(Μ. Βασίλειος, Ομιλία 19
– Εις τους Αγίους Σαράντα Μάρτυρες, P.G. 31, 517 ABC)
Τοῦ Ν.
ΣΑΚΑΛΑΚΗ
Θαυμάσια αυτή η ομιλία του Μ. Βασιλείου στους 40
Μάρτυρες, που (το 320) γυμνοί θανατώθηκαν από το ψύχος επάνω στην παγωμένη
λίμνη της Σεβαστείας κατά το διωγμό του Λικινίου.
«Νέο το ολοκαύτωμα, που πραγματοποιείται όχι με
φωτιά, αλλά με το κρύο», υπογραμμίζει ο Ι. Πατήρ.
Πολλοί οι διωγμοί, μικροί και μεγάλοι, στην
παγκόσμια Ιστορία, που προσπάθησαν να στρέψουν το ρεύμα του Χριστιανισμού στο
πεδίο της ανυπαρξίας νομίζοντας, οι διώκτες–τύρρανοι, ότι έτσι παραμένουν
σταθερά στο πραγματικό έδαφος της Ιστορίας.
Με τη διασταύρωση–συναίρεση εξουσίας και βίας, ο Λικίνιος έθεσε το διωκτικό περίγραμμά του γύρω από τους Χριστιανούς, ως ροή εγκλημάτων, ως θέατρο σφαγών.
Υπενθυμίζει ο Μ. Βασίλειος: «επειδή δε
περιηγγέλη το άθεον εκείνο και ασεβές κήρυγμα, μη ομολογείν τον Χριστόν, ή
κινδύνους εκδέχεσθαι, ηπειλείτο δε παν είδος κολάσεως και πολύς ο θυμός και
θηριώδης παρά των κριτών της αδικίας κατά των ευσεβούντων κεκίνητο, επιβουλαί
δε και δόλοι κατ’ αυτών συνερράπτοντο και ποικίλα είδη βασάνων επετηδεύετο και
οι αικιζόμενοι απαραίτητοι, το πυρ έτοιμον, το ξίφος ηκόνητο, ο σταυρός
επεπήγει, ο βόθρος, ο τροχός, οι μάστιγες, οι μεν έφευγον, οι δε υπέκυπτον, οι
δε εσαλεύοντο, τινές δε προ της πείρας μόνην την απειλήν κατεπλάγησαν, έτεροι
δε, εγγύς γενόμενοι των δεινών ιλιγγίασιν…».
Μετάφρασις–ερμηνεία: «Όταν δε
εξαγγέλθηκε εκείνο το άθεο και ασεβές διάταγμα να μην ομολογούν πίστη στον
Χριστό ή διαφορετικά να τιμωρούνται, απειλείτο δε κάθε είδος τιμωρίας και είχε
ξεσηκωθεί πολύς και άγριος ο θυμός από μέρους των αδίκων δικαστών εναντίον των
Χριστιανών, εμηχανορραφούντο σε επιβουλές και δολοπλοκίες εναντίον τους και επινοούσαν
ποικίλα είδη βασανισμού και οι βασανιστές ήσαν απολύτως αναγκαίοι, η φωτιά ήταν
έτοιμη, το ξίφος ακονισμένο, ο σταυρός είχε στηθεί, ο λάκκος, ο τροχός, τα
μαστίγια έτοιμα και άλλοι μεν έφευγαν στην έρημο, άλλοι δε υπέκυπταν και
επροσκυνούσαν τα είδωλα, άλλοι δε εκλονίζοντο, μερικοί δε κατατρόμαζαν και με
μόνη τη δοκιμασία της απειλής, άλλοι δε αφού έρχονταν κοντά στα δεινά ετρελλαίνοντο…».
Δεν γνωρίζω, αν η Ιστορία κρατεί λογαριασμό των
ήρεμων χρόνων της Εκκλησίας.
Στο επικίνδυνο εκείνο σταυροδρόμι της Ιστορίας–Εκκλησίας,
η στάση των 40 Μαρτύρων λειτούργησε ως δείκτης αλάνθαστος στην πορεία της
Εκκλησίας. Αντίλαλος του μαρτυρίου τους είναι και η ομιλία του Μ. Βασιλείου.
Ο π. Σπυρίδων Μπιλάλης, υπογραμμίζει:
«Οποία υψηλή θεολογία περί του μαρτυρίου
διακηρύσσεται υπό των Μαρτύρων, των «φιλοσόφων του Αγίου Πνεύματος»! Το
μαρτύριον είναι αιωνία νίκη της αφθαρσίας εναντίον της φθοράς» και «οι άγιοι
τεσσαράκοντα Μάρτυρες, γυμνωθέντες υπό των δημίων, απεκδύονται τον παλαιόν άνθρωπον,
ενδύονται τον νέον, σκιρτούν, αγάλλονται, προσφέρουν «καινόν ολοκαύτωμα» την
ζωήν των» (Μάρτυρες της Ορθοδοξίας, σελ. 262-263).
Να υπογραμμίσουμε, ότι ο Μ. Βασίλειος ομιλεί και ως
ιατρός, περιγράφοντας με επιστημονική ακρίβεια τις επιπτώσεις του ψύχους στον
ανθρώπινο οργανισμό και πώς επέρχεται ο θάνατος, τονίζοντας παράλληλα τα λόγια
των Μαρτύρων: «Δριμύς
ο χειμών, αλλά γλυκύς ο παράδεισος∙ αλγεινή η πήξις, αλλ’ ηδεία η ανάπαυσις.
Μικρόν αναμείνωμεν και ο κόλπος ημάς θάλψει του πατριάρχου. Μιας νυκτός όλον
αιώνα ανταλλαζώμεθα… καινόν το ολοκαύτωμα, ου δια πυρός, αλλά δια κρύους
ολοκαρπούμενον».
Μετάφρασις – ερμηνεία: «Ο χειμώνας είναι
δριμύς, αλλά ο παράδεισος γλυκύς. Το πάγωμα οδυνηρό, αλλά η ανάπαυση γλυκειά.
Ας αναμείνουμε λιγάκι και η αγκαλιά του πατριάρχη Αβραάμ θα μας περιθάλψει. Θα
ανταλλάξουμε μία νύκτα με ολόκληρη την αιωνιότητα… καινούργια θυσία, που
προσφέρεται όχι πάνω στη φωτιά αλλά με το κρύο».
Δριμύς ο χειμών και σήμερα στην Εκκλησία, μέσα σε
μια παγκόσμια παγωμένη λίμνη επικυριαρχίας του οικουμενισμού και ενός
«βασιλιά-ιού».
Ταιριάζουν, απόλυτα, τα λόγια του π. Ηλία
Βλαχόπουλου, που διασώζει ο π. Αυγουστίνος Καντιώτης στο βιβλίο του «Ελευθέρα
και Ζώσα Εκκλησία» (σελ. 189):
«Οι δύο μάρτυρες, Κλήρος και Λαός, ουδέποτε έλειψαν από
της Εκκλησίας του Χριστού.
Αλλ’ οι μάρτυρες ούτοι άλλοτε μεν ενεργούσι δραστηρίως και
φέρουσιν αποτελέσματα, άλλοτε δε αργούσι και κοιμώνται ένεκα κωλυμάτων, καθώς
οι εργάται της γης εν ώρα χειμώνος και βροχής και χιόνος. Ναι χειμών επήλθε
συμφοράς και εν μέσω σου, Εκκλησία μου, κατά τα δίκαια κρίματα του Θεού, και
νέκρωσις και απραξία των δύο σου μαρτύρων πολυχρόνιος. Την θύελλάν σου δε
ταύτην τις διηγήσεται και τις αναγγελεί;».
Αναμφίβολα, οι σημερινές πολιτειακές και
εκκλησιαστικές συμπεριφορές, ως πάγοι πιέζουν τις καρδιές των πιστών ορθοδόξων
ενώ, ταυτόχρονα, δημιουργούν και στις καρδιές «πυρέσσουσα» ανησυχία.
Παραλλάσσοντας τη φράση του Μ. Βασιλείου,
υπογραμμίζουμε: «Καινόν το ολοκαύτωμα, ου δια πυρός αλλά δια ενός ιού
ολοκαρπούμενον».
Είναι τέτοιας υφής οι πάγοι, που αναγκάζουν
πολλούς να υποκύψουν στην πίεση της «Νέας Τάξης» πραγμάτων. Είναι φανερό, οτι
οι σύγχρονοι Λικίνιοι θέλουν να εξαφανίσουν–αντικαταστήσουν την Ορθοδοξία.
Οι πιστοί όμως βοούν:
«Δριμύς ο χειμών, αλλά γλυκεία η Θεία Ευχαριστία».
Στην ακολουθία του Εσπερινού των 40
Μεγαλομαρτύρων, ψάλλουμε:
«Ως
έχοντες παρρησίαν, προς Χριστόν τον Θεόν ημών, Μάρτυρες παναοίδιμοι, αυτόν
εκτενώς πρεσβεύσατε, του σωθήναι τους εν πίστειεκτελούντας, την πανσέβαστον
μνήμην αυτών».
Ο Αγ. Βασίλειος, τονίζει παραμυθητικά,
παρηγορητικά:
«Όποιος θλίβεται, στους σαράντα καταφεύγει. Όποιος χαίρει, σ’ αυτούς
τρέχει. Ο πρώτος για ν’ απαλλαγεί από τα δυσάρεστα. Ο άλλος για να εξασφαλίσει
τα καλύτερα. Εδώ προβάλλει γυναίκα ευσεβής να προσεύχεται για τα τέκνα της, να
ζητά τον γυρισμό του ξενιτεμένου άνδρα της, τη σωτηρία του αρρώστου. Μαζί με
τους μάρτυρες ας γίνονται τα αιτήματά σας».
Οι γενναίοι στρατιώτες του Χριστού, όπου
εμαρτύρησαν δια την πίστιν είναι οι εξής:
1)Αγγίας 21)
Θεόδουλος
2) Αγλάϊος 22) Θεόφιλος
3) Αέτιος 23)
Ιωάννης
4) Αθανάσιος 24) Κάνδιδος
5) Ακάκιος 25) Κύριλλος
6) Αλέξανδρος 26) Κυρίων
7) Βιβιανός 27) Λυσίμαχος
8) Γάϊος 28)
Μελίτων
9) Γοργόνιος 29) Νικόλαος
10) Γοργόνιος
(έτερος) 30) Ξανθίας
11) Δομετιανός 31) Ουαλέριος
12) Δόμνος 32) Ουάλης
13) Εκδίκιος 33) Πρίσκος
14) Ευνοϊκός 34) Σακερδών
15) Ευτυχής 35) Σεβηριανός
16) Ευτύχιος 36) Σισένιος
17) Ηλιανός 37) Σμάραγδος
18) Ηλίας 38)
Φιλοκτήμων
19) Ηράκλειος 39) Φλάβιος
20) Ησύχιος 40) Χουδίων
ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ
