Ἡ ἀλήθεια εἶναι ἐπαναστατική!
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος
Ποτὲ ἄλλοτε, καλοί μου φίλοι, δὲν ἐπικρατοῦσε τόσο πολὺ τὸ ψέμα, ὅσο σήμερα. Ἡ ὑπερπληροφόρηση, μὲ τὴν ὁποία ζοῦμε πλέον, ἔχει ἀλλάξει ὅλα τὰ δεδομένα. Οἱ ἀνακρίβειες, οἱ ὑπερβολές, τὰ κατασκευασμένα γεγονότα, οἱ ἀνυπόστατες φῆμες, ἡ παραπληροφόρηση κ.λπ. κυριαρχοῦν πλέον παντοῦ. Καὶ κατακλυσμιαῖα στὸ διαδίκτυο καὶ τὰ μέσα ἐνημέρωσης. Τόσο πολὺ ποὺ ἡ ἐποχή μας νὰ χαρακτηρίζεται ὡς ἐποχὴ τῆς … μετα-ἀλήθειας, ὅπως ἔχουμε πεῖ καὶ σὲ ἄλλο μας κείμενο. [1]
Ἔτσι οἱ ψεύτικες εἰδήσεις (γνωστὲς καὶ ὡς fake news), οἱ κακόβουλες ἱστοσελίδες (γνωστὲς ὡς bad sites), οἱ κακόβουλες διαφημίσεις (γνωστὲς ὡς bad ads) κ.λπ., ἀλλὰ καὶ τὴν ψευδοϊατρικὴ (γνωστὴ ὡς «ἐναλλακτικὴ ἰατρική»), οἱ ἀποκαλούμενες «μεταμοντέρνες θρησκεῖες», οἱ ἀποκρυφιστικὲς μέθοδοι καὶ πρακτικὲς κ.λπ. ἀποτελοῦν τὸ εὐρύτερο τοπίο.
Ἀλλὰ καὶ ἐμεῖς οἱ ἴδιοι πολλὲς φορὲς συμμετέχουμε σ’ αὐτὴ τὴν διαδικασία εἴτε πράττοντας παρόμοια, εἴτε μεταδίδοντας αὐτὴ τὴν κατάσταση ἀκόμη καὶ ἄθελά μας, εἴτε χρησιμοποιώντας τὸ ψέμα ὡς… διέξοδο!
Καὶ ὅμως τὸ ἐπαναστατικὸ δὲν εἶναι τὸ ψέμα, οὔτε καὶ ἡ ποικιλόμορφη διάδοσή του, ἀλλὰ αὐτὴ τούτη ἡ ἀλήθεια. Ὁ Τζὼρτζ Ὄργουελ γράφει τοῦτο: «Σὲ μίαν ἐποχὴ ποὺ κυριαρχεῖ τὸ ψέμα, ἡ ἀλήθεια θεωρεῖται ἐνέργεια ἐπαναστατική»!! Καὶ νὰ γιατί εἶναι ἐπαναστατική…
* * *
Πρῶτα – πρῶτα στὴν ἀλήθεια συναντᾶ κανεὶς ὅλες τὶς ἀρετές. Τονίζει ὁ Ἅγ. Νεκτάριος: «Στὴν ἀλήθεια διαλάμπει ἡ εὐγένεια, ἡ ἀθωότητα, ἡ ἁπλότητα, ἡ καλωσύνη, ἡ εὐσέβεια. Ἡ ἀρετὴ τὴ στόλισε, ἐνῶ ἡ ἁγιότητα χύθηκε πάνω της». Γι’ αὐτὸ καὶ κατὰ τὸν Μ. Βασίλειο «εἶναι τὸ μεγαλύτερο ἀγαθό». Πῶς, λοιπόν, νὰ μὴ εἶναι ἐπαναστατική;
Ἔπειτα εἶναι πανίσχυρη καὶ ἀκαταμάχητη. Ὅπως ἀναφέρει ἡ Ἁγ. Γραφὴ «ζεῖ καὶ νικᾶ» (Ἰερ.4,2). Κατὰ τὸν ἱ. Χρυσόστομο «Δὲν ὑπάρχει τίποτα σαφέστερο, ἁπλούστερο, καθαρότερο καὶ ἰσχυρότερο ἀπὸ τὴν ἀλήθεια», γι’ αὐτὸ καὶ «πάντα ἀποστομώνει τοὺς ἐχθρούς». Ἐπιπλέον τονίζει τοῦτο: «Ὅσο ἰσχυρὴ εἶναι ἡ ἀλήθεια, τόσο ἀσθενὲς εἶναι τὸ ψέμα. Γιατί ἡ μὲν ἀλήθεια ἂν καὶ πηγαίνει μὲ τὸ μέρος τῶν τυχόντων, καθιστᾶ αὐτοὺς λαμπρούς, ἐνῶ τὸ ψέμα ἂν καὶ βρίσκεται μὲ τὸ μέρος τῶν ἰσχυρῶν, παρουσιάζει αὐτοὺς ἀσθενεῖς»! Κατὰ τὸν Ἅγ. Κύριλλο Ἀλεξανδρείας «Εἶναι ἀξιοθαύμαστη τῆς ἀληθείας ἡ δύναμη». Γι’ αὐτὸ κατὰ τὸν ἴδιο «πάντοτε νικᾶ»! Κατὰ τὸν Ἀριστοτέλη «Τὸ ἀληθινὸ καὶ τὸ δίκαιο ἔχουν ἐκ φύσεως μεγαλύτερη δύναμη ἀπ’ τὸ ψέμα καὶ τὸ ἄδικο». Πῶς, λοιπόν, νὰ μὴ εἶναι ἐπαναστατική;
Εἶναι τὸ ἴδιο τὸ φῶς, κάποτε δὲ καὶ ἀπόλυτα ἐκτυφλωτικό! Γι’ αὐτὸ καὶ εἶπαν: «Τὸ φῶς τῆς ἀληθείας ὅσους δὲν φωτίζει, τοὺς τυφλώνει»! Γράφει ὁ Οὑγκώ: «Ἡ ἀγάπη τῆς ἀλήθειας εἶναι ἀγάπη τοῦ φωτός». Κατὰ τὸν ἱ. Χρυσόστομο «Ἡ ἀλήθεια διαλάμπει ἀπὸ παντοῦ, ἀκόμη καὶ μὲ ἐκεῖνα ποὺ κάνουν καὶ πάσχουν οἱ ἀντίθετοι»! Πῶς, λοιπόν, νὰ μὴ εἶναι ἐπαναστατική;
Εἶναι ἁπλή! Γράφει ὁ Ἅγ. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας «Ἡ ἀλήθεια εἶναι πρᾶγμα ἁπλό». Τονίζει ὁ Ἅγ. Γρηγόριος Θεολόγος «Ἡ ἀλήθεια εἶναι μία, ἐνῶ τὸ ψεῦδος πολύμορφο». Κατὰ τὸν ἱ. Χρυσόστομο «Οἱ δρόμοι τῆς ἀσέβειας εἶναι πολλοί, ἐνῶ τῆς ἀλήθειας ἕνας, γιατί ἡ πλάνη εἶναι ποικίλη καὶ πολύμορφη καὶ ἀσαφής, ἐνῶ ἡ ἀλήθεια εἶναι μία». Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, ὅπως ἔλεγε ὁ Δημόκριτος, «Αὐτὸς ποὺ λέει τὴν ἀλήθεια, δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ πολλὰ λόγια». «Οἱ καλύτερες ἀλήθειες εἶναι ἁπλές», γράφει ὁ Οὑγκώ. Ἄλλοι εἶπαν: «Ἁπλὰ εἶναι τὸ λόγια τῆς ἀλήθειας». Ὁ Γκαῖτε γράφει τοῦτο: «Ἂν τὴν ἀλήθεια ἔχετε νὰ πεῖτε, ποιὰ ἡ ἀνάγκη λόγια νὰ γυρεύετε νὰ βρεῖτε;». Κατὰ τὸν Λ. Τολστόϊ «Τὸ πιὸ πιστὸ γνώρισμα τῆς ἀληθείας εἶναι ἡ ἁπλότητα καὶ ἡ σαφήνεια. Τὸ ψέμα πάντα εἶναι περίπλοκο, πολύλογο κι ἔχει ἐξεζητημένο ὕφος». Καὶ τί πιὸ ἐπαναστατικὸ ἀπὸ τὴν ἁπλότητα;
Εἶναι ἡ διέξοδος! Εἶπαν γι’ αὐτό: «Τὸ νὰ λέει κανεὶς τὴν ἀλήθεια, εἶναι ὁ εὐκολότερος δρόμος, γιὰ νὰ ξεμπλέξει»! Πέραν τοῦ ὅτι, κατὰ τὸν ἱ. Χρυσόστομο «ἡ ἀλήθεια ἔχει μεγάλη ἀφθονία ἀποδείξεων». Τί ἐπαναστατικὸ κι αὐτό!
Εἶναι πανέμορφη! Αὐτὸ ἀναφέρει ὁ Ἅγ. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας ὡς ἑξῆς: «Εἶναι λαμπρὸ τὸ κάλλος τῆς ἀλήθειας». Ἄραγε ὑπάρχει κάτι πιὸ ἐπαναστατικὸ ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ὀμορφιά, ποὺ ἐπὶ τῆς οὐσίας εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός;
Δὲν καλύπτεται, δὲν σκεπάζεται, ὅ,τι κι ἂν γίνει! Κατὰ τὸν Μ. Ἀθανάσιο «Πολλὲς φορὲς κι αὐτοὶ οἱ ἐργάτες τοῦ ψεύδους ἀναγκάζονται ἀπ’ τὴν σαφήνεια τῶν πραγμάτων νὰ παραδέχονται τὴν ἀλήθεια, ἀκόμη κι ὅταν δὲν τὸ θέλουν». Κατὰ τὸν ἱ. Χρυσόστομο «Αὐτὴ εἶναι ἡ φύση τῆς ἀλήθειας, μὲ ἐκεῖνα ποὺ φαίνεται ὅτι ἐπιβουλεύεται, μὲ ἐκεῖνα γίνεται ἰσχυρότερη. Μὲ ἐκεῖνα λάμπει, μὲ τὰ ὁποῖα ἐπισκιάζεται». Ὡραῖα τὸ λέει καὶ ἡ παροιμία: «Ἡ ἀλήθεια πάντα πλέει σὰν τὸ λάδι στὸ νερό»! Ὁ Μὰξ Σέλεϊ ἔλεγε: «Ἡ ἐλπίδα σβήνει, ἀλλὰ δὲν πεθαίνει. Ἡ ἀλήθεια καλύπτεται, ἀλλὰ πάλι λάμπει». Ὑπέροχο εἶναι καὶ αὐτὸ ποὺ ἐλέχθη: «Κάθε ἀλήθεια περνᾶ ἀπὸ τρία στάδια. Πρῶτο, διακωμωδεῖται. Δεύτερο, βρίσκει βίαιη ἀντίσταση. Τρίτο, γίνεται δεκτὴ ὡς αὐταπόδεικτη»!! Μοναδικὰ ἐπαναστατικὸ κι αὐτό της τὸ γνώρισμα!
Μένει πάντα ἀλώβητη! Κατὰ τὸν ἱ. Χρυσόστομο «Αὐτὸς ποὺ πολεμεῖ τὴν ἀλήθεια τίποτα δὲν κατορθώνει, ἀλλὰ μᾶλλον τραυματίζει τὸν ἑαυτό του, ὅπως ἐκεῖνος ποὺ λακτίζει πρὸς καρφιά». Ἐπ’ αὐτοῦ ἄλλοι εἶπαν ὅτι «Ἡ ἀλήθεια καὶ οἱ ἀκτίνες τοῦ ἡλίου δὲν λερώνονται» καὶ ἄλλοι τοῦτο: «Τὴν ἀλήθεια μπορεῖ κανεὶς νὰ τὴν φυλακίσει καὶ νὰ τὴν δέσει, ὄχι ὅμως καὶ νὰ τὴν νικήσει, γιατί ἡ ἀλήθεια δὲν νικιέται ἀκόμη κι ἂν οἱ ἀντίπαλοί της εἶναι ἀναρίθμητοι». Κατὰ τὸν Μένανδρο «Ἡ ἀλήθεια ἔρχεται στὸ φῶς, ἀκόμη κι ὅταν ἐμεῖς δὲν τὸ ζητᾶμε»! Τί ἐπαναστατικὸ κι αὐτὸ ποὺ τὴν διακρίνει!
Κι ἐν τέλει… ὅπως τονίζει ὁ ἱ. Χρυσόστομος, «Ἡ ἀλήθεια παρουσιάζεται γυμνὴ σὲ ὅλους ἐκείνους ποὺ θέλουν νὰ δοῦν τὴν ὡραιότητά της κι οὔτε θέλει νὰ κρυφτεῖ, οὔτε φοβᾶται τὸν κίνδυνο, οὔτε τρέμει τὶς συκοφαντίες, οὔτε τὴ δόξα τῶν πολλῶν ἐπιθυμεῖ, οὔτε στὰ ἀνθρώπινα ὑπακούει, ἀλλὰ εἶναι ὑπεράνω ὅλων. Κι ἐνῶ δέχεται ἄπειρες κατηγορίες, ἐν τούτοις παραμένει ἀκαταγώνιστη, ἐκείνους ποὺ καταφεύγουν σὲ αὐτὴ τοὺς προφυλάσσει σὰν μέσα σὲ ἀσφαλὲς τεῖχος μὲ τὴν ὑπερβολική της δύναμη, καὶ τὶς μὲν λαθραῖες ἐπιθέσεις ἀποκρούει, ἀποδεικνύει δὲ σὲ ὅλους τὴν ὑπεροχή της». Τί χάρη καὶ τί δύναμη ποὺ ἔχει! Γι’ αὐτὸ καὶ μόνο ὅσοι εἶναι πραγματικοὶ ἐπαναστάτες τὴν ἐνστερνίζονται καὶ τὴν ἀκολουθοῦν!
Ἀλλὰ πῶς μπορεῖ νὰ μὴ συμβαίνουν αὐτά, ὅταν ἡ ἀλήθεια εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός; «Ἐγὼ εἶμαι ἡ ἀλήθεια» (Ἰω.14,6), μᾶς εἶπε.
Παρατηρεῖ ὁ Ἅγ. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας ἐπ’ αὐτοῦ: «Ὁ Θεὸς τῶν ὅλων μένει πάντοτε αὐτὸ ποὺ εἶναι, δηλαδὴ ἡ ἀλήθεια». Ὅπως δὲ τονίζει καὶ ὁ Ἅγ. Γρηγόριος Παλαμᾶς «Οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἀνήκουν στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ἀνήκουν στὴν ἀλήθεια. Καὶ ὅσοι δὲν ἀνήκουν στὴν ἀλήθεια, δὲν ἀνήκουν στὴν Ἐκκλησία».
* * *
Ἀντίθετα τὸ ψέμα «γεννήθηκε ἀπὸ τὸν διάβολο», ὅπως ἀναφέρει ὁ Μ. Βασίλειος. Κατὰ τὸν Ἅγ. Κύριλλο Ἀλεξανδρείας «ὁ διάβολος εἶναι ψεύτης καὶ πατέρας αὐτῶν ποὺ λένε ψέματα». Καὶ κατὰ τὸν ἱ. Χρυσόστομο «ὁ διάβολος πάντοτε ἀντιπαρατάσσει στὴν ἀλήθεια τὴν πλάνη». Ὡς ἐκ τούτου τὸ ψέμα εἶναι ἀδύναμο καὶ θνησιγενές.
Κατὰ Ἅγιο Κύριλλο, ἐπίσης, «Πάντοτε τὸ ψεῦδος εἶναι ἀβοήθητο ἀπ’ τὸν ἑαυτό του, καὶ τὰ πόδια τῆς ἀπάτης ἔχουν σαθρὸ τὸ μέρος ποὺ πατοῦν. Γι’ αὐτὸ περιγελιέται, καὶ μόλις μὲ δυσκολία μπορεῖ νὰ σταθεῖ μὲ ἐξωτερικὲς βοήθειες»!, ἐπιπλέον κατὰ τὸν ἴδιο «τὸ ψεῦδος πάσχει ἀπὸ ἀνανδρία»!
Κατὰ τὸν ἱ. Χρυσόστομο «Τὸ ψέμα παντοῦ καταπίπτει ἀπὸ μόνο του καὶ μάλιστα μὲ τὰ ἴδια μέσα, διὰ τῶν ὁποίων νομίζει ὅτι πολεμᾶ τὴν ἀλήθεια, τὴν δὲ ἀλήθεια τὴν κάνει λαμπρότερη»!
Κατὰ τὸν Ἅγ. Γρηγόριο Νύσσης: «Ὅταν τὸ ψέμα τιμᾶται πιὸ πολὺ ἀπὸ τὴν ἀλήθεια, ἀκόμη κι ἂν ἀνθίσει λίγο, φυλλορροεῖ γρήγορα καὶ διαλύεται μὲ τὰ ἴδια του τὰ τεχνάσματα»!
Ἔλεγε καὶ ὁ Γκαῖτε: «Μακριὰ ἀπὸ τὸ ψέμα! Δὲν δίνει ἀνακούφιση στὴν ψυχή, ὅπως ἡ ἀλήθεια. Δὲν παρηγορεῖ, ἀλλὰ λυπεῖ ἐκεῖνον ποὺ τὸ ἐκτοξεύει καί, σὰν βέλος σταλμένο ἀπὸ τὸν Θεό, γυρίζει πίσω καὶ πληγώνει τὸν τοξότη».
Ἑπόμενο εἶναι νὰ συμβαίνει αὐτὸ ποὺ λέει ἡ παροιμία: «Ὁ ψεύτης καὶ ὁ κλέφτης τὸν πρῶτο χρόνο χαίρονται»!
Καὶ μὲ αὐτὸ θέλουμε νὰ ἀλλάξουμε τὰ πράγματα τοῦ ἑαυτοῦ μας, ἀλλὰ καὶ τῆς κοινωνίας;
* * *
Ναί, εἴμαστε μὲ τὴν Ἀλήθεια. Αὐτὴν πιστεύουμε, Αὐτὴν ἀκολουθοῦμε. Καὶ μὲ Αὐτὴν κάνουμε τὴν ἐπανάστασή μας. Αὐτὴ νὰ εἶναι τὸ ὅπλο μας, τὸ στολίδι μας, ἡ δύναμή μας. Γιατί σαφῶς εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός.
Σημείωσις:
[1] Βλέπ. «ΖΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ… ΜΕΤΑ – ΑΛΗΘΕΙΑΣ».
