Αντιμετώπιση αιρετικών κατά τον άγ. Ιω. Χρυσόστομο: Καὶ ὁμολογία καὶ προσευχή.


«Οἱ φιλόπονοι τῶν γεωργῶν, ἐπειδὰν ἴδωσι δένδρον ἄκαρπον... διαφθεῖρον τὰ ἥμερα τῶν φυτῶν, μετὰ πολλῆς ἐκτέμνουσιν αὐτὸ τῆς σπουδῆς».

                                  
Οἱ φιλόπονοι γεωργοί, γράφει ὁ ἱ. Χρυσόστομος, τὰ ἄκαρπα δένδρα ποὺ φύτρωσαν ἀνάμεσα στὰ ἥμερα, καὶ ποὺ ἡ σκιὰ καὶ οἱ ρίζες τῶν ἄκαρπων ἐμποδίζει τὴν ἀνάπτυξιν τῶν ἄλλων καρποφόρων φυτῶν, τὰ ξεριζώνουν.
Πολλές φορές, ὅμως, συντελεῖ στὴν ἐκρίζωση τοῦ δέντρου ἕνας ἰσχυρότατος ἄνεμος.
Ἡ αἵρεση τῶν Ἀνομοίων (αὐτοὺς παρομοίαζε, τότε, ὡς ἄγριο δένδρο ὁ ἱ. Χρυσόστομος) καὶ ἡ σύγχρονη Παναίρεση τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, εἶναι ὡς ἄλλο ἄγριο καὶ ἀνήμερο δένδρο. Ἡ ἀντιμετώπισή του μᾶς προβληματίζει καὶ μᾶς ἀνησυχεῖ καὶ φαίνεται δυσκολη νὰ ἀντιμετωπιστεῖ, λόγῳ τοῦ ὅτι καθοδηγεῖται ἀπὸ τοὺς ἔχοντες τὴν μεγίστην θεσμικὴ ἐν Ἐκκλησίᾳ ἐξουσία (δηλ. Πατριάρχες, Ἐπισκόπους καὶ τοὺς συνοδοιποροῦντες μὲ αὐτοὺς ἀκαδημαϊκοὺς θεολόγους).
Γιὰ τὴν ἐκρίζωσή του, συμβουλεύει ὁ ἱ. Χρυσόστομος ὅλους, καὶ ἰδιαίτερα τοὺς ποιμένες (ὡς κατ’ ἐξοχὴν «φιλόπονους γεωργούς»), χρειάζεται, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν μὲ κάθε ἐκκλησιαστικὸ μέσο ἀντιαιρετικὸ ἀγῶνα καὶ ἡ διὰ τῆς προσευχῆς θερμὴ ἐπίκληση τοῦ θείου ἐλέους (ἐν βαθείᾳ συνειδήσει τῆς ἐπικινδυνότητός του), ὥστε ὁ Θεὸς διὰ τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος «πρόρριζον ἀνασπάσῃ τὴν αἵρεσιν» τοῦ Οἰκουμενισμοῦ.
Γιατὶ αὐτὸ τὸ αἱρετικὸ «δένδρον τῶν Ἀνομοίων (καὶ τῶν Οἰκουμενιστῶν) οὐ Παῦλος ἐφύτευσεν, οὐκ Ἀπολλὼς ἐπότισεν, οὐχ ὁ Θεὸς ηὔξανεν, ἀλλ' ἐφύτευσε μὲν λογισμῶν ἄκαιρος περιεργία, ἐπότισε δὲ ἀπονοίας τῦφος, ηὔξησε δὲ φιλοδοξίας ἔρως» καὶ ἀταξία ἤθους.
Αὐτή, ἐξ ἄλλου, ἡ φροντίδα μας γιὰ τὴν ἐκδίωξη τῆς αἱρέσεως, γίνεται γιὰ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ καὶ «ὑπὲρ τῆς σωτηρίας τῆς ἡμετέρας».
Ἀκόμα κι ἂν βρισκόμαστε ἀντιμέτωποι μὲ τὴν ἔσχατη αἵρεση τῆς ἱστορίας, τὸν Οἰκουμενισμό, μὲ τὸν ἀγῶνα καὶ τὴν ὁμολογίαν μας ἐκδηλώνουμε τὴν πρόθεσή μας νὰ ἐφαρμόσουμε τὶς πρὸς τοῦτο Ἐντολὲς καὶ διδασκαλίες τοῦ Κυρίου καὶ τῶν Ἁγίων, καὶ ὅτι ἐπιζητοῦμε τὴν σωτηρίαν διὰ τὸν ἑαυτό μας καὶ ὅσους ἀπὸ τοὺς οἰκείους καὶ ἀδελφούς μας διαθέτουν τὴν καλήν διάθεση.

Τὸ κείμενο τοῦ ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου:
«Οἱ φιλόπονοι τῶν γεωργῶν, ἐπειδὰν ἴδωσι δένδρον ἄκαρπον καὶ ἀνήμερον τοῖς αὐτῶν λυμαινόμενον πόνοις καὶ τῇ τῆς ρίζης τραχύτητι καὶ τῇ βαρύτητι τῆς σκιᾶς διαφθεῖρον τὰ ἥμερα τῶν φυτῶν, μετὰ πολλῆς ἐκτέμνουσιν αὐτὸ τῆς σπουδῆς. Πολλάκις δὲ αὐτοῖς καὶ ἄνεμός ποθεν ἐξελθών, συνεφάπτεται τῆς τομῆς, καὶ τῇ κόμῃ τοῦ δένδρου προσπεσὼν καὶ μετὰ πολλῆς τινάξας τῆς σφοδρότητος, συνέκλασέ τε αὐτὸ καὶ εἰς τὴν γῆν ἔρριψε, καὶ τοῦ πόνου τὸ πλέον αὐτοῖς ἐπεκούφισεν. Ἐπεὶ οὖν καὶ ἡμεῖς δένδρον ἐκτέμνομεν ἄγριον καὶ ἀνήμερον, τῶν Ἀνομοίων τὴν αἵρεσιν, παρακαλέσωμεν τὸν Θεὸν πέμψαι τοῦ Πνεύματος ἡμῖν τὴν χάριν, ἵνα ἀνέμου σφοδρότερον παντὸς προσβαλοῦσα πρόρριζον ἀνασπάσῃ τὴν αἵρεσιν, τὸ πλέον ἡμῖν ἐπικουφίζουσα τοῦ πόνου.
Ἤδη γάρ που καὶ γῆ χερσωθεῖσα καὶ γεωργικῶν οὐκ ἀπολαύσασα χειρῶν, πονηρὰς βοτάνας καὶ ἀκανθῶν πλῆθος καὶ δένδρα ἄγρια ἐξέβρασεν ἐκ τῶν οἰκείων κόλπων πολλάκις· οὕτω καὶ ἡ τῶν Ἀνομοίων ἐρημωθεῖσα ψυχὴ καὶ τῆς ἀπὸ τῶν Γραφῶν ἐπιμελείας οὐκ ἀπολαύσασα, οἴκοθεν καὶ ἀπ' αὐτῆς τὴν ἀγρίαν ταύτην καὶ ἀνήμερον ἐξέβρασεν αἵρεσιν. Τοῦτο γὰρ τὸ δένδρον οὐ Παῦλος ἐφύτευσεν, οὐκ Ἀπολλὼς ἐπότισεν, οὐχ ὁ Θεὸς ηὔξανεν, ἀλλ' ἐφύτευσε μὲν λογισμῶν ἄκαιρος περιεργία, ἐπότισε δὲ ἀπονοίας τῦφος, ηὔξησε δὲ φιλοδοξίας ἔρως.
Καὶ δεῖ τῆς τοῦ Πνεύματος ἡμῖν φλογός, ἵνα μὴ μόνον ἀνασπάσωμεν, ἀλλὰ καὶ κατακαύσωμεν τὴν πονηρὰν ταύτην ρίζαν, καλέσωμεν τοίνυν αὐτόν, τὸν ὑπ' ἐκείνων μὲν βλασφημούμενον, ὑφ' ἡμῶν δὲ εὐφημούμενον Θεόν, καὶ παρακαλέσωμεν, ὥστε καὶ τὴν γλῶτταν ἡμῶν πρὸς πλείονα διεγεῖραι δρόμον καὶ τὴν διάνοιαν ἡμῖν πρὸς σαφεστέραν διανοῖξαι τῶν λεγομένων σύνεσιν. Ὑπὲρ γὰρ αὐτοῦ καὶ τῆς αὐτοῦ δόξης ἅπας ἡμῖν ὁ πόνος, μᾶλλον δὲ ὑπὲρ τῆς σωτηρίας τῆς ἡμετέρας».

(Χρυσοστόμου Ἰω., Περὶ Ἀκαταλήπτου, (Πρὸς Ἀνομοίους λόγ. α΄), TLG, Homily 3, line 160).