ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ
ΕπιστημονικΗ ανΑλυση των αστρολογικΩν αντιλΗψεων
Το ζήτημα της αλήθειας των αστρολογικών προβλέψεων ήταν επίκαιρο ήδη στην αρχαιότητα. Πολλά έργα των αρχαίων φιλοσόφων έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα, στα οποία η αστρολογία αμφισβητείται. Σε αυτά περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, ο Κικέρων («Περί μαντικής»), ο Σέξτος Εμπειρικός («Βιβλίο κατά των αστρολόγων») και άλλοι. Τα διάφορα επιχειρήματα κατά της αστρολογίας επαναλαμβάνονταν από αιώνα σε αιώνα, χωρίς όμως να επηρεάζεται η δημοτικότητά της. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι η αντιπαράθεση γινόταν στον χώρο της φιλοσοφίας.
Η ανάπτυξη της φυσικής επιστήμης και της επιστημονικής μεθοδολογίας οδήγησε στο ότι από τα μέσα του 20ού αιώνα εμφανίστηκαν πολλές κριτικές μελέτες, όπου το φαινόμενο της αστρολογίας εξετάζεται από την επιστημονική σκοπιά. Ψυχολόγοι, φιλόσοφοι, στατιστικολόγοι, αστρονόμοι, φυσικοί, βιολόγοι και άλλοι επιστήμονες πραγματοποίησαν επιστημονική ανάλυση των αστρολογικών εννοιών, του ίδιου του φαινομένου της αστρολογίας και της επίδρασής της στους ανθρώπους. Τα συμπεράσματα ήταν ανεπαρκή για την αστρολογία.
Κατά προσέγγιση, η αστρολογία μπορεί να χωριστεί σε τρία μέρη: την δημοφιλή αστρολογία, την παραδοσιακή αστρολογία και την κοσμοβιολογία (που περιλαμβάνει τη μελέτη της επίδρασης των κοσμικών παραγόντων στους οργανισμούς της γης).
Πολλαπλές στατιστικές έρευνες σύγχρονων επιστημόνων δείχνουν ότι το πρώτο μέρος είναι άχρηστο και συνιστά εκμετάλλευση των μαζών για προσωπικό όφελος ή για την επιβολή αστρολογικού κοσμοθεωρητικού πλαισίου.
Ο δεύτερος τύπος αστρολογίας απαιτεί πολυδιάστατη και εντατική επιστημονική μελέτη. Υπάρχει περίπλοκος συμβολικός φορμαλισμός, που διαμορφώθηκε για πολλούς αιώνες. Έργα πολλών αναλυτών δείχνουν ότι μπορεί να μην αφορά σε καμία πραγματική επίδραση των πλανητών και των αστεριών στον ανθρώπινο χαρακτήρα. Αυτό το σύστημα συμβόλων εκτιμάται από πολλούς ανθρώπους ως χρήσιμο για την αίσθηση της σύνδεσης του ανθρώπου με το Σύμπαν, δηλαδή έχει κυρίως ψυχολογικό και όχι φυσικοεπιστημονικό χαρακτήρα.
Ο τρίτος τύπος αστρολογίας, στον οποίο πολλοί ερευνητές προσπαθούν να εντάξουν και την κοσμοβιολογία, μπορεί να δείξει ότι η σύγχρονη αντίληψη του Σύμπαντος, στην οποία ζούμε, δεν είναι τόσο ολοκληρωμένη και πλήρης όσο συνηθίζουμε να πιστεύουμε. Υπάρχουν ορισμένα δεδομένα που απαιτούν προσεκτική εξέταση και καλή υπόθεση για την ερμηνεία τους. Ωστόσο, η κοσμοβιολογία δεν μπορεί να θεωρηθεί παράγοντας που επιβεβαιώνει την παραδοσιακή αστρολογία, καθώς τα αποτελέσματά της δεν συνδέονται ακόμη με τον αστρολογικό φορμαλισμό.
Το 1976, επιστήμονες, ανάμεσά τους πολλοί βραβευμένοι με Νόμπελ, υπέγραψαν δήλωση κατά της αστρολογίας, εκφράζοντας την αρνητική τους στάση απέναντι στο φαινόμενο. Επιπλέον, πολλοί ειδικοί που μελέτησαν λεπτομερώς την αστρολογία και τις μεθόδους της καταλήγουν ότι η αστρολογία δεν αντικατοπτρίζει αντικειμενικές σχέσεις μεταξύ ουράνιων σωμάτων και ανθρώπου.
Οι H. Eysenck και D. Nias διεξήγαγαν έρευνα για να διαπιστώσουν την αξιοπιστία της αντιστοιχίας των ψυχολογικών χαρακτηριστικών των ανθρώπων με τις ερμηνείες που δίνουν οι αστρολόγοι σύμφωνα με τη θέση του Ήλιου στο ζώδιο κατά τη στιγμή της γέννησης. Χρησιμοποιήθηκαν μόνο γενικά χαρακτηριστικά, όπως εσωστρέφεια και εξωστρέφεια, παρορμητικότητα και σταθερότητα της ψυχής. Για το πρώτο ζεύγος χαρακτηριστικών βρέθηκε καλή συσχέτιση με τις αστρολογικές προβλέψεις, ενώ για το δεύτερο ζεύγος δεν υπήρξε ταύτιση. Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι η προκαταρκτική γνώση των αστρολογικών χαρακτηριστικών από τα άτομα που εξετάστηκαν μπορεί να επηρέασε το αποτέλεσμα. Γι’ αυτό, διεξήχθη έρευνα σε παιδιά που δεν γνώριζαν τις αστρολογικές προβλέψεις. Τα πρώτα αποτελέσματα δεν επιβεβαιώθηκαν.
Έρευνες σχετικά με τη συσχέτιση αυτοκτονιών και αστρολογικών παραγόντων στα ωροσκόπια των θυμάτων, που πραγματοποίησαν οι N. Press και άλλοι, έδειξαν ότι κανένας από τους κανόνες που περιλαμβάνονται σε αστρολογικούς οδηγούς δεν αντιστοιχούσε σε πραγματικά γεγονότα.
Τα επιτεύγματα της κοσμοβιολογίας δείχνουν ότι η «επαλήθευση» πολλών γενικών αστρολογικών προβλέψεων μπορεί να οφείλεται καθαρά σε αστρονομικά φαινόμενα. Έχει αποδειχθεί ότι η διάθεση των ανθρώπων μπορεί να αλλάζει ανάλογα με τη ηλιακή δραστηριότητα. Στην επιφάνεια του Ήλιου εμφανίζονται και εξαφανίζονται συνεχώς κηλίδες, των οποίων ο αριθμός αυξάνεται με την αύξηση της ηλιακής δραστηριότητας. Η περίοδος της ηλιακής δραστηριότητας είναι περίπου 11 χρόνια. Είναι γνωστό ότι οι ηλιακές κηλίδες αποτελούν πηγές ακτινοβολίας που επηρεάζουν τη μαγνητόσφαιρα της Γης. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο αριθμός των ηλιακών κηλίδων σχετίζεται με τη θερμοκρασία του αέρα και τις βροχοπτώσεις στη Γη. Αυτό ασκεί έμμεση επίδραση στη διάθεση των ανθρώπων. Όταν ο καιρός είναι ηλιόλουστος, οι άνθρωποι έχουν καλή διάθεση και συμπεριφέρονται καλύτερα προς τους άλλους.
Οι αστρολόγοι προσπάθησαν να βρουν συσχέτιση των σεισμών με αστρολογικούς παράγοντες. Ωστόσο, οι επιστήμονες απορρίπτουν την πιθανότητα τέτοιων ταυτίσεων, καθώς οι σεισμοί διαφορετικής έντασης συμβαίνουν σχεδόν κάθε 30 δευτερόλεπτα στη Γη, και τα αποτελέσματα μπορούν εύκολα να παραποιηθούν. Πολλές έρευνες έγιναν για να διερευνηθεί η πιθανή επίδραση της Σελήνης στους σεισμούς, αλλά όλες απέβησαν άκαρπες.
Σχεδόν όλοι οι σύγχρονοι αστρολόγοι απομακρύνονται από τον αρχικό επαγωγικό και εμπειρικό χαρακτήρα απόκτησης αστρολογικών γνώσεων. Ενώ αρχικά, σύμφωνα με αρχαίες χαλδαϊκές πηγές, συλλέγονταν πληροφορίες για τα ουράνια φαινόμενα και τα γεγονότα στη γη, και μετά τη σύγκριση αυτών των στοιχείων γίνονταν συμπεράσματα, σήμερα συχνά συμβαίνει ο αστρολόγος να ερμηνεύει τον ωροσκόπο με βάση προσωπικές του απόψεις, που βασίζονται περισσότερο στη διαίσθηση και σε εικασίες παρά στη γνώση.
Για παράδειγμα, όλα τα ζώδια έχουν συγκεκριμένα ονόματα, που αποδόθηκαν πριν από πολύ καιρό και είναι δύσκολο να πούμε πώς προέκυψαν. Για να αποκτήσει κανείς αξιόπιστες πληροφορίες για το πώς η ώρα γέννησης επηρεάζει τον άνθρωπο όταν ο Ήλιος βρίσκεται σε ένα ζώδιο, π.χ. στον Ταύρο, απαιτείται συλλογή πολλών χαρακτηριστικών ατόμων που γεννήθηκαν εκείνη την περίοδο, στατιστική επεξεργασία και επιστημονική ανάλυση. Πολλοί αστρολόγοι κάνουν το αντίθετο: αξιολογούν τον άνθρωπο με βάση τα χαρακτηριστικά που «πρέπει» να έχει ο Ταύρος, δηλαδή ο ταύρος. Αυτή η προσέγγιση δεν είναι επιστημονική και δεν οδηγεί σε έγκυρη γνώση.
Ο Γάλλος ψυχολόγος M. Gokelén δοκίμασε 50.000 προσωπικά χαρακτηριστικά σε σχέση με τα 12 ζώδια και τα αποτελέσματά του δεν έδειξαν καμία συσχέτιση με τις σύγχρονες απλουστευμένες ψυχολογικές ερμηνείες των αστρολόγων. Συχνά, άτομα που γεννιούνται με τον Ήλιο σε ένα συγκεκριμένο ζώδιο δεν εμφανίζουν τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται σε αυτό το ζώδιο. Αυτά τα δεδομένα δείχνουν ότι η τάση της ψυχολογικοποίησης της αστρολογίας είναι αντιεπιστημονική και οι απλοϊκές ερμηνείες των ζώδιων δεν έχουν πραγματική βάση.
Η αστρολογία έρχεται σε αντίθεση με το επιστημονικό κοσμοείδωλο, καθώς στην επιστήμη τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί απόλυτα αληθές. Στην επιστήμη υπάρχει συνεχής αναζήτηση και πειραματισμός που μπορεί να ανατρέψει παλιές θεωρίες. Τα επιστημονικά συμπεράσματα πρέπει να βασίζονται στα γεγονότα και όχι στις προσωπικές πεποιθήσεις του ερευνητή.
Κάθε υπόθεση που προτείνεται από αστρολόγους πρέπει να έχει ισχυρά τεκμήρια για να γίνει αποδεκτή επιστημονικά. Συχνά η αστρολογική βιβλιογραφία περιέχει μεγάλα, αβάσιμα σύνολα πληροφοριών, βασισμένα σε παλαιότερα καθιερωμένα συμβολικά σχήματα. Για παράδειγμα, ο Pavel Globa στο βιβλίο του «Πρακτική αστρολογία» δίνει περιγραφή των σημασιών των διέλευσεων των πλανητών, εστιάζοντας κυρίως σε Ερμή, Αφροδίτη και Άρη, ενώ τα χαρακτηριστικά των μακρινών πλανητών αφήνει στον αναγνώστη να τα ερμηνεύσει ο ίδιος. Αυτή η μέθοδος είναι αντιεπιστημονική, καθώς καθιστά την απόκτηση γνώσης υποκειμενική.
Στα έργα των αστρολόγων της αβεστιανής σχολής περιέχεται εκτενής αναφορά σε πλανητικές όψεις, θέσεις στα ζώδια και τα σπίτια του ωροσκοπίου. Ωστόσο, πλανήτες που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα, όπως Ουρανός, Ποσειδώνας και Πλούτωνας, περιγράφονται με την ίδια λεπτομέρεια όπως οι γνωστοί από αρχαιότητα. Ο Ουρανός, από την ανακάλυψή του από τον William Herschel, έχει διαγράψει μόνο 2,5 περιφορές γύρω από τον Ήλιο, ενώ ο Ποσειδώνας και ο Πλούτωνας, που ανακαλύφθηκαν αργότερα, δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει καμία. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί αστρολόγοι δηλώνουν ότι οι ιδιότητες αυτών των πλανητών έχουν μελετηθεί επαρκώς, κάτι που προκαλεί αμφιβολίες για την αντικειμενικότητα των γνώσεων. Ο Πλούτωνας, ανακαλυφθείς το 1930 με περίοδο περιφοράς 248 ετών, χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση. Υπάρχει υπόνοια ότι οι πληροφορίες προέρχονται από αποκρυφιστικές πηγές ή είναι απλώς εικασίες ή πλαστογραφημένες.
Η ανάλυση αστρολογικών προβλέψεων δείχνει ότι οι αστρολόγοι έχουν αναπτύξει μεθόδους παρουσίασης των πληροφοριών ώστε οι προβλέψεις τους να φαίνονται επιτυχημένες. Κάποιοι χρησιμοποιούν αόριστους και μεγάλους χρονικούς ορίζοντες για ευρύτερη ερμηνεία, άλλοι κάνουν προβλέψεις μακριά στο μέλλον, με την ελπίδα ότι ο κόσμος θα ξεχάσει και θα θυμηθεί αργότερα. Κάποιοι επαναλαμβάνουν την ίδια πρόβλεψη για χρόνια, προσδοκώντας να επαληθευθεί τελικά. Έρευνες δείχνουν ότι η ακρίβεια αυστηρών αστρολογικών προβλέψεων είναι μικρή και δεν ξεπερνά την τυχαία σύμπτωση.
Το αστρολογικό κοσμοείδωλο παραμένει σε μεγάλο βαθμό αρχαίο, βασιζόμενο σε συμβολικά αντικείμενα και σχέσεις μεταξύ τους. Τέτοιες γνώσεις μπορούν να χαρακτηριστούν προεπιστημονικές. Το επιβεβαιώνει και η σύγχρονη κατάσταση των αστρολογικών συστημάτων, καθώς η αστρολογία αγνοεί πολλούς αστρονομικούς σώματα, όπως δορυφόρους μεγάλων πλανητών, που δεν ήταν γνωστοί στην αρχαιότητα. Πολλοί από αυτούς υπερτερούν σε φυσική σημασία των αρχαίων γνωστών πλανητών. Για παράδειγμα, ο δορυφόρος του Δία, Γανυμήδης, είναι μεγαλύτερος από τον Ερμή και τον Πλούτωνα και βρίσκεται πολύ πιο κοντά στη Γη από τον Πλούτωνα, αλλά η σύγχρονη αστρολογία αγνοεί την επίδρασή του στη γη.
Η κοσμοθεωρία πολλών αστρολόγων είναι αντιεπιστημονική, καθώς δεν γνωρίζουν τους μηχανισμούς της αστρολογίας, δηλαδή δεν μπορούν να εξηγήσουν πώς επηρεάζουν τα ουράνια σώματα τον άνθρωπο. Οι αντιλήψεις τους μοιάζουν με μαγικές, παραβιάζοντας την αρχή της αιτιότητας. Συχνά λένε ότι «ό,τι είναι πάνω είναι όμοιο με ό,τι είναι κάτω», μια αποκρυφιστική αρχή που δεν αντιστοιχεί στην επιστημονική κατανόηση του κόσμου.
Πολλοί αστρολόγοι ασκούν την αστρολογία πρακτικά, χωρίς να ενδιαφέρονται για την επιστημονική της βάση ή τις σχέσεις της με άλλες επιστήμες. Για αυτούς, κύριο είναι η προσωπική πρακτική και η χρήση έτοιμων κανόνων, χωρίς έλεγχο ή δημιουργική επεξεργασία.
Ένα από τα πιο βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αστρολόγοι είναι η περιγραφή του μηχανισμού μέσω του οποίου οι πλανήτες ασκούν επιρροή στους ανθρώπους. Οι περισσότερες από τις προτεινόμενες από τους αστρολόγους θεωρίες δεν συμφωνούν με τη σύγχρονη επιστημονική εικόνα του κόσμου.
Οι σύγχρονοι αστρολόγοι τονίζουν συνεχώς τη σχέση της διδασκαλίας τους με την ψυχολογία και την ιδιαίτερη αξία αυτής της σύνδεσης. Οι R. Culver και F. Ianna θεωρούν ότι η έλξη της αστρολογίας έγκειται στο γεγονός ότι προσφέρει έναν εύκολο τρόπο αποφυγής ευθυνών. Αντί να αναγνωρίσει κανείς την ευθύνη για τις πράξεις του, μπορεί να πει ότι τα αστέρια είχαν άδικο ή ότι τα αστέρια τον ώθησαν να πράξει κάτι.
Οι λόγοι για την αύξηση της δημοτικότητας της αστρολογίας και άλλων αποκρυφιστικών συστημάτων είναι ποικίλοι, από απλή περιέργεια μέχρι απεγνωσμένη αναζήτηση ενός θαυματουργού μέσου που θα βοηθήσει στην αποφυγή πολλών προβλημάτων της ζωής. Η σύγχρονη έντονη ζωή οδηγεί τους ανθρώπους στην αναζήτηση μορφών ανακούφισης και αίσθησης ασφάλειας. Πολλοί άνθρωποι δεν βλέπουν στις παραδοσιακές θρησκείες έναν αποτελεσματικό τρόπο πραγματικής βοήθειας και γι’ αυτό αναζητούν πρόσθετες μορφές πνευματικότητας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η παραδοσιακή θρησκευτική πορεία είναι δύσκολη, καθώς απαιτεί πολλές αυτοπεριορισμούς και μεγάλη πνευματική προσπάθεια. Ο σύγχρονος Δυτικός άνθρωπος, μεγαλωμένος σε καταναλωτική κοινωνία, δεν μπορεί πλέον να καταπολεμήσει τον εγωισμό του και δεν θέλει να περιορίσει τις ηδονές του, αναζητώντας έναν εύκολο δρόμο για την επίλυση των προβλημάτων της ζωής.
Η αστρολογία έχει σχεδόν θρησκευτική σημασία στη ζωή πολλών ανθρώπων. Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι είναι μέρος ενός μεγάλου συνόλου, του σύμπαντος, όπου όλα συνδέονται, όπου όλα είναι προγραμματισμένα από την κίνηση των αστεριών, από κάποια ανώτερη δύναμη και μεγάλη ισχύ. Συνεπώς, τα γεγονότα στη ζωή δεν είναι τυχαία αλλά έχουν έναν μεγαλύτερο σκοπό στο πλαίσιο όλου του Σύμπαντος.
Η φαινομενική επιτυχία της αστρολογίας σχετίζεται με την ψυχολογία του ανθρώπου. Σήμερα λίγοι προσπαθούν να ζήσουν ανεξάρτητη ζωή. Παρατηρείται έντονα η έλλειψη ελευθερίας του σύγχρονου ανθρώπου, που μέσω της προπαγάνδας των εφημερίδων, της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης λαμβάνει έτοιμες οδηγίες για το τι πρέπει να κάνει, τι να αποφύγει, τι να φάει και να πιει, πού να κάνει διακοπές, τι να φορέσει και πώς να ξοδέψει τον χρόνο και τα χρήματά του.
Η πίστη στην αστρολογία μπορεί επίσης να εξηγηθεί με το γεγονός ότι αν ένας άνθρωπος γνωρίζει μια πρόβλεψη για το μέλλον, θα συμπεριφερθεί με τρόπο που, ακόμα και υποσυνείδητα, να πραγματοποιήσει αυτή την πρόβλεψη. Η συμπεριφορά του αλλάζει σε σύγκριση με το πώς θα ήταν αν δεν γνώριζε την πρόβλεψη.
Μερικοί σημαντικοί λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι στρέφονται στην αστρολογία είναι οι εξής:
- Συμβαίνει λόγω συναισθηματικής κόπωσης και ζωτικής αναστάτωσης. Η συζήτηση με κάποιον, όχι απαραίτητα με αστρολόγο, για τα προβλήματα της ζωής προσφέρει ανακούφιση. Σε μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι είναι ξένοι ο ένας προς τον άλλον, η συμβουλή ενός αστρολόγου μπορεί να προσφέρει ψυχολογική ανακούφιση.
- Οι αστρολόγοι δεν δίνουν μόνο λογικές συμβουλές και δείχνουν κατανόηση, αλλά υποστηρίζουν και την αίσθηση αυτοεκτίμησης του πελάτη, επισημαίνοντας τις δυνατότητές του στο μέλλον. Αυτό προσφέρει στον πελάτη ελπίδα ότι οι επιθυμίες του θα πραγματοποιηθούν.
- Οι αστρολόγοι σπάνια δίνουν ηθικές συμβουλές. Είναι πιο εύκολο να μιλήσει κανείς με κάποιον που δεν θα κρίνει τη συμπεριφορά του και δεν θα την αποκαλέσει λανθασμένη. Αυτό δίνει στον πελάτη την αίσθηση ότι όλες οι πράξεις του είναι δικαιολογημένες, παρά τις συνέπειές τους. Ο αστρολόγος φέρεται να αναλαμβάνει μέρος της ενοχής για ανάρμοστες πράξεις. Ο ιερέας στην εξομολόγηση θα λειτουργούσε διαφορετικά, απαιτώντας τήρηση ηθικών κανόνων, γι’ αυτό η δημοτικότητα του Χριστιανισμού στη Δύση μειώνεται, ενώ η αστρολογία αυξάνεται.
- Τα αστρολογικά έργα δίνουν στον άνθρωπο αίσθηση σημασίας της ζωής του ως μέρος του μεγάλου Σύμπαντος. Επιπλέον, δίνουν ελπίδα για μελλοντική πνευματική ζωή, συνδεδεμένη με μετενσάρκωση, καθώς συχνά η αστρολογία ενσωματώνεται στη θεοσοφία και υποστηρίζει την πίστη στη μετενσάρκωση.
- Στην αστρολογία στρέφονται άνθρωποι που μισούν τη παραδοσιακή θρησκεία και τη χρησιμοποιούν ως υποκατάστατο, που αναζητούν απλές λύσεις σε σύνθετα προβλήματα, που χρειάζονται κολακεία αντί της αλήθειας ή που απλώς ενδιαφέρονται γι’ αυτήν.
- Οι άνθρωποι συμβουλεύονται αστρολόγους λόγω του αυξανόμενου κοινωνικού κύρους της αστρολογίας και της αναγνώρισής της. Σήμερα όλο και περισσότεροι φυσιολόγοι και ψυχολόγοι εντάσσουν την αστρολογία στην πρακτική τους, δίνοντας στη δημόσια κοινή γνώμη την εντύπωση επιστημονικής αναγνώρισης. Πολλοί θεωρούν ότι αν η αστρολογία είναι τόσο δημοφιλής, τότε υπάρχει λόγος για την αξιοπιστία της.
- Πολλοί ελκύονται στην αστρολογία επειδή υπόσχεται έλεγχο του μέλλοντος και ανάπτυξη του εσωτερικού δυναμικού του ανθρώπου. Η προσδοκία να γίνεις κύριος της μοίρας σου μέσω της πρόβλεψης του μέλλοντος προσελκύει στην αστρολογία.
Γιατί οι άνθρωποι τείνουν να εμπιστεύονται την αστρολογία, παρόλο που η επιστήμη την απορρίπτει; Έρευνα του 1991 από τους D. Tobasik και D. Shreder έδειξε ότι άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση και περιορισμένες δυνατότητες επιτυχίας εμπιστεύονται περισσότερο την αστρολογία, συνειδητά ή υποσυνείδητα, ως μέθοδο που μπορεί να βελτιώσει τη ζωή τους μέσω μη παραδοσιακών, θαυματουργών μεθόδων.
Οι ίδιοι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι η πίστη σε απορριφθείσες διδασκαλίες συσχετίζεται με προσωπικά χαρακτηριστικά όπως: ανησυχία για τον χρόνο του θανάτου, αίσθημα αποξένωσης, μη ορθολογική κοσμοθεωρία, ασυμβατότητα προφορικών ισχυρισμών με αντικειμενική πραγματικότητα, χαμηλός έλεγχος συναισθημάτων, σχιζοτυπία, δηλαδή ύπαρξη περίεργων ιδιορρυθμιών στην προσωπικότητα, παράξενες αντιδράσεις σε ψυχική πίεση.
Η δημοτικότητα της αστρολογίας συνδέεται επίσης με την αυξανόμενη δημοτικότητα της παραψυχολογίας, η οποία ισχυρίζεται όλο και περισσότερο τη επιστημονικότητά της. Παραδοσιακά, οι παραφυσικές ικανότητες του ανθρώπου αποδίδονταν σε επικοινωνία με πνεύματα, ενώ τώρα εξηγούνται ως αποκάλυψη των δυνατοτήτων του ανθρώπου.
Ένας ακόμη λόγος για το ενδιαφέρον στην αστρολογία είναι η επιθυμία των ανθρώπων να απορρίψουν την παραδοσιακή ηθική. Έρευνες έδειξαν ότι το 70% των Αμερικανών δεν πιστεύουν πλέον στην απόλυτη αξία της ηθικής, καθιστώντας τις μη παραδοσιακές θρησκείες και διδασκαλίες πιο ελκυστικές από τον Χριστιανισμό.
Συμπερασματικά, οι βασικοί ισχυρισμοί των ερευνητών που μελετούν την αστρολογία από τη σκοπιά της σύγχρονης επιστήμης είναι οι εξής:
Η πλειονότητα των ερευνητών θεωρεί ότι η αστρολογία είναι επικίνδυνη, καθώς κάθε μαζική απόκλιση από τη λογική λόγω άγνοιας πρέπει να προκαλεί σοβαρή ανησυχία στην κοινωνία. Η αυξανόμενη δημοτικότητα της αστρολογίας αποτελεί ένδειξη υποβάθμισης της κουλτούρας μας και πιθανής κατάρρευσης της.
Πολλές στατιστικές έρευνες σε διάφορες χώρες έχουν δείξει ότι η κλασική διδασκαλία της αστρολογίας δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μέσο για ακριβείς προβλέψεις του μέλλοντος ή για ακριβή περιγραφή του ανθρώπου με όλα τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του.
Ανησυχία προκαλούν τα γεγονότα ότι ολοένα περισσότεροι επιχειρηματίες και πολιτικοί χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες αστρολόγων. Για παράδειγμα, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρέιγκαν είχε προσωπικό αστρολόγο και δεν προέβαινε σε καμία ενέργεια χωρίς προηγούμενη συμβουλή. Από σοφούς ανθρώπους, ειδικά εκείνους που ασχολούνται με τη διακυβέρνηση της χώρας, θα περίμενε κανείς πιο συνετές αποφάσεις αντί για μη ορθολογική συμπεριφορά και υπακοή σε αμφιλεγόμενες συμβουλές.
Η αστρολογία βλάπτει επειδή ενισχύει λανθασμένη αντίληψη για τον ίδιο τον άνθρωπο, για την ηθική, τον Θεό και το Σύμπαν. Οι αποφάσεις που βασίζονται σε αυτήν την ψευδή αντίληψη δεν μπορούν να είναι χρήσιμες. Η αστρολογία δεν βοηθά τους ανθρώπους να βελτιώσουν τη ζωή τους, αλλά ενθαρρύνει τους ασκούμενους επαγγελματίες και τους πελάτες τους να υποβαθμίζουν τις ηθικές αξίες και να αποδέχονται διάφορα αποκρυφιστικά συστήματα, που ίσως δεν θα είχαν ποτέ στο οπτικό τους πεδίο αν δεν απευθύνονταν στην αστρολογία.
Η αστρολογία είναι επικίνδυνη επειδή στηρίζεται σε ανεπιβεβαίωτες και συχνά ψευδείς πληροφορίες. Τίποτε που βασίζεται σε ψέμα δεν μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο να πάρει εποικοδομητική απόφαση. Η κοινωνία ή ο άνθρωπος που ζει μέσα στο ψέμα δεν μπορεί να είναι υγιής. Αυτό το ψέμα εμποδίζει μια ευσεβή ζωή.
Η αστρολογία είναι επιζήμια επειδή δικαιολογεί εγωιστική συμπεριφορά. Αντιτίθεται στο χριστιανικό ιδανικό της αγάπης. Στη σύγχρονη κοινωνία, οι περισσότεροι άνθρωποι ανησυχούν περισσότερο για εγωιστικές υποθέσεις παρά προσπαθούν να βοηθήσουν τους άλλους. Πολλοί αστρολόγοι αναγνωρίζουν ότι η διδασκαλία τους είναι ουδέτερη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προκαλέσει κακό σε άλλους.
Σύμφωνα με πολλούς χριστιανούς μελετητές, η αστρολογία αποτελεί αποκρυφιστικό σύστημα και αναγκάζει τους ανθρώπους να ασχοληθούν με τον αποκρυφισμό. Αυτή η πνευματική πρακτική ασχολείται πάντα με πνεύματα τα οποία, κατά τη διδασκαλία του Χριστιανισμού, μισούν τους ανθρώπους και θέλουν να τους καταστρέψουν. Η ενασχόληση με τον αποκρυφισμό, σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες φυσιολόγων, συχνά αποτελεί αρχή ή επιδείνωση ψυχικών και πνευματικών ασθενειών. Πολλοί υποστηρικτές αποκρυφιστικών μεθόδων αποξενώνονται από την κοινωνία, παρουσιάζουν έντονη ανησυχία για ψυχικά φαινόμενα που μπορεί να καταστούν εμμονικές ιδέες. Οι ψυχολόγοι αναφέρουν ότι ο αποκρυφισμός συχνά οδηγεί σε κατάθλιψη, ψυχοπάθεια και ψύχωση. Πολλοί άνθρωποι που ασχολούνται σοβαρά με τον αποκρυφισμό αυτοκτονούν ή καταλήγουν σε ψυχιατρικό νοσοκομείο.
Δημοσιεύτηκε: Διεθνείς Κυριλλο-Μεθοδείες Αναγνώσεις, Μινσκ: «Κιβωτός», 2005, Τ.2, σσ. 46-57.
