Άγιος Μάξιμος: Μη συγκρίνεις τον εαυτό σου με τους πλέον αδύνατους από τους αδελφούς σου…
Άγιος Μάξιμος Ομολογητής.
(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
Άγιος Μάξιμος Ομολογητής, Εκατοντάς τρίτη περί αγάπης
8. Φιλαυτία είναι μία εμπαθής και πέραν από τον ορθό λόγον αγάπη προς το σώμα, στην οποίαν εναντιούνται η αγάπη και η εγκράτεια. Εκείνος που είναι φίλαυτος, είναι φανερόν ότι έχει όλα τα πάθη.
9. Ο Απόστολος λέγει, ότι ουδείς εμίσησε την σάρκα του, αλλά υπωπιάζει [πιέζει, ταλαιπωρεί ασκητικά] και δουλαγωγεί, παρέχων εις αυτήν τα απολύτως αναγκαία, τροφή και ενδύματα όσον χρειάζεται για να ζει. Με αυτόν τον τρόπον λοιπόν αγαπάει κανείς την σάρκα του απαθώς, τρέφων και θερμαίνων αυτήν, όσον είναι ατταραίτητο, για να την μεταχειρίζεται σαν υπηρέτρια των θείων ενεργειών του ο πνευματικός άνθρωπος.
10. Εκείνον που κανείς αγαπάει, αυτόν φροντίζει και να υπηρετεί. Εάν αγαπάει τον Θεόν, σπεύδει με όλη την ψυχή του να εκτελέσει το θέλημά του. Εάν αγαπάει την σάρκα αγωνίζεται να της χορηγεί ότι την ευχαριστεί.
11. Εις μεν τον Θεόν αρέσει η αγάπη, η σωφροσύνη, οι πνευματικές θεωρίες και η προσευχή. Εις δε την σάρκα αρέσει η καλοφαγία, η ακολασία και όσα αυξάνουν τα πάθη αυτά. Γι’ αυτό οι αγαπώντες την σάρκα δεν δύνανται να αρέσουν στον Θεόν. Οι αγαπώντες δε τον Χριστόν, «την σάρκα εσταύρωσαν συν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίαις» (Γαλ. ε’, 24).
12. Εάν ο νους στραφεί με αγάπη προς τον Θεόν, τότε μεταχειρίζεται το σώμα ως δούλον και του παρέχει μόνον ό,τι χρειάζεται για να ζει. Εάν δε ο νους στραφεί προς το σώμα με αγάπη, τότε δουλώνεται στα πάθη και πάντοτε μεριμνά να ικανοποιεί τις κακές επιθυμίες της.
13. Εάν θέλεις να γίνεις κύριος των λογισμών σου φρόντιζε να μη τρέφεις τα πάθη και τότε εύκολα διώχνεις από τον νου σου τους κακούς λογισμούς. Δηλαδή για να νικήσεις τους λογισμούς της πορνείας, νήστευε, αγρύπνα, κοπίασε πνευματικά, φύγε από τα αίτια. Επίσης για να νικήσεις τους λογισμούς της οργής και της λύπης, καταφρόνησε την εξ ανθρώπων δόξα και τις ταπεινώσεις και τα υλικά πράγματα. Για να νικήσεις τους λογισμούς της μνησικακίας, να προσεύχεσαι υπέρ εκείνων που σου λύπησαν και ελευθερώνεσαι.
14. Μη συγκρίνεις τον εαυτό σου με τους πλέον αδύνατους από τους αδελφούς σου, αλλά αύξησε την αρετή της αγάπης. Γιατί με την σύγκριση πέφτεις στον βόθρο της οιήσεως, ως τάχα υπερέχων. Ενώ αυξάνων την αγάπη και βλέπων πόσον υστερείς, ανεβαίνεις σε ύψη ταπεινοφροσύνης.
15. Εάν τηρείς πράγματι την εντολή της αγάπης προς τον πλησίον, ουδέποτε για κανένα πράγμα, το οποίον ενδέχεται να σε λυπεί, θα δείξεις την πικρίαν σου σ’ αυτόν. Εάν όμως τον πικραίνεις, αποδεικνύεις ότι προτιμάς τα πρόσκαιρα πράγματα, αυτά αγαπάς και γι’ αυτό πολεμείς τον αδελφό σου*.
16. Ο χρυσός δεν είναι τόσον αγαπητός από τους ανθρώπους για τις ανάγκες τους, αλλά επειδή οι πλείστοι τον θέλουν για την ικανοποίηση των ηδονών των.
17. Τρία είναι τα αίτια της αγάπης προς τα χρήματα· η φιληδονία, η κενοδοξία και η απιστία. Χειρότερο πάθος από τα τρία είναι η απιστία.
18. Ο μεν φιλήδονος αγαπάει τα χρήματα για να τρυφήσει με αυτά. Ο δε κενόδοξος για να δοξασθεί και ο άπιστος στην πρόνοια του Θεού, για να τα αποταμιεύσει γιατί φοβείται ως ερχόμενα την πείνα, το γήρας, νόσον ή εκπατρισμό. Και έτσι έχει επιρρίψει όλη την ελπίδα του στα χρήματα παρά στον Θεόν, τον Δημιουργόν όλης της κτίσεως, που προνοεί για τα έσχατα και ελαχιστότατα ζώα.
19. Οι μεταχειριζόμενοι τα χρήματα είναι τέσσερες τύποι· οι προηγούμενοι τρεις και εκείνος που οικονομεί τις ανάγκες των άλλων. Και αυτός είναι ο μόνος, που ορθά τα διαχειρίζεται, καλύπτων με περίσκεψη πάντοτε τις ανάγκες των φτωχών.
* Ο άγιος Μάξιμος συνιστά να κάνουμε το παν για την διατήρηση και αύξηση της αγάπης. Γιατί χωρίς αγάπη δεν υπάρχει σωτηρία.
Από το βιβλίο, «Tου εν Αγίοις πατρός ημών Μαξίμου του Ομολογητού, ‘Τα 400 κεφάλαια περί αγάπης και Ερμηνεία του Πάτερ ημών’», των εκδόσεων Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 1978. Μετάφραση, εισαγωγή, σχόλια Μοναχού Θεοκλήτου Διονυσιάτη.
