Τα ανθρωνύμια δεν είναι σχεδόν ποτέ τυχαία. Κουβαλούν ευχές, αξίες, μνήμες και πολιτισμό. .....
Ονόματα και Αρετές
Μία από τις συνηθέστερες διαχρονικές και διαγλωσσικές πηγές δημιουργίας ανθρωνυμίων είναι οι θετικές ιδιότητες ή αρετές.
Ειδικά στον λαϊκό πολιτισμό – αλλά διόλου απίθανο και στην αρχαιότητα – τέτοια ονόματα έχουν σχεδόν πάντα και ευχετική διάσταση: δίνοντας συγκεκριμένο όνομα σε κάποιον, ευχόμαστε τρόπον τινά να αποκτήσει τις ιδιότητες που δηλώνει το όνομά του και να τις επαυξήσει, ώστε να το εκπροσωπεί επάξια.
Γυναικεία ονόματα και αρετές
Έτσι, δεν είναι παράδοξο ότι πολλά γυναικεία ονόματα δηλώνουν αρετές:
"Αγάπη", "Ακακία", "Αρετή" (και "Αρετούσα"), "Γαλήνη", "Ελπίδα", "Ειρήνη", "Ευφροσύνη", "Υπομονή", "Σοφία", "Πίστη", "Χαρά" κ.ά.
Αυτό είναι κατ’ εξοχήν προνόμιο των γυναικείων ονομάτων, επειδή ταυτίζονται μορφολογικά με την αρετή που δηλώνουν.
Ονόματα από επίθετα
Άλλα γυναικεία ονόματα προέρχονται συνήθως από επίθετο, αποδίδοντας τη θετική ιδιότητα που αντλείται από συγκεκριμένη αρετή, π.χ.
"Αγαθή", "Αγνή", "Διαλεχτή", "Ερασμία", "Ευμορφία", "Ευτέρπη", "Καλή" κ.ά.
Σε μεγαλύτερο βαθμό αυτό συμβαίνει με τα αρσενικά· ενδεικτικά:
"Αγάθων", "Ακάκιος", "Γρηγόριος", "Ευγένιος", "Ευστάθιος", "Κρατερός", "Μακάριος", "Προκόπιος", "Σωφρόνιος", "Παντελεήμων", "Σεβαστός" κ.ά.
Εκφραστικά και ιδιαίτερα ονόματα
Κάποια ονόματα μάλιστα έχουν ιδιαίτερη εκφραστική αξία, όπως:
"Χάιδω" και "Χαϊδεμένη" (από το "χάδι" / "χάιδι"), που εκφράζει θωπευτική στάση προς αυτήν που φέρει το όνομα.
"Ακριβή", που υποδηλώνει ότι η ονομαζόμενη είναι άνθρωπος μεγάλης αξίας για τις ιδιότητές του.
"Πολύτιμος" (αρσενικό) και "Πολυτίμη" (θηλυκό), με την ίδια σημασία
