ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΙΣΜΟΣ 24ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΤΟΥ «ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ» ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ [:ΟΣΑ ΕΙΠΕ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΣΧΑΤΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ, Ματθ.24,1-51]
[Μέρος πρώτο: υπομνηματισμός των εδαφίων Ματθ.24,1-13: πρόρρηση για την καταστροφή του ναού της Ιερουσαλήμ, σημεία πριν από το τέλος του κόσμου]
«Καὶ ἐξελθὼν ὁ Ἰησοῦς ἐπορεύετο ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ· καὶ προσῆλθον οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπιδεῖξαι αὐτῷ τὰς οἰκοδομὰς τοῦ ἱεροῦ. ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· οὐ βλέπετε ταῦτα πάντα; ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐ μὴ ἀφεθῇ ᾧδε λίθος ἐπὶ λίθον, ὃς οὐ καταλυθήσεται(:και αφού βγήκε ο Ιησούς από τον ναό, έφευγε οριστικώς πλέον από το ιερό, για να μην επανέλθει σε αυτό. Τότε Τον πλησίασαν οι μαθητές Του για να Του δείξουν τις οικοδομές του ιερού.Ο Ιησούς όμως τους είπε: “Δεν βλέπετε με θαυμασμό όλα αυτά τα ωραία κτήρια; Αληθινά σας διαβεβαιώνω ότι δεν θα μείνει πέτρα πάνω στην πέτρα που να μην γκρεμισθεί κάτω”)» [Ματθ. 24,1-2].
Επειδή δηλαδή είπε ότι «ἰδοὺ ἀφίεται ὑμῖν ὁ οἶκος ὑμῶν ἔρημος (:ιδού, εγκαταλείπεται η πόλη σας και ο ναός σας έρημος και απροστάτευτος από τον Θεό. Αυτή θα είναι η τιμωρία σας και η καταστροφή σας)» [Ματθ. 23,38] και προφήτευσε προηγουμένως σε αυτούς πάρα πολλές συμφορές, ακολούθως οι μαθητές όταν άκουσαν αυτά, από έκπληξη μάλλον, Τον πλησίασαν για να Του δείξουν το κάλλος του ναού, και επειδή απορούσαν, εάν πράγματι εξαφανιστούν τόσο ωραία πράγματα και πολυτελή υλικά και ποικίλα απερίγραπτα καλλιτεχνήματα, δεν τους ομιλεί πλέον απλά για ερήμωση, αλλά προφητεύει εξ ολοκλήρου τον αφανισμό του ναού αυτού· διότι λέγει: «Δεν τα βλέπετε όλα αυτά και τα θαυμάζετε και μένετε κατάπληκτοι; Δεν θα μείνει λίθος επάνω σε λίθο».
«Πώς λοιπόν τότε», αναρωτιέται ίσως κάποιος, «έμεινε;». Και τι σημασία έχει αυτό; Διότι ούτε έτσι έμεινε ανεκπλήρωτη η προφητεία· διότι ή τα έλεγε αυτά υπαινισσόμενος την ολοκληρωτική καταστροφή, ή εννοούσε την καταστροφή του τόπου εκείνου στον οποίο βρισκόταν· διότι υπάρχουν μέρη του ναού που είναι εξαφανισμένα εκ θεμελίων. Μαζί δε με αυτά και εκείνο θα μπορούσαμε να πούμε, ότι από όσα συνέβησαν και από τα όσα διασώθηκαν πρέπει να πείθονται όσοι υπερβολικά αμφιβάλλουν σαν να ήταν ολοκληρωτική η καταστροφή.
«Καθημένου δὲ αὐτοῦ ἐπὶ τοῦ ὄρους τῶν ἐλαιῶν προσῆλθον αὐτῷ οἱ μαθηταὶ κατ᾿ ἰδίαν λέγοντες· εἰπὲ ἡμῖν πότε ταῦτα ἔσται, καὶ τί τὸ σημεῖον τῆς σῆς παρουσίας καὶ τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος;(:και ενώ Αυτός καθόταν στο όρος των ελαιών, Τον πλησίασαν οι μαθητές ιδιαιτέρως και Του είπαν: “Πες μας, πότε θα γίνουν όλα αυτά και ποιο είναι το σημάδι που θα προαναγγέλλει την ένδοξή Σου παρουσία και το οριστικό τέλος του κόσμου αυτού;”)» [Ματθ. 24,3].
Για τον λόγο αυτόν Τον πλησίασαν ιδιαιτέρως, επειδή ήθελαν να Τον ρωτήσουν γι' αυτά τα πράγματα. Καθόσον με αγωνία ζητούσαν να μάθουν την ημέρα του ερχομού Του επειδή διακατεχόταν από τη σφοδρή επιθυμία να δουν τη δόξα εκείνη που είναι αιτία απείρων αγαθών. Και για δύο πράγματα Τον ρωτούν: «Πότε θα συμβούν αυτά;», δηλαδή η εκ θεμελίων καταστροφή του ναού, και «Ποιο είναι το σημείο του ερχομού Σου;». Ο Λουκάς όμως λέει ότι ένα είναι το ερώτημα [Λουκ. 21,1: «Ἐπηρώτησαν δὲ αὐτὸν λέγοντες· διδάσκαλε, πότε οὖν ταῦτα ἔσται καὶ τί τὸ σημεῖον ὅταν μέλλῃ ταῦτα γίνεσθαι; (:Τον ρώτησαν τότε οι μαθητές: “Διδάσκαλε, πότε λοιπόν θα γίνουν οι καταστροφές αυτές; Και ποιο είναι το σημάδι που θα φανεί, όταν πρόκειται να γίνουν αυτά;”)»], το σχετικό με την καταστροφή των Ιεροσολύμων, επειδή νόμιζαν ότι τότε θα συνέβαινε και ο ερχομός Του.
Ο ευαγγελιστής Μάρκος επίσης λέει ότι δεν Τον ρώτησαν όλοι οι μαθητές Του για την καταστροφή των Ιεροσολύμων, αλλά μόνο ο Πέτρος ο Ιάκωβος, ο Ανδρέας και ο Ιωάννης, επειδή είχαν μεγαλύτερη παρρησία [Μαρκ. 13,4: «Καὶ καθημένου αὐτοῦ εἰς τὸ ὄρος τῶν ἐλαιῶν κατέναντι τοῦ ἱεροῦ, ἐπηρώτων αὐτὸν κατ᾿ ἰδίαν Πέτρος καὶ Ἰάκωβος καὶ Ἰωάννης καὶ Ἀνδρέας. εἰπὲ ἡμῖν πότε ταῦτα ἔσται, καὶ τί τὸ σημεῖον ὅταν μέλλῃ πάντα ταῦτα συντελεῖσθαι; (:και ενώ ο Ιησούς καθόταν στο όρος των ελαιών, απέναντι από τον ναό, άρχισαν να Τον ρωτούν ιδιαιτέρως ο Πέτρος και ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης και ο Ανδρέας:“Πες μας, πότε θα γίνουν οι καταστροφές των λαμπρών κτιρίων που είπες; Και ποιο είναι το σημάδι που θα φανεί, όταν πρόκειται να συντελεστούν όλα αυτά;”)»].
Τι απάντησε λοιπόν ο Κύριος; «Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· βλέπετε μή τις ὑμᾶς πλανήσῃ. καὶ ἀποκριθεὶς ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· βλέπετε μή τις ὑμᾶς πλανήσῃ. πολλοὶ γὰρ ἐλεύσονται ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου λέγοντες, ἐγώ εἰμι ὁ Χριστός, καὶ πολλοὺς πλανήσουσι. μελλήσετε δὲ ἀκούειν πολέμους καὶ ἀκοὰς πολέμων· ὁρᾶτε μὴ θροεῖσθε· δεῖ γὰρ πάντα γενέσθαι, ἀλλ᾿ οὔπω ἐστὶ τὸ τέλος(:και ο Ιησούς τούς αποκρίθηκε: “Προσέχετε μην σας παραπλανήσει κανείς· διότι θα έλθουν πολλοί που θα διεκδικούν και θα οικειοποιούνται το όνομα του Μεσσία, το οποίο είναι δικό μου, και θα λένε: “Εγώ είμαι ο Χριστός”. Και θα παραπλανήσουν πολλούς. Πρόκειται λοιπόν να ακούτε πολέμους και ειδήσεις για πολέμους που θα γίνονται σε άλλες χώρες. Προσέχετε, μην αναστατώνεστε νομίζοντας ότι αυτά είναι σημάδια που προαναγγέλλουν το τέλος˙ διότι σύμφωνα με τις βουλές της θείας πρόνοιας πρέπει όλα αυτά να γίνουν, αλλά ακόμη δεν είναι ούτε το τέλος του κόσμου, ούτε η καταστροφή της Ιερουσαλήμ και του ναού της, που προεικονίζει και προτυπώνει τη συντέλεια του κόσμου)» [Ματθ. 24,3-6]· διότι επειδή είχαν την εντύπωση, ακούγοντας για την τιμωρία της Ιερουσαλήμ, ότι επρόκειτο περί άλλης τιμωρίας και ότι θα ήσαν αυτοί έξω από τις ταραχές και ονειροπολούσαν μόνο τα αγαθά και συγχρόνως περίμεναν με μεγάλη αγωνία να τα απολαύσουν.
Για τον λόγο αυτόν πάλι προφητεύει προς αυτούς δυσάρεστα γεγονότα, ώστε να αυξήσει την αγωνία τους και τους παραγγέλλει να έχουν στραμμένη την προσοχή τους προς δύο κατευθύνσεις, ώστε ούτε να εξαπατηθούν από απατηλά λόγια των παράλογων ανθρώπων, ούτε να υποφέρουν από την τυραννίδα των κακών που θα επέλθουν· «διότι», λέγει, «θα είναι διπλός ο πόλεμος, και ο εκ μέρους των απατεώνων και ο πόλεμος εκ μέρους των εχθρών, αλλά εκείνος ο πόλεμος θα είναι πολύ πιο φοβερός, επειδή θα λαμβάνει χώρα μέσα σε σύγχυση και αναταραχή των πραγμάτων και εναντίον ανθρώπων που ήσαν γεμάτοι από φόβο και ταραχή».
Πράγματι ήταν μεγάλη τότε η ζάλη, κατά τη στιγμή που η μεν ρωμαϊκή αυτοκρατορία βρίσκονταν σε ακμή, πόλεις κυριεύονταν, στρατόπεδα και άρματα πολεμικά κινούνταν, και πολλοί πλάνοι εύκολα γίνονταν πιστευτοί. Και ως πολέμους εννοεί αυτούς που διεξάγονταν στα Ιεροσόλυμα και όχι ασφαλώς τους εξωτερικούς που διεξάγονταν στα διάφορα μέρη της οικουμένης· διότι τι τους ενδιέφεραν αυτοί οι πόλεμοι; Άλλωστε δεν επρόκειτο να τους έλεγε τίποτε το νέο, εάν τους μιλούσε για τις συμφορές της οικουμένης, που πάντοτε συνέβαιναν. Καθόσον και πριν από τον ερχομό του Χριστού συνέβαιναν πόλεμοι και ταραχές και μάχες. Αλλά εννοεί τους ιουδαϊκούς πολέμους, που δεν προήλθαν από μακριά, διότι στο εξής αυτοί ήσαν υπό την εξουσία των Ρωμαίων. Επειδή λοιπόν και αυτά ήσαν ικανά να τους βοηθήσουν, τα προλέγει όλα αυτά.
Έπειτα, για να δείξει ότι και Αυτός θα επιτεθεί εναντίον των Ιουδαίων και θα πολεμήσει, δεν αναφέρει μόνο μάχες, αλλά και θεόσταλτες πληγές, πείνα και επιδημίες και σεισμούς, δείχνοντας ότι και τους πολέμους Αυτός τους επέτρεψε να έλθουν, και αυτά δεν γίνονται απλώς έτσι και κατά συνήθεια που υπήρχε από πριν στους ανθρώπους, αλλά από τη θεϊκή οργή. «Για τον λόγο αυτόν», λέγει, «δεν θα έλθουν αυτά έτσι απλά και χωρίς ταραχές, αλλά θα συνοδεύονται και από σημεία».
Για να μην λένε λοιπόν οι Ιουδαίοι ότι αίτιοι των κακών αυτών είναι αυτοί που πίστεψαν σε Αυτόν τότε, για τον λόγο αυτόν προείπε και την αιτία των συμφορών που θα έλθουν· προηγουμένως έλεγε: «ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἥξει ταῦτα πάντα ἐπὶ τὴν γενεὰν ταύτην(:Αλήθεια σας λέω ότι όλα αυτά τα δεινά θα πέσουν πάνω στη γενιά αυτή)»[Ματθ.23,36], αφού ενθυμήθηκε τα εγκλήματά τους. Έπειτα για να μη νομίσουν, ακούγοντας το πλήθος των κακών, ότι θα καταστραφεί το κήρυγμα, πρόσθεσε: «ὁρᾶτε, μὴ θροεῖσθε· δεῖ γὰρ πάντα γενέσθαι, ἀλλ᾿ οὔπω ἐστὶ τὸ τέλος (:Προσέχετε, μην αναστατώνεστε νομίζοντας ότι αυτά είναι σημάδια που προαναγγέλλουν το τέλος˙ διότι σύμφωνα με τις βουλές της θείας πρόνοιας πρέπει όλα αυτά να γίνουν, αλλά ακόμη δεν είναι ούτε το τέλος του κόσμου, ούτε η καταστροφή της Ιερουσαλήμ και του ναού της, που προεικονίζει και προτυπώνει τη συντέλεια του κόσμου)» [Ματθ. 24,6], δηλαδή «αυτά που προφήτευσα Εγώ και η έφοδος των πειρασμών ως προς τίποτε δεν θα διακόψουν τα όσα ειπώθηκαν από εμένα· αλλά θα συμβεί μεν θόρυβος και ταραχή, τίποτε όμως δεν θα διασαλεύσει τα προφητικά λόγια μου».
Έπειτα, επειδή είπε στους Ιουδαίους: «Λέγω γὰρ ὑμῖν, οὐ μή με ἴδητε ἀπ᾿ ἄρτι ἕως ἂν εἴπητε, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου(:διότι σας λέω ότι δεν θα με δείτε πια από τώρα, μέχρι να συνέλθετε και να πιστέψετε. Και τότε, αφού συγκαταριθμηθείτε στα μέλη της Εκκλησίας μου, θα πείτε για μένα: “Ευλογημένος είναι Αυτός που έρχεται στο όνομα του Κυρίου, ως αντιπρόσωπός Του και απεσταλμένος Του”)» [Ματθ. 23,39], οι δε μαθητές νόμιζαν ότι μαζί με την καταστροφή θα συμβεί και η συντέλεια, διορθώνοντας ο Κύριος και αυτήν την υπόνοιά τους, έλεγε: «Αλλά δεν θα έλθει ακόμη το τέλος»· διότι το ότι έτσι σκέπτονταν, όπως είπα, εννόησέ το από την ερώτησή τους· διότι τι ρώτησαν; «Πότε θα συμβούν αυτά;», δηλαδή, «πότε θα καταστραφούν τα Ιεροσόλυμα; Και ποιο είναι το σημείο του ερχομού Σου και της συντελείας του αιώνος;».
Ο δε Κύριος δεν είπε τίποτε ευθέως στην ερώτησή τους αυτή, αλλά προηγουμένως λέει εκείνα τα κατεπείγοντα και τα οποία έπρεπε πρώτα να μάθουν· διότι ούτε για τα Ιεροσόλυμα είπε κάτι κατευθείαν, ούτε περί της δευτέρας παρουσίας Του, αλλά για τα κακά που θα συναντούσαν ευθύς αμέσως. Για τον λόγο αυτόν αυξάνει και την αγωνία τους, λέγοντας: «βλέπετε μή τις ὑμᾶς πλανήσῃ· πολλοὶ γὰρ ἐλεύσονται ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου λέγοντες, ἐγώ εἰμι ὁ Χριστός, καὶ πολλοὺς πλανήσουσι (:και ο Ιησούς τούς αποκρίθηκε: “Προσέχετε μην σας παραπλανήσει κανείς· διότι θα έλθουν πολλοί που θα διεκδικούν και θα οικειοποιούνται το όνομα του Μεσσία, το οποίο είναι δικό μου, και θα λένε: “Εγώ είμαι ο Χριστός”. Και θα παραπλανήσουν πολλούς)» [Ματθ. 24,4-5].
Στη συνέχεια αφού αύξησε την επιθυμία τους για να ακούσουν αυτά(διότι λέγει: «προσέχετε μήπως σας παραπλανήσει κανείς») και αφού αύξησε την αγωνία τους και τους προετοίμασε να είναι προσεκτικοί και ανέφερε τους πλάνους και πριν από όλους τους ψευδοχρίστους, τότε αναφέρει και τις συμφορές των Ιεροσολύμων, επιβεβαιώνοντας στους ανόητους και φιλόνικους από αυτά που συνέβησαν, και εκείνα που πρόκειται να συμβούν στο μέλλον: «Μελλήσετε δὲ ἀκούειν πολέμους καὶ ἀκοὰς πολέμων· ὁρᾶτε μὴ θροεῖσθε· δεῖ γὰρ πάντα γενέσθαι, ἀλλ᾿ οὔπω ἐστὶ τὸ τέλος. ἐγερθήσεται γὰρ ἔθνος ἐπὶ ἔθνος καὶ βασιλεία ἐπὶ βασιλείαν, καὶ ἔσονται λιμοὶ καὶ λοιμοὶ καὶ σεισμοὶ κατὰ τόπους· πάντα δὲ ταῦτα ἀρχὴ ὠδίνων (:Πρόκειται λοιπόν να ακούτε πολέμους και ειδήσεις για πολέμους που θα γίνονται σε άλλες χώρες. Προσέχετε, μην αναστατώνεστε νομίζοντας ότι αυτά είναι σημάδια που προαναγγέλλουν το τέλος˙ διότι σύμφωνα με τις βουλές της θείας πρόνοιας πρέπει όλα αυτά να γίνουν, αλλά ακόμη δεν είναι ούτε το τέλος του κόσμου, ούτε η καταστροφή της Ιερουσαλήμ και του ναού της, που προεικονίζει και προτυπώνει τη συντέλεια του κόσμου· διότι θα ξεσηκωθεί το ένα έθνος εναντίον του άλλου έθνους, και το ένα βασίλειο εναντίον του άλλου βασιλείου, και θα έλθουν πείνες και μολυσματικές επιδημίες και σεισμοί εδώ και εκεί. Όλα λοιπόν αυτά είναι αρχή πόνων και δεινών)» [Ματθ. 24,6-8].
«Τότε παραδώσουσιν ὑμᾶς εἰς θλῖψιν καὶ ἀποκτενοῦσιν ὑμᾶς, καὶ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων τῶν ἐθνῶν διὰ τὸ ὄνομά μου. καὶ τότε σκανδαλισθήσονται πολλοὶ καὶ ἀλλήλους παραδώσουσι καὶ μισήσουσιν ἀλλήλους. καὶ πολλοὶ ψευδοπροφῆται ἐγερθήσονται καὶ πλανήσουσι πολλούς, καὶ διὰ τὸ πληθυνθῆναι τὴν ἀνομίαν ψυγήσεται ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν. ὁ δὲ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται. καὶ κηρυχθήσεται τοῦτο τὸ εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας ἐν ὅλῃ τῇ οἰκουμένῃ εἰς μαρτύριον πᾶσι τοῖς ἔθνεσι, καὶ τότε ἥξει τὸ τέλος (:τότε θα σας παραδώσουν σε θλίψεις και δοκιμασίες. Και θα θανατώσουν μερικούς από σας, και θα σας μισούν όλα τα έθνη για μένα, επειδή θα πιστεύετε στο όνομά μου. Και τότε πολλοί θα σκανδαλιστούν και θα κλονιστούν στην πίστη. Και θα παραδώσουν ο ένας τον άλλο στους άπιστους άρχοντες, και θα μισήσουν ο ένας τον άλλο. Θα εμφανιστούν επίσης πολλοί ψευδοπροφήτες και θα παρασύρουν πολλούς στις πλανεμένες διδασκαλίες τους. Και επειδή θα πληθυνθεί η κακία και η ανηθικότητα, θα ψυχρανθεί η αγάπη των πολλών προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο, αυτών δηλαδή που στο όνομα μόνο είναι χριστιανοί και έχουν μια τυπική θρησκευτικότητα. Εκείνος όμως που θα δείξει υπομονή μέχρι το τέλος των δοκιμασιών αυτών, αυτός και μόνο θα σωθεί. Και θα κηρυχθεί το ευαγγέλιο αυτό της βασιλείας σ’ όλη την οικουμένη, για να είναι το κήρυγμα αυτό έλεγχος για όλα τα έθνη, όσα δεν θα πιστέψουν, ώστε να μην μπορούν να προφασιστούν ότι δεν προσφέρθηκε και σ’ αυτούς το ευαγγέλιο. Και τότε θα έλθει το τέλος του κόσμου, του οποίου εικόνα και προτύπωση θα είναι το επικείμενο τέλος των Ιεροσολύμων)» [Ματθ. 24,9-14].
«Πολέμους και φήμες πολέμων», όπως και προανέφερα, ονομάζει τις ταραχές που θα συμβούν σε αυτούς. Έπειτα, επειδή, όπως προανέφερα, νόμιζαν ότι μετά από εκείνο τον πόλεμο θα έλθει το τέλος, πρόσεχε πώς τους προφυλάσσει λέγοντας: «Αλλά δεν θα έλθει ακόμη το τέλος»· διότι λέγει «θα σηκωθεί έθνος εναντίον έθνους και βασίλειο εναντίον βασιλείου». Με τα λόγια Του αυτά προλέγει τα προοίμια των ιουδαϊκών συμφορών. «Όλα δε αυτά θα είναι αρχή των δεινών», δηλαδή αυτών που θα συμβούν σε αυτούς. «Τότε θα σας παραδώσουν σε βασανιστήρια και θα σας θανατώσουν». Στην κατάλληλη στιγμή ανέφερε και τα δικά τους δεινά, ώστε να παρηγορούνται από τα κοινά· όχι δε μόνο από αυτά, αλλά και από το ότι πρόσθεσε, ότι «θα τα υποστείτε για το όνομά μου»· διότι λέγει: «Τότε θα σας παραδώσουν σε θλίψεις και δοκιμασίες. Και θα θανατώσουν μερικούς από σας, και θα σας μισούν όλα τα έθνη για μένα, επειδή θα πιστεύετε στο όνομά μου. Και τότε πολλοί θα σκανδαλιστούν και θα κλονιστούν στην πίστη. Και θα παραδώσουν ο ένας τον άλλο στους άπιστους άρχοντες, και θα μισήσουν ο ένας τον άλλο. Θα εμφανιστούν επίσης πολλοί ψευδοπροφήτες και θα παρασύρουν πολλούς στις πλανεμένες διδασκαλίες τους. Και επειδή θα πληθυνθεί η κακία και η ανηθικότητα, θα ψυχρανθεί η αγάπη των πολλών προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο, αυτών δηλαδή που στο όνομα μόνο είναι χριστιανοί κι έχουν μια τυπική θρησκευτικότητα. Εκείνος όμως που θα δείξει υπομονή μέχρι το τέλος των δοκιμασιών αυτών, αυτός και μόνο θα σωθεί» [Ματθ. 24,9-13]. Αυτό είναι το χειρότερο κακό, όταν ο πόλεμος είναι και εμφύλιος· διότι πολλοί ψευδάδελφοι παρουσιάστηκαν.
Είδες ότι ο πόλεμος είναι τριπλός, προερχόμενος από τους πλάνους, από τους εχθρούς και από τους ψευδαδέλφους; Πρόσεχε και τον Παύλο που θρηνολογεί για τα ίδια πράγματα και λέει: «ἔξωθεν μάχαι, ἔσωθεν φόβοι (:απέξω, απ’ τους απίστους, γίνονταν μάχες εναντίον μας, ενώ από μέσα μάς κυρίευαν φόβοι για τους αδύναμους αδερφούς μας μήπως παρασυρθούν και αποπλανηθούν από την πίστη)» [Β΄Κορ. 7,5] και: «κινδύνοις ἐν ψευδαδέλφοις (:κινδύνευσα από ανθρώπους που ήταν ψευδάδελφοι και έφεραν υποκριτικά το ονόμα του Χριστιανού)» [Β΄Κορ. 11,26]· και πάλι: «οἱ γὰρ τοιοῦτοι ψευδαπόστολοι, ἐργάται δόλιοι, μετασχηματιζόμενοι εἰς ἀποστόλους Χριστοῦ (:και θέλω να τους αποκλείσω το δικαίωμα να λένε ότι είναι σαν κι εμάς, διότι οι κήρυκες αυτού του είδους είναι ψευδαπόστολοι, εργάτες δόλιοι που υποκριτικά παίρνουν το εξωτερικό σχήμα και την εξωτερική εμφάνιση των αποστόλων του Χριστού)» [Β΄Κορ. 11,13].
Και έπειτα τους προφητεύει το χειρότερο από όλα, διότι δεν θα έχουν ούτε την παρηγορία που προέρχεται από την αγάπη: «καὶ διὰ τὸ πληθυνθῆναι τὴν ἀνομίαν ψυγήσεται ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν(:και επειδή θα πληθυνθεί η κακία και η ανηθικότητα, θα ψυχρανθεί η αγάπη των πολλών προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο, αυτών δηλαδή που στο όνομα μόνο είναι χριστιανοί κι έχουν μια τυπική θρησκευτικότητα)» [Ματθ. 24,12]. [Συνεχίζεται]
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
Πηγή.
