Είναι κι αυτό ένα μυστήριο, που ερμηνεύεται ως εξής:
Ο Χριστός γεννήθηκε εκεί, για να εκπληρωθεί η προφητεία του Προφήτη Μιχαία: «Κι εσύ Βηθλεέμ, πόλη που κατοικεί η συγγένεια του Εφραθά, παρ’ όλο που είσαι μια από τις πιο μικρές πόλεις του Ιούδα, Εγώ θα κάνω να προέλθει από σένα Εκείνος που θα γίνει άρχοντας του Ισραήλ» (Μιχ. 5, 2–3).
«Ιουδαία», σημαίνει «εξομολόγηση». «Βηθλεέμ», σημαίνει «οίκος άρτου».
Αυτά, αλληγορικά, σημαίνουν πως όποιος αυτές τις άγιες μέρες θέλει να πάει στην Ιουδαία, δηλαδή στην ιερή εξομολόγηση, ας πάει και προς τη Βηθλεέμ• δηλαδή, ας πλησιάσει στο θυσιαστήριο όπου βρίσκεται ο Οίκος του Άρτου της Ζωής.
Θέλω να πω μ’ αυτό ότι, όποιος θέλει να γιορτάσει επάξια τη Γέννηση του Χριστού, ας εξομολογηθεί και ας μεταλάβει. Αυτός είναι ο σκοπός της αγίας μας Εκκλησίας, που όρισε μέσω της νηστείας των Χριστουγέννων να προετοιμαστούμε για την εξομολόγηση και για τη θεία Μετάληψη.
Το λοιπόν Χριστιανοί, για να φθάσουμε στην πνευματική αυτή Βηθλεέμ της Ιουδαίας και για να βρούμε τον Βασιλιά τ’ ουρανού και της γης, ας ακολουθήσουμε τους τρεις εκείνους ευλαβικούς Μάγους. Εκείνοι, οδηγούμενοι από έναν Αστέρα που τους φανερώθηκε τότε στον ουρανό, τους έδειξε ακριβώς την οδό και τον τόπο που γεννήθηκε ο Χριστός. Κι εμείς τώρα έχουμε γι’ Αστέρα τον Λόγο του Θεού, το ιερό Ευαγγέλιο και τον Νόμο της Χάριτος.
Λέει ο Προφήτης Δαβίδ: «Ο Νόμος Σου μου είναι λυχνάρι για να μπορώ να περπατάω και φως στα μονοπάτια μου» (Ψαλμ. 118, 105).
Έχουμε στα πόδια μας αυτό το λυχνάρι, για να βλέπουμε πώς ακριβώς να περπατάμε• έχουμε αυτό το φως στους δρόμους μας για να μη χαθούμε μέσα στην πλάνη αυτής της μάταιης ζωής. Οι Μάγοι, σαν έφθασαν και είδαν εκείνο το Θείο Παιδίον μαζί με τη Μητέρα Του, τη Μαρία, έπεσαν καταγής με πολύ ευλάβεια και Το προσκύνησαν. Άνοιξαν τους θησαυρούς τους και Του χάρισαν τα Δώρα, που ήταν χρυσάφι, λιβάνι και σμύρνα. Μ’ ετούτα τα Δώρα ήθελαν να Τον αναγνωρίσουν, σα βασιλιά με το χρυσάφι, σα Θεό με το λιβάνι και σα θνητό άνθρωπο με τη σμύρνα. Έτσι λοιπόν κι εμείς• αφού πλησιάσουμε στην εξομολόγηση και τη θεία Μετάληψη για να βρούμε τον Χριστό, πρέπει να Του προσφέρουμε τρία δώρα: πρώτ’ απ’ όλα την καρδιά μας, η οποία πρέπει να είναι καθαρή σα το χρυσάφι, καθαρή από κάθε επιθυμία κι από κάθε αισχρό λογισμό.
Δεύτερον, το πνεύμα μας, που πρέπει να είναι αναμμένο σα το λιβάνι, στην αγάπη του Θεού και του πλησίον• και, όπως το λιβάνι, να εκπέμπει με την ευλάβεια οσμή ευωδίας πνευματικής. Τρίτον, τη σμύρνα, που δηλώνει τη νέκρωση των παθών και της σαρκός με τη συντριβή και την κατάνυξη.
Ή αλλιώς, ας Του προσφέρουμε επίσης κι αυτά τα τρία δώρα: χρυσάφι, δηλαδή την ελεημοσύνη• λιβάνι, δηλαδή την προσευχή• και σμύρνα, δάκρυα καυτά της μετανοίας.
Αυτές είναι οι προετοιμασίες της αληθινής εξομολογήσεως και της άξιας Μεταλήψεως.
Οι Μάγοι, αφού προσκύνησαν τον Χριστό, δεν γύρισαν από τον ίδιο δρόμο απ’ τον οποίο ήρθαν στην αρχή, μονάχα άλλαξαν δρόμο κι αναχώρησαν για τη χώρα τους από μια άλλη οδό (βλ. Ματθ. 2, 12).
Αυτό είναι το πιο αναγκαίο που πρέπει να κάνουμε κι εμείς.
Όταν, λοιπόν, αυτές τις μέρες εξομολογηθούμε και μεταλάβουμε, δεν πρέπει να γυρίσουμε πάλι από την ίδια οδό που ήρθαμε πρώτα. Όχι. «Δι’ ἄλλης ὁδοῦ»: ν’ αλλάξουμε δρόμο, ν’ αλλάξουμε ήθη, ν’ αλλάξουμε ζωή. «Δι’ ἄλλης ὁδοῦ»: ας πάρουμε τον άλλο δρόμο της χριστιανικής αρετής• με λίγα λόγια, ας αφήσουμε εκείνη την οδό της κακής μας συνήθειας που μας έφερνε στην κόλαση. Ας περπατήσουμε μιαν άλλη οδό, την οδό μιας τέλειας διόρθωσης του βίου μας, που μας φέρνει στην αιώνια ζωή…
Ηλίας Μηνιάτης
Επίσκοπος Κερνίτζης και Καλαβρύτων (1669–1714)
