Λάμπρος Σκοντζος
Η «εν πνεύματι» λατρεία διδάσκει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, πρέπει να είναι απόλυτα απαλλαγμένη από κάθε εγκοσμιότητα. Να αποδίδεται λατρεία στον ασώματο Θεό, «διότι έτσι και θα Τον δουν αληθινά παντού δια του Πνεύματος και της Αλήθειάς Του. Καθώς δηλαδή ο Θεός είναι πνεύμα, είναι ασώματος, και το ασώματο δεν βρίσκεται σε κάποιο τόπο ούτε περιορίζεται σε τοπικά όρια».
Επίσης αναφέρει ο ιερός Πατέρας, ότι η πνευματική λατρεία συντελείται δια της βοηθείας του Αγίου Πνεύματος «Διότι το Πνεύμα είναι αυτό δια του οποίου προσκυνούμε και δια του οποίου προσευχόμαστε. Αυτοί λοιπόν που έτσι προσκυνούν δια του Πνεύματος και της Αλήθειας τον ύψιστο Πατέρα, αυτοί είναι οι αληθινοί προσκυνητές».
Ως «εγκοσμιότητα» δεν εννοούμε τα αισθητά μέσα λατρείας (ναοί, εικόνες, λιβάνια, κεριά, κλπ), τα οποία είναι βοηθητικά της λατρείας, αλλά την ουσία της, την αίσθηση της υπερβατικότητας του Θεού.
Η «εν αληθεία» λατρεία είναι η σύνδεσή της απαραίτητα με την σώζουσα αλήθεια. Όχι με την οποιαδήποτε «αλήθεια», αλλά με την αποκαλυμμένη εν Χριστώ αλήθεια, την ένσαρκη Αλήθεια«εγώ είμαι η οδός, η αλήθεια και η ζωή» (Ιωάν.14,6), η οποία υπάρχει μόνο μέσα στην Εκκλησία, διδάσκεται από το Άγιο Πνεύμα, το Οποίο οδηγεί «εις πάσαν την αλήθειαν» (Ιωάν.16,12-13),κατανοείται από τους αγίους και βιώνεται από τους πιστούς.
Και επειδή η αλήθεια είναι συνώνυμη με τη σωτηρία και η πλάνη και το ψεύδος με την απώλειά της, έχει πρωτεύουσα σημασία να τονίσουμε πως ό, τι ονομάζεται ως «αλήθεια» εκτός της Εκκλησίας, είναι πλάνη και ως εκ τούτου η όποια λατρεία συντελείται εκτός αυτής, δεν είναι ευάρεστη στο Θεό.
Να αναφέρουμε εδώ επιγραμματικά το γεγονός, ότι στις μέρες μας, όπου κυριαρχεί το συγκρητιστικό πνεύμα, βλέπουμε συμπροσευχές ορθοδόξων κληρικών και λαϊκών με αιρετικούς και αλλοθρήσκους.
Και ακόμα ακούμε και διαβάζουμε «θέσεις», όπως, «ο Θεός είναι ένας και αποκαλείται και λατρεύεται διαφορετικά από τις διάφορες θρησκευτικές πίστεις» ή το χειρότερο: «όλες οι θρησκείες είναι διαφορετικοί δρόμοι που οδηγούν στον ίδιο Θεό».
Η κατηγορηματική ρήση του Κυρίου για λατρεία «εν πνεύματι και αληθεία» αναιρεί πανηγυρικά αυτές τις πλάνες.
