Κυριακή Σαμαρείτιδος: Άλλο "οικουμενισμός" και άλλο πίστη ελεύθερη από τύπους και φαρισαϊκά δεσμά αποκλειστικοτήτων.
Πλούσιο σὲ νοήματα τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα μᾶς παρουσιάζει ἀνοικτοὺς τοὺς κρουνοὺς τῆς θείας χάριτος, διὰ τῶν ὁποίων ῥέει τὸ ζωντανὸ ὕδωρ τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Κύριος συνομιλεῖ στὸ πηγάδι τοῦ Ἰακὼβ μὲ μία Σαμαρείτιδα καὶ τῆς ἀποκαλύπτει μεγάλα μυστικὰ τῆς νέας ἐποχῆς ποὺ ἀνατέλει στὸ πρόσωπό Του, ὅτι Ἐκεῖνος εἶναι ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς, ὅτι ὁ Θεὸς λατρεύεται ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ, ὅτι εἶναι ὁ Μεσσίας ποὺ ἀναμένεται νὰ λυτρώσῃ τὸν Ἰσραήλ, ἀλλὰ καὶ μυστικὰ ἀπὸ τὴν προσωπική της ζωή, ὅτι εἶχε παλαιότερα πέντε συζύγους καὶ ὅτι ἐκεῖνο τὸν καιρὸ διατηροῦσε κρυφὴ σχέση μὲ κάποιον μὴ νόμιμο σύζυγο. Ἡ Σαμαρείτιδα εἰδοποιεῖ τοὺς κατοίκους τῆς πόλης, οἱ ὁποῖοι διαπιστώνουν καὶ ὁμολογοῦν ὅτι Αὐτὸς εἶναι πραγματικὰ ὁ ἀναμενόμενος Χριστός.
Ἀξίζει νὰ σταθοῦμε στὸ σημεῖο ἐκεῖνο ποὺ ὁ Κύριος γνωρίζει στὴν Σαμαρείτιδα ὅτι ὁ Ἐπουράνιος Θεὸς καὶ Πατέρας μας εἶναι πνεῦμα καὶ πρέπει νὰ προσκυνεῖται ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ, δηλαδὴ στὸ πλαίσιο τῆς πνευματικῆς ζωῆς καὶ τῆς ἀληθινότητος ποὺ ἁρμόζει στοὺς πραγματικοὺς πιστούς, τουτέστιν στὸ πλαίσιο τῆς ὀρθόδοξης πνευματικότητος. Καὶ σᾶς τὸ θέτω ἔτσι τὸ ζήτημα, ἀδελφοί μου, διότι ὑπάρχουν πολλοὶ τρόποι καὶ πολλὲς ἐκφάνσεις στὴ λατρεία πρὸς τὸ θεῖον, ὅσες καὶ οἱ θρησκεῖες τοῦ κόσμου καὶ οἱ χριστιανικὲς αἱρέσεις. Τὸ ὅτι ὁ Χριστός, σπάζοντας τὰ στενὰ δογματικὰ ὅρια τοῦ ἑβραϊσμοῦ καὶ κάθε ἄλλου φονταμενταλιστικοῦ θρησκευτικοῦ μοτίβου, ἀπαντᾶ μὲ εὐρύτητα ἀντίληψης στὴν ἀπορία τῆς γυναικὸς γιὰ τὸν ἐνδεδειγμένο τόπο καὶ συνεπῶς τρόπο τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ, δὲν συνεπάγεται αὐτομάτως δικαίωση τῆς προσωπικῆς πίστης τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Σᾶς ἐξηγῶ ἀμέσως τι ἐννοῶ.
Πολλοὶ ἄνθρωποι πιστεύουν στὴν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ, θεωρώντας ὅτι Αὐτὸς εἶναι ἀποκομμένος ἀπὸ τὴν ζωὴ καὶ τὰ καθημερινὰ προβλήματά μας. Ἄλλοι πιστεύουν ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ἕνα θεϊκὸ πλᾶσμα, κατώτερο ἀπὸ τὸν Θεό, ὁ γιὸς τοῦ Θεοῦ, ἕνας ἄνθρωπος δηλαδὴ ποὺ ἔγινε μὲ τὴν θυσία Του τὸ καλὸ παιδί Του. Ἄλλοι πιστεύουν ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ἕνας μεγάλος διδάσκαλος καὶ ἱδρυτὴς θρησκείας, ὅπως ὁ Κομφούκιος, ὁ Βούδας, ὁ Μωάμεθ, καὶ ἄλλοι, ποὺ μίλησε γιὰ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν συγχωρητικότητα καὶ πέθανε γιὰ αὐτὰ τὰ ἰδανικά. Διάφοροι πιστεύουν διάφορα καὶ σὲ διαφορετικοὺς θεούς. Ἡ πλειονότητα ὅλων αὐτῶν τῶν δοξασιῶν συνίσταται στὸ ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἕνα πνευματικὸ Ὂν καὶ πὼς ἡ ζωὴ τοῦ πιστοῦ πρέπει νὰ κανονίζεται ἀπὸ βασικὲς ἀλήθειες συμπεριφορᾶς στὶς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ δίνεται ἡ ἐντυπωση πὼς ἡ φράση τοῦ Κυρίου τεκμηριώνει τὶς παραπάνω δοξασίες, ἐπικροτεῖ τὴν διαφορετικότητα καὶ ἐπιβραβεύει τὴν γενικότητα τῶν περὶ Θεοῦ ἀντιλήψεων. Στὴν παγίδα αὐτὴ πέφτουν ἀκόμη καὶ οἱ χριστιανοὶ ποὺ μὲ παῤῥησία καὶ αἴσθηση δῆθεν ἐλευθέρου καὶ ἀνοικτοῦ πνεύματος ὑποστηρίζουν πὼς ὁ Θεὸς ἐνεργεῖ μέσα ἀπὸ ὅλες τὶς θρησκεῖες καὶ πὼς ἠ σωτηρία δὲν εἶναι ἀποκλειστικὸ προνόμιο τῆς ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ πὼς δὲν εἶναι ἀναγκαῖος ὁ ἐκκλησιασμὸς καὶ ἡ συμμετοχὴ στὰ θεῖα μυστήρια, ἀφοῦ ὁ Θεὸς εἶναι πνεῦμα, καθὼς εἶπε καὶ ὀ ἴδιος ὁ Χριστός. Ἡ παγίδα αὐτὴ εἶναι σήμερα ἰδιαιτέρως ἐμφανὴς καὶ σὲ παγκόσμιο ἐπίπεδο ἀκούει στὸ ὄνομα «οἰκουμενισμός». Ὁ οἰκουμενισμὸς εἶναι ἡ παγκόσμια πλάνη, τέκνο τοῦ ἑωσφορισμοῦ, ἡ ὁποία ἐκμηδενίζει τὴν μοναδικότητα τῆς ἀληθείας περὶ Θεοῦ, ποὺ κατέχει μόνον ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.
Αὐτὸ ποὺ λέγει ὁ Κύριος στὴ Σαμαρείτιδα γιὰ τὸν τόπο καὶ τὸν τρόπο λατρείας τοῦ Θεοῦ, δὲν τὸ λέγει μὲ σκοπὸ νὰ ἀμβλύνῃ τοὺς ὁρίζοντες τοῦ πνεύματός της, ἀλλὰ γιὰ νὰ τοὺς ὀξύνῃ καὶ νὰ τὴν παρακινήσῃ σὲ μία πίστη ἐλεύθερη ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῶν φαρισαϊκῶν ἀποκλειστικοτήτων καὶ τὴν ἀπολυτότητα διατάξεων καὶ νόμων κάθε ἄλλης θρησκείας, συνάμα πίστη συναρμοσμένη μὲ τὴν σαρκωμένη Ἀλήθεια. Ὅταν ὁ Χριστὸς μιλᾷ γιὰ πνεῦμα καὶ ἀλήθεια ὡς ἀπαραίτητα, γιὰ νὰ ὁδηγηθῇ ὁ ἄνθρωπος στὸν Θεὸ Πατέρα, παραπέμπει σὲ δύο στοιχεῖα, στὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ στὸν Ἑαυτό Του, ποὺ εἶναι, ὅπως ὁ Ἴδιος ὁμολογεῖ, ἡ Ἀλήθεια καὶ ἡ Ζωή. Δηλαδὴ ὁ Κύριος μᾶς παρακινεῖ ἐν ἁγίῳ Πνεύματι δι’ Αὐτοῦ νὰ γνωρίσουμε τὸν Πατέρα, συνάμα καθορίζοντας τὸ εἶδος τῆς ὑφιστάμενης σχέσεώς μας μὲ τὸν Θεὸ μέσα ἀπὸ τὴν ἐμπειρία μιᾶς πνευματικῆς καὶ ἀληθινῆς ζωῆς, δηλαδὴ μιᾶς πορείας ποὺ θὰ περιλαμβάνει τὴν ἐν Αὐτῷ πνευματικότητα καὶ τὴν περὶ Αὐτοῦ δογματικὴ ἀλήθεια.
Αὐτὰ τὰ δύο παραπάνω στοιχεῖα τὰ βίωσε καὶ τὰ ὡμολόγησε μὲ τὴν ζωή της πολὺ καλὰ ἡ Σαμαρείτιδα τῆς σημερινῆς περικοπῆς, ἡ μετέπειτα ἁγία Φωτεινή. Ἔγινε ἰσαπόστολος καὶ μάρτυς Χριστοῦ, μάρτυς τοῦ ζῶντος ὕδατος ποὺ τῆς προσέφερε ὀ Κύριος εἰς δροσισμὸν αἰώνιον, τὸν ὁποῖον διὰ πρεσβειῶν της εὔχομαι νὰ ἀπολαύσουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι.
π. Στυλιανός Μακρής
