Prof. Yakov M. Rabkin
Μετάφραση ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
Υπάρχει μια βαθιά διαίρεση μεταξύ των σιωνιστών υποστηρικτών του Ισραήλ από τη μία πλευρά και των κοσμικών και θρησκευτικών Εβραίων από την άλλη, οι οποίοι απορρίπτουν τον σιωνισμό και, συνεπώς, την ίδια την ιδέα ενός ξεχωριστού κράτους για τους Εβραίους. Οι περισσότεροι Εβραίοι πρέπει να βρίσκονται κάπου ενδιάμεσα. Για χρόνια, ανατριχιάζουν με τις ενέργειες του Ισραήλ, χωρίς ωστόσο να αμφισβητούν την εθνοκρατική φύση του ισραηλινού κράτους. Γι' αυτούς, το "δικαίωμα του Ισραήλ να υπάρχει" είναι ιερό, επειδή φοβούνται ότι η μόνη εναλλακτική λύση είναι η φυσική καταστροφή των Ισραηλινών Εβραίων. Παρόλο που οι περισσότεροι από αυτούς ζουν σε φιλελεύθερες δημοκρατίες, είναι δύσκολο γι' αυτούς να διανοηθούν ότι το Ισραήλ μπορεί να αλλάξει τη φύση του, όπως έκανε η Νότια Αφρική πριν από μερικές δεκαετίες, και να γίνει ένα φιλελεύθερο κράτος με ίσα δικαιώματα για όλους σε ολόκληρη την περιοχή που βρίσκεται υπό ισραηλινό έλεγχο μεταξύ της Μεσογείου και του ποταμού Ιορδάνη.
Η επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα έχει κάνει πολλούς Εβραίους σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα τους νέους, να αποφεύγουν κάθε σχέση με το κράτος του Ισραήλ. Αλλά τουλάχιστον εξίσου πολλοί αρνήθηκαν να παραμείνουν "Εβραίοι της σιωπής" και ήρθαν να καταγγείλουν την εκδικητική απάντηση του Ισραήλ στην επίθεση της Χαμάς στο έδαφός του στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι Εβραίοι φώναξαν σε περίοπτη θέση κατά της βίας στη Γάζα. Εκατοντάδες διαδηλωτές έκλεισαν τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Νέας Υόρκης ζητώντας άμεση κατάπαυση του πυρός.
Μια εβδομάδα νωρίτερα, Εβραίοι τυλιγμένοι σε σάλια (μαντήλια) προσευχής πραγματοποίησαν καθιστική διαμαρτυρία στο αμερικανικό Κογκρέσο στην Ουάσιγκτον. Αφού απαίτησαν τον τερματισμό της βίας, άνοιξαν βιβλία προσευχής και άρχισαν να απαγγέλλουν τα αρχαία λόγια που σταθεροποιούν τους Εβραίους εδώ και γενιές. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, Εβραίοι ξεδίπλωσαν πανό που έγραφαν "Οι Παλαιστίνιοι πρέπει να είναι ελεύθεροι" στη βάση του Αγάλματος της Ελευθερίας στη Νέα Υόρκη.
Οι αντισιωνιστές υπερορθόδοξοι Εβραίοι έχουν κάψει ισραηλινές σημαίες στις διαδηλώσεις τους σε όλο τον κόσμο. Πιστεύουν ότι το σιωνιστικό κράτος δεν είναι απλώς μια "οικειοποίηση" των εβραϊκών συμβόλων και της ταυτότητάς τους, αλλά η βασική αιτία μιας αιματηρής σύγκρουσης στην οποία υποφέρουν αθώοι Εβραίοι και Παλαιστίνιοι.
Πράγματι, το Ισραήλ είναι ένα σιωνιστικό κράτος. Το να το αποκαλούμε εβραϊκό δημιουργεί μόνο σύγχυση, επειδή είναι δύσκολο να το ορίσουμε. Το Ισραήλ ενσαρκώνει τον ευρωπαϊκό εθνοτικό εθνικισμό που διαμορφώθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και όχι τον Ιουδαϊσμό που αναπτύχθηκε εδώ και χιλιετίες. Από την αρχή, οι Σιωνιστές περιφρονούσαν τους Εβραίους και τον Ιουδαϊσμό, καθώς στόχευαν στην αναπαραγωγή ενός νέου είδους: του ατρόμητου Εβραίου πολεμιστή αγρότη. Τα κατάφεραν πέρα από τα πιο τρελά τους όνειρα. Το Ισραήλ δημιούργησε μια κινητοποιημένη κοινωνία και μια τρομερή πολεμική μηχανή υψηλής τεχνολογίας. Καθώς η ισραηλινή κοινωνία κινήθηκε σταθερά προς τα δεξιά, εδραίωσε την υποστήριξη των ακροδεξιών εξτρεμιστών και ρατσιστών, συμπεριλαμβανομένων των αντισημιτών, σε όλο τον κόσμο, όπως οι λευκοί ρατσιστές στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το Ισραήλ είναι η πιο πρόσφατη αποικία εποίκων. Η Ροδεσία και η Αλγερία αποτελούν πλέον μακρινή ανάμνηση. Η Νότια Αφρική απελευθερώθηκε από το επίσημο απαρτχάιντ. Ενώ οι έποικοι στην Αμερική και την Ωκεανία διέπραξαν γενοκτονία κατά των ιθαγενών τον 19ο αιώνα, το Ισραήλ ξεκίνησε μαζικές εθνοκαθάρσεις μάλλον αργά, μόλις το 1947. Ορισμένοι, όπως ο Ισραηλινός ιστορικός Benny Morris, που την κατέγραψε, λυπούνται που οι Σιωνιστές δεν ολοκλήρωσαν τη δουλειά όπως οι λευκοί Αμερικανοί, Αργεντινοί ή Αυστραλοί, οι οποίοι εξαφάνισαν το μεγαλύτερο μέρος των τοπικών πληθυσμών. Πράγματι, το Ισραήλ έχει σήμερα υπό τον έλεγχό του περίπου ίσο αριθμό Παλαιστινίων και Εβραίων, αλλά οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι δεν έχουν πολιτικά δικαιώματα.
Πολλοί Εβραίοι, τόσο στο Ισραήλ όσο και αλλού, προσπαθούν να συμβιβαστούν με τις αντιφάσεις μεταξύ του Ιουδαϊσμού που δηλώνουν ότι πρεσβεύουν και της σιωνιστικής ιδεολογίας που τους έχει κυριεύσει. Μια νέα ποικιλία του Ιουδαϊσμού έχει ριζώσει στο Ισραήλ: Εθνικός Ιουδαϊσμός, dati-leumi στα εβραϊκά. Για ορισμένους Εβραίους, αυτή η νέα πίστη απαλύνει αυτές τις αντιφάσεις.
Ανάμεσα στους πιο ένθερμους οπαδούς της συναντά κανείς τον δολοφόνο του πρωθυπουργού Ιτζάκ Ράμπιν, ο οποίος είχε προσπαθήσει να βρει μια διευθέτηση με τους Παλαιστίνιους, και εξέχοντα μέλη της σημερινής ισραηλινής κυβέρνησης. Ο εθνικός ιουδαϊσμός είναι επίσης η ιδεολογία πολλών εποίκων αυτοδικίας που, από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, έχουν εντείνει την παρενόχληση, την απαλλοτρίωση και τη δολοφονία των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη. Οι εκδικητές οπλισμένοι με τουφέκια είναι περήφανοι που συμπληρώνουν αυτό που κάνει ο ισραηλινός στρατός με τανκς, βόμβες και ρουκέτες στη Γάζα.
Αρκετοί Εβραίοι αναρωτιούνται τώρα αν αυτό το ξεχωριστό κράτος για τους Εβραίους που παράγει χρόνια βία είναι "καλό για τους Εβραίους". Η αργοπορία αυτής της αμφισβήτησης αντανακλά την επιτυχία της μεταμφίεσης του Ισραήλ ως "εβραϊκό και δημοκρατικό κράτος", ένα θεωρητικό και ιδεολογικό οξύμωρο. Ο βομβαρδισμός της Γάζας τρύπησε αυτό το προπαγανδιστικό μπαλόνι και αποκάλυψε τον χαρακτήρα του Ισραήλ ως μια πολεμοχαρής αποικία εποίκων, θύμα της ίδιας της πρακτικής του αποκλεισμού και της καταπίεσης.
Πολλοί Εβραίοι αποδοκιμάζουν αυτή την πρακτική επειδή έρχεται σε αντίθεση με όλα όσα διδάσκει ο Ιουδαϊσμός, ιδιαίτερα τις βασικές αξίες της ταπεινότητας, της συμπόνιας και της καλοσύνης. Συνειδητοποιούν ότι εκείνοι οι Εβραίοι -στην πραγματικότητα, η συντριπτική τους πλειοψηφία- που απέρριψαν τον Σιωνισμό πριν από έναν αιώνα, μπορεί να είχαν δίκιο. Άλλοι Εβραίοι βρίσκονται επίσης σε συναισθηματική δυσχέρεια. Βαθιά θλιμμένοι από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και ομοίως συντετριμμένοι από την αμείλικτη απάντηση του Ισραήλ, ανησυχούν επίσης για την έξαρση του αντιεβραϊκού αισθήματος γύρω τους.
Η θανατηφόρα επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 δείχνει πώς ο εκτοπισμός και η καταπίεση των Παλαιστινίων από το Ισραήλ γεννά το μίσος τους. Κατά συνέπεια, θέτει σε φυσικό κίνδυνο τους Εβραίους στο Ισραήλ. Η επακόλουθη δολοφονία χιλιάδων Παλαιστινίων στη Γάζα θέτει σε κίνδυνο τους Εβραίους τόσο στο Ισραήλ όσο και αλλού. (Οι μουσουλμάνοι γίνονται επίσης στόχοι, όπως δείχνει η τραγική δολοφονία ενός εξάχρονου Αμερικανού Παλαιστίνιου).
Όταν το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι είναι το κράτος όλων των Εβραίων, τους μετατρέπει σε ομήρους των πολιτικών και των πράξεών του. Όταν οι οργανώσεις της εβραϊκής κοινότητας δηλώνουν "Στεκόμαστε στο πλευρό του Ισραήλ!" ενεργούν ως πληρεξούσιοι του Ισραήλ και όχι ως εκπρόσωποι των Εβραίων. Για να είμαστε πιο ακριβείς, εκπροσωπούν εκείνους τους Εβραίους των οποίων η ταυτότητα έχει γίνει κυρίως πολιτική: πιστοί στο Ισραήλ, καλώς ή κακώς.
Το Ισραήλ και ο σιωνισμός έχουν από καιρό πολώσει τους Εβραίους. Ενώ οι Εβραίοι παγκοσμίως είναι σε μεγάλο βαθμό διχασμένοι μεταξύ αυτών των "πρώτων του Ισραήλ" και εκείνων που καταγγέλλουν το Ισραήλ, κανένα από τα δύο στρατόπεδα δεν επηρεάζει τις ενέργειες του Ισραήλ. Μοιάζουν με οπαδούς, που υποστηρίζουν τη μία ή την άλλη πλευρά, παρακολουθώντας από έξω την εξέλιξη της κατάστασης. Το να κατηγορούν και να επιτίθενται στους Εβραίους για τις ενέργειες του Ισραήλ είναι λάθος και αντισημιτικό. Ενισχύει επίσης τον βασικό σιωνιστικό ισχυρισμό ότι οι Εβραίοι μπορούν να είναι ασφαλείς μόνο στο Ισραήλ.
Μένει να δούμε αν το ρήγμα μεταξύ εκείνων που κρατούν γερά την εβραϊκή ηθική παράδοση και των μεταστραφέντων στον εθνοτικό εθνικισμό μπορεί μια μέρα να αποκατασταθεί. Όσο μοιραίο και αν είναι αυτό το ρήγμα για τους Εβραίους και τον Ιουδαϊσμό, είναι λιγότερο σημαντικό για το Ισραήλ, το οποίο σήμερα μετράει πολύ περισσότερους ευαγγελικούς χριστιανούς παρά Εβραίους μεταξύ των άνευ όρων υποστηρικτών του.
Οι μαζικές παγκόσμιες διαμαρτυρίες δεν έχουν επηρεάσει μέχρι στιγμής ούτε την εκδικητική βία των Ισραηλινών στη Γάζα ούτε την προμήθεια αμερικανικών όπλων για την υποστήριξή της. Υπάρχει λόγος να απελπιστούμε. Αλλά η ιουδαϊκή παράδοση ενθαρρύνει τους Εβραίους να συνεχίσουν, ακόμη και σε φαινομενικά απελπιστικές συνθήκες: "Δεν είναι καθήκον σας να τελειώσετε το έργο, αλλά ούτε έχετε την ελευθερία να το εγκαταλείψετε..." (Πίρκε Αβότ 2:16) Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλοί Εβραίοι παραμένουν στην πρώτη γραμμή του αγώνα ενάντια στην αλόγιστη βία του Ισραήλ. Αλλά όταν η βία τελειώσει, πολλοί θα συνειδητοποιήσουν ότι οι διαμαρτυρίες τους τους έχουν χειραφετήσει από τον συναισθηματικό εναγκαλισμό του Ισραήλ.
Αυτή η χειραφέτηση από το σιωνιστικό κράτος παρατηρήθηκε σε πολύ διαφορετικές εβραϊκές κοινότητες, Ashkenazi και Sephardi, αυστηρά παρατηρητικές και πιο φιλελεύθερες. Έτσι, ένας υπερορθόδοξος επικριτής του Ισραήλ, συνήθως ανταγωνιστικός προς τον μεταρρυθμιστικό ιουδαϊσμό, επαινεί έναν μεταρρυθμιστή ραβίνο που λέει ότι "όταν οι Εβραίοι υποστηρικτές του Ισραήλ στο εξωτερικό δεν μιλούν ενάντια στις καταστροφικές πολιτικές που ούτε εγγυώνται την ασφάλεια των πολιτών του ούτε δημιουργούν το κατάλληλο κλίμα για να προσπαθήσουν να επιτύχουν μια δίκαιη ειρήνη με τους Παλαιστίνιους ... προδίδουν τις χιλιετείς εβραϊκές αξίες".
Το πυρηνικά οπλισμένο Ισραήλ δεν θέτει σε κίνδυνο μόνο τους Παλαιστίνιους και τους Εβραίους. Απειλεί έναν Αρμαγεδδώνα για την περιοχή και την επιλογή Σαμψών για τον κόσμο. Αυτά τα αποκαλυπτικά σενάρια μπορούν να πυροδοτηθούν αν μια ισραηλινή κυβέρνηση αποφασίσει ότι η χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μια υπαρξιακή απειλή. Αυτό μπορεί να σημαίνει όχι μόνο την απειλή της φυσικής καταστροφής αλλά και το διαφαινόμενο τέλος της θεσμοθετημένης κυριαρχίας των Ισραηλινών Εβραίων επί των Παλαιστινίων, το τέλος της εθνοκρατίας.
Υπάρχει ελπίδα. Η Αγγλία καταπίεζε την Ιρλανδία για αιώνες. Η Γαλλία και η Γερμανία πολέμησαν με πικρία πολλούς πολέμους. Τι θα χρειαστεί για να ζήσουν ειρηνικά δίπλα-δίπλα Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι; Πολλοί Εβραίοι και πολύ περισσότεροι Παλαιστίνιοι πιστεύουν ότι η δομή του σιωνιστικού κράτους που μοιάζει με απαρτχάιντ, η οποία εξηγεί γιατί ζει με το σπαθί από την ίδρυσή του, πρέπει να αλλάξει. Γνωρίζουν ότι μόνο όταν όλοι οι κάτοικοι των Αγίων Τόπων απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα και έχουν μερίδιο στην όποια πολιτική διευθέτηση επιτευχθεί (ένα κράτος, δύο κράτη ή κάτι άλλο) θα σταματήσει ο κύκλος του θανάτου.
«Πᾶνος»
