Ο Άγιος Τύχωνας, το καύχημά της Αμαθούντας της Κύπρου, γεννήθηκε στη σημερινή παλαιά Λεμεσό, τον 4ον αιώνα. Οι γονείς του ήταν ευσεβείς άνθρωποι και φρόντισαν να διδάξουν στο παιδί τους τα λόγια του Χριστού, την αγάπη προς τους άλλους, την υπακοή, την καλοσύνη και γενικά όλες τις χριστιανικές αρετές. Ποθούσαν ακόμη να τον βλέπουν στην υπηρεσία του Κυρίου.
Ο Άγιος από μικρή ηλικία μελετούσε καθημερινά το λόγο του Θεού. Η επίδοσή του στα γράμματα ήταν εξαιρετική. Επιμελής και προσεχτικός καθώς ήταν, κατόρθωσε με τον καιρό να αποκτήσει μόρφωση ζηλευτή κι αξιόλογη. Πιο πολύ απ’ όλα τα βιβλία μελετούσε την Αγία Γραφή, όπως γράφει ο Συναξαριστής.
Όταν ο Άγιος ήταν μικρός, εργαζόταν στο αρτοποιείο του πατέρα του. Αντί όμως να πουλά τα ψωμιά, τα χάριζε στους φτωχούς και σε όσους δεν είχαν να πληρώσουν. Όταν το έμαθε αυτό ο πατέρας του στεναχωρέθηκε πολύ. Κάλεσε λοιπόν το μικρό Τύχωνα και του είπε: “έτσι όπως πας θα μας αδειάσεις το μαγαζί, που θα βρούμε χρήματα για να αγοράσουμε άλλο αλεύρι;”. Ο Τύχωνας όμως έλεγε στον πατέρα του πως τους άρτους τους δανείζει στο Θεό και ότι έχει “έγγραφον χρεωστικής ομολογίας”, ότι τους πήρε ο Θεός. Έτσι, όταν πήγαν στην αποθήκη για να του δείξει ο πατέρας του Τύχωνα πως δεν έχουν άλλο αλεύρι, αντίκρισαν κάτι το απίστευτο. Το θαύμα έγινε. Η σιταποθήκη που ήταν νωρίτερα αδειανή τώρα είχε γεμίσει σιτάρι πολύ περισσότερο από όσο την είχαν γεμίσει κατά την διάρκεια του θέρους.
Όταν μεγάλωσε ο Τύχωνας του ανέθεσαν στην Εκκλησία το έργο του αναγνώστη. Με την κρυστάλλινη φωνή του διάβαζε τα ιερά αναγνώσματα με ταπείνωση και προσοχή. Όλοι έβλεπαν στο πρόσωπό του το μελλοντικό τους πνευματικό αρχηγό.
Όταν πέθανε ο πατέρας του, ο Άγιος πούλησε ο,τι κληρονόμησε και τα μοίρασε στους φτωχούς.Έτσι ελεύθερος πια από τις κοσμικές φροντίδες ανέλαβε το ιερό έργο της ιεροσύνης. Χειροτονήθηκε διάκονος και μετά πρεσβύτερος από τον επίσκοπο Αμαθούντας Άγιο Μνημόνιο. Ο επίσκοπος του ανέθεσε τη φροντίδα του κηρύγματος της επισκοπής του. “Τοῦτον Μνημόνιος ὁ Ἁγιώτατος ἐπίσκοπος Ἀμαθοῦντος ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ περιχαρῶς δεξάμενος διάκονον κεχειροτόνηκεν καί διεκδικεῖν τά τῆς Ἐκκλησίας ἐπέτρεψεν. Καί ἦν ἐλέγχων τήν τῶν Ἑλλήνων καί Ἰουδαίων ἀθεότητά τε καί ματαιότητα, διδασκαλία δέ καί νουθεσία τούτοις διαλεγόμενος, πλείστους προσέφερε τῷ Ἐπισκόπῳ καί τοῦ θείου τούτους Βαπτίσματος κατηξίωσεν...”. Τώρα πια ο Άγιος Τύχωνας αρχίζει τον αγώνα του για τη σωτηρία του λαού του. Διδάσκει και νουθετεί τους ανθρώπους με αποτέλεσμα πολλοί ειδωλολάτρες να επιστρέψουν στο σωστό δρόμο.
Όταν πέθανε ο επίσκοπος της Αμαθούντας Μνημόνιος, όλος ο λαός στράφηκε προς τον Τύχωνα και μ’ ένα στόμα τον ανέδειξε ιεράρχη του. Ως επίσκοπος Αμαθούντας ο Άγιος Τύχωνας είχε ανάπτύξει έντονη δραστηριότητα κι είχε συμβάλει σημαντικά στην εδραίωση του Χριστιανισμού στην επισκοπική του περιφέρεια. Στο βίο του αναφέρεται ότι είχε επιτελέσει σοβαρό έργο διαφώτισης των Ελλήνων και των Ιουδαίων για το Χριστιανισμό κι είχε βαπτίσει πολλούς οπως και την ίδια την ιέρεια της Αρτέμιδος. Αυτό έγινε μια μέρα, όταν ο Άγιος πήρε φραγγέλιο στο χέρι και με κίνδυνο της ζωής του μπήκε σ' ένα ειδωλολατρικό ναό. Εκεί, αφού έδιωξε την ιέρεια της Αρτέμιδος που ονομαζόταν Μιαρανάθουσα, άρχισε να την ελέγχει για την τυφλή εμμονή της στην ασέβεια και στην ειδωλολατρία. Το θάρρος του Αγίου και η αρετή του προκάλεσαν τέτοια εντύπωση στην ιέρεια που ζήτησε από τον Άγιο να τη διαφωτίσει για τη νέα θρησκεία. Έτσι και έγινε. Η ιέρεια, πίστεψε και, αφού δέχτηκε το Βάπτισμα, έγινε χριστιανή και ονομάστηκε Ευήθεια “καί συνεῖσα τήν δύναμιν τοῦ Χριστοῦ τήν τῷ Ἁγίῳ ἐπιφοιτήσασαν καί ταύτην θαυμάσασα ὡμολόγησε τόν Θεόν καί δεσπότην ἡμῶν τόν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, ὅθεν καί ταύτην βαπτίσας Εὐήθειαν προσηγόρευσεν”.
Σύμφωνα με την παράδοση ήταν αυστηρός αλλά και μαχητικός κατά της ειδωλολατρίας, εισερχόταν στους ειδωλολατρικούς ναούς και κατέστρεφε τους βωμούς και τα αγάλματα. Συνέτριψε ακόμη κι αυτό το άγαλμα της θεάς Αφροδίτης, καυτηριάζοντας ταυτόχρονα τους πιστούς της που μετείχαν σε οργιώδεις τελετές, πολλούς δε απ’ αυτούς κατήχησε και βάφτισε, εντάσσοντάς τους στο χριστιανικό του ποίμνιο. Αναφέρεται ακόμη ότι είχε το χάρισμα να θεραπεύει αρρώστους.
Δυό όμως ειδωλολάτρες, ο Καλύκιος και η Κλεοπάτρα, προσήψαν κατηγορίες κατά του Αγίου Τύχωνος, ότι έσπασε τα αγάλματα των θεών τους, ότι εξευτέλιζε τα αντικείμενα της λατρείας τους, ότι κορόιδευε τους θεούς τους, κ.α. πολλά. Τις κατηγορίες διατύπωσαν γραπτώς προς τον ηγεμόνα της Κύπρου (προφανώς κάποιον από τους πρώτους βυζαντινούς αξιωματούχους της Κύπρου), ο οποίος και κάλεσε τον Άγιο σε απολογία. Ο Άγιος Τύχων παρουσιάστηκε στον ηγεμόνα κι ενώπιόν του κήρυξε την χριστιανική πίστη. Έκτοτε, προσθέτει ο βίος του Αγίου, και πολλούς άλλους έκαμε Χριστιανούς με τη διδασκαλία του.
Όταν έφθασε ο καιρός να φύγει ο Άγιος, πήγε σ' ένα χωράφι της Επισκοπής του την ημέρα που το θέριζαν και άρχισε να μιλά με τους εργάτες. Τους δίδασκε ν' αγαπούν το Θεό και να εφαρμόζουν τις εντολές Του. Όπως μιλούσε, άκουσε φωνή από τον ουρανό που έλεγε: “Τύχων! δοῦλε ἀγαθέ καί πιστέ! ἐργάτα ἀγαπημένε! στά λίγα πού σοῦ ἒδωσα ὑπῆρξες πιστός ... ἑτοιμάσου τώρα γιά τή χαρά τοῦ οὐρανοῦ πού σέ περιμένει”.
Πράγματι μετά από τρεις μέρες ο Άγιος αρρώστησε. Αφού κάλεσε κοντά του τη μητέρα του που ζούσε ακόμη και μερικούς κληρικούς, τους μίλησε για τη μέλλουσα ζωή, τους παρηγόρησε και τους είπε να μένουν πιστοί μέχρι θανάτου στον Κύριο. Ύστερα από λίγο ο Κύριος τον πήρε κοντά Του, αφήνοντας ένα μεγάλο κενό για την Επισκοπή του, αλλά και για όλη την Κύπρο.
Το άκουσμα του θανάτου του προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση σε όλο το λαό της Κύπρου. Πολλοί έτρεξαν για να προσκυνήσουν το σκήνωμά του και να πάρουν την ευλογία του. Το άγιο λείψανό του οι χριστιανοί το τοποθέτησαν με ευλάβεια στο ναό που υπήρχε εκεί. Αργότερα έφτιαξαν προς τιμή του μεγάλου επισκόπου τους νέο ναό και τοποθέτησαν εκεί το λείψανό του, το οποίο φυλαγόταν για χρόνια μέσα στο ναό του κάνοντας πολλά θαύματα. Ο Θεός, μετά την κοίμηση του Αγίου, όπως το βεβαιώνει γραπτή παράδοση, θεράπευσε με την πρεσβεία του μια λεπρή γυναίκα, μια με παράλυτο πόδι και ένα παιδί δαιμονόπληκτο, άλαλον και κωφόν.
Μια Κυριακή ο Άγιος λειτουργούσε στο ναό της πόλης που ήταν γεμάτος από χριστιανούς, οι οποίοι παρακολουθούσαν τη λειτουργία. Ένας μεγάλος θόρυβος από φωνές, τραγούδια και χορούς έκαναν τους χριστιανούς να βγουν από το ναό για να δουν τι συμβαίνει. Ήταν μια μεγάλη πομπή Αμαθουσίων ειδωλολατρών, οι οποίοι γιόρταζαν μια γιορτή της Αφροδίτης. Κρατώντας στην αγκαλιά τους το άγαλμα της θεάς έκαναν παρέλαση έξω από το ναό χορεύοντας και τραγουδώντας. Ο Τύχωνας βγήκε αμέσως στη θύρα του ναού και φώναξε στους ειδωλολάτρες πως κάνουν μεγάλη αμαρτία μπροστά στα είδωλα. Εκείνη τη στιγμή το άγαλμα της Αφρόδίτης που ήταν καμωμένο από μάρμαρο, έλιωσε κι’ έγινε χώμα. Οι ειδωλολάτρες τρόμαξαν. Χλωμοί από το φόβο τους μπήκαν στο ναό και ζήτησαν τη βοήθεια του Αγίου Τύχωνα, ο οποίος τους δίδαξε τη χριστιανική πίστη και τους βάπτισε όλους.
Ένα άλλο θαύμα παράδοξο είναι και αυτό. Όταν ο Άγιος ζούσε, μερικοί εργάτες φύτευαν σ' ένα χωράφι αμπέλι. Κάποια στιγμή ένας απ' αυτούς πέταξε σαν άχρηστα μερικά ξερά κλήματα. Ένα τέτοιο ξερό κλήμα πήρε κι ο Άγιος και αφού προσευχήθηκε και παρακάλεσε το Θεό να του δώσει βλάστηση και ζωή, πλούσια καρποφορία, γλυκούς και πρώιμους καρπούς, το φύτεψε επικαλούμενος το όνομα της Αγίας Τριάδας. Το θαύμα έγινε. Το ξερό εκείνο κλήμα ρίζωσε με μιας, έβγαλε φύλλα, άνθισε κι’ έκαμε σταφύλια ώριμα και γλυκά. Από τότε κάθε χρόνο το θαύμα επαναλαμβάνεται. Την ημέρα της μνήμης του Αγίου, στις 16 Ιουνίου, το κλήμα θα παρουσιάσει σταφύλια ώριμα και γλυκά, τα οποία προσφέρονται σαν ευλογία στους πιστούς. Άλλα θαύματα του Αγίου είναι και αυτά που ακολουθούν.
Μια γυναίκα, η οποία είχε λέπρα, πήγε στον τάφο του Αγίου και παρέμεινε εκεί όπου και με δάκρυα παρακαλούσε τον Άγιο να την κάνει καλά. Τότε ακολούθησε η φωνή του Αγίου. “Ἴδε, ὑγιής γέγονας τῆ εὐσπλαχνία τοῦ Κυρίου, πορεύου εἰς τόν οἶκόν σου ἐν εἰρήνῃ”.
Μια άλλη άρρωστη γυναίκα, αφού έμεινε πολλές ημέρες στον τάφο του Αγίου, είδε τον Άγιο, θεραπεύτηκε “καί ἄνοσος εἰς τά ἴδια ἀνεχώρησεν”. Επίσης ένα μικρό παιδί, το οποίο είχε μέσα του κακό πνεύμα ( ήταν δηλαδή δαιμονισμένο ) το πήγαν οι γονείς του στον τάφο του Αγίου και έμειναν πολλές ημέρες... τότε, αφού εμφανίστηκε ο Άγιος, επετίμησε το πνεύμα, το οποίο έκανε το παιδί να αφρίζει και να πέφτει στη γη και να φωνάζει στον Άγιο. “Ὦ Τύχων, δοῦλε τοῦ Θεοῦ τί διώκεις με τοῦ οἰκητηρίου μου”. Έτσι το παιδί έγινε τελείως καλά “οὕτως ὁ παῖς ἀνανήψας τέλεον ἐκαθαρίσθη”. Αυτά και πολλά άλλα θαύματα έκανε ο Άγιος και κάνει σε όσους με πίστη ζητούν τη βοήθειά του.
Μια μέρα άγνωστοι άνθρωποι έκλεψαν τα λείψανα του Αγίου απ’τό ναό και τα έριξαν στη θάλασσα. Το όνομα όμως του Αγίου δεν χάθηκε, γιατί οι τελευταίοι Αμαθούσιοι φεύγοντας από την ερειπωμένη πια πολιτεία τους θεώρησαν καθήκον τους, όπως πολύ ορθά σημειώνει ο Νέαρχος Κληρίδης στο βιβλίο του Χωριά και Πολιτείες της Κύπρου, όχι μόνο να κτίσουν καινούριο ναό στ’ όνομα του Αγίου, αλλά και να δώσουν στο χωριό το όνομά του και να τον ανακηρύξουν πολιούχο τους.
Πηγή: Οι εν Λεμεσώ Διαλάμψαντες Άγιοι
