισμό ἀπό τό παράθυρο. Δέν ἰσχυρίζομαι φυσικά ὅτι ἡ ἐξέλιξη αὐτή χαρακτηρίζει τό σύνολο τοῦ Χριστιανισμοῦ. Κάθε ἄλλο. Θίγω ὅμως ἁπλῶς κάποια συγκεκριμένη τάση, εὐτυχῶς ὄχι τήν κυριαρχοῦσα, πού ὅμως παρατηρεῖται στήν ἱστορική πορεία τῆς Ἐκκλησίας…καί δημιουργεῖ οὐκ ὀλίγα προβλήματα στήν ἐκκλησιαστική ζωή τῶν πιστῶν…. Ἄν οἱ Κανόνες ἐπιβάλλουν μιά ἄτεγκτη ἠθική, ὅπως αὐτήν τῶν Ἰουδαίων, πού ἑτοιμάζονται τηρώντας τό νόμο νά λιθοβολήσουν τή μοιχαλίδα, τότε θά καταλήξουμε στή θέση τῶν Φαρισαίων…διεκδικώντας τήν κατά γράμμα τήρηση τῶν κανόνων, εἰς βάρος τῆς ἀγάπης πρός τόν ἄνθρωπο. Ἀντίθετα, ἄν ἀντιληφθοῦμε τούς Κανόνες….ὡς ἕνα θεραπευτικό ἐργαλεῖο στήν ὑπηρεσία τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως ἀκριβῶς δίδαξε ὁ Χριστός γιά τό Νόμο καί ὅπως ἀκριβῶς ὁ Ἀπ. Παῦλος εἶδε τίς νομικές ἐντολές στή δική του βέβαια συνάφεια, τότε διαφυλάσσουμε τή διαχρονικότητα ὄχι ἀπαραίτητα καί σέ ὅλες τίς περιπτώσεις τοῦ γράμματος, ἀλλά ὁπωσδήποτε τοῦ πνεύματος τῶν Κανόνων καθώς καί τοῦ πνεύματος…τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας».
. Ὁ κ. καθηγητής, ὅπως φαίνεται, ἔχει τοποθετήσει στό νοῦ του τούς Ἱ. Κανόνες δίπλα στό Μωσαϊκό Νόμο καί τίς ραββινικές του ἑρμηνεῖες. Νομίζω ὅτι εἶναι ἀπαράδεκτη γιά Καθηγητή τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς ἡ χρήση τῆς ἀναλογίας Μωσαϊκοῦ Νόμου καί Ἱ. Κανόνων. Μήπως πρός στιγμή λησμονεῖ ὁ κ. Καρακόλης ὅτι ὡς Χριστιανοί Ὀρθόδοξοι εὑρισκόμεθα στήν Καινή Κτίση τῆς Ἐκκλησίας; Μποροῦν νά συγκριθοῦν οἱ Ἱεροί Κανόνες τῶν Ἁγίων Συνόδων καἰ τῶν θεοφόρων Πατέρων μέ τή σκληρότητα τοῦ Νόμου; Κατηγορεῖ ὅσους τηροῦν τούς Ἱ. Κανόνες ὡς ἰουδαΐζοντες, ἀφοῦ γράφει ὅτι «ὁ Ἐβιωνιτισμός [μιά ἰουδαϊκή αἵρεση μέσα στήν Ἐκκλησία] ἴσως εἰσῆλθε στό Χριστιανισμό ἀπό τό παράθυρο»!
. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία δέν λιθοβολεῖ κανέναν. Ὅσοι ἐπιθυμοῦν νά τηροῦνται οἱἹ. Κανόνες- δέν μᾶς ἐξήγησε ὁ κ. Καρακόλης τί θά πεῖ τήρηση «κατά γράμμα»- ἀλλά καί ὅσοι τούς τηροῦν τό κατά δύναμη στήν προσωπική τους ζωή καί ὅσοι κληρικοί ὑπακούουν σ᾽ αὐτούς καί τούς χρησιμοποιοῦν πρός ὠφέλεια τῶν χριστιανῶν καί γιά τήν εὐταξία μέσα στήν Ἐκκλησία δέν πάσχουν ἀπό «φαρισαϊσμό». Ἀλλά πιστεύουν ὅτι τό Ἅγιον Πνεῦμα, πού ὁδηγεῖ τήν Ἐκκλησία εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν, ἐφώτισε τούς ἁγίους Πατέρες γιά νά συντάξουν τούς Κανόνες καί ὅτι ἡ ἀπείθεια σ᾽ αὐτούς ἀποτελεῖἀνταρσία καί ἀποστασία ἀπό τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὕβρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ὁδό πρός τήν ἀπώλεια. Φαίνονται τάχα αὐτά σκληρά καί …φονταμενταλιστικά; Ἴσως τότε θά φανοῦν σκληρότεροι οἱ λόγοι καί οἱ πράξεις τῶν ἁγίων Ἀποστόλων. (Περίπτωση ἀφορισμοῦ τοῦ αἱμομίκτου, ὁ θάνατος Ἀνανίου καί Σαπφείρας, ἡ προσωρινή τύφλωση τοῦ μάγου Ἐλύμα καί ὁἀναθεματισμός ἐκ μέρους τοῦἀπ. Παύλου γιά τούς μή πιστεύοντας ὀρθοδόξους «ἀνάθεμα ἔστω» ἀλλά καί ἡ ἐντολή τοῦ εὐαγγελιστοῦἸωάννου «μηδέ χαίρειν»).
. Ἄς διαλέξουν οἱ πολεμοῦντες μετά μανίας τούς Ἱ. Κανόνες, ἄν θέλουν νά εἶναι μέ τόν Κύριο καί τήν Ἐκκλησία Του ἤ πιστεύουν ὅπως ἔγραψε ὁ καθηγητής τῆς Θεολ. Σχολῆς τοῦ ΑΠΘ κ. Πέτρος Βασιλειάδης ὅτι «ἡ Ἐκκλησία δέν ἀντλεῖ τήν ὕπαρξή της… ἀπό τό παρόν ἤ ἀπό τό παρελθόν (ἀκόμη καί ἀπό τό γεγονός Χριστός), ἤ ἀπό αὐτό πού τῆς δόθηκε ὡς θεσμός, ἀλλά ἀπό τό μέλλον, ἀπό τά ἔσχατα».[2]
. Αὐτό θά σήμαινε Ἐκκλησία, «Ἔσχατα καί Βασιλεία»- μιά διαρκής ἐπωδός στό στόμα τῶν εἰσηγητῶν-χωρίς Χριστό, χωρίς Εὐαγγέλιο…
. Βεβαίως καί ὑπάρχει τέτοια «ἐκκλησία» στούς νεοεποχῖτες καί εἰδικότερα στούς θεοσοφιστές…[3]
. Ὁ π. Δημήτριος Μπαθρέλλος στήν εἰσήγησή του «Δογματική θεολογία καί Ἱεροί Κανόνες» εἶπε μεταξύ πολλῶν ἄλλων ἀνατρεπτικῶν-μηδενιστικῶν ἰδεῶν: «…οἱ κανόνες στή μή ὀργανωμένη μορφή πού τούς συναντᾶμε σέ συλλογές, ὅπως τό Πηδάλιο, δέν μποροῦν νά προσφέρουν ἐπαρκῶς στήν Ἐκκλησία μας τίς ὑπηρεσίες πού ἀπαιτεῖἡ εὔρυθμη λειτουργία της, οἱ Κανόνες στό συνολό τους βρίσκονται σέ μιά μᾶλλον χαοτική κατάσταση, τήν ὁποία ἀκριβῶς πρέπει νά ὀργανώσουμε…»
. Ὁ π. Δημήτριος μίλησε ἀπαξιωτικά γιά τό σύνολο Ἱ. Κανόνων σά νά ἐπρόκειτο γιά κείμενο πτυχιακῆς ἐργασίας πού χρήζει ριζικῶν διορθώσεων, διαγραφῶν, τροποποιήσεων καί νέων προσθηκῶν ἤ γιά κάποιον νόμο πού ἐλάχιστοι βουλευτές ἀλλοιώνουν μέ μπαγαπόντικες τροποποιήσεις τίς μεταμεσονύκτιες ὧρες. Πλήρη ἀποδόμηση καί ἀναδόμηση τῶν Ἱερῶν Κανόνων ἐπαγγέλλεται ὁ π. Δημήτριος, ὁ ὁποῖος ὀρέγεται τή συνεισφορά του στό γκρέμισμα τοῦ Κανονικοῦ Συστήματος «τή χαοτική κατάσταση πού πρέπει νά ὀργανώσουμε» καί τήν κατάργηση τοῦ «χαοτικοῦ» Πηδαλίου.
. Ἤθελα νά πῶ πρῶτα κάτι γιά τή «μή ὀργανωμένη συλλογή» τῶν Ἱ. Κανόνων τοῦ Πηδαλίου καί τή «χαοτική κατάσταση» τῶν Κανόνων. Στ᾽ ἀλήθεια, τό Πηδάλιο εἶναι μιά «μή ὀργανωμένη συλλογή», ὅπως ἰσχυρίζεται ὁ π. Δημήτριος; Τό πιθανότερο εἶναι νά τοῦ ἔχει ρίξει μιά ματιά. Ἄς τό διαβάσει καλλίτερα ὁλόκληρο καί μεθοδικότερα γιά νά δεῖ τί κόπους κατέβαλε ὁ ὅσιος καί θεοφόρος πατήρ ἡμῶν Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης γιά τήν ἑρμηνεία τους καί τήν ἀντιπαραβολή πού κάνει μεταξύ κανόνων πού ρυθμίζουν παρόμοια ζητήματα («Συμφωνία» τήν ὀνομάζει ὁ Ἅγιος) καί γιά τήν παράθεση τῶν κοσμικῶν βυζαντινῶν νόμων κλπ. (Μιά σύντομη, ἁπλῆ ὅσο καί ὄμορφη ἐργασία ἔχει γράψει σχετικά ὁἀρχιμ. π. Σαράντης Σαράντος). Γιατί ἔχουμε περιφρόνηση γιά ὁτιδήποτε δικό μας ἀλλά τρελλαινόμαστε κυριολεκτικά, ὅταν ἀναφερόμαστε π.χ. στόν προτεστάντη θεολόγο-φιλόσοφο Paul Tillich, μέ τόν ὁποῖο οὐδείς πλέον ἀσχολεῖται;
. Ἔπειτα ὅσον ἀφορᾶ στή «χαοτική κατάσταση» τῶν Κανόνων μήπως εἶναι χαοτική καί ἡ Καινή Διαθήκη; Μήπως ὑπάρχει ἀπόλυτη σειρά στά Εὐαγγέλια καί παρουσιάζεται χωριστά ἡ ζωή τοῦ Χριστοῦ, χώρια τά θαύματα, χώρια ἡ διδασκαλία Του; Ὅπως εἶπε κάποιος θεολόγος, ἄν ὑπέβαλλε ὁ Ἀπ. Παῦλος ὡς διατριβή τήν πρός Ρωμαίους ἐπιστολή του θά ἀπερρίπτετο! Λοιπόν, ἡ ζωή καί τό ἦθος τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τήν ἀπαιτεῖ ὁ Χριστός, ὅπως τήν βίωσαν οἱ Ἅγιοι εἶναι ἀποτυπωμένα ἄριστα, μέ πλήρη καί διαυγῆ τάξη στούς Ἱ. Κανόνες.
. Μέ φόβο Θεοῦ, μέ πνεῦμα οἰκονομίας, μέ κατάλληλες κανονικές διατάξεις καί ἐγκυκλίους ἐπισκοπικές καί συνοδικές, πού στοιχοῦν στήν παράδοση τῶν Ἱερῶν Κανόνων, λύνονται ὅλα τά τρέχοντα προβλήματα. Τό χάος βρίσκεται μᾶλλον στό νοῦ τῶν διορθωτῶν τῆς Ἐκκλησίας. Καί ἐν τέλει, ὅποιος θέλει κωδικοποίηση ἄς πάει νά παραλάβει ἀπό τό Βατικανό τόν Codex Juris Canonici καί νά τό ἀκολουθήσει, ἀφήνοντας εἰρηνική τἠν Ἐκκλησία μας στό σωτήριο γιά ὅλους δρόμο της.
. Ὁ π. Αὐγουστῖνος Μπαϊραχτάρης, ἐπίκουρος καθηγητής τῆς Ἀνωτ. ἐκκλ. Ἀκαδημίας Κρήτης στήν εἰσήγησή του «Κανόνες καί περιβάλλον» εἶπε ὅτι «εἶναι ἀναγκαία μιά οἰκουμενική πνευματικότητα στό ἐδῶ καί τώρα, ἡὁποία θά ἔχει στό κέντρο της τήν εὐχαριστία καί τό μοίρασμα, ἀλλά θά εἶναι ἀνοιχτή καί πρός τούς ἄλλους. Τρία εἶναι τά χαρακτηριστικά της. Α) τό ἄνοιγμα τοῦ ἑαυτοῦ μας πρός τό Ἅγιον Πνεῦμα καί τόν πλησίον. Β) ἡ σύνδεση μέ τήν κοινότητα μέσῳ τῆς ἀμοιβαίας μέσα στή ζωή ἀναγνώρισης καί συνεργασίας καί Γ) ἡ ἑνότητα μέσα στή ζωή τῆς καθημερινότητας μέ τή γῆ (;;;).
. Γιά νά δικαιολογηθεῖὁ χαρακτήρας τοῦ Συνεδρίου ὡς διεθνοῦς ἐκλήθησαν καί ξένοι θεολόγοι ἄνδρες καί γυναῖκες. Τούς κάλεσαν γιά νά μιλήσουν πιό… ἐλεύθερα, νά ποῦν ἀνοιχτά αὐτά πού οἱ διοργανωτές δέν ἤθελαν νά τά ποῦν. Ἔτσι,
. ὁ π. Patriciu Vlaicu, Ἀναπληρωτής Καθηγητής τοῦ Πανεπιστημίου Babes-Bolyai, Cluj- Napoca (Ρουμανία) στήν εἰσήγησή του «Σύγχρονη προσέγγιση τῆς ἐφαρμογῆς τῶν Ἱερῶν Κανόνων στα θέματα αὐτοκεφαλίας καί “διασπορᾶς”» μεταξύ ἄλλων εἶπε: «..Ἡ Ἐκκλησία δέν μπορεῖ νά ἱκανοποιηθεῖ ἀπό μιά οἱονεί κανονική ἀρχαιολογία, δηλ. μέ βάση θεσμούς καί ἀρχές τοῦ παρελθόντος καί νά ἀντιμετωπίζει αὐτό τό παρελθόν ὡς ἕνα μουσεῖο κανονικῆς παράδοσης, ὅπου ἀπαγορεύεται νά ἀγγίξετε ὁτιδήποτε, λόγῳ τοῦ φόβου νά καταρρεύσουν τά πάντα σέ σκόνη καί στάχτη. Πρέπει νά ἐπανεφεύρουμε τήν ἀρχή τοῦ θεσμικοῦ δυναμισμοῦ [;;;;] νά ἀνταποκριθοῦμε στίς σύγχρονες ἀνάγκες… Διερωτῶμαι ἐάν ὑπάρχουν ἐπιχειρήματα ὑπέρ τῆς δογματικῆς καί θεσμικῆς ἀκινησίας καί ἀδράνειας σέ ἕναν κόσμο πού κάνει τό ἀντίθετο, πού κινεῖται καί ἀλλάζει συνεχῶς. Πιστεύω ὅτι ἡἐλεύθερη ἔκφραση καί πρωτοβουλία πρέπει νά γίνει πραγματικότητα».
. Ὁ Radu Preda, (Ἀν. Καθηγητής Πανεπιστημίου Babes-Boyai (Ρουμανία) στήν εἰσήγησή του Νομικό πνεῦμα καί κανονική παράδοση: ἀπό τό ἦθος τῆς ἐλευθερίας στήν ἠθική τοῦ φόβου καί τοῦ νόμου εἶπε σχετικά μέ τή μέλλουσα νά συνέλθει Πανορθόδοξη Σύνοδο ὅτι «ἡ ἐπιτυχία της θά ἐξαρτηθεῖἀπό τό πῶς θά τήν προετοιμάσουμε ἀπό τή συναίνεση πού θά ἐπιτύχουμε πρίν ἀπό τή Σύνοδο…Θά ἔλεγα ὅτι ἡ σύναξή μας ἐδῶ καλύπτει ἕνα μέρος τοῦ δρόμου πρός τήν Πανορθόδοξο… Δέν πρέπει μόνο νά περιμένουμε λύσεις ἀλλά νά προσπαθήσουμε νά τῆς δώσουμε μερικές λύσεις….
…Πολλοί δογματικοί τῆς Ἐκκλησίας υἱοθετοῦν…ἕνα φορμαλισμό καί μαξιμαλισμό πού σκοτώνει ὅ,τι ζωντανό στήν κοινότητα τῆς πίστης, τό ὁποῖο ὁδηγεῖἐν τέλει σέ μιά σχιζοφρένεια. Ἔτσι ὁδηγούμεθα σέ μόνιμη ρήξη τοῦ Εὐαγγελίου καί τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας…
. Ἡ κ. Teva Regule (Master Θεολογίας, Ἐκδότρια τοῦὈρθοδόξου γυναικείου περιοδικοῦ St. Nina Quarterly στήν εἰσήγησή της «Γυναῖκες καί ἐκκλησιαστικοί κανόνες: μιά δύσκολη σχέση», ἀσχολήθηκε μέ τήν ἀπαγόρευση τῆς συμμετοχῆς τῶν γυναικῶν στή Θ. Εὐχαριστία καί σέ ἄλλες ἁγιαστικές πράξεις τῆς Ἐκκλησίας κατά τήν περίοδο τῆς ἐμμήνου ρύσεως καί μίλησε γιά «λίγους σκοτεινούς Κανόνες» πού «οἱ γυναῖκες τούς βλέπουν προβληματικούς». Πρόκειται γιά τόν Β´ Κανόνα τοῦ ἁγίου Διονυσίου Ἀλεξανδρείας καί τούς Ϛ´ καί Ζ´ Κανόνες τοῦ ἁγίου Τιμοθέου Ἀλεξανδρείας πού ἀσχολοῦνται μέ τά ζητήματα αὐτά. Εἶπε ἡ κ. Regule ὅτι οἱ Κανόνες αὐτοί «ὑποβιβάζουν τίς γυναῖκες σέ ἀντικείμενα καί ὅτι πρέπει νά ἀναθεωρηθοῦν. Ἡ κ. Regule δέν θέλησε νά δεχθεῖ τή μέχρι τώρα ἀστασίαστη ἑρμηνεία τῶν σχετικῶν Κανόνων καί τήν ὁμόφωνη διαχρονική πρακτική ὅλων τῶν χριστιανῶν γυναικῶν, οἱὁποῖες ἀνέκαθεν ἀπό τήν ἀρχαία Ἐκκλησία ὡς τώρα ὄντας πιστές καί εὐλαβεῖς δέν τολμοῦν εὑρισκόμενες στήν κατάσταση τῆς ἐμμήνου ρύσεως νά μεταλάβουν τά ἄχραντα μυστήρια. Ὅτι ἀνέκαθεν ἔτσι συνέβαινε στήν Ἐκκλησία φαίνεται ἀπό τόν ἀναφερθέντα Β΄ Κανόνα τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦὉμολογητοῦ, ὁ ὁποῖος ἐν μέσῳ διωγμῶν τό 260 μ.Χ. ἀπαντᾶ πρός τόν ἐρωτῶντα ἐπίσκοπο Βασιλείδη: «Γιά τίς γυναῖκες πού βρίσκονται στήν κατάσταση τῆς ἐμμήνου ρύσεως, τό ἄν ταιριάζει νά εἰσέρχονται στό ναό νομίζω εἶναι περιττό νά ἐρωτοῦν. Γιατί νομίζω ὅτι κι᾿ αὐτές οἱ ἴδιες, καθώς εἶναι πιστές καί εὐλαβεῖς, δέν θά τολμοῦσαν ὄντας σ’ αὐτή τήν κατάσταση νά προσέλθουν στήν ἁγία τράπεζα καί νά ἀγγίξουν τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ». Μή συμφωνώντας ἡ κ. Regule μέ τούς σχετικούς Ἱ. Κανόνες, τήν ἑρμηνεία τους καί τήν πρακτική, 34(!) φορές σέ μία εἰσήγηση 20 λεπτῶν ἀνέφερε τή λέξη «μιαρός» μέ τά παράγωγά της. Δυστυχῶς γι’ αὐτήν καί εὐτυχῶς γιά τίς γυναῖκες πουθενά, οὔτε οἱ σχετικοί Κανόνες οὔτε οἱἑρμηνευτές τους κάνουν λόγο γιά «μιαρότητα» τῆς γυναίκας πού θά σήμαινε ἀποστροφή καί βδελυγμία πρός αὐτήν.
. Ἡ Μοναχή Vassa Larin, Δρ. Θ. τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Βιέννης στήν εἰσήγησή της «Οἱ Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας στή θεωρία καί τήν πράξη», μίλησε γιά τήν «προβληματική κατάσταση καί τό καθεστώς τῶν Ἱ. Κανόνων». Εἶπε γιά τίς Οἰκουμενικές Συνόδους: «Αὐτές οἱ συναθροίσεις ἤ οἱ Σύνοδοι, ὅπως θέλετε πεῖτε το (!!!) γιά μᾶς ἔχουν κάποια σημασία….πρίν χιλιάδες χρόνια (Sic) ἔχουν ὀργανωθεῖἀπό αὐτοκράτορες καί ἁρμοδίους σέ χῶρο πού σήμερα βρίσκεται ἡ Τουρκία(!!!)». Μίλησε γιά τήν «ἱστορική μεταλλάξιμη ἔκφραση τῶν Κανόνων». Παρουσίασε τό πλαίσιο τῶν Ἱ. Κανόνων μέσα στό ὁποῖο κινεῖται ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας ὡς κάποιο ἀρρωστημένο καί ἀποστειρωμένο περιβάλλον: «Δέν θέλουμε νά δημιουργήσουμε μιά φυσαλίδα μέσα στήν Ἐκκλησία… Δέν εἶναι δυνατόν νά ἔχουμε ἕνα δυϊσμό. Τόν πραγματικό κόσμο ἀπέξω καί τό στεῖρο κόσμο, τόν κλινικό κόσμο ἐντός τῆς Ἐκκλησίας». Δέν ἔλειψε ἀπό τό λόγο της καί ἡ …δημιουργική διάθεση: «Αὐτή ἡ διάχυτη αἴσθηση τῆς καταρράκωσης πού συχνά μᾶς παραλύει καί μᾶς διακατέχει χωρίς λόγο, ὅτι δέν μποροῦμε νά πιάσουμε τίποτε καινούργιο, ὅτι ὅλα εἶναι «μή μου ἅπτου» καί δέν μποροῦμε νά τά ἀγγίξουμε, ἐνῶ πρέπει νά ἐπικαιροποιηθοῦν…». Ζητάει ἐπίσης περισσότερη εὐκαμψία γιατί «μετά τήν Πενθέκτη οἱ Κανόνες θεωροῦνται θεῖοι καί ἱεροί καί δέν μποροῦν οὔτε νά ἀλλάξουν οὔτε νά ἀλλοιωθοῦν». Εἶπε πώς «ὑπάρχουν θεολόγοι πού καταδεικνύουν τήν προσωρινή ὑφή τῶν Κανόνων». Εἶπε ἐπίσης πρός τό τέλος τῆς ὁμιλίας της: «Ἐχω καί πολλά ἄλλα παραδείγματα κανόνων… πού ἐν τέλει, αὐστηρά μιλώντας δέν μποροῦν πλέον νά ἀποκληθοῦν Κανόνες, διότι δέν εἶναι πού ἁπλᾶ δέν τούς ἀκολουθοῦμε γιά πρακτικούς λόγους, ἀλλά διότι ἡ Ἐκκλησία πλέον δέν συμφωνεῖ ἐπί τῆς ἀρχῆς».
. Τό μόνο πού μπορεῖ νά πεῖ κανείς ἐδῶ εἶναι ὅτι ἡ μοναχή αὐτή δέν ξέρει τί εἶναι Ἐκκλησία, τί εἶναι Ἱ. Κανόνες, δέν ξέρει ποιά εἶναι ἡ θέση της μέσα στήν Ἐκκλησία ἀφοῦ ἀποφασίζει ἔτσι πρόχειρα νά διδάξει ὅλη τήν Ἐκκλησία γιά τόσο σοβαρά ζητήματα. Ἄς ὄψονται οἱ οἰκουμενιστές πού δηλητηριάζουν ὅλους τούς ὀρθοδόξους τοῦ ἐξωτερικοῦ μέ τίς πλανεμένες διδασκαλίες τους…
. Ὁ Σέρβος δρ. Rastko Jovic στήν εἰσήγησή του Ἐκκλησιολογικές καί κανονικές συνεπαγωγές ἀπό τήν τέλεση μεικτῶν καί ἀνόμοιων γάμων, ἀσχολήθηκε μέ τούς γάμους μεταξύ ὀρθοδόξων καί ἑτεροδόξων καί μεταξύ όρθοδόξων-ἑτεροθρήσκων. Ἐκανε κατ΄ἀρχάς μιά ἐσφαλμένη ἑρμηνεία τοῦ χωρίου Α´ Κορ. ζ´ 14 ἡγίασται γὰρ ὁ ἀνὴρ ὁ ἄπιστος ἐν τῇ γυναικί, καὶ ἡγίασται ἡ γυνὴ ἡ ἄπιστος ἐν τῷ ἀνδρί· ἐπεὶ ἄρα τὰ τέκνα ὑμῶν ἀκάθαρτά ἐστι, νῦν δὲ ἅγιά ἐστιν. Ὁ κ. Jovic παρουσίασε τό χωρίο αὐτό ὡς «ὅραμα τοῦ Παύλου γιά τό διαθρησκευτικό γάμο»! Ὀρθή ἑρμηνεία τοῦ χωρίου αὐτοῦ κάνει ὁ ΟΒ´ Κανών τῆς Πενθέκτης, σύμφωνα μέ τόν ὁποῖο ὁ Ἀπόστολος ἐννοεῖ τόν πολιτικό γάμο συζύγων, οἱ ὁποῖοι τόν εἶχαν συνάψει ὅταν καί οἱ δύο ἦσαν μή χριστιανοί. Στή συνέχεια στόν ἕνα σύζυγο, ὁ ὁποῖος ἔγινε χριστιανός, ὁ Ἀπόστολος συνιστᾶ νά μή χωρίσει τόν ἤ τήν σύζυγό του ἔστω κι ἄν ἐκεῖνος παραμένει ἄπιστος. Τήν ἀπαγόρευση τελέσεως γάμων μέ ἑτεροδόξους, τήν ὁποία κυρίως ἐπιβάλλει ὁἀνωτέρω Κανών ὁ εἰσηγητής τή θεωρεῖὡς ἐπιβληθεῖσα ἀπό τό δίκαιο τῆς αὐτοκρατορίας! Εἶπε: «ὅλοι αὐτοί οἱ Κανόνες καταδεικνύουν ὅτι ὁ γάμος ἔχει περάσει στά χέρια τοῦ κράτους ὄχι τῆς Ἐκκλησίας. Τήν Ἐκκλησία… τήν ἐνδιαφέρει ἡ σχέση μέ τήν αὐτοκρατορία καί πάντα ἐξυπηρετεῖ τά συμφέροντα τῆς αὐτοκρατορίας… Τό κράτος ἀπαιτεῖ κάτι καί ἡ Ἐκκλησία ὑπακούει». Πλήρης ὑποτίμηση τῶν ἁγίων Πατέρων καί τῆς θεοπνευστίας τῶν Ἱ. Κανόνων!
. Γιά τούς γάμους μέ τούς ἑτεροθρήσκους, τούς λεγομένους διαθρησκευτικούς εἶπε: «Θεωρῶ ὅτι ἀκόμη καί οἱ διαθρησκευτικοί γάμοι θά πρέπει νά τελοῦνται ἐντός τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἰδίως ὅταν ὁ μή Χριστιανός δέν ἔχει ἀντίρρηση». Πλήρης ἀνατροπή τῆς πίστεως, τῆς ὀρθοδόξου Ἐκκλησιολογίας, τῆς στοιχειώδους χριστιανικῆς λογικῆς. Βέβαια ὁ κ. Jovic δέν εἶναι μόνος του στίς ἔξαλλες αὐτές προτάσεις. Ἔχει καθοδηγητή του τόν καθηγητή τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου στό Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν τόν π. Γρηγόριο Παπαθωμᾶ, ἐμπνευστή τοῦ Συνεδρίου καί εἰσηγητή του, ὁ ὁποῖος στό βιβλίο του «Κανονικά Ἄμορφα» ἀναγνωρίζει ὡς κανονικούς ὄχι μόνο τούς γάμους μετά τῶν ἑτεροδόξων ἀλλά καί μετά τῶν ἑτεροθρήσκων γράφοντας ὅτι ἡ ἀναγνώριση τῶν γάμων αὐτῶν «θά συμβάλλη στήν ἁρμονική θεσμική συνύπαρξη τῶν θρησκειῶν καί στήν εἰρηνική συμβίωση μέ τρόπο ἐλεύθερο καί ἀνεπηρέαστο τῶν διαφόρων Θρησκειῶν καί Ἐκκλησιῶν σέ μιά πλουραλιστική κοινωνία» (σ. 247).
. Θά ἤθελα πρίν τελειώσω νά δικαιολογήσω τόν τίτλο τοῦ κειμένου μου «Στενάχωρες περιδιαβάσεις…». Γιά μένα αὐτή ἡ περιδιάβαση στά λεχθέντα τοῦ Συνεδρίου ἦταν στενάχωρη.
α) γιατί μέ τίς ἰδέες τοῦ Συνεδρίου αὐτοῦ δηλητηριάζεται τό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, πρό πάντων οἱ νέοι θεολόγοι καί κληρικοί, πού μπαίνουν στόν πειρασμό τῆς ἀμφισβητήσεως τῆς ἁγιοπνευματικῆς ἱερότητος καί τῆς πολύτιμης ἀξίας τῶν Ἱ. Κανόνων γιά σύνολη τήν Ἐκκλησία καί γιά κάθε πιστό καί
β) διότι ὅσοι πρεσβεύουν, διακηρύσσουν καί διδάσκουν αὐτές τίς πλάνες ἀποκόπτονται, ἀπό τήν κοινή πίστη, τήν Παράδοση, ἀπό αὐτή τήν ἴδια τήν Ἐκκλησία. Γίνονται ἀλλότριοι τῶν ἁγίων καί ἐχθροί τοῦ Θεοῦ. Τί κρῖμα πού δέν βλέπουν πουθενά στούς Ἱ. Κανόνες τήν ἐπενέργεια, τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος!
Τί προβάλλουν γιά τήν κατάργηση καί «διόρθωση» τῶν Κανόνων; Ἰδού: Μετανεωτερικότητα, παγκοσμιοποίηση, ἀλλαγή κοινωνικῶν συνθηκῶν, φεμινιστικά δικαιώματα, πόλεμο κατά τοῦἀντισημιτισμοῦ, συνύπαρξη τῶν θρησκειῶν, ἀρχές καί πιστεύω τῆς λεγομένης Οἰκουμενικῆς κινήσεως κλπ.
Τί κρῖμα πού δέν καταλαβαίνουν πώς ὅλα τά ἐπιχειρήματά τους κατά τῶν Ἱ. Κανόνων δέν ἔχουν σχέση μέ τόν Χριστό καί τό Εὐαγγέλιο, ἀλλά μέ τίς «ἀξίες» τῆς Νέας Ἐποχῆς!
. Μετά τήν παραπάνω ἀνάλυση τῶν λεχθέντων τοῦ Συνεδρίου φρονοῦμε ὅτι λόγῳ αὐτοῦ τοῦ πολέμου πρός τήν Πίστη καί Παράδοση τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας ἐπιβάλλεται διαρκής ἐγρήγορση τῶν Ὀρθοδόξων. Δέν συζητοῦμε γιά τήν ἀξία τῶν Ἱ. Κανόνων. Δέν ἀμφιβάλλουμε γιά τή σκοπιμότητα καί ἀποτελεσματικότητά τους. Ὅσο μᾶς εἶναι δυνατόν μελετοῦμε τό «Πηδάλιον» τοῦἁγίου Νικοδήμου ἐπειδή ζητοῦμε «τήν ἐν Χριστῷ προκοπή καί ἐνηλικίωσή μας ἐν Χριστῷ».
. Ἐν τέλει δέν φερόμαστε ὡς «νήπιοι κλυδωνιζόμενοι καὶ περιφερόμενοι παντὶ ἀνέμῳ τῆς διδασκαλίας, ἐν τῇ κυβείᾳ τῶν ἀνθρώπων, ἐν πανουργίᾳ πρὸς τὴν μεθοδείαν τῆς πλάνης, ἀληθεύοντες δὲ ἐν ἀγάπῃ αὐξήσωμεν εἰς αὐτὸν τὰ πάντα, ὅς ἐστιν ἡ κεφαλή, ὁ Χριστός» (Ἐφεσ. δ´ 14-15). Δέν ζαλιζόμαστε δηλαδή ἀπό τόν ἄνεμο τῶν ψευδοδιδασκαλιῶν τῆς Ἀκαδημίας τοῦ Βόλου, τίς σοφιστεῖες, τήν ψευδοεπιστήμη καί τήν πανουργία μέ τήν ὁποία μεθοδεύουν οἱ μεταπατερικοί σοφιστές τή διασπορά τῆς πλάνης τους, ἀλλά «ἀληθεύομε ἐν ἀγάπῃ» μέ τήν βοήθεια τῶν «οἰκείων τοῦ Θεοῦ», τῶν ἁγίων Πατέρων καί αὐξάνουμε ὡς Σῶμα ἑνούμενοι μέ τήν Κεφαλή μας τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ᾧ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.
Ἄρθρο 105 τοῦ ἑλληνικοῦ Συντάγματος: (Καθεστώς τοῦ Ἁγίου Ὄρους).
1. Ἡ χερσόνησος τοῦ Ἄθω, ἀπὸ τὴ Μεγάλη Βίγλα καὶ πέρα, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὴν περιοχὴ τοῦ Ἁγίου Ὄρους, εἶναι, σύμφωνα μὲ τὸ ἀρχαῖο προνομιακὸ καθεστώς του, αὐτοδιοίκητο τμῆμα τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους, τοῦ ὁποίου ἡ κυριαρχία πάνω σ᾽ αὐτὸ παραμένει ἄθικτη. Ἀπὸ πνευματικὴ ἄποψη τὸ Ἅγιον Ὄρος διατελεῖ ὑπὸ τὴν ἄμεση δικαιοδοσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ὅλοι ὅσοι μονάζουν σ᾽ αὐτὸ ἀποκτοῦν τὴν ἑλληνικὴ ἰθαγένεια μόλις προσληφθοῦν ὡς δόκιμοι ἢ μοναχοί, χωρὶς ἄλλη διατύπωση.
2. Τὸ Ἅγιον Ὄρος διοικεῖται, σύμφωνα μὲ τὸ καθεστώς του, ἀπὸ τὶς εἴκοσι Ἱερὲς Μονές του, μεταξὺ τῶν ὁποίων εἶναι κατανεμημένη ὁλόκληρη ἡ χερσόνησος τοῦἌθω, τὸ ἔδαφος τῆς ὁποίας εἶναι ἀναπαλλοτρίωτο.
Ἡ διοίκησή του ἀσκεῖται ἀπὸ ἀντιπροσώπους τῶν Ἱερῶν Μονῶν, οἱὁποῖοι ἀποτελοῦν τὴν Ἱερὴ Κοινότητα. Δὲν ἐπιτρέπεται καμία ἀπολύτως μεταβολὴ στὸ διοικητικὸ σύστημα ἢ στὸν ἀριθμὸ τῶν Μονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους, οὔτε στὴν ἱεραρχικὴ τάξη καὶ τὴ θέση τους πρὸς τὰ ὑποτελῆ τους ἐξαρτήματα. Ἀπαγορεύεται νὰ ἐγκαταβιώνουν στὸ Ἅγιον Ὄρος ἑτερόδοξοι ἢ σχισματικοί.
3. Ὁ λεπτομερὴς καθορισμὸς τῶν ἁγιορειτικῶν καθεστώτων καὶ τοῦ τρόπου τῆς λειτουργίας τους γίνεται ἀπὸ τὸν Καταστατικὸ Χάρτη τοῦ Ἁγίου Ὄρους, τὸν ὁποῖο, μὲ σύμπραξη τοῦ ἀντιπροσώπου τοῦ Κράτους, συντάσσουν καὶ ψηφίζουν οἱ εἴκοσι Ἱερὲς Μονὲς καὶ τὸν ἐπικυρώνουν τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ ἡ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων.
4. H ἀκριβὴς τήρηση τῶν ἁγιορειτικῶν καθεστώτων τελεῖὡς πρὸς τὸ πνευματικὸ μέρος ὑπὸ τὴν ἀνώτατη ἐποπτεία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ ὡς πρὸς τὸ διοικητικὸ μέρος ὑπὸ τὴν ἐποπτεία τοῦ Κράτους, στὸ ὁποῖο ἀνήκει ἀποκλειστικὰ καὶἡ διαφύλαξη τῆς δημόσιας τάξης καὶ ἀσφάλειας.
5. Οἱ πιὸ πάνω ἐξουσίες τοῦ Κράτους ἀσκοῦνται ἀπὸ διοικητή, τοῦ ὁποίου τὰ δικαιώματα καὶ καθήκοντα καθορίζονται μὲ νόμο. Μὲ νόμο ἐπίσης καθορίζονται ἡ δικαστικὴἐξουσία ποὺἀσκοῦν οἱ μοναστηριακὲς ἀρχὲς καὶἡἹερὴ Κοινότητα, καθὼς καὶ τὰ τελωνειακὰ καὶ φορολογικὰ πλεονεκτήματα τοῦ Ἁγίου Ὄρους.
[1] Χρησιμοποιοῦν οἱ Πατέρες τήν ποιητική, ὁμηρική λέξη ἀσπασίως.
[2] Τά παραπάνω περιλαμβάνονται σέ μελέτη τοῦ κ. Βασιλειάδη δημοσιευμένη στήν ἘπιστημονικήἘπετηρίδα τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦἈριστ. Πανεπ. Θεσσαλονίκης (τομ. 11 Θεσσαλονίκη 2001 σελ. 25-32).
[3] Πρωτ. Ἰω. Φωτοπούλου, Θεανθρώπινη καθολικότητα ἤ πανθρησκειακή παγκοσμιότητα, Ἀθήνα 2003 σ.140 -142.
