«Οι Πυγμάχοι», τοιχογραφία 1500 π.Χ., στο ακρωτήρι της Θήρας.
Ο Μέγας Βασίλειος αναφέρει στην εισαγωγή του στην έκτη ομιλία του στην Εξαήμερο τα εξής: «Ο θεατής των αθλητικών αγώνων έπρεπε να έχει και ο ίδιος κάποια σωματική δύναμη. Τούτο διαπιστώνεται από τους κανονισμούς των αγώνων, που ορίζουν όσοι παρακολουθούν στο στάδιο να κάθονται με γυμνό το κεφάλι. Το ορίζουν κατά τη γνώμη μου για να είναι ο καθένας όχι μόνο θεατής των αθλητικών αλλά και αθλητής καθ’ όσο τον αφορά».
Τι σημαίνει αυτό;
Μα προφανώς, πως οι φίλαθλοι που βρίσκονται στην εξέδρα και παρακολουθούν τους αγώνες ως φίλοι των αθλημάτων θα πρέπει, όπως και οι αθλητές που βρίσκονται μέσα στον στίβο, να εμφορούνται από την ίδια αθλητοπρέπεια!
Που δεν είναι μόνον η ρώμη, η ανδρεία, η επιδεξιότητα και οποιαδήποτε άλλη αθλητική δεινότητα, αλλά και το ευ αγωνίζεσθαι.
Εάν μάλιστα προσθέσουμε στη συζήτησή μας και τα λόγια του Αποστόλου Παύλου στη Β’ προς Τιμόθεο Επιστολή ο οποίος γράφει: «Εάν και αθλή τις ου στεφανούται εάν μη νομίμως αθλήση», και σε μετάφραση «Εάν δε και συμμετέχει κανείς εις αθλητικούς αγώνας, δεν παίρνει ως βραβείον τον στέφανον, εάν δεν αγωνισθεί κατά τρόπον νόμιμον» (Β’ Τιμ. 2,1-10), γίνεται φανερό πως η ευρύτερη νομιμότητα, δηλαδή το ήθος είναι και αυτό ένα χαρακτηριστικό του αθλητικού ανταγωνισμού και μάλιστα και της επίσημης βράβευσής του.
Χωρίς την νομιμότητα, δηλαδή χωρίς το ευ αγωνίζεσθαι, ο αθλητής δεν μπορεί και δεν πρέπει να στεφανωθεί νόμιμα. Αυτή ήταν και η αποστολή των Ελλανοδικών να ελέγχουν την νόμιμη άθληση. Οι ίδιοι έκαναν και τη βράβευση των αθλητών που πρώτευαν.
Ο Απόστολος Παύλος, λοιπόν, δεν διστάζει να μεταφέρει στο στάδιο και τον αγώνα της πνευματικής ζωής ένα παράδειγμα από τον κόσμο και τη δραστηριότητα των γηπέδων, των σταδίων! «Εν τω σταδίω», εκεί βεβαίως που αγωνίστηκε νικηφόρα για το φιλότιμο της προσβολής της πίστης του ο νεαρός άγιος Νέστορας με την ευχή του αγίου Δημητρίου.
Αλλά και ο Ιωάννης της Κλίμακος χρησιμοποιεί στην ασκητική ζωή τις λέξεις πυκτεύω, δηλαδή πυγμαχώ και πύκτης πυγμάχος. Όμως, και η ίδια η λέξη άσκηση και ασκητής δεν είναι βγαλμένες μέσα από τα γυμναστήρια;
Αντίστοιχη λέξη την οποία συναντάμε στα συναξάρια και ιδιαίτερα των νεομαρτύρων της τουρκοκρατίας είναι και του αλείπτη. Δηλαδή, του Γέροντα που ως γυμναστής γυμνάζει τον υποψήφιο μάρτυρα ο οποίος θα προσέλθει οικειοθελώς στο μαρτύριο.
Στην αρχαιότητα οι αθλητικοί αγώνες, και μάλιστα οι μεγάλοι όπως οι Ολυμπιακοί, ήταν συνυφασμένοι με την τέλεση λατρευτικές τελετών προς τους θεούς. Άλλωστε, όλη η ζωή των αρχαίων Ελλήνων είχε θρησκευτικά χαρακτηριστικά. Είναι γνωστή η ρήση του Αποστόλου Παύλου προς τους Αθηναίους: «Άνδρες Αθηναίοι, κατά πάντα ως δεισιδαιμονεστέρους υμάς θεωρώ». Τους «βρήκε» και τους αποκάλεσε πολύ θρησκευόμενους.
Με την τέλεση των Ολυμπιακών αγώνων είχαμε παράλληλα και την λήξη των συγκρούσεων και των πολέμων μεταξύ των βασιλιάδων και των ελληνικών πόλεων.
Τα χαρακτηριστικά της ευρύτερης αθλητοπρέπειας τα οποία είναι ταυτισμένα με την λεβεντιά, αλλά και την ευγένεια, ευελπιστεί κάποιος να τα ζήσει και να τα χαρεί σε κάθε αθλητικό γεγονός. Παρ’ όλα αυτά, το ωραίο και ευγενές αθλητικό ιδεώδες ορισμένες φορές γίνεται αλήτικο και μάλιστα εγκληματικό. Μέσα και έξω από τα στάδια και ιδιαίτερα από τους δήθεν φιλάθλους. Ακόμη και σε ερασιτεχνικούς αγώνες.
Τελευταίο παράδειγμα η άνανδρη δολοφονία του νεαρού φοιτητή Άλκη που σκόρπισε μεγάλη θλίψη σε όλη την χώρα αλλά και εκτός των ελληνικών συνόρων. Και δεν ήταν το πρώτο.
Και, βεβαίως, ούτε αυτό το θλιβερό γεγονός συγκίνησε τους οργανωμένους οπαδούς των ομάδων οι οποίοι συνεχίζουν με τον ίδιο «ζήλο» το δικό τους φευ αγωνίζεσθαι!
Είναι προφανές πως δεν πρόκειται για φιλάθλους και πως δεν εμφορούνται από κανένα αθλητικό ιδεώδες. Και δη ευγενές! Βίαιες και άνανδρες επιθέσεις έγιναν και το σαββατοκύριακο που μας πέρασε σε συναντήσεις ερασιτεχνικών ομάδων.
Ιδιαίτερα, όμως, συγκλονιστική ήταν η δήλωση της μητέρας του νεαρού Άλκη η οποία μέσα στον βαθύ της πόνο για τον χαμό του παιδιού της είπε για τους φερόμενους ως δολοφόνους: «Αυτά τα παιδιά μεγάλωσαν χωρίς αγάπη και ίσως να ένιωσαν απόρριψη από την οικογένειά τους»!
Μια δήλωση που στέλνει ένα καίριο μήνυμα προς όλους τους παράγοντες της ελληνικής κοινωνίας και δεν θα έπρεπε να περάσει απαρατήρητη και χωρίς να προβληματιστεί κανένας γιατί τα φαινόμενα αυτά τα οποία μάλλον ενδέχεται να πολλαπλασιαστούν για ποικίλους λόγους.
Είναι όμως τα βίαια αυτά γεγονότα αποκλειστικά ταυτισμένα μόνο με τον χώρο του αθλητισμού;
Ποια είναι η σχέση της οικογένειας, της ευρύτερης κοινωνίας, της παιδείας, του πολιτισμού ή ακόμη και της Εκκλησίας με τα φαινόμενα αυτά;
Μπορεί η Εκκλησία να πλησιάσει τους ανθρώπους αυτούς και κυρίως τους νέους και να φέρει την ειρήνη και την καταλλαγή στην ψυχή τους;
Μπορεί να τους συμφιλιώσει με τους «αντιπάλους» τους ή πρέπει πρώτα να τους πλησιάσει και να τους δώσει την ευκαιρία να μπουν και να γευτούν το κατ’ εξοχήν άθλημα της ζωής, δηλαδή την πίστη, και έτσι να συμφιλιωθούν με τον ίδιο τους τον εαυτό, την οικογένειά και το περιβάλλον τους;
Ένας ιερέας μου είπε συντετριμμένος για το τραγικό γεγονός της δολοφονίας του νεαρού φοιτητή: «όλοι φταίμε γι αυτό».
Και δεν είπε φταίει η κοινωνία! Αλλά πως όλοι φταίμε!
Έτσι, και εμείς σήμερα ανοίγουμε τη συζήτηση για το θέμα αυτό, τόσο με παλαιότερα κείμενα όσο και με νεώτερα, προσπαθώντας να ψηλαφίσουμε τις αιτίες που που δημιουργούν αυτές τις βίαιες και απάνθρωπες εκδηλώσεις. Οι συγγραφείς των κειμένων δεν παραλείπουν να κάνουν προτάσεις στην προσπάθεια της αντιμετώπισης και θεραπείας της όλης αυτής αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Στην ουσία ψυχικής ακαταστασίας η οποία εκδηλώνεται επιθετικά και προς πολλές κατευθύνσεις.
Γι’ αυτό και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από όλους μας, αφού η ανεξέλεγκτη αυτή βία «εκπορεύεται» από νέους ανθρώπους που όπως ανέφερε η μητέρα του νεαρού Άλκη, αφορά παιδιά που «μεγάλωσαν χωρίς αγάπη και ίσως να ένιωσαν απόρριψη από την οικογένειά τους»!
