Η ανάγκη για επανεκκλησιοποίηση της οικογενειακής αγιότητας
Η παραγνωρισμένη αγιότητα των εγγάμων - Ένας δικαιολογημένος εκκλησιαστικός προβληματισμός
π. ΗΛΙΑΣ Γ. ΔΙΑΚΟΥΜΑΚΟΣ
ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ - ΑΙΓΙΝΑ
Η Εκκλησία, μέσα στην αιωνόβια πορεία της, έχει πάντοτε υψώσει ως φάρο τον βίο των Αγίων· πρόσωπα που έγιναν ζωντανή μαρτυρία της παρουσίας και της χάριτος του Θεού. Η αγιοκατάταξη δεν αποτελεί απλή τιμητική διάκριση, αλλά ομολογία ότι ο άνθρωπος που τιμάται φανέρωσε τον Χριστό με τρόπο αυθεντικό και ριζωμένο στην αλήθεια της ζωής.
Ωστόσο, η ιστορική πραγματικότητα αναδεικνύει ένα ζήτημα που δεν μπορεί πλέον να αποσιωπάται: H Ποιμαίνουσα Εκκλησία τείνει, κατά κύριον λόγο, να αναδεικνύει στην αγιοκατάταξη μοναχούς, ασκητές, κληρικούς και ιεράρχες. Οι έγγαμοι χριστιανοί, που αγωνίστηκαν στο πεδίο της οικογένειας με πίστη, θυσία, υπομονή και αγάπη, εμφανίζονται σπάνια έως σχεδόν καθόλου.
Κι όμως, μέσα στον γάμο συναντάται μια μορφή άσκησης βαθιά θεολογική: η άσκηση της καθημερινής προσφοράς, του διαρκούς διαλόγου, της συγχώρησης, της ανατροφής των παιδιών, των οικονομικών δυσκολιών, της σταυρικής ενότητας δύο προσώπων που πορεύονται «εις σάρκα μίαν». Η θεολογία μας διδάσκει ότι η θεία χάρη δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένες μορφές ζωής· ο Θεός δεν αγιάζει μόνο στο μοναστήρι· αγιάζει και στο σπίτι, στο τραπέζι, στον αγώνα της οικογένειας να παραμείνει ενωμένη.
Πού εντοπίζεται η αστοχία;
Η αστοχία δεν βρίσκεται στον Θεό ούτε στην πνευματική αξία των μοναχών και των ιερομένων.
Βρίσκεται στο ότι η Διοικούσα Εκκλησία δεν έχει προβάλλει με ισορροπία την αγιότητα που γεννιέται μέσα στον γάμο και στην οικογένεια. Έτσι δημιουργείται, άθελά της, μια λανθασμένη εντύπωση ότι ο δρόμος της αγιότητας περνά σχεδόν αποκλειστικά μέσα από τη μοναχική ζωή. Αυτή η αντίληψη αλλοιώνει την εικόνα της Εκκλησίας και κάνει πολλούς να θεωρούν την οικογενειακή ζωή «δευτέρας τάξεως» πνευματική διαδρομή.
Κι όμως, ο αγώνας των εγγάμων είναι πολλές φορές βαρύτερος από εκείνον του μοναχού. Η μητέρα που ξαγρυπνά για το παιδί της, ο πατέρας που παλεύει να στηρίξει το σπίτι του, το ζευγάρι που παραμένει ενωμένο παρά τις δυσκολίες, αποτελούν αληθινά παραδείγματα σταυρικής αγάπης. Αυτή η αγάπη δεν είναι απλώς ανθρώπινη αρετή· είναι θεϊκή ενέργεια που μεταμορφώνει την καθημερινότητα σε χώρο θεοφάνειας.
Η ανάγκη για επανεκκλησιοποίηση της οικογενειακής αγιότητας
Η Ποιμαίνουσα Εκκλησία καλείται σήμερα να ξαναδεί τη ζωή των εγγάμων μέσα από το πρίσμα της εκκλησιαστικής Παράδοσης. Οι πρώτοι χριστιανοί ζούσαν την κοινή ζωή ως τόπο αγιασμού· η οικογένεια ήταν Εκκλησία κατ' οίκον. Εκεί όπου προσεύχονταν, μοχθούσαν, αγωνίζονταν, συγχωρούσαν και πορεύονταν μαζί. Η θεία χάρη δεν έκανε διάκριση· ενεργούσε σε κάθε γωνιά της καθημερινότητας.
Η σύγχρονη πραγματικότητα, με την οικονομική ανασφάλεια, την ηθική αστάθεια, την εργασιακή εξουθένωση και τη σύγχυση των ρόλων, έχει προσθέσει νέα βάρη στα ζευγάρια. Οι έγγαμοι βιώνουν μια μορφή μαρτυρίου που συχνά μένει αθέατη: τη μάχη να παραμείνουν ενωμένοι, πιστοί, υπομονετικοί και ελπιδοφόροι μέσα στη δίνη των καιρών. Αυτός ο αγώνας πρέπει να αναγνωριστεί, να τιμηθεί και να φωτιστεί.
Μια νέα προοπτική αγιότητας
Ίσως ήρθε ο καιρός να ανοίξει περισσότερο ο ορίζοντας της αγιοκατάταξης. Δεν σημαίνει ότι οι μοναχοί και οι κληρικοί υποτιμώνται· σημαίνει ότι η Εκκλησία οφείλει να αναγνωρίσει πως η αγιότητα δεν είναι προνόμιο μιας μόνο κατηγορίας. Η Εκκλησία είναι πλήρης όταν βλέπει όλα τα χαρίσματα του αγίου Πνεύματος και όταν τιμά τους αγίους που άνθισαν μέσα σε κάθε δρόμο ζωής.
Η αγιότητα της οικογένειας δεν είναι απλώς μια θεωρητική ιδέα· είναι μια πραγματικότητα που υπάρχει εδώ και αιώνες, αλλά παραμένει συχνά αόρατη. Είναι η αγιότητα που ανθίζει μέσα στη σκοπή, στα κρυφά δάκρυα, στις αμέτρητες μικρές θυσίες που κανείς δεν βλέπει, αλλά που ο Θεός τις δέχεται ως θυμίαμα καθαρό.
Αν η Εκκλησία θέλει να μιλήσει αληθινά στον σύγχρονο κόσμο, πρέπει να στρέψει το βλέμμα της και στους Αγίους που δεν φορούν ράσο αλλά σηκώνουν τον σταυρό της οικογένειας. Πρέπει να αναδείξει τους ανθρώπους που αγίασαν μέσα στο ταπεινό σπίτι τους, στην καθημερινή συγχώρηση, στην άδολη αγάπη, στην επιμονή της ενότητας.
Η αγιότητα των εγγάμων υπάρχει· το μόνο που απομένει είναι να φωτιστεί
Γιατί η Εκκλησία δεν στερείται τέτοιων προσώπων· απλώς δεν τα έχει ακόμη αναδείξει.
Με εκτίμηση
π. Ηλίας Γ. Διακουμάκος
