Γεώργιος Τζανάκης
Εἶναι σίγουρο ὅτι οἱ περισσότεροι πιστεύουν ὅτι δὲν εἶναι καὶ τίποτα καὶ ὅτι μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ προστατεύονται οἱ ἴδιοι καὶ προστατεύουν καὶ τοὺς ἄλλους ἀπὸ τὴν ἀρρώστια ποὺ τόσο ἀπασχολεῖ, τόσο διαφημίζεται, τόσο καθορίζει πλέον τὰ πάντα…
Δυστυχῶς ἐπειδὴ ἀκριβῶς εἶναι θέμα πίστεως καὶ αἰσθήσεως πνευματικῆς, ἀφοὺ δὲν ἀκοῦν καὶ δὲν λαμβάνουν ὑπ᾿ ὅψιν τους τοὺς ἁγίους Πατέρες ποὺ τόσα ἔχουν πεῖ, διδάξει καὶ πράξει γιὰ τὸ μυστήριο τῆς πίστεως καὶ τὰ τελούμενα ἐν τῷ ναῷ, δὲν ὑπάρχει περίπτωσις νὰ ἀκούσουν τὸν ὁποιονδήποτε ἄλλον.
Ὁ φόβος, ὅμως, ποὺ καλλιεργεῖται εἶναι ἕνα αἴσθημα ποὺ δὲν μένει σταθερό, ἀλλὰ συνεχῶς αὐξάνει μέχρι νὰ κυριεύσῃ ὅλον τὸν ἄνθρωπο καὶ νὰ τὸν ἐξευτελίσῃ ἐντελῶς καὶ ταυτοχρόνως μεταδίδεται σὰν τὴν σαπίλα στὰ φροῦτα. Ὁ κημός, τὸ φίμωτρο, τὸ μουρόπανο ἀνέκαθεν ἦταν σύμβολο δουλείας καὶ ὑποταγῆς. Σύμβολο ξεπεσμοῦ καὶ ζωώδους τυραννικῆς καταστάσεως. Αὐτὸ φαίνεται ξεκάθαρα στὰ κείμενα τῶν ἀρχαίων καὶ τῶν πατέρων.
Παρατηρῶ ὅτι στὸν σημερινὸ προοδευτικὸ ἐκσυγχρονισμένο ἄνθρωπο καὶ μάλιστα τὸν «πιστό», ὅλα αὐτὰ φαίνονται παραλληρήματα μανιακῶν ὀπισθοδρομικῶν καὶ φανατικῶν καὶ αὐτὸ ἐκφράζεται εὐθέως, ἀκόμα καὶ ἀπὸ χείλη ποιμένων, ὅταν χαρακτηρίζουν ὅσους ἐκφράζουν τἐτοιες ἀπόψεις φανατικούς, ψεκασμένους καὶ συνωμοσιολόγους…
Ἐπειδὴ ὅμως ἡ ἐκκλησία δὲν εἶναι πολυσυλλεκτικὸ κόμμα ὅπου ἡ κάθε τάσις διεκδικεῖ μέρος τῆς ἀληθείας τὸ μόνον ἀσφαλὲς εἶναι ἡ ὁδὸς τῶν ἁγίων πατέρων. Οὔτε ἡ παπιστικὴ ἐξουσιαστικὴ αὐθαιρεσία τῶν ποιμένων, οὔτε ἡ προτεσταντικὴ ἀτομικὴ ἄποψις τοῦ κάθε ποιμαινομένου.
Ἂς δοῦμε λοιπὸν πῶς οἱ πατέρες ἔχουν μιλήσει γιὰ τὰ φίμωτρα-μουρίδες-μουρόπανα.
Κατ᾿ ἀρχὴν δὲν εἶναι μάσκες, βέβαια, οὔτε «μασκοῦλες», ὅπως ἀρέσκονταν νὰ λένε –καὶ συνεχίζουν– πολλοὶ ποιμένες μας. Ἡ μάσκα κρύβει κυρίως τὰ μάτια ἢ καὶ ὅλο τὸ πρόσωπο ἐξ οὗ καὶ προσωπίς. Τὸ προτεινόμενο ὡς προστατευτικὸ ὕφασμα (ἢ ἄλλο ὑλικό) καλύπτει τὴν μύτη καὶ τὸ στόμα. Ἐχρησιμοποιεῖτο ἀπὸ ἀρχαιοτάτων χρόνων στὰ ζῶα καὶ στοὺς ἀνθρώπους. Στὰ ζῶα γιὰ νὰ μὴ δαγκάνουν τοὺς ἀνθρώπους ἢ νὰ μὴν τρῶνε τὸν καρπὸ ὅταν ἀλώνιζαν. Στοὺς ἀνθρώπους εἴτε σὰν προστατευτικὸ κατὰ τὴν ἐργασία τους, εἴτε ὡς σύμβολο δουλείας καὶ ὑποταγῆς.
Ὁ Εὐστάθιος Θεσσαλονίκης λέει ὅτι τὸ χρησιμοποιοῦσαν οἱ μυλωνάδες γιὰ νὰ μὴν πέφτει μέσα στὰ ἀλέσματα ὁτιδήποτε ἀπὸ τὸ πρόσωπο τὴν μύτη καὶ τὸ στόμα τοῦ άνθρώπου, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ μὴν ἀναπνέουν τὴν σκόνη ἀπὸ τὸ ἀλεύρι. Ὀνομαζόταν κημὸς καὶ ἦταν ἕνα κομμάτι λινοῦ ὑφάσματος ποὺ ἐκαλυπτε τὴν μύτη καὶ τὰ χείλη.
«ὁ δὲ κημὸς ἰδοὺ καὶ ἐπὶ ἀνθρώπου, ἔξω δηλαδὴ περὶ τὰ χείλη κείμενος·… κόμμα τι λίνεον προβέβληται τῶν τε χειλέων καὶ τῆς ῥινός» ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ.
Τὸ νὰ φορᾶ κανεὶς μουρόπανο ἦταν δείγμα δουλείας καὶ αἰχμαλωσίας. «Συνελήφθη καὶ τὸν ὁδήγησαν μέσα σὲ κλουβὶ μὲ φίμωτρο στὴ μούρη»:
«Ἐν διαφθορᾷ αὐτῶν συνελήφθη εἰς γῆν Αἰγύπτου· καὶ ἔθεντο αὐτὸν ἐν κημῷ καὶ ἐν γαλεάγρᾳ» (γελεάγρα εἶναι ἡ παγίδα, τὸ κλουβὶ τῶν φυλακισμένων) (ΙΕΖΕΚΙΗΛ 19, 8-9).
Δερμάτινα φίμωτρα ἔβαζαν στοὺς δούλους, λέει ὁ Θεοδώρητος ἐπίσκοπος Κύρου: «Αὐτοὶ τοῖς οἰκέταις περιτιθέασι τοὺς ἐκ δερμάτων κημούς» (ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΣ ΚΥΡΟΥ PG 81 400).
Εἶναι ἀπόδειξις ὅτι κάποιος ἄλλος σὲ ἐλέγχει καὶ ἔχει ἀπόλυτη κυριότητα καὶ δικαίωμα ἐπάνω σου. Ὅταν ἐλέγχεις τὴν ἀναπνοὴ τοῦ ἀνθρώπου, ἐλέγχεις τὴν ζωή του. Ἂν τοῦ στερήσεις τὴν ἀναπνοή, τοῦ στερεῖς τὴν ζωή:
«Τὴν γὰρ ζωήν, φησίν, ἐν ταῖς ἀναπνοαῖς ἔχουσι κἄν ταύτας ἀποφράξῃς, ἀποστερήσαις αὐτοὺς ζωῆς». (ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΣ ΚΥΡΟΥ PG 81 244).
Εἶναι σαφὲς πιστεύω ὅτι τὸ νὰ φορῇ κανεὶς τέτοιο πράγμα στὸ πρόσωπο εἶναι σύμβολο ἐλέγχου, ὑποτέλειας καὶ δουλείας γιὰ τοὺς ἀνθρώπους. Γιὰ τὰ ζῶα δὲν χρειάζεται, νομίζω, συζήτησις.
Ὑπάρχει καὶ ἡ προφητικὴ ρήσις τοῦ προφητάνακτος Δαυΐδ:
«Μὴ γίνεσθε ὡς ἵππος καὶ ἡμίονος, οἷς οὐκ ἔστι σύνεσις. Ἐν κημῷ καὶ χαλινῷ τὰς σιαγόνας αὐτῶν ἄγξαι τῶν μὴ ἐγγιζόντων πρὸς σέ». (Ψαλμὸς 31ος).
Πάνω σ᾿ αὐτὸ τὸ χωρίον ἔχουν μιλήσει πολλοὶ Πατέρες καὶ τὰ λόγια τους θεωρῶ ὅτι (πρέπει νὰ) εἶναι ἡ βάσις γιὰ κάθε προβληματισμό.
Ὁ φόβος, εἶναι μεθύσι, («Φόβος ἑτέρα μέθη», ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ PG 31, 181, «Μεθύων γὰρ ἀπὸ τοῦ φόβου», ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ 50,735) εἶναι τύφλωσις («Ὑπὸ τοῦ φόβου δὲ τυφλουμένους» ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ PG60 291), εἶναι ἀπόδειξις ἐσχάτης ἄννοιας. («Καὶ γὰρ ἐσχάτης ἀνοίας φοβεῖσθαι τὰ μὴ ἄξια φόβου». ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ PG 55,226). Σκοπίμως προηγήθηκε, καλλιεργήθηκε ὁ φόβος καὶ μετὰ ἦρθαν τὰ μουρόπανα καὶ ἀκολούθως τὰ ἐμβόλια.
Αὐτοὺς ποὺ βρίσκονται σὲ τέτοια κατάστασι καὶ ἔχουν διαφθείρει τὸ λογικὸ τους, τοὺς χρησιμοποιοῦν σὰν ἄλογα ζῶα. Τοὺς δείχνουν ὅτι ἔχουν δουλικὴ φύσι καὶ τοὺς ἀπειλοῦν νὰ τοὺς βάλουν τὸ φίμωτρο ὅπως τὸ βάζουν στοὺς δούλους:
«Ὡς ἀλόγῳ κέχρηται τῷ τὸ λογικὸν διαφθείραντι· «Ἐν χαλινῷ» γάρ φησι «καὶ κημῷ τὰς σιαγόνας αὐτῶν ἄγξεις τῶν μὴ ἐγγιζόντων πρός σε». Ἔδειξεν αὐτὸν καὶ δουλικὴν ἔχοντα φύσιν· ἐπειδὴ γὰρ αὐτοὶ τοῖς οἰκέταις περιτιθέασι τοὺς ἐκ δερμάτων κημούς, εἰκότως ὡς οἰκέτῃ πονηρῷ ἠπείλησεν αὐτῷ τὸν κημὸν περιθήσειν» (ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΣ ΚΥΡΟΥ PG 81 400).
Γίνονται οἱ ἄνθρωποι ἐνεργούμενα τῶν ἀφεντάδων τους, ὅπως τὰ βόδια ποὺ ἀλωνίζουν στὸ ἀλώνι φορῶντας τὸ φίμωτρο καὶ μόνο βλέπουν χωρὶς νὰ μποροῦν νὰ ἀκουμπήσουν· καὶ ὅπως οἱ μάγειροι καὶ οἱ ὑπηρέτες, ποὺ φροντίζουν γιὰ τὴν εὐχαρίστησι τῶν πλουσίων χωρὶς νὰ γεύονται τίποτα ἀπὸ ὅσα ἐτοιμάζουν:
«ὡς τῷ βοῒ τὰ γεννήματα τῷ μετὰ κημῶν ἐπιστρεφομένῳ τὴν ἅλωνα …ταὐτὸν πάσχομεν τοῖς ὀψοποιοῖς τε καὶ ὑπηρέταις, οἳ τὴν ἐπιτραπέζιον τῶν πλουσίων τρυφὴν ἄλλοις ἡδύνουσιν, οὐδενὸς αὐτοὶ τῶν παρεσκευασμένων μετέχοντες» (ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΝΥΣΣΗΣ ΠΕΡΙ ΠΑΡΘΕΝΙΑΣ, ΕΠΕ τομ 109, σελ. 22-23).
Ἡ εἰκόνα αὐτὴ, τοῦ φιμωμένου ἀνθρώπου, ἀφορᾶ καὶ αὐτοὺς ποὺ ἀπειθοῦν στὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ:
«Τοῖς δὲ ἀπειθοῦσι τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ εἴρηται· Ἐν κημῷ καὶ χαλινῷ τὰς σιαγόνας αὐτῶν ἄγξαις τῶν μὴ ἐγγιζόντων πρὸς σέ» (ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ PG55 700).
Ἂν δὲν πεισθῆτε, θὰ δεχθῆτε χαλινάρι καὶ φίμωτρο σὰν τὰ ζῶα. Μὲ τὰ λόγια ἐτούτα δηλώνει τὶς τιμωρίες ποὺ τοὺς περιμένουν:
«Εἰ δὲ μὴ πείθεσθε, δέξεσθε χαλινὸν καὶ κημὸν τούτοις παραπλησίως. Διὰ δὲ τούτων τὰς παιδείας δηλοῖ» (ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΣ ΚΥΡΟΥ PG 80 1092).
Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος χρησιμοποιεῖ τὸ χωρίον γιὰ ὅσους ἁμαρτάνουν νὰ μὴν ὑποχωροῦν στὰ πάθη τους, καὶ ὅσους δὲν θέλουν νὰ μετανοήσουν νὰ βρῇ τρόπο, ὁ Κύριος ἐννοεῖται, νὰ τοὺς κάνει νὰ ἐπιστρέψουν:
«Μὴ γίνεσθαι ὡς ἵππος καὶ ἡμίονος, οἷς οὐκ ἔστι σύνεσις. Εἰσηγεῖται τοῖς ἁμαρτάνουσι, τοῖς ἀλόγοις μὴ ἐκδιδόναι αὐτοὺς πάθεσι. Ἐν κημῷ καὶ χαλινῷ τὰς σιαγόνας αὐτῶν ἄγξεις. Ὡς πρὸς τὸν Κύριον ὁ λόγος. Ὃ δὲ λέγει, τοιοῦτόν ἐστι· Τοὺς μὴ βουλομένους μετανοεῖν οἷά τινι χαλινῷ ἐπίστρεψον πρὸς ἑαυτόν» (ΜΕΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ PG27 164).
Αὐτοὶ ποὺ ἀπειθοῦν στὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, ποὺ δὲν σωφρονίζονται μὲ τὸν ὀρθό λόγο ἐτιμωροῦντο καὶ ἐμαστιγώνοντο σὰν ἄλογα κτήνη, μπᾶς καὶ καταλάβουν τί συμβαίνει:
«Μαστιζόμενοι γὰρ καὶ κολαζόμενοι, κτηνῶν ἀλόγων δίκην αἴσθησιν ἀνελάμβανον τοῦ τύπτοντος, λόγῳ μὲν ὀρθῷ μὴ σωφρονιζόμενοι· πρὸς οὓς εἶπεν ἂν ὁ λόγος· Μὴ γίνεσθε ὡς ἵππος καὶ ἡμίονος, οἷς οὐκ ἔστι σύνεσις. Ἐν κημῷ καὶ χαλινῷ τὰς σιαγόνας αὐτῶν ἄγξαι τῶν μὴ ἐγγιζόντων πρὸς σέ» (ΕΥΣΕΒΙΟΣ ΠΑΜΦΙΛΟΥ PG23 924).
Γιὰ νὰ μὴν γίνῃ πολὺ κουραστικὴ ἡ παράθεσις τῶν σχετικῶν χωρίων σταματῶ ἐδῶ.
Πιστεύω νὰ γίνεται φανερή, σὲ ὅλες τὶς περιπτώσεις, ἡ τιμωρητικὴ, παιδευτική, ἐλεγκτικὴ καὶ δουλικὴ φύσι τῆς χρήσεως τοῦ κημοῦ-φίμωτρου-μουρόπανου.
Ἂν γιὰ ἰδιαίτερες περιπτώσεις εἶναι κατανοητὴ καὶ ἀναγκαία ἡ χρῆσις τοῦ φιμώτρου, πχ στὰ χειρουργεῖα ἤ ἀπὸ ἀνθρώπους πάσχοντες ποὺ θεωρεῖται ὅτι τοὺς προστατεύει ἀπὸ κινδύνους, εἶναι ἐντελῶς ἀκατανόητο νὰ φοριέται ἀπὸ ὑγιεῖς ἀνθρώπους ποὺ περπατοῦν στοὺς δρόμους ἢ στὴν ἐξοχή ἢ ὁδηγοῦν τὸ ἁμάξι τους καὶ ἀπολύτως βλάσφημο ἐντὸς τῶν ναῶν καὶ μάλιστα ἀπὸ τοὺς ἱερουργούς τοὺς τελοῦντας τὰ ἱερὰ μυστήρια.
Ὅπως εἴδαμε, ὅτι στὸ παρελθὸν ἦταν σύμβολο δουλείας καὶ φοριόταν σὲ ὑποτελεῖς καὶ αἰχμαλώτους ἔτσι καὶ τώρα, ὡς τέτοιο σύμβολο ἀπαιτεῖται ἀπὸ τοὺς νεοταξίτες σχεδιαστὲς τοῦ νέου κόσμου καὶ τοῦ νέου ἀνθρώπου. Ἡ προσπάθεια νὰ παρουσιαστῇ ὡς μέσον ὑγειονομικῆς προστασίας ἀποδεικνύει τὴν πονηρία καὶ τὴν δολιότητα τῶν σχεδιαστῶν. Αὐτοὶ καὶ τώρα κάνουν τὴν δουλειά τους, μὲ τὸν ἵδιο τρόπο ὅπως καὶ στὸ παρελθόν. Μὲ τὴν συνέργεια τῶν κακῶν ἤ ἀδιάφορων ποιμένων κατάφεραν καὶ ἐπέβαλλαν αὐτὴ τὴν κατάστασι καὶ μέσα στοὺς ναούς. Καὶ τώρα σοῦ λένε ὑποτιμητικά: «Τί εἶναι αὐτὰ ποὺ σκέφτεσαι καὶ λές, ὤ ψεκασμένε συνωμοσιολόγε; Εἶναι γιὰ τὴν προστασία τῆς ὑγείας σου καὶ τῶν ἄλλων συνανθρώπων σου».
Γιὰ θυμηθεῖτε τί ἔλεγαν καὶ γιὰ τὸ 666. Τὰ ἴδια ἔλεγαν. «Τί σᾶς πειράζει ποὺ ὑπάρχει στὸν γραμμωτό κώδικα ΕΑΝ13; Τί πειράζει ἂν θὰ μπῇ στὶς ταυτότητες;» Ἀναγκάστηκε ὁ ἅγιος Παΐσιος νὰ γράψει χειρογράφως τὸ σχετικὸ κείμενο «Σημεῖα τῶν καιρῶν», γιὰ νὰ ἐπιστήσῃ τὴν προσοχὴ τῶν ἀνθρώπων ὥστε νὰ μὴν ἀφεθοῦν στὶς διαβεβαιώσεις τῶν πνευματικῶν, ὅτι δὲν τρέχει τίποτα. Γιατί τὸν πείραξε τὸν ἅγιο; Γιατὶ ἔβλεπε ποῦ καταλήγει ὁ σχεδιασμὸς καὶ ἡ μεθόδευσις. Γιατὶ τὰ εἶχε πεῖ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος στὴν Ἀποκάλυψι καὶ τόσοι ἄλλοι ἅγιοι.
Τὴν κατάστασι μὲ τὰ μουρόπανα μέσα στὸν ναό δὲν τὰ ἔχουν πεῖ οἱ Ἅγιοι σὲ συνδυασμὸ μὲ ὅλα τὰ ὑπόλοιπα; Καὶ ἕνας καὶ δύο καὶ τρεῖς. Καὶ πάντα πρέπει νὰ ἐξετάζεται μὲ ὅλα τὰ συναφή. Κλείσιμο καὶ ἀποϊεροποίησι ναῶν, ἐμβόλια μὲ κύταρα ἐκτρωμένων ἀνθρωπίνων ἐμβρύων, γελοιοποίησις ἱερέων καὶ πιστῶν· καὶ εἶναι μόνον ἡ ἀρχή.
Τώρα ποὺ διαφεντεύουν τύραννοι, ὀλέθριοι τύραννοι, πολιτικοὶ καὶ ἐκκλησιαστικοί, παντελῶς ἀνίκανοι γιὰ τὸ καλὸ καὶ πολυμήχανοι γιὰ τὸ κακό, μὴν κάτσουμε νὰ μᾶς σέρνουν σὰν τὰ κτήνη μὲ μουρόπανα καὶ χαλινάρια καὶ νὰ μᾶς ἀποπλανοῦν:
«Μὴ δίκην κτηνῶν ἐν χαλινῷ καὶ κημῷ διελκώμεθα καὶ ἀποβουκολώμεθα παρὰ τῶν ὀλεθρίων τυράννων» (ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΟΣ. ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ, ἀπὸ τὸ TLG, Ann Arbor: University of Michigan Press, 1928, σελ. 87).
Αὐτοὶ τὴν δουλειά τους κάνουν καὶ ἀμείβονται. «Σε έκτακτη επιχορήγηση προς την Εκκλησία της Ελλάδος και προς λοιπούς θρησκευτικούς φορείς προχωρά η κυβέρνηση…» (1) Δὲν διασαφηνίζεται ἂν τὰ ἀργύρια εἶναι τριάκοντα ἢ περισσότερα…
Τζανάκης Γεώργιος. Ἀκρωτήρι Χανίων. Πρωταπριλιά 2021.
(1) https://www.romfea.gr/ekklisia-ellados/42727-ektakti-kratiki-epixorigisi-stin-ekklisia-tis-ellados
Πηγὴ ἐδῶ.
