ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ΛΟΥΚΑ [:Τίτ.3,8-15]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου
σχετικά με την αποστολική περικοπή της Κυριακής Δ΄ Λουκά με θέμα:
«ΜΙΑ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΚΑΙ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 15-10-1989]
Στέλνοντας, αγαπητοί μου, την επιστολή του ο Απόστολος Παύλος στον Τίτο, Επίσκοπο Κρήτης, όπως ακούσαμε στη σημερινή αποστολική περικοπή και που είναι γεμάτη από προτροπές ποιμαντικού και ιεραποστολικού χαρακτήρος, αλλά και προσωπικού ακόμη χαρακτήρος, την κατακλείνει την επιστολή του με δύο ακόμη λόγια ποιμαντικών προτροπών, όπως και με δύο λόγια ιεραποστολικών προτροπών.
Αν λάβουμε υπόψη ότι οι επιστολές του Αποστόλου Παύλου αποτελούν μαζί με τα Ευαγγέλια την Καινή Διαθήκη και συνεπώς είναι θεόπνευστες οι επιστολές του, κάθε φράση και κάθε λέξη και κάθε συλλαβή είναι για μας και για όλους τους πιστούς όλων των αιώνων και όλων των εποχών, ο λόγος του Θεού και οι επιταγές του Αγίου Πνεύματος. Γι' αυτό ας προσπαθήσουμε να δούμε τι γράφει, τι μας προσφέρει σήμερα ο λόγος του Θεού, στη σημερινή αποστολική περικοπή, όπως σας είπα, για να μείνουμε σε κάποια σημεία και έτσι να ωφεληθούμε. Σας διαβάζω το ιερό κείμενο σε μία απόδοσή του, για να έχουμε μία εικόνα.
«Αυτά τα λόγια όσα πιο πάνω σου έγραψα και όσα θα σου γράψω πιο κάτω, είναι αξιόπιστα. Και θέλω να τα βεβαιώνεις με την προσωπική σου μαρτυρία. Ώστε όσοι έχουν πιστέψει στον Θεό να φροντίζουν να πρωτοστατούν σε έργα καλά. Αυτά είναι τα καλά και ωφέλιμα στους ανθρώπους. Αντίθετα, να αποφεύγεις τις ανόητες αναζητήσεις σε γενεαλογικούς καταλόγους, τις φιλονικίες και τις διαμάχες γύρω από τις διατάξεις του ιουδαϊκού νόμου· γιατί αυτά είναι ανόητα και μάταια. Τον άνθρωπο που ακολουθεί πλανεμένη διδασκαλία ή ακολουθεί διχοστασίες και σκάνδαλα, συμβούλευσέ τον μία ή δύο φορές. Και αν δεν ακούσει, άφησέ τον με τη βεβαιότητα πως αυτός έχει πια διαστραφεί και αμαρτάνει, καταδικάζοντας έτσι ο ίδιος τον εαυτό του.
Όταν θα σου στείλω τον Αρτεμά ή τον Τυχικό, έλα το συντομότερο να με συναντήσεις στη Νικόπολη. Γιατί εκεί αποφάσισα να περάσω τον χειμώνα. Τον Ζηνά τον νομικό και τον Απολλώ, να τους εφοδιάσεις πλουσιοπάροχα με ό,τι χρειάζονται για το ταξίδι τους, ώστε να μην τους λείπει τίποτε. Ας μαθαίνουν και οι δικοί μας να πρωτοστατούν σε καλά έργα, για να αντιμετωπίζουν τις επείγουσες υλικές ανάγκες, ώστε η ζωή τους να μην είναι άκαρπη. Σε χαιρετούν όλοι όσοι είναι μαζί μου. Χαιρέτησε τους πιστούς που μας αγαπούν. Η χάρις του Θεού να είναι με όλους σας».
Τι ωραία επιστολή, αγαπητοί μου! Όταν μάλιστα είναι γεμάτη από το Πνεύμα του Θεού… Κι όποιος μπορεί να βαθαίνει μέσα στον λόγο του Θεού, πραγματικά αισθάνεται μια παραδεισία τρυφή, απόλαυση.
«Πιστὸς ὁ λόγος». Έτσι τελειώνει ο απόστολος Παύλος την επιστολή του, τα τελευταία της επιστολής του. Πιστός ο λόγος. Αξιόπιστος ο λόγος του Θεού. Ό,τι ο Θεός έχει πει και έχει υποσχεθεί, είναι αξιόπιστο. Τι είπε; Το προηγούμενο χωρίο στην επιστολή λέει: «ἵνα δικαιωθέντες τῇ ἐκείνου-δηλαδή του Χριστού- χάριτι κληρονόμοι γενώμεθα κατ' ἐλπίδα ζωῆς αἰωνίου». Ποια είναι εκείνα τα οποία μας έδωκε ο Θεός; Η δικαίωσή μας στο όνομα και το αίμα του Θεού Λόγου που ενηνθρώπησε, του Ιησού Χριστού. Κι έτσι γινόμαστε, με τη χάρη του Θεού κληρονόμοι, κατά την ελπίδα της αιωνίου ζωής. Αυτά είναι αξιόπιστα. Είναι τελείως αξιόπιστα, γιατί τα λέγει ο Θεός. «Κι αυτός ο πιστός λόγος πρέπει να προβληθεί», λέγει ο Απόστολος στον Τίτο, «με τη δική σου βεβαιότητα». Προσέξτε αυτό. «Με τη δική σου βεβαιότητα».
Πράγματι. Όπως γράφει αλλού ο Απόστολος Παύλος, ότι «ὡμίλει ἐν ἀποδείξει Πνεύματος». Όχι απλά λόγια. Όχι δηλαδή εκείνο που δυστυχώς έχουμε όλοι μας και μιλάμε ακαδημαϊκά. Αλλά «ἐν ἀποδείξει Πνεύματος». Κι όπως λέγει εδώ συγκεκριμένα ότι θα είναι εν βεβαιώσει. Θα βεβαιώνεις εσύ με την παρουσία σου, με τον τρόπο σου, με την πίστη σου ότι εκείνα τα οποία είπε ο Θεός, είναι αληθινά.
Έτσι, δυστυχώς αγαπητοί μου, δεν μιλά πια η ζωή μας στους άλλους ανθρώπους, για να πιστέψουν. Αυτό είναι φοβερό. Όταν ο κήρυκας του λόγου του Θεού, ο φορέας του λόγου του Θεού άφησε την καριέρα του, τα κτήματά του, την οικογένειά του ή δεν έκανε οικογένεια, όλα αυτά είναι ακριβώς ό,τι είπε ο Απόστολος στον Τίτο. Δηλαδή ότι «θα δίνεις τη βεβαιότητα ότι ο λόγος είναι πιστός. Με τον δικό σου τρόπο· διότι πώς ο άλλος θα νιώσει και θα πιστέψει ότι αυτά που λες είναι αληθινά, αν εσύ δεν έχεις δείξει κατά κάποιον τρόπο με τη ζωή σου, ότι αυτά που ζεις είναι αυτά που λες ή αυτά που λες είναι αυτά που ζεις». Κι αυτό είναι το πάρα πολύ σπουδαίο πράγμα. Όμως, όπως σας είπα, δυστυχώς η ζωή μας δεν μιλάει στους άλλους για να πιστέψουν.
Ακόμα, δεν μας έχουν δει να κακοπαθούμε. Ακόμα και να αδικούμεθα. Δεν μας έχουν δει. Ο Απόστολος Παύλος, έναν ολόκληρο κατάλογο καταστάσεων κάπου στη Β΄ προς Κορινθίους επιστολή του εκθέτει τι έχει περάσει. Και πώς ζει. Τι κακοπάθειες έχει περάσει. Πού λοιπόν είναι, θα λέγαμε, η δύναμις του Αγίου Πνεύματος για να φανεί μέσα στην πίστη μας και μέσα στη ζωή μας; Πού είναι; Νομίζω ότι αυτό λείπει από τη ζωή των Χριστιανών και των ποιμένων και των ποιμενομένων. Η ζωή του Αγίου Πνεύματος. Ἐν βεβαιώσει.
«ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι», λέγει ευθύς πιο κάτω. Για να φροντίζουν να προΐστανται εκείνοι που θα πιστέψουν από τον δικό σου τρόπο που θα τους βεβαιώσεις ότι «πιστός ο λόγος», αξιόπιστος ο λόγος του Θεού, να φροντίζουν και να προΐστανται έργων καλών. Βέβαια, συνέπεια, θα λέγαμε, της αξιοπιστίας των λόγων του Θεού είναι και την εκφράζει ο ποιμένας και οι ποιμενόμενοι, με την ανάληψη καλών έργων. Τα καλά έργα είναι εκείνα που επισφραγίζουν και την πίστη μας και τη ζωή μας.
Τι είναι όμως τα καλά έργα; Όχι βέβαια μόνο εν στενή εννοία, που είναι οι αγαθοεργίες που λέμε «να έχουμε καλά έργα». Αλλά έργα, σε ένα ευρύτερο φάσμα. Όπως γράφει στους Φιλιππησίους, χωρίς να σας αναλύσω: «ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα [:έχουν καλή φήμη], εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος [:ό,τι ακριβώς χαρακτηρίζει κάτι που είναι αρετή, ό,τι ακριβώς χαρακτηρίζει κάτι που δέχεται τον έπαινο, και από τον Θεό και από τους ανθρώπους], ταῦτα λογίζεσθε [-γράφει στους Φιλιππησίους-] ἃ καὶ ἐμάθετε καὶ παρελάβετε καὶ ἠκούσατε καὶ εἴδετε ἐν ἐμοί, ταῦτα πράσσετε». Αυτά να σκέπτεστε, αυτά να ενεργείτε, αυτά να ζείτε. Αυτά, αγαπητοί μου, είναι τα έργα τα καλά εν ευρεία εννοία.
Έτσι η βεβαιότητα της πίστεως δίδει τον καρπό των καλών έργων αλλά και της ανακαινισμένης ζωής. Κι όταν η ζωή του πιστού είναι καινούρια, τότε πρέπει να προΐσταται ο πιστός, να πρωτοστατεί δηλαδή σε έργα αγάπης. Λέγει ο Θεοφύλακτος, ένας ερμηνευτής: «Καί μή ἀναμένωσι τούς δεομένους πρός αὐτούς ἐλθεῖν». Αυτοί που προΐστανται των αγαθών έργων, μην περιμένουν τους άλλους να έλθουν. Αυτοί πρέπει να τρέξουν. Όπως, δεν πήγαμε εμείς στον ουρανό. Ήλθε ο Λόγος του Θεού σαν άνθρωπος, από τον ουρανό στη Γη. Έτσι κι εμείς θα πάμε σ’ αυτούς. «Ο Θεός», αλλού λέει, στην προς Ρωμαίους ο Απόστολος Παύλος «με τέτοιες θυσίες ευαρεστείται».
«Ταῦτά ἐστι τὰ καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις» σημειώνει στην επιστολή του προς Τίτον ο Απόστολος. Δηλαδή αυτά είναι τα καλά, αυτά είναι τα ωφέλιμα, τα χρήσιμα στους ανθρώπους. Δηλαδή αν καταλαβαίνουμε, έτσι μόνον μπορούμε να έχουμε τον αληθινό κοινωνικό άνθρωπο. Πολλές φορές λέμε· ποιος είναι ο τύπος του κοινωνικού, όχι κοσμικού, γιατί η κοινωνικότητα αντιδιαστέλλεται από την κοσμικότητα. Ο Χριστιανός δεν είναι κοσμικός, είναι κοινωνικός. Εκείνο το «χαίρειν μετά χαιρόντων καί κλαίειν μετά κλαιόντων», που είναι ο τύπος της κοινωνικότητος, πού θα βρίσκαμε αυτόν τον τύπο, τον αληθινό τύπο του κοινωνικού ανθρώπου; Πού αλλού, παρά στην εφαρμογή του Ευαγγελίου. Στο εφαρμοσμένο Ευαγγέλιο. Υπάρχουν και κάποιες βέβαια άγονες ή και επιζήμιες ασχολίες, λέει ο Απόστολος Παύλος στον Τίτο και του γράφει: «Πρόσεξε, μην ασχολείσαι με αυτές».
Τι είναι αυτές οι άγονες ασχολίες; Είναι στο να καταγίνεται ο πιστός σε στείρες συζητήσεις ή αναζητήσεις. Είναι οι νομικές μάχες, που γράφει στον Τίτο. Τότε ήταν οι λεγόμενες «ιουδαϊκές ερμηνείες» του νόμου· που υπήρχαν, αγαπητοί μου, ακούστε μέσα στο Ταλμούδ. Έξι χιλιάδες διατάξεις! Πλήθος. Πλήθος. Όλες αυτές οι διατάξεις έλεγαν: «Μη αυτό, μη εκείνο, μη εκείνο, μη αυτό»· που έκαναν τη ζωή του Ιουδαίου, του Εβραίου βαριά. Δυστυχώς πολλές φορές αυτά περνούν, πέρασαν και μέσα στην Εκκλησία μας. Ο Κύριος τα είπε «εντάλματα των ανθρώπων». Δηλαδή εντολές των ανθρώπων. Δεν έχουν καμία σχέση με τις εντολές του Θεού. Προσέξτε όμως. Δεν πρόκειται για την Παράδοση της Εκκλησίας· γιατί η Παράδοση της Εκκλησίας δεν είναι εντολές ανθρώπων. Αλλά είναι η ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ ερμηνεία του λόγου του Θεού· που είναι κατατεθειμένη μέσα στην Εκκλησία. Αλλά ομιλεί δια τις παραδόσεις των ανθρώπων. Όχι δια την Παράδοσιν του Θεού. Ακόμη και ο νόμος, παράδοση ήταν. Αν θέλετε, ακόμη και η Καινή Διαθήκη, Παράδοση είναι. Αυτά που παρέδωκε ο Υιός του Θεού, ο Ιησούς Χριστός στους ανθρώπους.
Είναι «μωραί ζητήσεις» ακόμη και κάθε ενασχόληση με τη φιλοσοφία· που ζητάμε ώστε η φιλοσοφία να γίνει ο ρυθμιστής της ζωής μας… Είναι ακόμη και όλες εκείνες οι παλιές και οι σύγχρονες θεωρίες, που ζητούν να προσανατολίζουν και αυτές με τη σειρά τους τη ζωή μας και να την καθοδηγούν. Αυτά τα πράγματα δεν έχουν σχέση στη ζωή του πιστού. Το Ευαγγέλιο είναι ο οδηγός του. Είναι ο τρόπος που θα τον οδηγήσει και η Εκκλησία στην πνευματική ζωή. Να βρει τις απαντήσεις της υπάρξεώς του. Γιατί υπάρχω και πού πηγαίνω. «Για όλα τα άλλα», λέει ο Απόστολος, «είναι ανώφελα και μάταια». Σας λέγω αλήθεια, αγαπητοί μου, απορώ πώς μπορεί, Χριστιανοί που έχουν το Ευαγγέλιο και το γνωρίζουν, να ζητούν πορεία στη ζωή τους από τη φιλοσοφία. Δεν μπορώ να το καταλάβω. Ούτε είναι δυνατόν αυτά τα πράγματα να συμβαδίζουν. Φιλοσοφία; Προϊόν του νου, του ανθρώπινου νου. Το Ευαγγέλιο; Η αποκάλυψη του Θεού. Τι σχέση έχει το ένα με το άλλο;
Αλλά είναι και οι αιρετικοί, στη συνέχεια, όπως καταγράφει. Σας είπα μερικά πράγματα θα δούμε από αυτά τα τελευταία της επιστολής, που γράφει ο Απόστολος στον Τίτον. Είναι αυτοί «αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ» κτλ. Είναι αυτοί που αστόχησαν στην πίστη και εναυάγησαν. Βέβαια θα τους βοηθήσουμε. Αλλά όταν δεν πείθονται, θα τους αφήσουμε. Γιατί έχουν διαστραφεί. «Ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος», λέγει ο Απόστολος.
Ακόμη θα θελα να σας έλεγα ότι η λέξη «αιρετικός» και «αίρεσις» δεν σημαίνει πάντοτε μόνον εκείνον ο οποίος έχει αποκλίνει από την ορθή πίστη. Έχει και άλλη σημασία. Είναι εκείνος που δημιουργεί σκάνδαλα και διχοστασίες. Μέσα στην Καινή Διαθήκη ο όρος αυτός, πάλι στον Απόστολο Παύλο, έχει αυτήν την έννοια ή σε άλλα σημεία της Καινής Διαθήκης, όχι στον Απόστολο Παύλο. Φέρ΄ειπείν, γράφει στους Ρωμαίους ο απόστολος Παύλος: «Παρακαλῶ δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοί, σκοπεῖν [:να εξετάζετε] τοὺς τὰς διχοστασίας καὶ τὰ σκάνδαλα παρὰ τὴν διδαχὴν ἣν ὑμεῖς ἐμάθετε ποιοῦντας, καὶ ἐκκλίνατε ἀπ᾿ αὐτῶν». Εκείνους οι οποίοι δημιουργούν τις διχοστασίες και τα σκάνδαλα, παρά την διδασκαλία την οποία έχετε μάθει από μας και οι οποίοι αυτοί ξεφεύγουν. Και σεις λοιπόν προσέξτε. Εκκλίνατε απ’αυτών. Ξεφύγετε. Φύγετε μακριά. «Οἱ γὰρ τοιοῦτοι τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ οὐ δουλεύουσιν [:αυτοί δεν είναι κάτω από την υπακοή του Θεού. Δεν δουλεύουν το έργο του Θεού], ἀλλὰ τῇ ἑαυτῶν κοιλίᾳ [:δηλαδή τα συμφέροντά τους] καὶ διὰ τῆς χρηστολογίας καὶ εὐλογίας[:και με τα ωραία τους λόγια, με τις ευλογίες τους, και με τούτα και εκείνα, να μην κάνω πιο πολλές περιγραφές] ἐξαπατῶσι τὰς καρδίας τῶν ἀκάκων [:εξαπατούν τις καρδιές, λέγει, των αφελών και απλών ανθρώπων]». «Αυτούς», λέγει ο Απόστολος, «μακριά». Και ο Κύριος το είπε. Και δεν εννοούσε,όταν το είπε, την αίρεση. Όταν είπε ότι αν κάποιος κάνει κάτι, φώναξέ τον. «Έλα εδώ, μην το ξανακάνεις αυτό. Δεν σε άκουσε. Πάρε και άλλον αδελφόν. Δεν άκουσε ούτε τον αδελφό. Πάρε δύο- τρεις. Δεν άκουσε ούτε αυτούς. Πες στο στην Εκκλησία, στο σύνολο. Δεν άκουσε ούτε την Εκκλησία. «Ἐὰν δὲ καὶ τῆς ἐκκλησίας παρακούσῃ», λέει ο Κύριος, «ἔστω σοι ὥσπερ ὁ ἐθνικὸς καὶ ὁ τελώνης». Να είναι για σένα σαν τον ειδωλολάτρη και σαν τον αμαρτωλό. Να μην έχεις καμία σχέση μαζί του.
Εξάλλου και η Παλαιά Διαθήκη το λέγει, είναι στο Δευτερονόμιο, αλλά και ο Απόστολος Παύλος το ανανεώνει στην Καινή Διαθήκη. «Καὶ ἐξαρεῖτε τὸν πονηρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν ». Θα βγάλετε από μέσα από τη σύναξή σας, μέσα από την Εκκλησία, τον πονηρό, τον άνθρωπο ο οποίος δεν θέλει να διορθωθεί. Η ιδέα ότι θα τον διορθώσουμε κρατώντας τον, μοιάζει σαν τα πορτοκάλια στο καφάσι, που ένα είναι σάπιο. Τα άλλα τα γερά, θα κάνουν το σάπιο γερό; Το σάπιο θα κάνει τα γερά σάπια. Αλλά δυστυχώς, επειδή αυτό δεν το προσέχουμε, γι΄αυτόν ακριβώς τον λόγο, μέσα στην Εκκλησία υπάρχουν και εκείνοι που αιρετίζουν και εκείνοι που διχοστασίες προκαλούν και εκείνοι, που κατά κάποιον τρόπο σκανδαλίζουν και γενικά αναστατώνουν καθ’οιονδήποτε τρόπον την Εκκλησία,με το ντύσιμό τους, με τα λόγια τους, με τα φερσίματά τους, με τις κοσμικότητές του, με τις θεωρίες που πιστεύουν και στο τέλος να λέγουν: «εγώ πιστεύω κατά τον τρόπο μου». Α, δηλαδή, έχεις τόση υπερηφάνεια, ώστε δεν συμμορφώνεσαι να πιστέψεις κατά την υπόδειξη της Εκκλησίας, αλλά πιστεύεις κατά τον τρόπο σου. Βλέπετε όλα αυτά τα σκάνδαλα, οι διχοστασίες που δημιουργούν και όλα αυτά τα πράγματα, δεν είναι από τον Θεό· είναι από τον πονηρό. Και αυτοί πρέπει να κόβονται από την Εκκλησία. Όλοι αυτοί, σας το ξαναλέγω.
Και τώρα κάποιες, θα λέγαμε, προσωπικές προτροπές που έχει να δώσει ο Απόστολος Παύλος, σε θέματα ιεραποστολής στον Τίτο, που είναι συνεργάτης του βέβαια, στο έργο της διακονίας του Ευαγγελίου. Ζητά λοιπόν να συναντηθεί με τον Τίτο. Εκείνος θα πάει στη Νικόπολη. Ακόμη δεν έχει πάει. Στη Νικόπολη της Ηπείρου. Αυτή που λέμε σήμερα Πρέβεζα. Είναι όχι ακριβώς, είναι κάτι δίπλα, αλλά πολύ κοντά. Χοντρικά θα λέγαμε είναι η σημερινή Πρέβεζα. Και ακόμη δεν έχει πάει. Θα πάει. Στέλνει την επιστολή και ζητάει από τον Τίτο να έλθει από την Κρήτη στη Νικόπολη να τον συναντήσει. Σε αντικατάστασή του, του λέγει ότι θα στείλει ή τον Αρτεμά ή τον Τυχικό. Άλλους βοηθούς του και συνεργάτες του. Αυτές οι προσωπικές συναντήσεις των συνεργατών ήταν πάρα πολύ σημαντικές. Γιατί έτσι οι συνεργάτες του ανανεώνονταν. Είναι η ανανέωση.
Αγαπητοί μου, στην ιεραποστολή υπάρχουν τριβές. Κινείσαι μέσα στον κόσμο. Και υπάρχουν πολλές πολλές τριβές. Πώς θα γίνει κανείς να ανανεωθεί από τις τριβές αυτές; Όταν έχει κοινωνία με τους πνευματικούς αδελφούς. Ακόμη αναφύονται και προβλήματα στην ιεραποστολή, στο κήρυγμα του λόγου του Θεού. Τι θα κάνεις; Πρέπει να ρωτήσεις, πρέπει να δώσεις στους άλλους μία απάντηση άμα σε ρωτήσουν. Με ποιους; Με τους αδελφούς, με τους συνεργάτες. Όλα αυτά κουράζουν βέβαια τον ιεροκήρυκα, τον ιεραπόστολο και ζητά αυτήν την ανανέωση, αυτόν τον εμπλουτισμό. Έτσι, εκείνος που ασχολείται με την ιεραποστολή, με το έργο του Θεού, σε οποιαδήποτε μορφή είναι αυτή η ιεραποστολή, σε οποιαδήποτε, μην πηγαίνει το μυαλό σας στην Αφρική ή στην Άπω Ανατολή· και μέσα στον τόπο μας και στη γειτονιά μας, εκείνος ο οποίος θα είναι φορέας του λόγου του Θεού, πάντοτε έχει ανάγκη κατ’αρχάς να μελετά τον λόγο του Θεού, αλλά και να ακροάται τον λόγο του Θεού. Να ζει τη μυστηριακή ζωή έντονα. Να έχει μία πλουσία προσευχή και να έχει και μια κοινωνία με τους πνευματικούς ανθρώπους, τους πνευματικούς του συνεργάτες.
Έτσι βλέπουμε αγαπητοί μου ότι ο Απόστολος καλεί τώρα τον Τίτο να τον επισκεφτεί στη Νικόπολη, στην οποία Νικόπολη σκόπευε να ξεχειμωνιάσει. Πόσο πραγματικά, πόσο ανθρώπινα! Δεν βλέπει κανείς πράγματα σαν να είναι στην ιστορία των αγγέλων, αν οι άγγελοι έχουν ιστορία. Εκεί δεν υπάρχουν συμβεβηκότα. Αλλά στους ανθρώπους, πόσο ανθρώπινα, πόσο απλά!
Σας είπα ότι στη Νικόπολη θα πήγαινε ο απόστολος Παύλος. Δηλαδή στη σημερινή Πρέβεζα. Αισθανόμαστε μία βαθιά έτσι συγκίνηση, όταν αυτά τα αγιασμένα πόδια του μεγάλου Αποστόλου Παύλου πάτησαν τα εδάφη μας. Την Ελλάδα μας, ο Απόστολος Παύλος, θα έλεγα ότι την όργωσε. Πόσο αισθανόμαστε… έτσι… ιδιαίτερα... Γι' αυτό, αυτό το σημείο, ότι ο Παύλος ήρθε στην πατρίδα μας, ξεχειμώνιασε, έμεινε καιρό πολύ, πήγε από δω, πήγε από εκεί. Όλα αυτά πρέπει να γίνονται ένα κέντρισμα και μία φιλοτιμία στο να εργαζόμαστε στη διακονία του έργου του Θεού.
Και τώρα δίνει ακόμη μία ιεραποστολική παραγγελία. Λέει: «Ζηνᾶν τὸν νομικὸν καὶ ᾿Απολλὼ σπουδαίως πρόπεμψον [:να τους στείλεις φροντισμένα] ἵνα μηδὲν αὐτοῖς λείπῃ. [:Να έχουν όλα τα αγαθά μαζί τους. Να μην τους λείπει τίποτε]. «Μανθανέτωσαν δέ καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι». Έπρεπε οι εργάτες του Ευαγγελίου να συντηρούνται από τους πιστούς. Εφόσον ο χρόνος τους ήταν ολόκληρος αφιερωμένος στο έργο της Εκκλησίας, έπρεπε πια οι πιστοί να φροντίζουν γι΄αυτούς. Εξάλλου ο ίδιος ο Απόστολος Παύλος ερμηνεύει εκείνο το της Παλαιάς Διαθήκης: «Οὐ φιμώσῃς βοῦν ἀλοῶντα». Δεν θα βάλεις φίμωτρο στο βόδι το οποίο αλωνίζει. Γιατί; «Ἄξιος γὰρ ὁ ἐργάτης τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ» σημειώνει στην Α΄προς Τιμόθεον επιστολή του.
Θέλει ακόμη να τονίσει ότι οι πιστοί πρέπει να φροντίζουν για τις ιεραποστολές και για τους ιεραποστόλους. Ο λόγος του Θεού πρέπει να είναι απρόσκοπτος. Πρέπει να τρέχει. Σήμερα δεν είναι μόνο, θα λέγαμε, ο ιεραπόστολος, αλλά είναι και το χριστιανικό έντυπο. Είναι το έντυπο Ευαγγέλιο ακόμη. Είναι κάθε μέσο με το οποίο ακούγεται ο λόγος του Θεού. Αυτό πρέπει να τρέχει. Οι πιστοί που δεν φροντίζουν για το έργο αυτό, θα μείνουν, όπως λέγει ο απόστολος, άκαρποι.
Και τέλος: «᾿Ασπάζονταί σε οἱ μετ' ἐμοῦ πάντες. (Σε χαιρετούν όλοι εκείνοι που είναι μαζί μου). ἄσπασαι τοὺς φιλοῦντας ἡμᾶς ἐν πίστει». Είναι η κοινωνία των αγίων. Και ποιοι οι φιλοῦντες; «Ἐν πίστει ὄντας καί ἐμμένοντας ἡμῖν», λέγει ο Ζιγαβηνός. Εκείνοι οι οποίοι είναι στην πίστη και μας περιμένουν και μας αγαπούν. Οι πιστοί πρέπει να έχουν κοινωνία, όπως σας είπα· που είναι μία πλευρά και επιτυγχάνεται σε μία πλευρά του εκκλησιασμού. Βλέπετε, είμεθα όλοι μαζί. Αυτό πρέπει να είναι μία αφορμή μιας επικοινωνίας.
Αγαπητοί μου, είδαμε μια σελίδα ποιμαντική και ιεραποστολική γραμμένη από το χέρι του αποστόλου Παύλου. Θα μπορούσε να μας πει κανείς ότι ό,τι έγραφε στην επιστολή του στους Γαλάτες: «Ἴδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί». Είδατε με τι γράμματα, μεγάλα γράμματα σας έγραψα, λέει, με το δικό μου χέρι την επιστολή αυτή. Και βέβαια δεν σώθηκε ούτε ένα κομματάκι από τη χειρόγραφη επιστολή του Παύλου. Όμως διασώθηκε το πνεύμα. Εκείνο που κατέγραψε το Άγιο Πνεύμα. Αυτά θα κρατήσουμε, για να προκόψουμε στην πνευματική μας ζωή αλλά και στο έργο της διακονίας του λόγου του Θεού.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
· Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
· http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_455.mp3
