Και όλα αυτά συνέβησαν και ειπώθηκαν, όταν ο οικουμενισμός δεν είχε ακόμα επικρατήσει και διεισδύσει παντού. Σήμερα;
«Εάν συνταχθώμεν τοις αντορθοδόξοις φρονήμασι του Πατριάρχου Αθηναγόρα , θα πρέπει αμέσως να διαγραφούν από το αγιολόγιον της Ορθοδόξου Εκκλησίας ου μόνον τα ονόματα των διαληφθέντων αγίων αλλά και απάντων των υπέρ της Ορθοδοξίας διά μέσου των αιώνων αγωνισθέντων και αναιρεθέντων μαρτύρων».
Ο αείμνηστος αγωνιστής Ιεράρχης Ελευθερουπόλεως Αμβρόσιος (+1984), υπήρξε ο πρώτος, εκ των Επισκόπων της Ελλάδος, που διέκοψε το μνημόσυνο του του οικουμενιστού πατριάρχου Αθηναγόρα. Αυτό συνέβη το 1970. Όπως και σήμερα έτσι και ο Μητροπολίτης Αμβρόσιος πολεμήθηκε την εποχή εκείνη, τόσο από την τότε Ιερά Σύνοδο της κρατούσης Εκκλησίας, όσο και από "θεολόγους" και "επιστήμονες" της εποχής. Ένας από αυτούς, ο Ιωάννης Παναγόπουλος, δικηγόρος, γνώστης τάχα και του κανονικού δικαίου της Εκκλησίας και φίλος του Αθηναγόρα, επέκρινε σφοδρότατα τον Αμβρόσιο, αλλά και τους άλλους δύο Επισκόπους που αποτειχίσθηκαν από τον Αθηναγόρα (Φλωρίνης Αυγουστίνο και Παραμυθίας Παύλο), χαρακτηρίζοντας τη διακοπή του μνημοσύνου ως αντικανονική και απαιτώντας την τιμωρία τους. Παραθέτουμε από την απάντηση του Μητροπολίτου Αμβροσίου (δημοσιεύθηκε στον "Ορθόδοξο Τύπο" στις 15-4-1971) ορισμένα αποσπάσματα.
"...Διατί αγνοεί ο γνωμοδοτήσας ότι εν τη εκκλησιαστική ζωή και ιστορία επανειλημμένως η ευθιξία των Ορθοδόξων συνειδήσεων ωδήγησεν εις διακοπήν μνημοσύνου όχι μόνον προ Συνοδικής καταδίκης του ενόχου, αλλά και προ της διά ρητού Κανόνος παροχής τοιούτου δικαιώματος; Αναφέρω μίαν συγκεκριμένην περίπτωσιν. Όταν ο Κωνσταντινουπόλεως Νεστόριος απέρριψε τον όρον "Θεοτόκος", πολλοί των υπ' αυτών Κληρικών έπαυσαν αμέσως το μνημόσυνόν του, καίτοι ακόμη ούτε ο Νεστόριος είχε δικασθή, ούτε ο όρος αυτός είχε δογματισθή δι' επισήμου Συνοδικής αποφάσεως, ούτε καν υπήρχεν ο 15ος Κανών της Πρωτοδευτέρας Συνόδου, ο δίδων δικαίωμα της παύσεως μνημοσύνου διά κηρυσσόμενα αιρετικά φρονήματα. Οι Κληρικοί ούτοι κατεδικάσθησαν Συνοδικώς υπό του Νεστορίου, ως αντικανονικώς ενεργήσαντες (αυτό ακριβώς ζητεί και δι' ημάς ο γνωμοδοτών!). Τί συνέβη μετά ταύτα; Πρώτον: Ο Άγιος Κύριλλος και ολόκληρος η Εκκλησία Αλεξανδρείας ηγνόησαν τελείως την καταδίκην των εν λόγω Κληρικών, επήνεσον αυτούς δι' ό,τι έπραξαν και εδέχοντο αυτούς εις εκκλησιαστικήν κοινωνίαν. Δεύτερον: Η μετ' ολίγον συνελθούσα Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος, εξετάσασα την διδασκαλίαν του Νεστορίου και ευρούσα αυτήν μη Ορθόδοξον, κατεδίκασεν μεν αυτόν, εδικαίωσε δε όσους είχον παύσει το μνημόσυνόν του προ Συνοδικής καταδίκης, ως ορθώς ενεργήσαντας. Και ταύτα επαναλαμβάνομεν αιώνας όλους πριν υπάρξει επίσημον κανονικόν θέσπισμα (ο 15ος Κανών της Πρωτοδευτέρας) το οποίον να παρέχει ρητώς δικαίωμαν παύσεως μνημοσύνου "προ Συνοδικής διαγνώσεως"! Τα αγνοεί αυτά ο γνωμοδοτήσας;
...Ο 15ος Κανών της Πρωτοδευτέρας δεν αξιοί να έχη καταδικασθή υπό Οικουμενικής Συνόδου μία διδασκαλία ως αίρεσις, ίνα θεμελιωθή δικαίωμα παύσεως μνημοσύνου του κηρρύσοντος ταύτην. Λέγει απλώς: "Δι' αίρεσιν τινά παρά των αγίων Συνόδων ή Πατέρων κατεγνωσμένην...". Αρκεί λοιπόν και η γνώμη των επί μέρους Πατέρων! (Άλλωστε ουκ ολίγα Δόγματα φέρονται εν τη ζωή και τη πράξει και τη διδασκαλία της Εκκλησίας και δεν έτυχον διατυπώσεως παρ' ουδεμιάς Οικουμενικής Συνόδου).
...Με ερωτά ο γνωμοδοτών: Έπρεπεν ο Πατριάρχης να ηρωτήση προηγουμένως εμέ αν ενέκρινον τα διάφορα διαβήματά του; Βεβαίως όχι! Ποίος είμαι εγώ ώστε να με ερωτήση ο Πατριάρχης; Θα ήτο τραγική δι' εμέ τοιαύτη αξίωσις! Είχον όμως μίαν άλην αξίωσιν: Να ερωτήση τας Συνόδους του 867, του 879, του 1009, του 1054, του 1341, του 1347, του 1351, του 1440, του 1441, του 1443, του 1450, του 1484, του 1722, του 1727, του 1838, του 1848, του 1895, να ερωτήση τους αγίους Πατέρας και τους σοφούς Διδασκάλους της Εκκλησίας, να ερωτήση τον άγιον Φώτιον, τον ιερόν Θεοφύλακτον, τον άγιον Γρηγόριον τον Παλαμάν, Συμεών τον Θεσσαλονίκης, τον άγιον Μάρκον Ευγενικό, τον Ευγένιον Βούλγαριν, τον Νικηφόρον Θεοτόκην, τον άγιον Νικόδημον, τον άγιον Νεκτάριον και λοιπούς και λοιπούς και λοιπούς, να ερωτήση πολλώ μάλλον, τας σεπτάς και θεοκινήτους Οικουμενικάς Συνόδους, αι οποίαι διά των αγίων και ιερών Κανόνων των απαγορεύουν, επί ποινή καθαιρέσεως, (ή όχι κ. Παναγόπουλε;), πάσαν συμπροσευχήν μετά αιρετικών, σχισματικών ή και ακοινωνήτων, και αν όλοι ενέκρινον τα διαβήματά του, τας δηλώσεις του, τας συμπροσευχάς του, τους εν γένει τρόπους του, τότε μάλιστα! Ουδείς θα είχε δικαίωμα να διαφωνήση, ουδείς να διαμαρτυρηθή, ουδείς να εμποδίση. Όταν όμως ο Παναγιώτατος ενεργή αντιθέτως προς Συνόδους, προς Πατέρας, προς Κανόνας, ως εάν πάντες αυτοί να μη είχον αληθινήν αγάπην και να μη ενδιεφέροντο διακαώς διά την πλήρωσιν του Κυρίου "ίνα πάντες εν ώσιν", αλλά να ήσαν πλήρεις μίσους και αδιαφορίας, τότε και ημείς δικαιούμεθα (δικαιούμεθα ή υποχρεούμεθα, εκόντες άκοντες;) να ενεργήσωμεν αντιθέτως προς τον Παναγιώτατον! Δι' ημάς υπέρ πάντα Πατριάρχην κείνται οι άγιοι Πατέρες, αι σεπταί Σύνοδοι, οι ιεροί Κανόνες. Και, ευρισκόμενοι τυχόν προ θλιβερών διλημμάτων υπακοής, θα προτιμήσωμεν (και ήδη προτιμώμεν) την υπακοήν προς τους Πατέρας, τας Συνόδους, τους Κανόνας! Λυπηρά και συγκλονιστικά τα οιαδήποτε διλήμματα, αλλ' όταν τίθενται, κάποια φευ! Η εκλογή πρέπει αφεύκτως να γίνη! Και δι' ημάς ερρίφθη ήδη ο κύβος! Ο Θεός μεθ' ημών!"
